M 071
E
7 A'IF.Ri28 FERRTJAT'T.
1891.
H i
i|i|||
H IsS
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden
"WCV.
t
i
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden ƒ1.00. Franco per post zonder prijs-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
i', Bjj dit No. wordt no. I Suriname wordt tegenwoordig druk be-
van het feuilleton »l)e i\vee sproken. Flet is er niet pluis tusschen Gou-
Broeders* alsmede de titel van 't vorige a's verneur en Koloniale Staten. ITet schijnt
bijvoegsel verzonden, dat dit zal uitloopen op groote oneenig-
heid. De tegenwoordige G. ligt voortdurend
SliriïlR'Tn fi me^ l^e Staten overhoop en, zijn daarover
reeds scherpe woorden gevallen in deze ver-
Sedert 1667 zjjn we in het bezit van de tegenwoordiging, het eind is er nog niet.
kolonie Suriname, 't Is een erfenis onzer De eerstvolgende mail zal, naar luid der
vaderen en als zoodanig houden we 't in telegrafische voorboden, nieuwe conflicten
eere, althans in ons bezit; want dat we vermelden. De regeering zal ten slotte wel
waarljjk eer inleggen met deze, onze eenig gedwongen zjjn den Gouverneur terug te
overgebleven kolonie op het vaste lund van roepen. Er is veel stuurmanskunst noodig
Amerika, is aan redeljjken twyfel onder- in Suriname te zeilen, welke den tegen-
hevig. i woordigen titularis ten eenen male ont-
Suriname heeft vele lotswisselingen onder- breekt,
gaan. Voor rog geen 3 ton ging het in Ofschoon deze omstandigheid alleen reeds
1682 van de eeno West-Indische Comp. genoeg is om onze aandacht op S. to be-
aan de andere over. Deze, die geen kans zag palen, daar komt nog bij dat we ten op-
het rjjke vruchtbaar gebied tot genoegzame zichte der grensregeling in geschil zjjn met
ontwikkeling te brengen, stond een derde Frankrijk, welke grenskwestie aan het oor
deel af aan de stad Amsterdam, een ander deel van den Czaar van Rusland is onder
derde deel aan O. Gerstens, heer van Som- worpen, die, raar men meent te weten, dit
vragen welke gruwel de grootste is, die der
vrijmaking of dis der slavernij.
Zeker is slavernij onteerend en de handel
in menschen een slag in 't aangezicht van
Godsdienst -en beschaving, maar een volk,
't welk eeuwen lang in knechtschap ver
keerd heeft, met één pennestreek tot de
bewaren, maar bet geheim was reeds aan wanordelijkheden plaa's gehad. Een vijftig-
te velen bekend. De hofmaarschalk, graaf tal werklieden, in dienst bjj den aanleg van
d'Oultremont, die in allerijl werd ontboden, riolen, begaf zich, voorafgegaan door eene
bracht den gewonden prins per rijtuig naar roode vlag, naar het kantoor van den aan-
het paleis van den graaf van Vlaanderen, nemer om, naar het schijnt nog niet ver-
waar nog in den loop van den avond de dieud loon op te vorderen. Na een ernstig
hoofdredacteuren van de Brusselsche bladen gevecht met de politie, bijgestaan door een
volkomen vrjjheid te roepen, is een zeer werden ontboden en tot hen het verzoek aantal burgers, werden de onruststokers
gewaagde proefneming, dat leert S. ons. werd gericht het voorgevallene niet publiek uiteengedreven, met achterlating van 13
De vrijgemaakte neger is tegenwoordig te maken. De hoofdredacteur van »le Peuple,* gearresteerden en eenige gewonden, waarvan
het meest luie wezen van den aardbodem, het bekende socialistisch orgaan, had men twee doodeljjk.
Wanneer hjj zich een hut gebouwd heeft, niet ontboden, zoodat het blad den volgenden £)e Engelsche regeering heeft, naar de
kan hjj zich door een paar uur gem&kkeljjken dag den dood des prinsen mededeelde, duarbjj Times* medegedeelt, besloten tot het be
arbeid per dag, verzorgen en hij past wel het vermoeden uitende, dat de prins geen noemen van eene koninklijke commissie, die
op, een half uur langer te werken dun natuurlijken dood gestorven was. belast zal worden met een onderzoek naar
noodig is. De vrjjheid is voor den zwarte Mevrouw S.tnderson was onmiddellijk tle verhoudingen tusschen werkgevers en
en zijn afstammelingen, creolen genoemd,naar Parijs gezonden, doch eenige dagen werknemers in het Vereenigd Koninkrijk,
gelegen in een zalig niets doen, een weinig na de begrafenis werd zij weder naar Brussel Met het oog op de urbeidersquaestie, dia
visschen, zoovee! landbouw als strikt tot ontboden om de »Lakmé« te zingen. Zij door het Kabinet-Salisbury heette vorwaar-
zijn onderhoud noodzakelijk is, ea overigens kwam, doch wis, hetgeen wel is te verklaren, bosd to worden, is doze stap van groote
slapen, luieren en lanterfanten. niet zooals gewoonlijk gedisponeerd. beteekenis.
Na de vertegenwoordigers der pers werden
Naast deze zwarte en gekleurde heeren
By do voortzetting van de vervolging
leven de kooli's, uit Inffië aangevoerde ook alle in Brussel garnizoen houdendetegen de„ zeenian Sad,Wi beschuldigd van
voo)jaar :iog uitspraak doen zul. arbeidskracht.-n, vrij) mannen natuurlijk, offici-rcn ten paleize ontboden om hun te.(jen jasten moord in Whitechapel, heeft
Uit al het bovenstaande, waarin de ge- j door een deskundige hoogst onzindelijk, verzoeken de waarheid geheim te houlen'eell zeeman verklaard dat Sadler hem den
scbiedenis, het regeèringsbel id en het hoofd-ergerljjk onzedelijk, zwak, wraakzuchtig ten en in voorkomende gevallen de loopende '0cbteud
uelsdijk. De laatste werd benoemd tot
gouvern ur van het gehoelhij vond de
kolonie ia ten ellendigen toestand en nam
erstond krachtige maatregelen tot herstel.punt van het tegenwoordige geschil is ge- bloeddorstig* genoemd
Mij viel echter als slachtoffer van zijn ijver f'gen, zou men allicht opmaken dat de
onder het moordend staal van een sluip- Kolonie Suriname van groote beteekenis is
geruchten tegen te spreken.
moordenaar.
In de vorige eeuw had de kolonie voort
durend te strijden met de Fransehen en de
negers. De laatsten, dikwerf bijgestaan door
tot oproer aangezette slaven, hebben haar
een halve eeuw in beroering gehouden, en
toen de negeis op hun plaats gezet en <Je
slaven tot onderwerping gebracht waren,
kwam Engeland en beroofde ons van al
onze bezittingen, totdat bjj tractaat van
1814 Suriname weer aan ons land werd
teruggegeven.
In den regel treft men zelden in koloniën
zeli bestuuv aan en daarom is 'teen bijzonder
heid, dat in Suriname van het jaar 1682
af, als hoofdbeginsel van bestuur deelneming
der ingezetenen erkend werd. Dit was samen
gesteld uit den Gouverneur en een »Poli-
tycquen raad*, bestaande uit personen, ge
kozen uit dubbeltallen, den G. door de
»coloniërs« aangeboden. Na 1814 is aan
deze regeling een eind gemaakt, totdat in
1832 aan de ingezetenen wederom eenigen
invloed werd toegekend, 'c Was nu een
Koloniale raad, die den G. ter zijde stond
met zjjn raad.
In 1865 gunde een regeerings-reglement
aan de »coloniers« grooter invloed op den
gang van zaken. Hoofd van 't gezag bleef
de Gouverneur aan wien een Raad van Be
stuur ter zjjde gesteld werd, waarvan de
leden door den Koning werden benoemd.
Bovendien kreeg Suriname ten Kolonialen
Raad, gekozen door de ingezetenen, die
zekere scm in de directe belastingen be
talen. Met dtn Gouverneur hebben deze
Staten het rceht van wetgeving, voor zoover
dit niet door de wetgevende macht in Let
n cederland wordt uitgeoefend. De Gouver
neur, die Let recht van ontbinding heeft,
is bevoegd de verordeningen der Staten af
te keurej. He: begrootingsrecht berust bij
G. en StuteD, doch wanneer de kolonie uit
's Rjjks schatkist moet bjjgestaan worden,
rust op onze wetgevende macht de begroo
ting san en te stellen. Dit laatste nu is
ritedsnoodig; zonder subsidie kan Suriname
ach Lie, redden. Bovendien komen voor
onze rekening de kosten van zee- en land
macht en de jaarwedde dis Gouverneurs.
Eu met dit onbruikbare zoodje moet een WegpQS het heer8chan vatl longziekte in
800-tal Europeanen Suriname eultiveeren. Noorder_departement heeft de Belgische
Waarlijk geen benijdenswaardige arbeid. En regeering den inyoer van randvee uit Frank
waren die 800 't nu nog maar eens, maar
rijk verboden.
voor ons land.
Dat is echter ver bezijden de waarheid
Suriname is een lastpost, en ofschoon we wanneer we de berichten hooren omtrent
met eenigen nationalen trots lezen dat deze de verhou 'ing vau den Gouverneur en de De directie der Wurtembergsche staats-
Koloiiie meer dan' 4 maal zoo groot is als Staten, dan is het duidelijk, dat van samen- spoorwegen heeft het voorbeeld van den
ons eigen land, is het wel wat beschamend wei king voort erst nog wel geen sprake kan Pruisischen minister van spoorwegen May-
dat daarvan nog geen derde deel bekend zijn en toch is 't, om Suriname uit het bach nagevolgd en heeft 250 waggons,
en nog niet de helft van het honderdste verval op te Leffijn, zoo noodig, dat althans welke voor de uitbreiding van het materieel
deel bebouwd is. het Europeesch element daar eendrachtig te noodig waren, in België besteld. De groote
Inderdaad rekenen we de in cultuur ge- werk ga. Slechts dan kan eenmaal de ko- Pruisische ijzerfabrikanten zijn natuurlijk
brachte gronden slechts bjj II. A., die te lonio een parel worden aun de kroon. volstrekt niet ingenomen met eene derge-
zamen nog niet de kleinste provincie van lijke politiek, welke door den Keizer wordt
ons kleine landje beslaan.
Dat is wel wat beschamend voor ons
kolonisten, in een streek, die door deskun
digen om strijd als uiterst vruchtbaar af
geschilderd wordt.
Het zielental is daaraan geëvenredigd.
Het haalt nog niet de 60 duizend, waar
onder nog geen duizend Europeanen.
In een werk, enkele jaren geleden ge-
i h»,ncl.
De Frankf. Ztg.«
onthullingen omtrent
Belgischen kroonprins Boudewjju, onthul
lingen, die, zooals genoemd blad beweert,
de voile waarheid bevatten
Prins BouJewjjn stond in litfdesbetrek-
kingen met een zangeres van het ^Theatre
de la Monnaie« te Brussel, mevr. Sibyl
schreven door Kappler, Duifscher van ge-Sanderson, die een publieke liaison had met
boorte, gepensioneerd beambte der koloniale den vorst De L De Koning, die voor
gesteund, omdat men elders vaak beter en
bevat de volgendegoedkooper terecht kan. Naar men zegt, is
den dool van den!de heer Krnpp door den Keizer naar Berlijn
ontboden. Dit opontbod staat in verband
met de pogingen der Pruisische steenkool-
en ijzer baronnen,* om door aaneensluiting
de markt te beheerschen.
regeering, leest men^niemand beeft de
tuoeieljjkheden eener kolonisatie met Euro
peanen beter leert n kennen dan ik (de
schrijver had 43 jaren in Suriname door
gebracht), maar ik ben overtuigd dat zij
gelukken kan.
Tot redding van zulk een schoon lund
moet men geen offers sparen, maar wij zijn
verre van den tijd der energie en van den
ijzeren wil, die de oude Hollanders bezielde,
toen zij in het begin der vorige eeuw de
koffiecultuur op Java invoerden.
Dat heette, volgens den toenmaligen
Gouverneur, stotaal onmogelijk* omdat het
land er niet toe deugde, en nu telt Java
de koffieboomon bij honderd-miliioentallen.
Nooit zal ik het land, dat ik met zooveel
liefde aanhingterugziendoch steeds
zal mij de wensch bezielen, dat het de Ned.
regeering gelukken moge, het schoone
Suriname op te htffen uit het diep verval,
waarin het zich thans bevindt.*
In Suriname is de schaduwzijde van de
vrijm-king der slaven in haar vercerfeljjken
omvang te zien. Wat er na 1863, het ja.vr
toen de »gruwel det slavernij* afgeschaft is,
in de kolonie gepasseerd is, doet met recht
zijn neef de ernstigste bezorgdheid koesterde
ten opzichte dezer liefdesbetrekking, wilde
hein tot majoor benoemen en naar Ant
werpen zenden, wat prins Boudewijn echter
weigerde. IIij vertrok naar Antwerpen om
den gouverneur, die reeds eenige vertrekken
voor htm had laten in orde brengen, een
beleefdheidsbezoek te brengen. In Brussel
teruggekeerd, ree.l bjj onmiddellijk naar het
hotel »de Suède,* waar hjj door mevr. San
derson werd gewacht. Het paartje was reeds
een tijdlang bjj elkaar, toen plotseling de
vorst De L. met een revolver in de hand
binnen kwam stormen en den prins een
kogel in de lendenen joeg (waardoor eene
door de geneeshceren geconstateerde in
wendige bloeduitstorting ontstond).
De gewonde vluchtte onmiddelljjk de
kamer uit, struikelde op den trap en viel
neer op de eerste verdieping, waar hij door
den verschrikten hö:elbediende werd opge
nomen het bleek toen, dat de prins een
been gebroken had.
Dadeigk w»s het geheeie hekel iu rep en
roer; men schreeuwde door elkander en ver
telde wat er had plaats gehad. Eerst later
werd iedereen verzocht het stilzwijgen te
In het Geneesknndig Genootschap heeft
professor Liebreich nadere mededeelingen
gedaan over zijn geneesmiddel tegen tuber
culose. Het bestaat uit kautharudie-zure
kali, welke onderhuids ingespoten wordt.
Het heeft geen specifieke werking, maar
door het doen ontstaan van seroese trans
sudate brengt het te weeg, dat andere toe
gediende geneesmiddelen uitsluitend werken
op het aangetaste gedeelte des lichaams.
Bjj proefnemingen op menschen door
middel van onderhuidsche inspuiting heeft
hjj rueestal niet meer dan 2 tiende deelen
na den moord voor een shilling
een mes heeft verkocht. Toen de kooper
argwaan kreeg, stak hjj het mes in het
water, dat daarop een zalrnaehtige kleur
bekwam. Sadler ontkende het mes te hebben
verkocht.
Te Brooklyn is Yrjjdag brand ontstaan
in een volks-logement, een huis van vijf
verdiepingen, dat door 32 gezinnen werd
bewoond. De brand ontstond in den kelder
en breidde zich zeer snel uit, zoodat reeds
zeer spoedig den bewoners de uitweg langs
de trap was afgesneden.
De brandweer bracht terstond zooveel
mogeljjk brandladders, die voor alle ramen
werden geplaatst, en zoo werden de meeste
bewoners nog gered. Toch verloren zes per
sonen bjj deze ramp hot leven. In een uur
tjjds was de brandweer meester van het
vuur, dat, volgens het gerucht, door een
kwaadwillige is ontstoken.
Yan de Yaal-rivier wordt gemeld: 27
boeren, van den Yrjjstaat naar Transvaal
gaande, slaken de rivier over. In het mid
den van den hoog gezwollen stroom sloeg
de pont oui, 25 hunner verdronken ten
aanschouwe van hun vrouwen en kinderen,
die aan den oever stonden.
Nadere berichten uit Halifax over vree-
selyke ontploffing in de Sprinhill Mines
melden dat omstreeks 1000 werklieden
tijdens de ontploffing in de mijn waren.
Men vreest dat de 100 mjjnwerkers, die in
de nabjjheid waren van de plaats der ont
ploffing, allen met den directeur Swift zjjn
.au een milligram aangewend; de grootste jomgekomen. Reeds zjjn 75 ljjken en 20
hoeveelheid tot welke gegaan mag worden, zwaar gewonden opgedolven.
is 6 tiende deelen van een milligram.
Dr. Ileimann deed vervolgens verslag van
gunstige uitkomsten, bjj 23 met Liebreich's
middel behandelde zieken verkregen. Hjj
vertoonde daarbij één Ijjder die, in den
aanvang geheel stemloos, thans met heldere
stern kon zingen.
Professor Früukel gaf verslag over 15
gevallen.
De beide doctoren deden uitkomen, dat
alle zieken gedurende de behandeling met
Liebreich's middel hunne gewone bezigheden
ni -t hadden opgegeven terwjjl sommigen
van hen zelfs tabak rookten.
Te Freiburg, in Breisgau, hebben ernstige
De influenza. Volgens de Esercito Ita-
liano heerscht de influenza niet alleen onder
het garnizoen te Livorna, maar ook onder
dat van Florence, Bologna en Pavia, doch
niet ernstig. Ook te Madrid komen weder
vele gevallen voor.
Crispi heeft influenza.
Een te Fiume verschjjnend blad meldt,
dat een Engelsch schip den 3 November
op 8° breedte, ten zuiden van Valparaiso,
een zeilschip onder Oostenrjjksche vlag heeft
ontmoet, dat gehouden wordt voor de »Santa
Margarita,* het vaartuig van Johan Orth,
den voormaligen Oostenrjjkschen aartshertog
Johan Salvator. Aan boord was alles wel.