De Tindal-beweging.
V 941.
WOENSDAG 12 NOVEMBER.
1890.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
V00E
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 oent.
Advertentiè'n 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte,
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
bij meende dat noodig was voor ons Vader
land en Vorstenhuis, voor onze nationalitei
's Lands onafhankelijkheid moet boven en onafhankelijkheid.
alles gaan. Hij heeft dat alles gedaan met kalm over
Hknei Tindal. leg, met geduld, op de meest legale en tevens
Er heerscht een schromeljjke*begripsver- loyale wjjze; en is daarbjj bescheiden te werk
warring bjj de beoordeeling der z.g. Tindal- gegaan. Hij nam zijne toevlucht eerst to
beweging. Dit zal wel ieder die onder- een meer openlijk en krachtiger bespreken
werpeljjke aangelegenheid in verschillende der aangelegenheid, toen dit onvermijdelijk
bladen onbevooroordeeld heeft gevolgd, ons bleek.
kunnen toestemmen. Aan het slot zjjuer le brochure zeg
Uit den geheel ontaarden strijd is het hp o.a.
voor den gewonen lezer zeker niet gemakke- »De verzending geschiedt onder couver
ljjk de eigenlijke kwestie zuiver te houden, »met het opschrift vertrouwelijk. Mocht di
en daardoor wordt het zoo moeiljjk zich h>middel bljjken niet voldoende te zjjn om de
een juist denkbeeld van des heeren Tindals openbare meening indachtig te maken op
bedoelingen te maken en zijn moeiljjken »het gevaar, dan zal aan deze brochure de
arbeid en strijd te waardeeren. Umeest mogelijke publiciteit gegeven wor-
Toen de eerste brochure Nederland in Uden. Het geheele land moge dan oordeelen.*
gevaar door Henry Tindal* verscheen, had Zoo voorzichtig, zoo delicaat, zoo politiek
de schrijver om met zjjn eigen woorden toonden zich de andere militaire schrijvers,
te spreken »door tal van middelen ge- die men steeds ongemoeid liet, waarlijk niet.
tracht de aandacht van de Regeering, van En waar men hem verwjjt wel de gebre-
de Volksvertegenwoordiging, ja, van geheel ken te hebben blootgelegd maarniet de mid'
ons volk te vestigen op het groote gevaar, delen te hebben aangewezen om den vicieusen
dat Nederland steeds blijft dreigen.toestand te verbeteren, daar schijnt het ons
Sedert jaren schreef hij zooals hij noodig de drie laatste regels dierzelfde bro-
verder zegt over onze Defensie in Tijd- ehure in herinnering te brengenluidende
schriften en Dagbladen, van allerlei partij »Ik acht het echter niet geraden in een
en kleur; maar noemde zich toen nog niet, »publiek schrift de maatregelen te beban-
omdat hij zich niet op den voorgrond wilde delen die genomen moeten worden, ten einde
plaatsen. »het onmiddellijk gevaar te keeren.*
Toen eindelijk de jongste Grondwetsher- Het bombardement van Den Haagtrok
ziening aan de orde kwam, werd er in ver- natuurlijk 't meest de aandacht, hoewel de
schillende dagbladen aangedrongen, dat aan mobilisatie en concentratie der troepen, en
het M. v. O. toch gewerkt zou worden om in nauw verband daarmee de dislocatie, wel
den bestaanden toestand te verbeteren. Doch allerèerst de aandaeht der bestrijders had
een onzer grootste bladen meende toen den behooren te trekken.
sehrjjver dier opstellen te moeten beschul- Kenneljjk speculeerde men echter op effect;
digen van de Grondwetsherziening in gevaar waarbij men intusschen een misrekening
te brengen. Begrjjpe wie het kanJ maakte.
Toen Tindal intusschen bemerkte dat hjj Het heette n.l. dat de afstand te groot
met al zijn openbaar schrjjven niet verder was. Maar zie, daar komen de bekwaamste
kwam, wendde hjj zich persoonljjk tot eenige
volksvertegenwoordigers, en daarna zond hi
requesten aan de Staten-Generaal.
Nu wachtte hp een jaar, en toen alles
inmiddels bjj 't oude bleef, en hjj van Volks
vertegenwoordigers vernam dat er nu weder
op 't rapport der Staatscommissie werd ge
wacht, alvorens de Defensie aan de orde
kon komen, ontvingen de Hooge Regeerings-
personen o.a. ook de Kamerleden, Commis
sarissen des Konings, Provinciale Staten
e. a., in gesloten couvert, met het opschrift
Vertrouwelijk,* de brochure, die later al
gemeen verkrijgbaar werd gesteld en waarop
1 Jan. '89 een vervolg* verscheen.
De oud-officier der genie A. A. Beekman
zooals bekend geen vriend van zijn
collega Henry Tindal zegt van die bro
chures in zjjn lezenswaardig boekje »Is
Nederland in gevaar?* dat ze weinig of
geen nieuws bevatten en er reeds jaren lang
op menige wonde plek was gewezen, waarop
ook nu de heer T. wees.
Genoemd hoogst bekwaam oud-officier
eindigt zjjn vlugschrift met de woorden
»Maar het Volk moet gaan medespreken.
Handen uit de mouwen Dat had het reeds
eer moeten doendat kan het nog doen.
Daarop hadt gjj het volk moeten wijzen,
mijnheer Tindal.
Men ziet, Henry Tindal verdient allerminst
het verwjjt van voorbarigheid, ongeduld,
drift, en wat niet al, dat hem nu naar 't
hoofd wordt geslingerd.
Hjj heeft de in Nederland niet geringe
verdienste van te hebben uitgesproken wat
was. iviaar zie,
zeeofficieren (wjj noemen slechts Jhr. de
Casembroot en Von Schmidt auf Altea-
stadt) den volke verkondigen, dat Tindal ge
lijk had met zjjn beweren.
Toen moest een bombardement in strjjd
zjjn met het volkenrecht. Maar ook dit werd
op de meest afdoende wjjze door de gezag-
hebbenden op dit gebied weerlegd. Toen
bleef niets over dan te beweren »het zal niet
gebeuren.* Nu, daarover valt even weinig te
twisten als over den smaakdoch, wie de
hedendaagsche oorlogsvoering kent, zal geen
aanvoerder voor zoo dom of nalatig aanzien,
om den Zetel der Regeering, met zjjn ge
schutgieterij, binnen onze defensie-linie ge
legen en van het grootste garnizoen voorzien,
ongemoeid te laten.
De verrassingen waaraan wjj van de land-
zjjde blootstaan, werden niet veel gelukkiger
bestredenen niemand minder dan de oud
zeeofficier van der Mandele noemde in de
dagbladen de waarschuwing tegen die ver
rassingen »het Hoofdmoment in de brochure
»van den heer Tindal*.
Hjj maakte ons bekend met het oordeel
der bekwaamste Duitsche officierenen dit
was vrjj geljjkluidend»Wjj moeten zorg
dragen binnen de linie te zjjneer de
inundatie gesteld is, en dat kunnen wjj en
zullen wjjtwee dagen zjjn daartoe vol
doende en wjj weten waar wjj zjjn moeten.*
Dit brengt ons op de mobilisatie.
Tindal heeft ons in zjjne geschriften als
bp zjjn gehouden toespraken met iedereen
ten dienste staande gegevens voorgerekend,
dat mits alles ongestoord vlot er
minstens 4 dagen noodig zjjn om de »met
spoed opgeroepen miliciens gekleeduitgerust
en gewapend bjj hunne korpsen te verza
melen als wanneer de concentratie beginnen
kan, welke beletten moet dat de vjjand de
grenzen overschrjjdt, en in ons land voort-
dringt.
Die vjjand nu rekent echter, zooals wjj
gezien hebben, in 2 dagen voor de Hol-
landsche waterlinie te zjjn.
Er is waarljjk geen speciale kennis noodig
om te berekenen, dat een legermacht uit het
oosten in dien tjjd, althans de voornaamste
plaatsen der grens-provinciën kan hebben
bezet en meester is van spoor- en telegraaf-
ljjnen. De welwillende lezer verge lp ke nu de
beide nog door niemand en niets verzwakte
cjjfers, en vrage zich af of waarschuwen
geen plicht was.
Maar, om nu niet te uitvoerig te worden,
aten wp het overige voorshands rusten, en
romen tot de laatste gebeurtenis, die 't meest
ongemotiveerde opzien baarde, en zoo on
waardig geëxploiteerd wordt, om, nu men
de zaak niet aandurft, de persoon te treffen,
die als plichtgetrouw en zeldzaam eerljjk
vaderlander, den moed toonde, openljjk uit te
spreken wat duizenden wisten en fluisterden.
Den heer Tindal restte nog een middel
om gehoord te worden, waarvan anderen
wel eerder gebruik maken. Hjj vroeg eene
audiëntie bjj den Koning. Van Mei tot Sep-
ember wachtte hjj te vergeefs op die ver-
jetering in Zr. Ms. toestand, welke zou
oelaten, dat zijn verzoek aan Z. M. werd
overgebracht.
Toen hem eindeljjk, na een grondig onder
zoek bleek, dat Z. M. buiten staat was zich
met Regeeringszaken te bemoeien, maakte
ijj dit openbaar, omdat hjj van meening
was, dat die toestand niet langer verbloemd
of verzwegen mocht worden.
En toen hp daarover door verschillende
bladen werd aangevallen, op eene wjjze die
getuigde dat men öf niet kon lezen, öf de
waarheid niet wilde hooren, toen nam hjj
de uitnoodiging eener kiesvereeniging aan,
om in eene openbare vergadering zjjn ge
publiceerd stuk »Aan het Nederlandsche
Volk* toe te lichten.
In die vergadering verklaarde hjj o. a.
>De geheele zaak wordt omgekeerd, men
wil het volk doen gelooven, dat ik tegen den
Koning schreef, terwjjl ik juist strjjd tegen
diegenen, die den Koning beletten gebruik
te maken van de macht, die de Grondwet
Hem verleent*; en verder: »Ik ben voor
mjj zelve overtuigd, dat de constitutioneele
monarchie op dit oogenblik voor Nederland
de meest gewenschte regeeringsvorm is«;
en eindeljjk, »Wjj hebben een Grondwet.
Deugt die niet, dan moet zjj veranderd
worden; maar zoolang wjj deze Grondwet
hebben, moet men ej|chen dat zjj geëer
biedigd worde en in de eerste plaats door
hen, die bezworen hebben haar te hand
haven.*
In zjjn rede erkent deze volbloed Royalist
voorts nadrukkeljjk, wat het Nederlandsche
volk aan het Huis van Oranje verschuldigd
is; en, waar men hem eene Republikeinsche
gezindheid tracht aan te wrijven, moet men
zjjn toevlucht nemen tot zjjne verklaring:
Wil de meerderheid van ons volk echter
de republiek, dan zullen wjj ons er naar
moeten schikken*.
Behoeft het voor een eerljjk lezer of
ïoorder van TindaTs rede nog betoog, dat
deze zinsnede in verband met het overige,
geen andere beteekenis kan hebben dan
wat we allen weten en toepassen, nl. dat
de minderheid zich naar de meerderheid
moet schikken?
Ziedaar een beknopt overzicht van wat
men tegenwoordig de Tindal-beweging gelieft
te noemen.
Voor hen, die dieper in deze hoogst ge
wichtige aangelegenheid willen doordringen,
schjjnt ons de herhaling der waarschuwing
niet overbodig, reeds door een eminent man
ten vorige jare gegeven, om goede rekening
te houden met de omstandigheid, dat Re-
geeringspersonen en Volksvertegenwoordi
ging ook gewone menschen bljjven, met al
de schoone en minder fraaie eigenschappen
van den mensch behepten deze in elk
geval den schjjn niet op zich willen laden,
van door Jhr. Tindal terechtgewezen of ge
dwongen te zjjn.
Wjj eindigen dit reeds wat lange over
zicht met de aanhaling der woorden van
Z. Ex. den Vice-Admiraal Jhr. de Casem-
iroot, die als adjudant des Konings en oud
id der Tweede Kamer, wel niet als verdacht
getuige in de Tindal-zaak zal worden ge
wraakt: »en eindeljjk meen ik dat de Natie
den geachten sehrjjver en woordvoerder over
's lands onweerbaarheid zeer dankbaar mag
zjjn, omdat daardoor velen, die nog sliepen,
wakker zjjn geworden*.
Zoo zjj het
van binnenlandsche zaken heeft nedergelegd,
is als hoofd van dat departement vervangen
door den heer Melot, tot dusver afgevaar
digde voor Namen.
De commissie tot regeling van de invoer
rechten in den Congostaat heeft haren arbeid
aangevangen.
De Nederlandsche gemachtigde, baron
Gericke van Herwjjnen, gaf eenige ophelde
ringen over de voorwaarden, waarop de
Nederlandsche regeering aan de beraadsla
gingen der commissie deelneemt. Door deze
deelneming wordt geen invloed geoefend op
de beslissing of het noodig is invoerrechten
in den Congo-staat te heffen.
geneeswpze van
Buitenland.
Omtrent Prof. Koch's
de tering wordt gemeld:
Bjj 6 der patiënten, die thans onder be
handeling zjjn, is na 5 of 6 inentingen, die
in 14 dagen gedaan werden, verbetering
waar te nemen. Een geval echter, dat reeds
verder gevorderd was, duurde een maand,
alvorens verbetering intrad. Na 6 weken
zal de behandeling der patiënten afgeloopen
zjjn en zal prof. Koch zjjn resultaten mede-
deelen. Hjj denkt, dat 4 tot 8 weken noodig
zullen zjjn voor een geheele kuur. Slechts
gevallen van lichteren aard zullen in kor
ter tjjd genezen worden.
De patiënten hebben allen geheimhouding
van de op hen toegepaste behandeling be
loofd. De meesten hunner behooren tot de
aristocratie.
Keizer Wilhelm heeft dr. Koch bjj zich
laten komen en hem voorgesteld, dat het
Rijk de uitvinding zal koopen en bjjzondere
ziekenhuizen voor teringljjders oprichten.
Dr. Koch zou een groot jaargeld en een
titel ontvangen. De professor moet echter
hebben verklaard dat hjj zjjn ontdekkingen
Uit Luxemburg wordt van d.d. 6 Nov.
gemeld. Te 3 uur precies werd de trom
geroerd en vjjf minuten later trad de Hertog
van Nassau de vergaderzaal der Kamer
binnenhjj plaatste zich voor den troon en
ontving uit handen van den minister Eyschen
de redevoering, welke hjj met luide stem voor
las. De zinsnede, waarin gezegd wordt, dat de 1°Per*baar eigendom zal maken en dat hjj
Hertog zich heeft gehaast, zich te midden der v00r zichzelf geen geldeljjke voordeelen ver-
Luxemburgers te bevinden, en die, waarin laDgk
verklaard wordt, dat hjj niets heeft te wjjzigen Ee National-Zeitung meldt, dat in de
in de vroegere verklaringen en dat de Hertog aanstaande zitting van den Landdag waar-
en de afgevaardigden het eens zjjn in hun schjjnljjk reeds een voorstel zal worden in-
wenschen en bedoelingen, werden door de gediend, tot oprichting van een bacterio-
Kamer toegejuicht. logisch instituut onder leiding van dr. Koch.
Na het voorlezen der rede bracht de Her- Een Correspondent der Times* heeft een
tog een driemaal vivat uit op den Koning- onderhoud gehad met een vertrouwd vriend
groothertog, hetgeen door de Kamer werd van prof- Koch, Auguste Hirschwald, den
herhaald. Daarna werd door de Kamer bekenden uitgever, die het werk, waarin de
driemaal de kreet: Leve de regent! aan- hoogleeraar zjjn geneeswpze van de tering
geheven. I zal uiteenzetten, zal uitgeven. Het boek zal
De regent verliet daarop de vergaderzaal, ^en vorm hebben van het wetenschappeljjk
en de Kamer begaf zich in de afdeelingen wefk over den cholera-bacillusdat Koch
tot het opstellen van een adres van ant- 9 maanden na zjjn vorige groote ontdek-
w00rd. hing uitgaf. Op een vraag van den corres-
Na hervatting der openbare zitting las pondent, of dr. Koch nu reeds patiè'nten
de voorzitter het adres van antwoord voor. I behandelt, antwoordde de heer Hirschwald
Daarin wordt hulde gebracht aan de toe- dat de geleerde bereid is, voor zoover het
wjj ding, welke de regent voor de tweede I langzame proces van het bereiden der ent-
maal betoont, door de taak op zich te sf°f dit gedoogt, patiënten aan te nemen,
nemen, hem in de constitutie en de wetten indien deze de proeven willen ondergaan en
toegewezen. De Kamer nam akte van den zich geheel tot zjjne beschikking stellen,
afgelegden eed. Zjj is overtuigd dat de °°k al komen zjj uit het buitenland, indien
Hertog de vrpe instellingen en de nationale de patiënt slechts moed genoeg heeft en niet
onafhankelpkheid zal handhaven, en daarvan te laag aan de ziekte Ipdt. Nieuwe longen
zoo noodig de eerste en vurigste beschermer toch kan de geleerde niet verschaffen. Pa-
zal zjjn. De Luxemburgers wenschen niets üënten iQ het buitenland, die Koch's be
liever dan den Vorst te beminnen en te handeling durven ondergaan, moeten 50
eeren, die wil medewerken tot den voorspoed Mark per maand betalen, (zich aan te
en het geluk van hun klein vaderland, dat melden bjj prof. Frenzel, Charité-hospitaal,
hjj steeds als het zjjne moet beschouwen. Berljjn). Het plan bestaat, daar na Januari
120 bedden ter beschikking van dr. Koch
De Belgische minister van binnenlandsche te stellen. Op het oogenblik is de onderzoeker
zaken Devolder, die wegens het aanvaarden nog overstelpt met werk, daar verdeeling
eener particuliere betrekking, de portefeuillevan den arbeid hier niet mogeljjk is, Tftl-
et Lam! van Italen
en Altena.
De Langstraat en de
Franco per post zonder prjjs-
