De vermagerde Ziel. Meer vrucht i ie aarie. FEUILLETON. J\$ 928. ZaTFUÜ \C 27 SEPTEMBER. 1890. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. VOOR Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.00. verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Franco per post zonder prijs- Advertentiën Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte, worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht. In alle beschaafde landen vertoont het spook der overbevolking zich steeds drei gender, dat is, het uitzicht wordt steeds grooter, dat de landskinderen niet meer met de opbrengst van den bodem voldoende kunnen worden gevoed. Het is waar, dat de wetenschap zich alle moeite geeft de voorwaarden te onderzoeken, volgens welke de grond een hooger rente kan afwerpen, maar al die pogingen stuiten af op de oude sleur: de boer doet zooals zijn vader ge daan heeft. En als dan de uitkomsten niet bevredigend zijn, klaagt de landbouwer over achteruitgang van den landbouw en roept hij luid om beschermende rechten. Hoe aanzienlijk evenwel de opbrengst van den bodem kan verhoogd worden, bewjjst een werk van den gebannen Russischen vorst Krapotkin, die zich bjjzonder met dit onder werp heeft bezig gehouden. Zelfs in de Vereenigde Staten van Noord- Amerika, waar men zich vroeger beroemde voor eiken immigrant een hoeve beschik baar te hebben, zelfs in dezen jeugdigen en krachtigen staat is de kennis van het bruik baar maken van den bodem zoo gering, dat men nu reeds moet bekennen, dat men voor de landverhuizers niet veel vruchtbaar land meer over heeft, terwijl men zich vroeger beroemde alle bewoners van den aardbol te kunnen opnemen, zonder dat zij elkander met de ellebogen zouden aanraken. Er zijn evenwel verscheidene omstandig heden, die in Noord-Amerika samenwerken om de opbrengst van den grond zeer ge ring te doen zijn. In de eerste plaats moeten wij er op wijzen, dat in de meer westelijk gelegen streken handenarbeid zeer duur is, waarom de landbouwer bij het bewerken zijner velden zich slechts tot de allernood zakelijkste eischen beperkt. Zoo wordt de grond b.v. niet diep genoeg geploegd, ter nauwernood gezuiverd van daarin voorko mende steenen en wortels van onkruid, bij het opschieten van het gewas nooit of hoogst gebrekkig gewied en als de oogst binnen is, zonder eenigen rust aan den Laat in den morgen sloeg Hans de oogen op. Nog nooit in zijn leven had hij zoo'n haarpijn gehad. Vooral één plaatsje van den rechterslaap deed hem zoo zeer, dat hij bijna waanzinnig werd. Hoewel hij zich een emmer water over 't hoofd goot, hield het steken niet op. Langzaam kleedde hij zich aan ten laatste wilde hij zijn horloge van 't nachttafeltje nemen. Daar, op eens, kwam een duistere herinnering in hem op. Hier op 't tafeltje moest in den nacht wat ge- biurd zijn. Met beide handen tegen 't hoofd drukkend, staarde hij naar de geheel ver brande kaars. Wat was er toch ook weer gebeurd? Verwarde voorstellingen zweefden voor zjjn geest, verbonden en scheidden zich en voerden een heksendans uit in zijn hersens. Iets was er gebeurd, maar wat? Hoofdschuddend zette hij zich aan zijn schrijftafel en nam de pen ter hand, want zooals elke Duitscher »van wien het tegen deel niet wordt gezegdwas hij schrijver. Maar hij doopte haar niet in de groote inkt pot; hij staarde naar de punten en dacht na over dat raadselachtige iets. Hij kon 't evenwel niet vinden, en moest ook door de hoofdpgn het werken nalaten. Besluiteloos grond te gunnen, een tweede gewas geplant of het volgende jaar de grond, zonder eenige bemesting, opnieuw bezaaid. Voeg hierbij, dat de meeste graanbouw-districten van Noord-Amerika op een aanzienlijken afstand der havens liggen en de kosten van het vervoer met de spoorwegen belangrijk op de waarde van het graan drukken, dan begrijpt men, dat de landbouwer in de eerste plaats er op bedacht is, zoo goedkoop moge lijk te produceeren. Krapotkin neemt evenwel aan, dat er land bestaat, dat niet in staat is zijn be volking door de opbrengst van den eigen bodem te voeden. Overal, waar de bewoners van een land onder drukkende omstandig heden verzuchten, zooals b. v. in Ierland of in het zeer vruchtbare Het Bilt in Fries land, ligt volgens hein de oorzaak niet in den uitgeputten toestand van den bodem, maar in de onvoldoende kennis van het vruchtbaar maken van den grond. Hij staaft dit met de uitkomsten van de warmoes- tuinen bij Parijs. Een landgoed van slechts 93 aren levert daar jaarlijks gemiddeld 250 centenaars voedingstoffen. Het is waar, dat de eigenaar zich geheel naar de eischen der natuur heeft geschikt. Hij bouwde bescher mende muren tegen den kouden noorde- wind, schilderde deze aan de zonzijde wit om zoo mogelijk alle warmtestralen terug te werpen, terwijl hij de vruchtbaarheid van zjjn grond door geschikte meststoffen onderhoud. Door betrekkelijk eenvoudige en zeer goedkoope hulpmiddelen verzekert hij zich de voordeelen, die een meer zuide lijke ligging zouden aanbieden. Vorst Kra potkin zegt, dat de geaardheid van den oorspronkelyken bodem zonder eenige be- teekenis is, want een Fransche tuinier zou zelfs binnen twee jaren nog een rijken oogst weten te verkrijgen, al bestond de onder grond van zijn terrein ook uit een asphalt- laag. Een tuinier heeft daar zelfs meer dan 20 aren met glas overdekt en verwarmt den grond met stoombuizen. Het gevolg daar van is, dat hij per jaar tien maanden lang dagelijks 1000 tot 1200 bos asperge snijdt, een hoeveelheid, die onder gewone omstan- zat hij neer, toen een stem in zijn binnenste fluisterde: »'t Is tijd voor de ochtend-gods dienstoefening; in den tempel zal 't wel beter worden.Hans stond op en maakte zich gereed, hoewel de steken in den rechter slaap weer veel erger werden. Tien minuten later zat hij reeds aan een der offertafels, die bijna allen reeds door vroome mannen waren bezet, en wachtte dat een dienende broeder de kruik met hei ligen drank zou brengen. Eindeljjk stond het offervat voor hem. Hij greep naar 't oor en wilde juist het deksel opheffen daar begon zijn hand te beven en zijn oogen bleven aan de kruik gehechtdaar boven op zat, met de beenen heen weer slingerend, het naakte, magere mannetje en zag hem rustig aan. Als een bliksem schoot hem door 't hoofd, wat den vorigen nacht gebeurd was. Een rilling gleed over zijn rug. Maar zou hij zich door zoo'n wangedrocht op den vollen dag laten voor den gek houden?! Ras besloten klapte hij het deksel open en hief het glas op. Maar nog sneller had het mannetje een zijsprong gedaan en zat nu aan dien kant van de kruik, waar hij juist zijn lippen wilde zettenboosaardig demo nisch fonkelden zijn oogen en staarden vlak in de zijne. Zijn gelaat scheen te groeien, zoodat het het geheele vertrek vulde maar 't lichaam bleef nietig klein. Vreeslijk ge zicht Met sidderende handen zette hij de kruik weer neer, waarbij 't hoofd weer tot de gewone afmeting inkromp. Toen maakte zich een wilde woede van den geplaagden digheden minstens een oppervlakte van 24 hectaren zou vereischen Met andere woor den Het aanwenden van doelmatige mid delen ter ondersteuning heeft de opbrengst van zijn bodem meer dan honderdmaal verhoogd. Maar ook deze uitkomst is vol gens de Quarterly Review nog door een Engelschen tuinier overtroffen, aan wien het gelukte uit ongeveer 50 aren land een jaarlijksche opbrengst van 5000 dollards (12,500 gulden) te verkrijgen. De belang rijkheid van tuinmansbedrijf in den omtrek van Parijs wordt gestaafd door het feit, dat de gemiddelde pacht voor een hectare ongeveer 900 gulden bedraagt. Vorst Krapotkin neemt aan, dat die tuiniers onder bestaande om standigheden aan dierlijke en plantaardige voedingsstoffen genoeg winnen om in staat te zijn duizend menschen op de vierkante Engelsche mijl te kunnen onderhouden. (Een vierkante Engelsche mijl is gelijk aan 2Y2 vierkante geographische mijl). Volgens deze meening zou het dichtbevolkte Koning rijk Saksen, indien wij de bepaald onbe bouwbare streken op 1/6 van het geheel stellen, toch nog een bevolking van 5 mil- lioen zielen zonder eenigen toevoer van buiten kuwnen onderhouden. Dat de onbebouwbaarheid tot het uiterste beperkt kan worden, bewijst bijvoorbeeld het feit, dat de Mormonen, midden in het rotsgebergte, waar het oog geen plant wist te ontdekken, waar zelfs de met een uiterst schralen bodem tevreden mossoorten niet wilden groeien, er in geslaagd zijn die woestijn in een vruchtbare streek te her scheppen, door op den steenachtigen bodem een laag vruchtbare aarde aan te brengen. (Slot volgt.) Buitenland. Omtrent de overstroomingen in het Zuiden van Frankrijk werd den 23n het volgende geseind. Aubenas. Dé Ardèche heeft eene hoogte van 17.5 Meter bereikt, dat is meer dan iemand zich herinnert ooit te hebben bijge woond. Bruggen, wegen, huizen en werk- Haus meester: hij nam de kruik op en slingerde haar tegen den grond: Breek je nek, monsterbromde hij. Maar toen hij de hand ophief zat de ziel schrijlings op zijn wijsvinger en liet een spottenden lach hooren. De andere geloovigen maakten af keurende optberkingen en een Bierleviet snelde toe. Boos betaalde Hans het offervat en ijlde naar buiten. Het overige van den dag ging om zonder dat de ziel zich getoond had, maar de steken in 't hoofd duurden voort. Ook 's avonds in den tempel ging alles als voorheeneerst toen Hans het derde glas wilde grijpen, zat het spookje weer op het dekselmet won derlijk glinsterende oogen staarde het hem aan en hij had geen kracht om weerstand te bieden. Alsof hij betooverd was, stond hij op en ging heen. Rillend betrad hij zijn donker slaapvertrek. Voor zijn oogen schemerde iets. Met onzekere hand streek hij een lucifer aan om de kaars aan te steken. Onzeker flikkerend licht vulde de kamer en liet de voorwerpen bevende schaduwen wer pen. Hans voelde zich ongeschikt om te werken en had maar één wenschin den slaap al die dwaze spokerij te vergeten. Hij ontkleedde zich, terwijl zijn oor onwillens luisterde en legde zich toen op zijn bed. Toen hij nu 't hoofd oprichtte om de kaars uit te blazen, tuimelde hij terug: weer als gisteren, geleund tegen de kandelaar, de knieën opgetrokken zit daar 't zieltje. Een oogenblik is Hans verdoofd, dan wordt hij weer woedend hij springt uit het bed, plaatsen zijn vernield. Er moeten ook men schen omgekomen zijn. Te Avignon was de Rhone nog altijd wassende. Te Pont-Saint-Esprit staat de Ardèche hooger dan sedert 1827 het geval is geweest. De groote dijken dreigen ieder oogenblik door te breken. Ni mes. De schade aan den oogst in den omtrek van Vignon zal verscheidene milli- oenen bedragen. De Arre staat 8 meter hooger dan zijn gewone stand. De spoor wegaanleg te Aumessas is vernield. De groote, in 1843 gebouwde viaduct over de Luech is des nachts tegelijk met een stuk van de brug weggerukt. De menigte ver woeste gebouwen is ontelbaar, het aantal slachtoffers nog niet bekend. De Brusselsche schutterij telt, naar het schjjnt, onder hare manschappen modellen van geestkracht en heldenmoed. De burger wacht heeft, evenals de troepen, manoeuvres in het vuur meegemaakt in het Park van Sint Joost ten Noode, en bij die gelegen heid vroegen verscheidene schutters, die in de voorste rijen stonden, of zij wat meer achteraan ge plaatst mochten worden, omdat zij het knallen der schoten niet konden ver dragen De Vlaamsche schrijfster en dichteres Mevrouw Courtmans is te Maldegem over leden, in den ouderdom van 80 jaren. De socialisten te Berlijn trachten nog steeds op den datum van de opheffing der socialistenwet (1 October) de aandacht tot zich te trekken door groote bijeenkomsten en nachtelijke feesten, het slaan van gedenk penningen enz. De politie neemt echter maatregelen om alle buitensporigheden te keer te gaan. Uit Berlijn wordt gemeld, dat de credi teuren van Prins en Prinses Albrecht van Waldeck weigeren met 30 pCt. van hun vorderingen genoegen te nemen en 70 pCt. vragen. De passiva bedragen ruim 2 mil- lioen gulden. staat voor het tafeltje, heft de vuist op en laat die kletterend op 't spookje vallen. Hij ademt weer vrijerhet zieltje schijnt onder de trillende vuist gevangen. Daar, opeens, midden door den rug van zijn hand steekt het mannetje lachend zijn hoofd omhoog; nu verschijnen de armen, waarmee hij zich als uit een gat opheft, en daar zit hij op zijn vuist en staart hem aan. Hans wil de vuist wegtrekken, maar 't is alsof 't lichte mannetje centenaars zwaarte heeft gekregen. Hij kan zijn hand niet bewegen en voelt dat de verstijving langzaam in zijn arm op stijgt en zich aan 't geheele lichaam mee deelt. Zijn oog blijft hangen aan den blik van 't zieltje, dat begint te spreken: »Hans Duitsch, je hebt me gisteren niet laten uit spreken, toen ik 't woord opgezwollenge bruikte. Thans houd ik je vast en je moet me aanhooren. Hoe meer je den afgod eer bewijst, des te meer vult hij je op. Eens heb ik je geheel gevuld, maar nu verdringt de andere mij meer en meer. Hij neemt je hart in, hij dringt zich in je hersens en mij blijft niets over dan een ellendig klein hoekje, waar ik met veel moeite bekrompen woon. Hans Duitsch, je waart tot groote dingen bestemd, je had kracht in de spieren, en kracht in den geest en 't gemoed. Je hadt de volkeren kunnen voorlichten in alles wat goed en schoon is. Wil je dat alles verdrinken in offerschuim Een edele gave is de dorst en de mensch mag haar niet verachten; wil je echter alleen »dorst« zijn, dan zal je mij geheel verdry ven. Ik wil een De dagbladen te Lissabon melden dat een Engelsch eskader den 22en voor Mo zambique is aangekomen. De Portugeesche regeering heeft den gouverneur doen weten dat hij den Britschen vlootvoogd en zijne ondergeschikten met al de achting behan delen moet welke aan eene bevriende mo gendheid verschuldigd is. Maar indien de admiraal iets ondernemen mocht dat inbreuk maakt op den staat van zaken, die vóór het Engelsch-Portugeesche tractaat bestond, dan zal de gouverneur te doen hebben wat de eer der Portugeesche natie vordert. Ten einde den in Ierland dreigenden hongersnood zooveel mogeljjk te voorkomen, is de regeering in onderhandeling getreden met het bestuur van den Midland-spoorweg over den bouw van spoorwegen van Galway naar Clifden en van Ballina naar Killala. Donderdag-morgen vroeg was de Congress Hall te Clapton (Engeland) vol heilssoldaten en nieuwsgierigen om tegenwoordig te zijn bij het huwelijk van commandant Herbert Booth, derden zoon van den »generaal,« muziekdirecteur en hoofdbeheerder van het Leger des Heils, met een Nederlandsch meisje, »kapitein« Corrie Schoch, dochter van den staf-kapitein Schoch, adjudant van majoor Punter French, bevelhebber van het Heilsleger in Nederland, wiens oudste doch ter reeds gehuwd is met majoor Oliphant, voorheen hulpprediker van de Engelsche kerk. Omstreeks vjjf a zes duizend personen waren bij de plechtigheid tegenwoordig. De bruid won aller hart door haar ernst en eenvoud. De vader van de bruid is een ge pensioneerd officier van het Nederlandsche leger. Zondag kwamen te Spanje 55 gevallen van cholera voor, waaronder 45 met doode- lijken afloop. Naar men uit Mustapha Pacha, een stad aan de Tursch-Bulgaarsche grens, bericht, zijn daar bij de jongste overstrooming van de Maritza 200 menschen (voor de helft Turksche soldaten) omgekomen. verbond met je sluiten: je moogt dageljjks drie kruikjes ledigen, maar ga dan rustig heen naar je arbeid. Zoo alleen kan je maken, dat ik langzamerhand mijn treurige uittering overwin en dat hart en hersens mij weer toebehooren. Zoo sprak 't zieltje en blies Hans in 't gezicht. Plotseling was de verstijving ge weken hjj hief de vuist op en 't geestje was verdwenen. Hans was doodmoe, maar hij kon toch niet slapen. Hij moest denken over de voor den, die zijn ziel tot hem had gesproken. »Je hebt gelijk,c fluisterde hij eindeljjk, »drie kruikjes zijn genoeg; ik wil van nu af niet meer den halven dag in den tempel doorbrengen.* Hans Duitsch heeft woord gehouden. In den loop der jaren verdween weer die on natuurlijke afronding en 't zieltje wies flink. Somtjjds nog verscheen 't hem 's avonds, maar 't was niet meer dat beeld van jammer, met holle oogen en vermagerde leden; het kon ook niet meer tusschen kandelaars, lucifers, horloges en andere dingen op 't nachttafeltje plaats vinden, maar was een welgevoede ziel, die een stoel voor zich alleen noodig had. Uit de oogen straalde kracht en moed en geest en hart. En telkens als Hans met zijn ziel een samenspraak had gehouden, voelde hjj zich dubbel gesterkt voor zijn levenswerk en geschikt om de toekomst, ze mocht dan vrede of strijd brengen, te aanvaarden. (Slot.) van en Alteiia, He Langstraat en de

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1890 | | pagina 1