Een Too venaar.
WOENSDAG 3 SEPTEMBER.
f
A& 921.
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
1
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonne mentsprijs: per 3 maanden 1.00. Franco per post zonder prijs-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
Too veren? Maar dat is toch al te dol!
Zullen wij, kinderen der verlichte 19de eeuw,
nog aan toovenaars en spoken gelooven?«
Ja, lief lezeresje, dat zult ge. We zullen
u een toovenaar voorstellen, op wien ge
niets zult hebben aan te merken en we
zullen u spoken laten zien, voor welke ge
niet behoeft te griezelen. Wat meer is, ge
moogt uw geloof aan onze verlichte eeuw
getrouw bewaren en ge zult ons toestemmen,
flat ook onze toovenaar daarmede in geen
"enkel opzicht in tegenspraak is.
We hebben dien toovenaar opgedaan op
de kermis, een echte Hollandsche kermis,
waarvan het gerucht gaat, dat ze een zeer ver
basterd kind onzer beschaafde eeuw is.
bracht daar dag aan dag 't geëerde publiek
in^verbazing, en nam iedereen, op een zeer
enkele na, bij den neus.
Die toovenaar, ge zult het al te een
voudig vinden, is een gewone spiegel. Niet
een bolle of holle, maar een dood gewoon
plat stuk spiegelglas.
Om de wonderen te bespreken, welke
daarmee te voorschijn geroepen worden,
dienen we ons allereerst rekenschap te
geven van den dienst, welken ons een spiegel
bewijst.
Deze dienst bestaat daarin, dat hij de
lichtstralen der voorwerpen terugkaatst,
onder denzelfden hoek, als waarin ze op
hem vallen.
Denk u in plaats van den spiegel den
rand van een biljart, dan zult ge ook daar
dezelfde onveranderlijke wet opmerken. De
bal, recht op den band gestooten, komt
recht terug; volgt hij echter een weg, die
schuinsch op den band loopt, zoo is ook
de volgende weg schuinsch, doch naar de
tegenoverliggende zijde.
Neemt men twee spiegels, tegenover elkaar
en evenwijdig geplaatst en daartusschen een
brandende kaars, dan vertoonen zich in
beide een eindelooze rij lichten, daar elk de
beelden van zijn overbuurman weerkaatst.
Hier treedt reeds de toovenaar te voor
schijn. Een winkelier, die zijn beperkte
ruimte grooter wil doen schijnen dan ze is,
een Nabob, die zijn gezelschapszaal een
waarlijk interessanten aanblik geven wil,
heeft eenvoudig de wanden met spiegels te
behangen, en bij den eerste zullen de klanten
versteld staan over zóóveel ruimte in een
oogenschijnlijk klein lokaal, terwjjl de gasten,
bij den laatste op 't bal genoodigd, wanen
in een eindelooze ruimte van licht te zweven,
onder een ontelbare massa danslustigen.
Alleraardigst en verrassend is het ook,
twee spiegels met eene zijde tegen elkaar en
daartusschen een brandende kaars of lamp
te plaatsen, of er een teekening tusschen
te houden, en dan te zien, hoe 't aantal
vlammen vermeerdert, naar gelang de hoek,
dien de spiegels maken, grooter wordt. Oos
telijk van het eiland Lewis, een der Wester
eilanden van Schotland, ligt de rots Arnish,
welke een vuurtoren draagt, waarin geen
lamp, doch alleen een spiegel aanwezig is.
Op Leurs, 500 voet verwijderd, staat een
gewone vuurtoren en vandaar valt door een
opening een hel licht op den spiegel, die
daardoor op zijn beurt de rots tot een vuur
baak maakt.
Deze kleine wonderen beteekenen echter
niets bij dat groote waarover op verschil
lende kermissen de menigte een en al ver
bazing was. Na in een niet al te zindelijk
tentje, waar binnen 't even hard regende als
daar buiten te zijn toegelaten stonden of
zaten de kermisgasten voor een smoezig
gordijn, vol berouw zoo'n nest binnen te
zijn gegaan. Maar toen het gordjjn was op
gehaald verdween ook het berouw. Daar
stond halverwege tusschen 't volk en den
achterwand een tafel, op die tafel een steenen
schotel en op dien schotel lag het hoofd
van een man, met gesloten oogen en een
lijkkleur op 't gelaat, om van te rillen. En
dat was nog niet het ergste, want na een
poos opende dit afgehouwen hoofd de oogen
en de mond sprak een duidelijk hoorbare
taal. Daarna viel het soherm en de liefhebbers
mochten voor hun opvolgers plaats maken.
Bedrog? Zeer zeker, too ver jj, niets anders
en de spiegel is hier de toovenaar.
Dat tafeltje heeft een driehoekig blad en
staat op drie pooten met één poot naar de
toeschouwers gekeerd. Id de twee zijden,
die zichtbaar zijn, zijn tusschen de pooten
spiegels bevestigd, die nauwkeurig tegen
den vloer sluiten. De achterzijde is open.
Wanneer men zoo'n tafel een weinig van
zich af plaatst en goed zorg draagt dat de
toeschouwers een weinig hooger geplaatst
zijn, zullen deze in die spiegels niets anders
zien dan den vloer daar omheen. Legt men
op den vloer een kleed, dan zal men be
merken dat onder de tafel het patroon niet
doorloopt, of op planken, dat de naden
daar ter plaatse een andere richting nemen.
Doch dat is dan ook, wanneer de spiegels
ongeschonden zijn, het eenige herkennings-
teeken. De vertoon er strooit daarom eenige
handen stroo of hooi over den vloer en na
dit gedaan te hebben waant ieder dat hij
onder den tafel doorkijkt, hetgeen in wer
kelijkheid het geval niet is. Vooraf heeft
natuurlijk een der kermisgasten plaats ge
nomen onder de tafel, zjjn hoofd door 't
blad heen gestoken en om den hals een
schotel geplaatst zonder bodem.
Dat is het levende, sprekende menschen-
hoofJ, dat vertoond is voor keizers, konin
gen enz. en dat, hoe dood eenvoudig het
kunstje ook is, steeds een verrassenden in
druk maakt.
Iets nieuws op dit gebied is tegenwoordig
de zwevende kop, die in de ruimte hangt
zonder dat 't mogelijk is, ook bij de sterkste
verlichting te bespeuren hoe hjj aan de zol
dering bevestigd is. Ook die kop, vrjj han
gend in de ruimte, spreekt en geeft ant
woord op de tot hem gerichte vragen. Na
een poos aldus bekeken te zyn, verdwijnt
hij voor de oogen der nieuwsgierigen en in
zijn plaats staat een vaas met bloemen of
een goudvischkom, die even als de kop zonder
steunpunt schijnen te zweven.
»Schijnen< zeggen we, want ze hebben
wel degelijk een steunpunt en de heele ver
tooning is niets dan een vernuftige toepas
sing van de bovengenoemde wet der vlakke
spiegels.
Laat ons trachten dit te verklaren.
Men moet daartoe hebben een spiegel zoo
breed als het tooneel is, waarop men verkiest
te werken. De onderrand komt gelijk met de
voorzijde van 't tooneel en de bovenrand
leunt tegen den achterwand. De spiegel ligt
dus schuinsch met een hoek van 45 graden.
Wanneer men zorgt door gordijnen de zij
kanten van den spiegel voor de oogen der
toeschouwers te verbergen, zullen deze, naar
't tooneel ziende, meenen den achterwand te
zien, terwijl ze in werkelijkheid een stuk van
de zoldering aanschouwen. Deze moet dus
door 't aanbrengen van behangsel en enkele
versierselen het voorkomen van een kamer
wand verkrijgen. Is dat met zorg gedaan,
dat zal niemand bespeuren, dat hij in een
spiegel ziet.
Deze nu heeft ongeveer in 't midden een
opening, waardoor het bovenljjf van een
mensch zich heenwringen kan. Zaak is het
den persoon een middeleeuwschen halskraag
om te doen, zoodat alweder de randen der
opening bedekt zijn.
Men kan nn van boven af den kop ver
lichten en niet een of hij zal wanen een vier
kant kamertje voor zich te zien, waarin een
kop zweeft.
Is de laatste een poos bekeken, dan ver
mindert men het licht, tot de kop in 't duister
hangt. Fluks duikt nu de man weg en zet in
zijn plaats een ander voorwerp op een trapje
onder den spiegel, het licht wordt weer toe
gelaten, flauw in 't eerst, maar steeds heller
en ziedaar, de kop is veranderd in een vaas
vol prachtige bloemen.
Om de proef op de som te hebben, steke
men bij dergelijke vertooningen, eenige lichte
voorwerpen, b.v. erwten, bij zich en werpe
die ongezien naar den kopmen zal ze rin
kelend langs den spiegel hooren afglijden.
In den tijd toen men nog heusche toove
naars had, werden de lieden door de wonderen
van den spiegel niet zelden zeer beangst ge
maakt. Een dezer beroemdheden heeft de be
ruchte Katharina de Medicis in een spiegel
het portret getoond van haren gevreesden
vijand, den eersten Koning uit het huis
Bourbon.
Dit kan niet anders geschied zijn dan door
een tweeden spiegel, waarin het beeld van
een werkelijk persoon zich afspiegelde, welk
beeld op den eersten spiegel door Nostroda-
mus dat is de naam van den beroemden
toovenaar opgevangen werd. Door iemand
achter een scherm te plaatsen en daarboven
een spiegel te houden kan men deze tooverij
gemakkelijk nadoen.
Ten slotte nog een woord over doorzichtige
spiegels die gebezigd worden tot de vertoo
ning van geesten, eveneens op de kermis een
geliefkoosd schouwspel. We weten niet of
Basch nog reist; in zijn tijd was hij daarin
een specialiteit.
Wanneer dit nummer aan de orde komt,
worden uit de voorzij van 't tooneel ter
breedte van een paar M. de planken weg
genomen. Op den rand wordt een enorm
groote glasruit gezet, van het fijnste kaliber,
hellend naar de zjjde der toeschouwers, zoo
dat de bovenrand tegen 't gordijn rust.
In de diepte daarvóór plaatst zich een
persoon, gehuld in een laken. Door een
sterke verlichting spiegelt zich zijn beeld af
op de glasruit en de toeschouwers zien het
spook. Daar echter de ruit doorzichtig is,
ontwaren ze ook den persoon, daarachter
staande, en nu komt het hun voor alsof deze
persoon zich in de onmiddellijke nabijheid
van het beeld bevindt. Dit echter is een
optisch bedrog. De bedoelde persoon zelf
ontwaart het beeld niet eens en zoo hij er
naar grijpt of naar schiet, moet hij vooraf
wel terdege met den persoon in de diepte
overeengekomen zijn hoe hun onderlinge
stand wezen moet, om geen dwaze vertoo
ning te maken.
Het zou ons niet verwonderen, wanneer
menigeen, ofschoon hij toch van jongsaf
met zijn spiegel op goeden voet staat, zoo
veel niet achter dit eenvoudig meubel ge
zocht zou hebben.
Buitenland.
Uit Brussel wordt gemeld:
De toestand in de Borinage is van ern
stiger aard geworden. De leiding der be
weging is aan de werkliedenparty ontsnapt,
om over te gaan in handen van plaatselijke
hoofden, die de werklieden tot verzet op
hitsen.
Na eene gehouden bijeenkomst met den
gouverneur, zijn de mijnwerkers begonnen
met optochten in de verschillende streken,
onder het zingen van de Marseillaise en van
socialistische liederen. Zy begaven zich naar
onderscheidene mynen, om de goedgezinden
te noodzaken, den arbeid te staken, doch
werden in dit opzet verhinderd door de
aanwezigheid der gendarmes.
Daarna hebben nieuwe optochten plaats
gehad. Er heerscht groote opgewondenheid.
Te Quaregnon trok eene bende van 300
man naar de woningen der werklieden, die
aan den arbeid zijn gebleven en beleedigde
hen. Te Wasmes werd een der werklieden
aangevallen en met steenworpen aan het
hoofd gewond. Vier der leiders zijn in hech
tenis genomen, wegens aanslag op de vrij
heid van den arbeid.
De gouverneur van Henegouwen heeft
den raad van industrie, uit patroons en
werklieden bestaande, tegen Woensdag a.s.
saamgeroepen om te beraadslagen over de
werkstaking in de Borinage. Op enkele
plaatsen is het werk hervat, maar het aantal
werkstakers bedraagt toch nog meer dan
15,000.
Naar gemeld wordt, zullen afgevaardigden
der mijnwerkers zich, naar Duitschland,
België en Frankrijk begeven, om den mijn
werkers voor te stellen gelijktijdig het werk
te staken, ter verkrijging van loonsverhoo-
ging en den achturigen arbeidsdag.
Over den uitslag en de gevolgen der
jongste Russische reis van Keizer Wilhelm
leveren bij voortduring met name de En-
gelsche bladen de meest uiteenloopende be
schouwingen. »The Standardb.v. is van
oordeel, dat zij tot niets geleid heeft en als
volkomen mislukt is te beschouwen, en blijft
des Keizers betrekkelijk overhaast vertrek
aan deze omstandigheid toeschrijven. Daily
Telegraph c daarentegen is, op gezag zijner
berichtgevers, het gevoelen toegedaan, dat
tusschen beide Keizers eene volledige over
eenstemming is tot stand gekomen. Zelfs
over de Bulgaarsche aangelegenheden zou
de Czar te spreken en zeer goed te spreken
geweest zijn.
Ook Daily News« wordt uit Berlyn in
gelicht in dezen geest, en zyn berichtgever
meent zelfs te kunnen mededeelen, dat een
onderhoud tusschen den Czar en Keizer
Frans Jozef ophanden is.
Te Parchim (Mecklenburg), Moltke's ge
boorteplaats, is het plan gevormd ter eere
van zyn negentigsten verjaardag (26 October)
een inzameling van gelden over geheel
Duitschland te houden, ten einde het huis
waar Moltke geboren is, aan te koopen en
het hem als nationaal geschenk aan te
bieden, met verzoek het huis met de over
schietende gelden te bestemmen tot de een
of andere stichting.
Een rijk architect van Weenen trok zich
uit zyn zaken terug om met zijn dochter,
die ernstig ziek was, naar het zuiden te gaan.
Te Meran maakte het schoone jonge meisje
kennis met een officier, die ook om ge
zondheidsredenen daar vertoefde. De jonge
lieden werden verliefd op elkander, maar
de vader wilde zyn toestemming voor het
engagement van de twee zieken niet geven.
Daarop vluchtte het jonge paar, doch het
meisje werd door den vader weder terug
gehaald. De jonge man reisde hen na. Den
volgenden ochtend werden in het hotel twee
schoten gehoord. Men vond de twee ge
liefden dood in elkanders armen. Zy hadden
zich een kogel door de zieke longen gejaagd.
Een part. corr. der >N. R. Ct.« te Ber
lyn meldt:
Uit diplomatieke bron wordt gemeld, dat
Vulkomitsch, Bulgaarsch agent te Konstan-
tinopel, den sultan een eigenhandig schry ven
van vorst Ferdinand heeft overgereikt. Men
vermoedt, dat dit schryven betrekking heeft
op de voorgenomen onafhankelyk-verklaring
van Bulgarije en het uitroepen van prins
Ferdinand tot Koning, waarover naar
het heet tusschen Konstantinopel cn
Sofia reeds in zooverre overeenstemming is
verkregen, dat Turkije de onafhankelijkheid
van Bulgarije zal erkennen.
Naar mij medegedeeld wordt, zal er
eerstdaags bij een uitgever alhier tegelijk
in de Duitsche en Fransche talen eene
brochure verschijnen onder den titel: »Staat
er in Bulgarije eene catastrophe voor de
deur?« en in opdracht van prins Ferdinand
geschreven door een diplomaat, die vroeger
in Bulgarije een bedrijvige rol vervulde. De
in den titel gestelde vraag wordt door den
schrijver beslist ontkennend beantwoord, en
aan het slot van het geschrift wordt men
voorbereid op de te wachten staande onaf-
hankelijk-verklaring en Bulgarije's verhef
fing tot koninkrijk.
De hoofdstrekking der brochure is uit
voerig aan te toonen, dat de tot hiertoe
algemeen op rekening van vorst Alexander
gestelde vooruitgang in beschaving van
Bulgarye alleen te danken zou zijn aan de
Russische generaals, die aanvankelyk onder
hem werkzaam waren. Onder vorst Alexan
der zou er in Bulgarye een verschrikkelijk
verward huishouden geheerscht hebben.
Bulgarye zegt de schry ver heeft
reeds lang opgehouden een gevaar voor den
Europeeschen vrede te zyn, en wanneer de
staatsrechterlijke toestand van Bulgarye
door het proclameeren zjjner onafhankelijk-
geaanctioneerd wordt, dan zal Europa daar
tegen zeker niets in te brengen hebben.
Het handschrift van de brochure moet aan
prins Ferdinand voorgelegd zijn geweest.
De Bulgaarsche Minister van Financiën
zou ontdekt hebben, dat indertijd bij eene
afrekening over legerfournituren een som
van 100,000 roebels aan Rusland te veel
uitbetaald is. Hij heeft thans restitutie van
dat bedrag verzocht.
De weduwe van majoor Panitza, die, zoo
als men weet, wegens een samenzwering
tegen Vorst Ferdinand van Bulgarije werd
terechtgesteld, heeft een jaargeld dat 's Vor
sten moeder, Prinses Clementine, haar wilde
verstrekken, van de hand gewezen.
Volgens particuliere berichten uit Bel
grado, zou de ex-koningin Nathalie voor
nemens zyn, de brieven openbaar te maken,
welke koning Milan haar schreef na de
nederlagen bij Slivnitza en Pirot. Daarin
gaf Milan zijn voornemen te kennen om öf
afstand van den troon te doen, óf zich van
eti Aitiiiii
'Pe Langstraat en <Ie
Boniinelerwaard.