Periculum in mora.
WOENSDAG 8 APRIL.
982.
1891
Uitgever: L. J. VEERMAH, Heusden.
VOOR
Dit blad Tersohynt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prys-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels GO ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
werken dan voor de bevrediging daarvan
noodig was, en zoo ontstond spoedig gebrek
Van een vriendelijke en zeer bevoegde aan arbeidskrachten, waarin door deland-
hand mochten we een betuiging van in-verhuizing van vrije arbeiders uit Indië en
stemming vernemen met hetgeen we kort China niet voldoende kon worden voorzien,
geleden over de toestanden in Suriname In Britsch-Guyana, waar de slavernij in
schreven. Uit den aard der zaak een 1838 werd afgeschaft, was 12 jaar later de
hoofdartikel mag zekere grenzen niet te suikerproductie bijna met de helft vermin
buiten gaan konden we toen niet meer j derd, terwijl koffie en katoen niet meer
dan een overzicht geven van de lange en verbouwd werden
leerrijke historie dezer asschepoetser onzer
koloniën. Daartoe uitgenoodigd, komen we
Deze vrijverklaring in het Engelsche ge
deelte van Guyana deed ook by de slaven
nog eens terug op de kwaal, waaraan Suri- in het Nederlandsche gedeelte den wensch
name lijdt; gemis aan werkkrachten. naar vrijheid ontstaan. Niettemin bleven ze
Toen de Nederlanders in 16G7 deze ko- rustig, zelfs toen in 1848 de slaven in
lonie in de plaats van Nieuw-NederlandFransch-Guyana vrijverklaard werden, een
verkregen, deden zg een voordeeligen ruil. bewijs van den goeden geest, die onder onze
Zjj kregen daardoor een zeer vruchtbaarzwarte bevolking heerschte.
tropisch land, inet een rjjke inlandsehe Intusschen begon ook de Nederlandsche
flora, en dat bovendien uitnemend geschiktregeering aan de vrij verklaring der slaven
wa« voor den bouw van tal van vreemdete denken. Men was toen in het midden
cultuurgewassen. onzer eeuw, en de kolonie genoot eene be-
De streek, waar de Nederlanders hunne i trekkelijke mate van welvaart, die echter
plantages aanlegden, is een lange, smalle j toen reeds door verschillende oorzaken aan
kustzoom, 3 lengtegraden (45 G. M.) lang het afnemen was. Men vreesde, dat een
en slechts 8 a 10 uur breed. In dit lage plotselinge emancipatie^der slaven der kolo-en naar lichaam, ziel en geest gezond
land, dat telkens by springvloed overstroomd j nie den genadeslag zou geven en ontwierpblijven. Hierbij moet men in aanmerking
bracht is door de negers, die liever honger
lijdende meneeren dan bezoldigde werklui
zijn, hebben zich in meer of mindere mate
overal voorgedaan, waar de slavernij afge
schaft is, o.a. in Demerary. De Engelschen
echter hebben door gezonde maatregelen de
immigratie geregeld en wij, door Gods water
over Gods akker te laten loopen, hebben
ons zeiven den treurigen huidigen toestanc
te wjjten. Terwijl Demerary thans een wel
varend oord is, wordt Suriname eene wildernis,
De vraag verdient overweging of de af
schaffing der slavernij, die nog niet dan
economische nadeelen heeft opgeleverd, ook
in een bron van welvaart zou kunnen her
schapen worden, als vrjje arbeiders, die
Nederland in overvloed bezit, de taak op
namen, door de negers neergelegd.
De bevoegde hand, van welke we in den
aanvang spraken, is overtuigd, dat de mis
lukte pogingen, in dien zin genomen, aan
fouten te wijten zijn, welke zonder bezwaar
te vermijden zijn.
Het moeilijkste vraagstuk is, hoe de Euro
peaan in een tropisch land kan arbeiden
wordt, hoopte zich in den loop der eeuwen
een dikke humuslaag op. Achter dit allu
vium vormen de gemiddeld slechts 2 uur
breede savannen (grootendeels onvruchtbare
zandvlakten) den overgang tot het onbe
kende, bergachtige binnenland. De voor
naamste cultuurgewassen, die Suriname op
leveren kan, zynsuiker, koffie, katoen en
cacao. Deze producten werden eertijds ge
teeld op plantages van 2000 en meer H.A.,
die door dyken omringd en met kanalen
doorsneden waren. Aan het hoofd eener
plantage stond de door den eigenaar of
zijn gevolmachtigde aangestelde directeur;
daarom een aantal plannen om die emanci- j nemen, dat de veldarbeid daar niet verge
patie langs geleidelijken weg te doen plaats
hebben. Een dezer plannen, in de kolonie
ontstaan, kwam hierop neer, dat men de
negers om hunne vrijheid zou laten arbeiden,
daardoor zouden ze de waarde van den(
leken kan worden bij dien in ons klimaat.
De vruchtbaarheid is zoo groot, dat men
met betrekkelijk geringen arbeid veel kan
voortbrengen. Om een denkbeeld van die
vruchtbaarheid te geven, diene, dat de zoete
arbeid leeren kennen en er was kans, zoo bataat, die in Suriname onzen aardappel
meende men, dat ze ook na hunne geheele vervangt, 4 oogsten in het jaar oplevert,
vrijverklaring aan het werk zouden bljjven. i Na van zijn knollen ontdaan te zijn,.wordt
In dien tjjd had een grappig incident de struik
eenvoudig
de arbeid werd verricht door negerslaven, j vryheid willende geven, gelastte dat de vrije
afstammelingen van de vroeger uit Afrika negers, die op de gouvernements-akkers
ingevoerde negers en hier ook Kreolen ge- j als opzichters over de slaven dienst deden,
noemd. Het kleinste deel van zulk eene ten teeken van onderscheiding, schoenen
slavenbevolking bewerkte het land, de zouden dragen. Maar toen de negers met
weer in den grond
plaats, dat met de voorgenomen emancipatie gestoken, waarna hij na eenige maanden
in verband stond. j weder voor den oogst geschikt is. Maïs en
De toenmalige Gouverneur, aan de zwar- rijst geven jaarlijks drie oogsten, en toch
ten een hoogen dunk van de waarde der worden deze producten niet geteeld, maar
ingevoerd.
Wij kunnen hierin geen partjj kiezen en
zullen ons reeds verblijden, wanneer, op
welke wijze dan ook, doortastende maat
regelen worden genomen tot verheffing van
onze ïijke kolonie. Zoo ergens, dan is hier
periculum in mora: hoe langer we talmén,
des te grooter wordt het gevaar en des te
hooger stapelen zich de moeilijkheden op,
die de herstelling in den weg staan.
Buitenland.
Drie personen, tot een tooneelgezelschap
behoorende, dat aan een wedstrijd te Vil
voorde, in België, had deelgenomen, wilden
Zondagavond bij eerstgenoemde plaats dwars
over de rails van den spoorweg loopen, om
aan het station te komen, daar zij met den
laatsten trein wenschten te vertrekken.
Eensklaps stoomde een trein binnen en
de drie ongelukkigen werden door de loco
motief gegrepen, met het treurig gevolg,
dat zij allen aan de bekomen verwondingen
bezweken.
De partij dynamiet, door eenige anar
chisten ontvreemd en door de politie aange
houden, uit 3500 patronen bestaande, is
e Seraing vernietigd. Het werk is zonder
ongelukken afgeloopen.
Het blijkt nu dat een der verdachten,
laussenne, niet gearresteerd, maar evenals
zijn vermoedelijke mededaders nog op de
vlucht is.
overigen verrichten huiselgke werkzaam
heden. De veldarbeid was niet zwaar en
kon gemakkelgk in 6 a 7 uren per dag vol- in het gewone bekleedsel gewrongen had-
bracht worden. Het voedsel werd den slaven
volgens vaste wetten uitgereikt. Ook van
kleedingstukken, sterken drank en tabak
werden de zwarten voorzienals ze ziek
werden ze door een dokter in
groote moeite hunne door het van jongs
af barrevoets loopen breed uitgezette voeten
den, bleek het loopen hun onmogelyk,
zoodat de proef moest worden gestaakt.
De voorslagen, uit Suriname gedaan tot
eene geleidelijke emancipatie, werden in
Nederland in den wind geslagen. Bij de
ziekenhuis behandeld. Ofschoon dus de-wet van 8 Aug. 1862 werd de slavernjj
slaven tengevolge hunner positie natuurlyk ^geheel opgeheven, te beginnen met 1 Juli
waren,
een
aan wreedheid en willekeur blootstonden
was hun leven over het algemeen meer on
bezorgd dan dat der arme daglooners in
Europa.
In moreel opzicht stonden de slaven zeer
laag. Van het huwelyk was onder hen geen
sprake en om eerlgk te zgu, moeten we er
bijvoegen, dat het voorbeeld door de Europe
anen gegeven, ook niet altyd stichtelyk was.
Even treurig zag het er met de gods
dienstige ontwikkeling der slaven uit. - De
negers op de plantages leefden in heidensch
bygeloof en de zendelingen, die hen van
tijd tot tijd bezochten, ondervonden geene
medewerking van de meeste bestuurders van
plantages, omdat het onderricht, naar hunne
meening, afbreuk deed aan den arbeid.
Zooals men weet, waren het de Engel
schen, die het eerst wezen op het onchris
telijke der slavemjj en ten koste van groote
opofferingen de afschaffing er van door
zetten. Maar de vrye negers, slechts weinig
behoeften kennendeweigerden meer te
van het volgende jaar. Evenwel bleven de
vrijgelatenen nog 10 jaren onder staats
toezicht en moesten in dien tjjd tegen be
taling de arbeid, tot dusverre door hen
verricht, voortzetten.
Na afloop dezer 10 jaren evenwel nam
de arbeid voortdurend af. Thans zgn hon
derden plantages verlaten. De beide voor
naamste cultures, die van katoen en koffie,
moest men geheel laten liggen, waarvoor
gedeelteljjk de cacaocultuur, die minder ar
beid eischt, in de plaats kwam. De negers,
die door het voorbeeld der Europeanen zelf
geleerd hadden, veldarbeid als iets verach
telijks te beschouwen, maakten van de vrij
heid op dezelfde wjjze gebruik, als vroeger
hunne stamgenooten in Britsch- en Fransch-
Guyana.
Had dan de slavernij gehandhaafd moeten
worden? Voorzeker neen, want de grootste
materieele voordeelen kunnen geene onzede-
ijke instelling rechtvaardigen.
De moeielgkheden, waarin Suriname ge-
De Duitscher Kappler, een man, die 4
jaren in de kolonie heeft doorgebracht, en
als schepper der kolonie Albina aan de
Marowijne ten volle bevoegd is in deze zaken
een oordeel te hebben, achtte, gelijk in ons
vorig artikel werd medegedeeld, kolonisatie
van Europeanen in Suriname mogelijk. Wil
deze kolonisatie echter gelukken, dan moet
zij, volgens hem, niet van particulieren
maar van den Staat uitgaan, omdat onbe
grensd vertrouwen van den kant der ko
lonisten in de leiding en voorzorgen der
bestuurders eene hoofdvoorwaarde voor het
welslagen is. De kolonisten moeten op zich
zelf staande gemeenten vormen, 7an staats
wege voorzien worden van woningen, akkers
en vee en zich dadelijk op de teelt van
eenig product toeleggen om de hun verleende
voorschotten voor overtocht, nederzetting
enz. terug te betalen. De genoemd# schrijver
beveelt daartoe de teelt van tabak aan en
daarna die van cacao. De laatste cultuur
begint eerst in het vijfde jaar wat op te
leveren, maar heeft het voordeel dat zjj
weinig arbeid eischt. De eenigszins op appel-
boomen gelykerdejplanten hebben eene dichte
bladerenkroon, waaronder geen onkruid kan
groeien, zoodat het wieden, dat bij de overige
cultuurplanten juist het meeste werk vraagt,
hier niet noodig is.
We mogen echter niet verzwijgen, dat
nevens deze specialiteiten anderen staan, die
immigratie van Nederlanders ten zeerste
ontraden; die meenen, al kan men ginds
met een minimum van arbeid oogsten, dat
een klimaat van 80° gemiddeld te warm is
voor de Nederlanders.
Eerst nu kan men volkomen de schade
overzien, die de strenge vorst gedurende
den winter aan de landerijen in België heeft
aangericht. Volgens een der Belgisehe bladen
is de tarwe, waarmede niet minder dan
270,000 H.A. was bebouwd, voor drie
vierden door de vorst vernietigd, en ook
de vroege gerst is geheel bevroren. De ge
zamenlijke schade wordt op 29 millioen frs
geschat.
zich zelf dood. Den dag te voren had
Kleinert reeds getracht zijn vrouw en zes
jongere kinderen te dooden door vergiftigd
gebak. De arme man deed het in een aan
val van waanzin, ontstaan tengevolge van
financieele moeilijkheden.
Volgens later bericht zijn K. en zijn
oudste zoon dood, zgn vrouw en zijn tweede
zoon zwaar gewond.
Volgens berichten uit Sofia zou de Bul-
gaarsche regeering de bewijzen hebben ont
dekt voor het bestaan van een complot, dat
vertakkingen heeft te Konstantinopel en te
Belgrado. Het doel dezer samenzwerving
zou zijn meerdere Bulgaarsche ministers te
vermoorden.
Prins Ferdinand richtte een schrijven aan
Stambouloff, waarin hij zijn verontwaar
diging uitspreekt over den moord, op Bett-
scheff gepleegd. De vijanden van het vader
land nemen, volgens den .Vorst, hun
toevlucht tot schandelijke middelen, om
hun plannen te doen slagen. De Prins
wenscht Stambouloff geluk en hoopt, dat
de schuldigen streng gestraft zullen worden,
zoodat met hen het laatste spoor der aan
het land vijandige elementen verloren zal
gaan.
Het huwelijk van den Vorst van Wal
deck, den vader van H. M. de Koningin-
Regentes van Nederland, zal 27 April wor
den voltrokken.
In een heftig artikel, waarin eene reeks
schandalen van het Russische hof wordt op
gesomd, verzekert de »Ivreuzzeitg.« dat de
gemalin van grootvorst Konstantijn, 's Czaren
jongsten broeder, geboren prinses van Sak
sen-Altenburg, met hare beide zoontjes eene
Europeesche reis heeft ondernomen, alleen
om te ontkomen aan de voortdurende pla
gerijen waaraan zij blootstaat, omdat zij
het Protestantsch geloof harer vaderen niet
wil verzaken voor hot Grieksch-orthodoxe,
en dat zij niet naar Rusland wil terugkeeren
alvorens de stellige verzekering te hebben
ontvangen dat die plagerijen zullen ophou
den. Het blad besluit met de vraag, of er
nog meer Duitsche prinsessen zijn, die haar
geloof zullen willen prijs geven voor een
Russischen titel, zelfs al ware daaraan de
toekomstige Czarenkroon verbonden, daar
mede natuurlijk doelende op de geruchten
dat de Russische grootvorst-troonopvolger
de hand verlangt van prinses Margaretha
an Pruisen.
In Stiermarken, Krakau en Opper-Italië
zgn enorme massa's sneeuw gevallen. Het
is er buitengewoon koud.
De eigenaars der ijzerhutten in het
noorden van Engeland hebben aan hunne
werklieden medegedeeld, dat zij het loon
moeten verlagen, omdat de marktprijs vrij
wat lager is dan de kosten van voortbren
ging. Als de markt niet weldra verbetert,
zullen verscheidene ovens worden uitge
doofd.
Luidens berichten uit Manipore bedroeg-
het verlies der Engelschen 1 officier en 15
man aan gesneuvelden, met 20 gekwetsten
en 10G vermisten.
Een vreeselgke gebeurtenis had te Weenen
plaats. De decorateur Kleinert vergiftigde
des nachts zijn twee volwassen zonen, door
de gasleiding in hun slaapkamer open te gische afgevaardigden aan, dat de vreemde
zetten, en schoot vervolgens zgn vrouw en I mijnwerkers door alle middelen hetzij
Over de ongeregeldheden in het mijndis-
trict van West-Pennsylvanië, wordt gemeld:
De coke-fabrieken der Frick Coke Com
pany, de eenige waar nog wordt gewerkt,
bij Pleasant, werden Donderdag in den
vroegen ochtend door een bende van on
geveer 500 werkstakers aangevallen. Het
eerste werk was de telepboon- en telegraaf
draden af te snjjden, opdat geen hulp zou
kunnen worden ontboden. Daarna begon
het vernielingswerk, maar inmiddels hadden
de beambten der fabriek de telephoondraden
weer hersteld, zoodat te Morewood om hulp
kon worden gevraagd. Nog bytijds kwamen
3 detachementen politieagenten ter plaatse.
De werkstakers hadden reeds de afsluiting
vernield en maakten zich gereed tot de
plundering over te gaan, toen de agenten
verschenen. Een opeisching om uiteen te
gaan, werd met een hagelbui van steenen
beantwoord, waarop de commandant vuur
iet geven. De agenten moesten uit hun
Remmingtons twee salvo's lossen, voordat
de bende uiteenstoof, 11 dooden en 40 ge
wonden, waarvan velen zeer ernstig, achter-
atende.
Den geheelen dag bleef het volk in gis
ing en een menigte van een paar duizend
menschen was steeds bij de fabrieken ver-
•enigd.
Een regiment van de militie is naar
Pleasant gezonden.
Het Congres der mijnwerkers te Parijs
nam met algemeene stemmen en onder
groot enthousiasme het voorstel der Bel-
r
Het Land van
en jlltena,
9e Lang
erwaai
O
