Kiesrecht.
\o 987.
zaterdag 25 april,
1891.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prjjs-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 1-6 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
De Bond van Algemeen Stem- en Kies
recht vraagt bij monde zijner woordvoerders
j 't zelfde, met dien verstande, dat hij ook
De gure Noordenwind, die met hand en bedeelden 't kiesrecht wil geven. Geen
tand zich verzet tegen verplaatsing, en wan- grenzen dus.
neer hij een oogenblik wijkt dit alleenOok de Liberale Unie verlangt uitbreiding
doet om zjjn nog raeer onwelkomen broeder binnen de perken door de Grondwet gesteld,
uit het Westen gelegenheid te geven ons j Het program van Recht en Orde, 't welk
met jjswater te begieten, schjjnt weinig oUwe bij gebrek aan een ander voor dat der
geen invloed te oefenen op 't politieke j R. K. houdenis eenigszins gereserveerd en
gewas en onze warme belangstelling in de vaag: »wat de samenstelling der regeerins-
z.g. vragen van den dag. Wanneer men lichamen betreft, die door kiezers worden
althans die belangstelling en die warmte benoemd, streeft zij (de vereen.) naar eene
mag afmeten uit de massa vergaderingen evenredige vertegenwoordiging der staat-
en spreekbeurten, met welke verslagen kundige partijen.
4e bladen wel al hun kolommen vullen Wat een ommekeer in den tijd van nog
kunnen, dan waait er een warme stroom
door den politieken atmosfeer, duidelijk
merkbaar ook aan den weligen groei der
verkiezingsplantende politieke program
ma's.
Het is ons plan niet hier al deze pro
gramma's af te drukken en te bespreken.
Ze worden met liefde kostetoos verspreic
en men heeft zich maar te wenden tot de
kiesvereenigingen om volledig op de hoogte
gebracht te worden. We stippen tegeljjk
hier aan dat de tijdsomstandigheden ook
een vernietigenden invloed kunnen oefe
nen op deze planten uit 't koude seizoen
Een zelfs is reeds bezweken. Ze was gepoot
door de Kath. Vereeniging Recht en
Orde te Amsterdam en door een groot
deel der Kath. partjj werd de ontkieming
met belangstelling tegemoet gezien. De
Maasbode o.a. liep er hoog mee weg,
omdat dit program het Katholieke vaandel
onomwonden vertoont, hetwelk ook naar
onze meening een der beste eigenschappen
van een politiek program is.
geen 4 volle jaren Toen, bij de behandeling
der grondwet, een voorstel van 5 leden
om 't kiesrecht aanmerkeljjk uit te breiden
en wat hoorde men? Tegenstand van alle
zelfs van bevriende kanten. O, dat z. g.
capaciteitenstelsel en die verlaging van dien
grondslagen rust, dan volgt daar allereerst
uit dat de vertegenwoordiging niet de ware
is. De langdurige vraag naar kieswet-wijzi
ging leidt direct naar wantrouwen in 't
beheer. En dat deze overtuiging geen in
vloed ten goede op den wetgevenden arbeid
oefenen zal, is duideljjk.
En eindelijk roept dat gedurig vragen
om herziening allerlei illusiën in 't leven en
toovert den vragers tal van luchtkasteelen
voor, terwjjl het hun de oogen sluit voor
andere vraagstukken, die voor het heil des
volks van heel wat grooter gewicht zijn.
Men moet ze hooren de mannen van alge
meen kiesrecht over de zegeningen, die uit
dat recht zullen voortvloeien. Als men hen
gelooven wilde, dan zouden terstond na de
uitvaardiging alle maatschappelijke kwalen
genezen, alle nooden gelenigd, alle mis
standen opgeheven zijn. Voor alles, heet
het, geef ons algemeen stemrecht en al het
andere zal ons in den schoot worden g&
bepaalde. Toen de Gouverneur op den
vastgestelden dag met de zijnen Marrombo
verliet, werden zij door Sakalaven omsingelt
en aangevallen; slechts 13 Hovas ont
kwamen de Gouverneur kreeg twee kogels
in den linkerarm. De lijken der slachtoffers
werden vreeselijk verminkt.
Uit Parijs wordt bericht, dat een aantal
agenten van den veiligheidsdienst naar
Brussel gezonden zijn, om het oog te houden
op prins Victor, en op de personen die uit
Frankrijk komen om zich met hem in be
trekking te stellen.
census, daar was toen niet aan te denkenworpen. Alsof, indien morgen aan den dag
Voorbarig in den hoogsten graad
Nu zjjn we vier jaren verder, en ziedaar
van alle hoeken des lands blaast de wind
de kieswet gewijzigd werd, de kamer niet
evenals thans een afspiegeling zou zijn van
i. de natie met al haar politieke verdeeldheid!
tegen de beperkingen in de kieswet ge-j Niemand kan zeggen wat uit dit alge-
steld. Zet uit de palen wordt er geroepen,meen geuite verlangen naar hervorming
duizenden verlangen kiesrecht, er is geen j groeien zal en evenmin of er werkelijk iets
enkele reden meer om het hun te onthouden.uit te voorschijn zal komen. Nog meer dan
We leven in een woeligen, onrustigenj de legerwet, zal een eventuëele kieswet ver-
tjjd. Als bij instinkt gevoeld ieder, dat in deeldheid brengen in den boezem van alle
staat en maarschappij hervormingen staan j partijen. Want daar is geen enkele, die 't
geboren te worden. Welke is nog niet met op dit stuk geheel met zichzelf eens is.
juistheid te zeggen en hoe ze zullen komen
evenmin. De schare is zoekende en tastende,
óók naar de middelen om er toe te komen.
Een dier middelen krijgt nu langzamer-
JE3 ui t en laii ct
De Italiaan Angelo Caputo ging van
New-York met zijn vrouw zijn schoonouders
te Hoboken opzoeken. Des avonds kreeg
Caputo twist met zijn vrouw, die hij be
schuldigde te lief te zjjn geweest jegens
een landgenoot. Toen de familie naar bed
was, ging Caputo naar de slaapkamer van
zijn schoonmoeder, stak haar dood en bracht
aan zijn vrouw gevaarlijke wonden toe.
Daarop ging hij naar de slaapkamer
van zijn zwager en schoot eeuige kogels
op hem af, zonder hem ernstig te wonden,
en viel toen zijn schoonvader aan, maar
deze sloeg een stoel op Caputo's hoofd stuk.
De zwager kwam nu te hulp en doodde
hem met 4 kogels.
In de vorige week zijn te New-York niet
minder dan 1317 personen gestorven, tegen
731 in dezelfde week van het vorige jaar.
Het aantal der in het seizoen aan de griep
overledenen bedraagt 356, terwijl een zeer
groot aantal sterfgevallen aan de gevolgen
van de griep zijn te wijten. Onder anderen
Volgens de Indépendance Beige,is de zija thaüS m politieagenten buiten dienst.
hand een vormkiesrechtuitbreiding. Wan- j beweging tot werkstaking het sterkst te Onder de Roodhuiden in den Staat Was-
neer maar eerst de ware personen zijn Luik, waar ook de anarchisten druk in de Rington richt de ziekte groote verwoestin-
Toeh was die openhartigheid niet zonder j aangewezen, die de staatslichamen samen- weer zijn. Wegens de loonquaestie zijn in g0n aan> Volgens de Goulois zijn er
water van de pomp, maar de justitie tast
nog geheel in het duister.
Later is uog een van de bruilofsgasten
overleden en wel de vader van den bruigom.
De toestand van de andere zieken is nog
zeer bedenkelijk. Men vermoedt dat een
afgewezen minnaar van de bruid het water
heeft vergiftigd.
Het 26-jarig bestaan van het Leger des
Heils zal den 7n Juli a. s. in het Kris
tallen Paleis te Londen worden gevierd,
waaraan door een 50-tal officieren van dat
Leger uit Nederland zal worden deelgenomen.
De hoogleeraar Adam Kiewicz te Krakau,
vroeger gasthuisarts te Berlijn, heeft aan
de academie voor geneeskunde te Weenen
belangrijke mededeelingen gedaan over on
derzoekingen tot genezing van kanker. Hjj
heeft uit aangetaste deelen een stof van zeer
vergiftige werking afgescheiden, die bij dieren
krachtige verschijnselen teweegbracht en
door hem wordt beschouwd als de oorzaak
van het algemeene onwelzijn bij door de
vreeselijke kwaal aangetaste personen. Hij
leeft op die verschijnselen een geneeswijze
gegrond, die niet nader wordt omschreven,
maar volgens hem gericht is tegen den
aanleg tot de zieke en wel door een alge
meene behandeling der zieken. De gevolgen
der toepassing worden door hem als zeer
gunstig beschreven. »Het is mij gelukt,
schreef hij, »bij aangetaste personen op
plekken waar zich nieuwe wonden vertoon
den (metastasen), deze tot staan en tot
afneming te brengen en ook bij den kanker
zelf reacties op te wekken die onmiskenbaar
een neiging tot genezing aanduiden.* Hij
voegt er bij, dat zijne behandeling geen
koorts verwekt.
gevaar. De »Standaard« verbloemde het
niet, dat samenwerking in 't vervolg on
mogelijk zou worden, bjjaldien dit program
werd aangenomen. Velen der Cath. woord
voerders o. a. Dr. Schaepman achtten he
eveneens gevaarlijk aldus de toekomst op
losse schroeven te zetten en zoo werd de
vorige week na langdurig debat in een
druk bezochte vergadering van c. 200 leden
het program afgestemd, met een meerder
heid van slechts 3 stemmen. Een bewijs
dat de inwendige verdeeldheid der Kath
partij haar gebracht heeft op het welbe
kende doode punt en de a. s. verkiezingen
inderdaad gevaarljjk voor haar kunnen
worden.
We wenschen naar aanleiding van al die
programma's te wijzen op een merkwaardig
feit; ze zijn n.l. eenstemmig "nat betreft
uitbreiding van kiesbevoegdheid. Ofschoon
het eene verder gaat dan het andere, dit
staat vast: de kamer van 1891 krijgt reeds
aan de stembus de opdracht van de regee
ring wjjziging der kieswet af te dwingen.
De anti-revolutionaire partij formuleert
haren wensch aldus: bevestiging van onze
constitutioneele vrjjheden door invoering nu
reeds, voor zoover de Grondwet toelaat, van
een kiesstelsel op den algemeenen grond
slag van een kiesrecht der gezinshoofden.*
De radicalen komen natuurlijk meer
radicaal uit den hoek. Zjj zeggen: >de
kiesbevoegdheid worde toegekend aan alle
meerderjarige manneljjke Nederlanders, die
door de Grondwet niet uitdrukkelijk zijn
uitgesloten. Persoonlijke invulling van het
stembiljet in het lokaal der stemming worde
voorgeschreven.
stellen, dan schijnt verder de weg effen en(de Borinage eenige werkstakingen ontstaan
klaar. j waaraan 2150 man deel nemen. Men ge
Men hoopt nu door uitbreiding dien f looft echter niet, dat deze werkstaking lang
effenen weg te bereiken. Doch hoe, wan- Z&1 aanhouden.
neer zij, voor wie de uitbreiding thans ge- j In BeJgië ;wordt de scbade> weIke de
vraagd wordt, daarmee niet gediend bljjken gtrenge wjnter aan de landbouw heeft toe
te zijn?
De vraag is bijna te nuchter om ze neer
te schrijven wanneer alle partgen kiesrecht-
gebracht, berekend op 29,000,000 francs
De tarwe is er doodgevroren op drievierden
van de bezaaide oppervlakte, nl. op 207,00
hervorming nommer één op haar program hectaren. Van de wintergerst is niets over
zetten, zal dat toch wel geschieden uit dorst
naar kiesrecht, zegt men.
Wij gelooven nog maar altijd niet dat
gebleven en de rogge heeft wel minder dan
de tarwe, maar ook ontzaglijk veel geleden
Of de verliezen aan gerst en rogge onder
die dorst zoo schrikbarend is en gronden die negen-en-twintig millioen begrepen zjjn
dat ongeloof op de jongste uitbreiding, dieweten wjj uiefc; evenmin op welken grond
niet heeft verhinderd dat duizenden hunlgjag dje berekening werd aangelegd. He
dorst reeds gelescht zagen door toekenning I j eene g,obale berekening wezen. Aan
van 't kiesrecht, zonder dat ze 't noodig zaaitarwe alleen werd den TOrigen berfs
oordeelden aan de stembus te komen
getuigen. Vele kiezers zijn als dwingende
kinderen, die niet rusten voor hun 't on
bereikbare in de handen gegeven wordt,
waarna ze 't eenvoudig neerliggen en er
niet meer naar omzien.
Genoeg, de kieswet-agitatie verlangt be
vrediging.
Dat is zóó waar, dat reeds in 1888 het
egenwoordig ministerie bij zijn optreding
het te regelen Kiesrecht* noemde als een
zaak, die binnen den kring harer eerste
jemoeiïngen lag. Deze zaak is echter even
min als zoovele andere zaken, toen ook ter
sprake gebracht, ter hand genomen.
Een reden te meer voor de agitatie om
;oe te nemen, en dit nu op zichzelf is reeds
een kwaad.
Wanneer toch in 't land de overtuiging
veld wint dat 't kiesrecht op ondeugdelijke
minstens voor 5 millioen francs nutteloos
weggegooid.
Generaal Booth is geheel hersteld te Londen
teruggekeerd.
In het Ruhr gebied hebben 2000 mijn
werkers den arbeid gestaakt, waardoor
thans 15 mijnen stil staan.
Een nieuw besluit verbiedt Joodsche
handwerkslieden zich in het gouvernement
Moskou te vestigen.
Uit Madagascar komen berichten omtrent
den moord op 70 Hova-soldaten door de
Sakalaven. De Gouverneur van Tulear be
gaf zich met 70 Hova-soldaten op weg, om
den Koning van Tompomana een bezoek te
brengen te Marrombo aangekomen, vroeg
de Gouverneur om een onderhoud met den
Koning, die een dag voor de bijeenkomst
talrijke gevallen van influenza te Parijs.
Het weder is in de laatste maanden in
Oostenrijk-Hongarije zoo ongunstig gewees
dat in verscheidene provinciën hongersnoot
gevreesd wordt.
Uit Valparaiso wordt geseind, dat de
kruiser Imperial*, gewapend met 9 stukken
en 3 snelvuurkanonnen, en de stoomsche^
pen »Lynch« en »Condell«, voorzien van
torpedonetten, naar het noorden zijn ver
trokken om de vloot der opstandelingen te
bevechten. De 2400 man sterke legermach
onder kolonel Camus, die over het Andes
gebergte op Argentjjnsch gebied gevluch
was, heeft zich met het zuider-legercorps
vereenigd.
Een bruilofsmalal met een vreeselijk
einde. Te Lyndon nabij Louisville were
door 50 gasten een huwelijk gevierd. De
feesten slaagden uitstekend en eindigden
met het bruilofs-ochtend-maal, waarna het
jonge paar op reis toog. Kort daarna be
gon de eene gast na den ander over on
welzijn te klagen en 't duurde niet lang, of al
de gasten voelden zich ziek. De dokters
constateerden arsenicumvergiftiging. Na
eenigen tijd kwamen ook de bruid en
>ruidegom ziek terug en zij verkeeren thans
met de meeste gasten in een zeer bedenke-
ijken toestand. De heer Frank Guthrie,
een van de rijkste mannen van Louisville,
is reeds overleden, terwijl de toestand van
den predikant en van de dames Herz, zus-
;ers van de bruid, hopeloos is. Men vreest
met een duivelachtige misdaad te doen te
hebben. Het vergif is gevonden in het
Naar de Daily News« uit Athene ver
neemt, heerscht er onder de bevolking van
Korfu groote opschudding wegens het vinden
van het verminkte lijk van een achtjarig
kind buiten een Joodsch huis. Daardoor
heerscht er eene sterke anti-Joodsche stem
ming, ofschoon de medeplichtigheid der
Joden volstrekt onbewezen is. De overheid
bewaakt de Jodenwijken.
Evenals het vorige jaar zal de minis
ter Constans groote voorzorgsmaatregelen
nemen voor den lsten Meidag. Een ge
deelte der Parijsche bezetting zal in de
kazernes gereed staan om op het eerste be
vel dadelijk uit te trekken. De militaire
wachtposten voor en in het paleis van het
Elysée, van het paleis Bourbon en van het
Luxembourg, van de ministeriën en van de
Fransche bank zullen aanzienlijk verstrekt
worden. De bureaux van den telegraaf- en
lelephoondienst zullen zoodanig ingericht
zjjn, dat het ministerie van binnenlandsche
zaken van uur tot uur bericht zal ontvangen
van hetgeen er mocht voorvallen te Parijs
en in de provinciën.
Elke samenscholing op den openbaren
weg zal uiteengedreven worden.
Men is voor het overige van meening,
dat. die dag, gelijk in het vorige jaar, heel
calm zal voorbijgaan.
Uit Palermo wordt geseind, dat 2000
weren te Laterda zijn bijeengekomen om
:e protesteeren tegen den hoofdelijken om-
ag. Zij braken de deuren der gendarmerie-
cazerne open, bevrijdden een makker, die
gearresteerd was, overrompelden de gemeen
telijke bureaux en vernielden de registers.
el
eo Altena,
