MD oiemi oer
FEUILLETON.
WOENSDAG 19 AUGUSTUS.
1891.
Uitgever: L. J. VEERMAH, Heusden.
De Judas van Tyrol.
-
k.\ 1 9
VOOK
Dit blad rersehgnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
hoeveel goeds hjj ook gedaan heeft. Hetzelfde
geldt van alle Londensche vereenigingen
De vraag naar woningen is enorm, van
leegstaan der blocks woningen is nooit sprake,
integendeel, de verhuurder is genoodzaakt
(Slot.)
Interessant is het wat te Londen op dit
gebied reeds verricht is. In den aanvang j een lijst aan te leggen van liefhebbers, die
meende men daar den woningnood te doen daar naar het nummer invallen. Daar volgt
eindigen door voor elk huisgezin een apartuit dat men zeer kiesch kan zjjn in de keuze
gebouw te zetten, het z.g. cottagesysteem. der sollicitanten en dat in den regel de
Dat is zeker wel het ideaal van 't begrip beste klasse der arbeiders profiteert. Van
wonen: een eigen dak, waaronder geenwoningen voor de armen kan derhalve ook
ander adem haalt, dan die tot 't zelfde gezin hier geen sprake zjjn.
behooren. Volkomen afgesloten dus van alle
buren, elk huisje een kasteel afzonderlijk.
De oplossing van dit probleem is slechts
door enkelen geprobeerd en daarvan moet
Dat systeem is echter niet vol te houden, in de eerste plaats genoemd worden Miss
zelfs niet in minder groote plaatsen. Daar-Octavia Ilill, een onderwijzeres, die in 1864
voor is de grond te duur en komen de zonder kapitaal, met geleend geld haar liefde-
kosten van waterleiding, afvoer van faecaliën
en vuil te hoog.
Men is daarvan dus al spoedig terugge
komen en tot het kazernesysteem terugge
keerd.
Een van de grootste stichtingen in dien
trant is die van Peabody, een schatrijk man,
die in 1862 150 duizend pond st. (elk van
f 12) gaf voor den bouw van woningen
voor den minderen stand. Deze gift ver
meerderde hij in '66 met 100 duizend en
na zjjn dood met nogmaals 150 duizend
pond.
Al de woningen der Peabodystichting
bestaan uit huizen van 5 of 6 verdiepingen,
te zamen in een rechthoek vereenigd (bloek)
en een plein, dat geasphalteerd is, insluitende.
Enkele hebben de trappen binnen, doch vele
buiten, terwjjl om elke verdieping een galerjj
loopt.
In 1886 verschafte deze stichter aan 4551
familiën, te zamen tellende 22755 personen,
goede woningen, tegen een matige huur.
De winst, die jaarljjks behaald wordt, be
draagt niettemin nog zuiver 5 percent. Ver
scheidene bouw-ondernemingen hebben dit
blocksysteem nagevolgd en men neemt aan
dat thans reeds 150000 personen aldus ge
herbergd zjjn.
Ofschoon Peabody zjjn stichting uitdruk-
keljjk ten dienste van behoeftigen bestemd
heeft, zoo is toch dat doel niet bereikt,
werk aanvaardde. Zjj begon met enkele
kleine huizen te koopen en op 't oogenblik
bedraagt het kapitaal, waaamee zij werkt,
bijna een millioen gulden. Zjj heeft groote
rjjen van oude en nieuwe huizen, en blocks
in de armste wjjken der stad onder haar
beheer en trekt daarvan een rente van 4
a 5 percent.
Bij haar gaat het opknappen van ver
vuilde woningen hand aan hand met de
opvoeding der meerendeels ruwe en ver
waarloosde bewoners. Slechts zij, die voort
gaan een liederlijk en onzedeljjk leven te
leiden, worden verwjjderd. Ofschoon duizen-
de ordenteljjke kleine burgers en gezeten
werklui bljj zouden zjjn haar woningen te
mogen betrekken, verhuurt ze uitsluitend
aan armen. Wanneer Miss Hill een huis
overneemt,
zakeljjkste
Een der hechtste grondslagen van haar hechtheid aan huis en buisgezin iets schoons ver(b ag bestaan, dat aan de vreemde Mogend-
systeem is uiterste strengheid in het vorde- en edels is, zjj dit vooral bjj de armen raoetjbeden veroorlooft de Belgische vestingen te
ren der huur. Dat is, zegt zjj, het beste wezen. De banden, die rjjken en aanzienlijken j bezetten. De Mogendheden hebben de onzjj-
opvoedingsmiddel. Ze staat nooit een grooter aan hun huis boeien, mogen op aarde zjjn j digheid en de onaf hankeljjkheid van België
achterstand dan van één week toe, terwjjl gesmeedmaar die, welke den arme
anderen de huur laten aangroeien en zoo zijn nederigen haard kluisteren,
gevoelige klappen krjjgen.
een Hemelschen oorsprong. De
zyn van
trotsche
aan gewaarborgd en dit sluit natnurljjk het be-
zetten zjjner vestingen uit.
Tusschen de arbeidstakende Parijsche
aardwerkers, die geweld gebruikten om
De goedkoopste van Miss Hills woningen edelman moge zjjn aangeërfde kasteelen en
zjjn van 75 ct per week, stjjgende tot f 2. landerjjen hoogschatten als tropeeën van j hunne aan het werk gebleven kameraden in
Eenvoudig dreiging met uitzetting of een geboorte en macht, de gehechtheid van hunne beweging mede te sleepen, en de
begin van uitvoering daarvan is genoeg den arme aan het huisje, waarvan hjj niets politie is het Yrjjdag tot een bloedig treffen
om achterljjken tot betaling te dwingen, meer dan de huurder is, dat vóór hem door gekomen. Eenige der geweldenaars zjjn zwaar
Ingeval van werkeloosheid der bewoners, vreemdelingen werd bewoond en waaruit gewondverscheidene anderen zjjn voorts
zoekt Miss Hill werk en heeft tot dat eind hjj misschien spoedig weer zal vertrekken, in verzekerde bewaring gebracht. De politie
altijd aan haar eigen panden iets te be- heeft een veel edeler oorsprong. Zjjne huis-had het bij- het treffen zwaar tegen de over-
werkstelligen. Eigenljjke onderstand wordt goden zijn van vleesch en bloed, niet van macht te verantwoorden.
alleen in zeldzame gevallen gegeven, wijl goud, zilver of kostbare steenenhet is de
deze de bewoners demoraliseert
en het zelfvertrouwen ontneemt.
en het genegenheid
Om de naakte muren,
Een 31-jarig kleermaker te Palaise, Tho-
van zyn hart, welke hem die
nias geheeten, heeft zijn oude moeder in drift
tusschen welke hu arbeidt i
met een persplank doodgeslagen en daarna
huurder» mt te lokken tot het nemen van of z8n eoberen maaltijd gebruikt dierbaargehee].meg ,,en Ws (f
ruimer woning, indien hun verdienste dit maakt, en die liefde voor zijn huiseljjken güecjen
toelaat, wordt voor grooter woning de haard verheft zijne armoedige hut tot eeni
prachtig paleis.Groot is (le aSitatie geweesfc Duitsch-
O, dat zjj, die het lot der volken regelen,land door de bekeDde I^sische ukase be-
wordt voor
huurprjjs bet-rekkeljjk geringer.
Door streng vast te houden aan
beginselen is
deze
het Miss Hill gelukt regel- hieraan dachten! Dat zjj er aan^d chten,trekkelijk den roggeuitvoer gewekt, maar
mafig huur te ontvangen van een klasse'hoe bezwaarljjk die liefde voor huis en jboe heftiger de ciisis is, hoe korter haar
van menschen, die in den regel aan de j huisgezin, welke de bron van zooveel deugden duur, dit bljjkt ook in deze weder waar
huisbazen verbazend veel last veroorzaken, is, kan ontkiemen in het hart der armen,
En wat meer is, deze klasse ziet in Octavia als zjj in dichte drommen opeengepakt zjjn
Hill een raadgevende, troostende en helpende ia nauwe, vuile holen Dat zjj slechts een
vriendin. Door haar laten de arme bewoners j enkele maal van de breede straten en pleinen
zich leiden tot spaarzaamheid, matigheid zjjwaarts gaan mogen en de ellendige wo-
en eerbaarheid.
In den loop des fjjds heeft een groote
staf van helpsters, jonge en oude gehuwde
worden slechts de allernood- en ongehuwde dames zich bjj Miss Hill aan-
verbeteringen aangebracht en gesloten, die met vreugde hun tjjd op-
verder een jaarljjksche som voor reparatie offeren om haar de zware levenstaak te
vastgesteld. Bjj het besteden van dit bedrag verlichten; een waar leger des heils.
wordt vooral gelet op de wenschen der j Door deze hulp gelukt het haar, buiten
huurders. Deze maatregel heeft uitstekende de handen van bezoldigde beambten te
ningen, waarin slechts de armoe leefc, ver
beteren wilden, dan zou menig nedrig dak
evenzeer ten Hemel wijzen als de meest
aanzienlijke kerktoren, welke zich heden
trotsch uit het brandpunt van schuld en
misdaad omhoog heft!
i ïnilïxncl.
(i
Het was alsof een geweer werd afge
schoten, zoo hevig dreunde 't in het huis
van BafH. De oorzaak was echter het hevige
toeslaan van de kamerdeur. De huisvrouw
was natneljjk in een slecht humeur.
»Daar bljjft my nu die roodharige den
geheelen nacht uit, en komt ten slotte nog
met ledige banden thuis; zelfs geen stukje
wildbraad draagt hij op den rug. Wat
kunnen die mannen je toeh ergerenDan
komt bij aan, en het duurt niet lang of
hjj gaat op zijn gemak in de kamer zitten
en wil wat te eten hebben. Hij is natuur-
ljjk uitgehongerd als een raaf, zelfs wan
neer hjj bjj nacht uitgeweest is. Maar waar
moet men het vandaan halen, al dat eten,
midden in den winter? Alles is verloren
gegaan door dien strjjd met de Franschen,
omdat die domme Tyrolers liever willen
bedelen dan toegeven en het goed hebben
zooals de Beieren. De Franschman laat
niemand hongerljjdenDeze waren onge
veer de gedachten van de pruttelende vrouw
die sinds kort met haren BafH dit huis be
woonde. Zjj hadden beiden gediend, waren
echter gedurende den oorlog,in deze woning
getrokken, welker voorraadschuren reeds
lang waren uitgeput. Er moest geheel ge
gevolgen. De huurders welke in den aan
vang in hun ruwheid dikwjjls de boel kor:
en klein slaan, beginnen langzamerhand te
begrijpen dat ze daardoor de bepaalde som
nutteloos verspillen, ze beginnen prijs te
op hun woning en zuinig te wezen, om
aan 't eind van 't jaar hun wensch naar
noodige veranderingen vervuld te zien.
de jacht nog
weer aan
steund worden op hetgeen
leverde. En daar kwam hjj nu
vlug als een hinde nog een jong man
met vuurrood haar en baard.
Toen zjjne vrouw hem iets toeriep, wendde
hjj vreerad den blik af en sprong mees
muilend de deur in.
sHebt ge weer iets snauwde de vrouw
hem toe.
Hjj mopperde wat en draaide, als een uil,
langzaam zjjn grjjze oogjes heen en weer
in de kassen.
Het geweer nog in den arm, nam hjj
plaats, de verweerde punthoed scheef op
het hoofd gedrukten zóó op de worm
stekige tafel geleund, mompelde hjj: Wat
ik vandaag meebreng i3 mij liever dan alle
gemzen vau Tyrol« Verder zeide hjj niets;
nu werd zjjne vrouw echter voorkomend,
dat hjj haar tot zich trok en haar alles
toevertrouwde.
»Ik heb Andreas Hofer gevonden,* fluis
terde hjj. Half ontsteld, half verheugd slaakte
zij een kreet. Men vertelde toch in het
Jand dat er duizend dukaten uitgeloofd waren
voor dengene die hem levend of dood in
handen leverde. Nadat hjj nog weinige weken
geleden als machtig regent en kommandant
van Tyrol op den Hofbarg te Innsbriick
door zjjne landslieden was ingehuldigd en
van den keizer een gouden halsketting had
ontvangen, was hjj nu, door een plotselin-
gen omkeer der zaken, genoodzaakt ge
weest te vluchten, en bijna spoorloos ver-j
bljj ven en kosteloos zelf te administreeren.
Het is niet te schatten hoeveel zegen deze
merkwaardigs vrouw onder de lagere klassen
der groote wereldstad gebracht heeft.
Wjj eindigen dit korte overzicht met de
woorden van den grooten Dickens uit Nelly
»Laat ons hier een oogenblik stilstaan,
om aan te merken dat, zoo ooit de ge
door het land, zochten, loerden en trachtten
door list, beloften en bedreigingen zijne
schuilplaats uit te vorschen, maar te ver
geefs tot van den kansel predikte de
geestelijkheid: »Geen Tyroler weet waar
Adreas Hofer zich bevindt
De meesten wisten het ook waarlijk niet;
tot deze laatsten behoorde tot op dezen dag
de landbouwer BafH in Passeier.
»En nu heb ik hem!« zeide hjj, terwijl
zjjn stem bijna kraste, en hjj met de nagels
op de tafel tikte.
»Waar hebt ge hem dan vroeg de vrouw.
Hjj zal mjj niet ontsnappen: er is te
veel sneeuw, hij kan niet verder.* Daarop
schoof hjj nog wat gemakkelijker aan, tuurde
naar de donkere zoldering en vertelde
Toen ik van morgen vroeg, van Fartleis
komende, over den Alm ga, zie ik opeens
een flauwen lichtglans, die dadeljjk daarop
weer verdwijnt. Ik denk bjj mjj zeiven: daar
is de Prantacher hut, wie zou daar verblijven?
In de sneeuw de dag is er helder genoeg
voor zie ik duidelijk de sporen van
groote schoenen en ook van heerenlaarzen.
Er zyn dus niet slechts stroopers. Ik sluip
er heen en wil door de ruiten gluren, maar
die zjjn met luiken bedekt. Het licht moet
dus door een reet van de deur zjjn gekomen,
die echter weer gesloten is, zoodat ik er
over denk brutaalweg aan te kloppen en
naar binnen te gaan. Ik doe het intussehen
niet: *ien kan nooit weten wien te
Nu bemerk ik dat de muur van boven
De Belgische Kamer heeft, op het punt
van scheiden staande, ter voltooiing der
forten van de Maas een crediet
van bijna 100 millioen.
heid te zijn. Wel zal'de agitatie niet zoo
spoedig voorbjjgaan, maar de heftigheid der
beweging wel, juist doordien de politiek er
buiten staat of ten minste de maatregel geheel
en al het karakter draagt van een econo-
mischen, niet van een politieken aard, tenzjj
men spjjkers op laag water wil gaan zoeken.
De prjjsverhooging van 't graan is en
bljjft een Dvensquae3tie in Duitschland,
waarbjj de groote meerderheid der bevol
king rechtstreeks betrokken is.
toegestaan
De Minister-President Beernaert heeft in
de Kamer van Vertegenwoordigers, op een
tot hem gerichte vraag, geantwoord, dat de
bewering ongegrond is, als zou er eenerlei
nog
zien.
dwenen. De Fransche handlangers zwierven spleten heeft, waardoor het licht heen speelt
ik druk mjj er tegen aan, en luister. Er
bevinden zich verscheidene menschen, maar
stroopers zijn het niet; zooveel ik hooren
kan bidden zjj overluid hunnen rozenkrans
Dat komt mjj te stade, want nu kunnen
zij het allicht niet hooren wanneer ik op
het dak klim om door de spleet naar binnen
te gluren. Ik doe dit, en wien denkt gij
dat ik alleerst bij het vuur zie zitten
den secretaris Dörninger. Zoo! denk ik, dan
is Hofer ook niet ver; en nauweljjks kwam
die gedachte bjj mjj op, of ik zie er een,
die onder het bidden zjjn buks laadt, terwjjl
een ander in de pan met vet staat te roeren
Dat moeten zjjn jongens zynEén ten
minste, als zjj het niet beiden zyn. Naast
een oude kist knielt eene vrouw; maar die
heb ik niet goed in het gelaat kunnen zien.
Aan den anderen kant, bij den trog voor
het vee, staat ook nog iemand. Die kan het
zijn. Juist gaat de jongen, die voor het vuur
staat, wat opzjjde, zoodat de gloed hem
beschynt en ja wel hij is het, hoor
Andreas Hofer in eigen persoonIk heb
genoeg gezien en spring vroolijk in de
sneeuw. Daar wordt het opeens stil binnen
zjj bidden niet meer, maar zwjjgen als
muizenzjj hebben mjj bemerkt.
De deur springt open, en iemand roept
»Wie is daar?* lk maak dus dat ik zoo
gauw mogeljjk wegkom.*
>In de Prantacher hut, zegt ge? Hebt
ge je niet vergist?*
»lk laat mjj hangen als hjj het niet is!<
riep BafH; de geheele bende is daarboven
Vrouw Schneider, die met haar man ge
vangen werd genomen als verdacht van een
aantal dienstmeisjes in een bosch bij Weenen
gelokt en vermoord te hebben, heeft zich in
het bureau van politie uit een derde ver-,
dieping geworpen. Zwaar gekwetst is zjj
naar een ziekenhuis vervoerd. Zjj zoowel als
haar man ontkent alle schuld, maar eiken
dag komen er nieuwe gevallen aan 't licht,
waarin zjj blijkbaar de moordende hand heb
ben gehad.
bij elkander. Hebt ge wat te eten, vrouw?*
»Het laatste stuk brood en nog wat
varkens vleesch.*
»Geef maar hier! wjj zullen nu gauw
een goed zaakje maken.*
Terwijl hjj at, zeide bjj haar dat zjj zijn
Zondagsche jas moest krijgenhjj wilde
naar Meran.
Juist had hjj dit gezegd, toen de deur
openging en de secretaris Dörninger binnen
trad. Eerst wenschte hjj goedenmorgen,
maakte een praatje over het weer, meende
dat het in het dal zooveel kouder was dan
op de bergen, maar ten slotte kwam hjj
er toch mee voor den dag, dat hjj BafH
gaarne eens onder vier oogen spreken wilde.
»Mjj is het wel,* zeide BafH, en nam,
daar zjjne vrouw in de kamer was, Dör
ninger mede naar het zjj vertrek.
»Baffl,« begon Dörninger, die te Inns-
jrück de geheimschrijver van Hofer was
geweest, en sedert zjjn getrouwe volgeling
was gebleven, »ge zjjt van morgen vroeg
op den Prantacher Alm geweest.*
»Ik?« vraagde de boer schjjnbaar ver
wonderd; »ik zou van morgen vroeg op
den Alm geweest zjjn? Wie vertelt dat?*
»Men heeft je daar gezien, bjj de hut.*
»Ik ben bljjde wanneer ik in mjjn warm
5ed kan bljj ven, en dwaal niet als een gek
in den kouden nacht door het gebergte.*
let Land
ensileii
en Altena
wiüüieierwaard.
Franco per post zonder prjjs-
(Wordt vervolgd.!