Over sparen.
FEUILLETON.
WOENSDAG 2 SEPTEMBER.
Uitgever: L. J. YEERMAS, Heusden.
1024.
Slavernij en Slavenhandel.
lSfll.
YOOE
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.00. Franco per post zonder prjjs-
rerhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
»Wat de een er van doet en waar de
ander 't laat« is ten allen tijde een raadsel
geweest. Er is hier natuurlijk sprake van
geld, van rondkomen met een bepaalde
jaarljjksche som. A en B leven van onge
veer hetzelfde inkomen. Spreekt ge den
eerste, dan is het leven een doorgaand ont
beren geregeld te kortin huis spookt de
zorgde toekomst is in droeve schemering
gehuld. De tweede daarentegen schijnt voor
den wind te zeilenhjj leeft er behoorlijk
van, gaat op zijn tjjd eens uitdoet .zelfs
in den zomer een pleizierreisje. Die B is
op 't punt van sparen een waar genie, die
terecht de bewondering opwekt van al die
zjjn finantieele omstandigheden kennen.
De theorie van 't sparen is zoo'n eenvou
dige wetenschap en in al haar eenvoud zoo
hoogst moeilijk in toepassing te brengen.
Een werkman, die er zich niet mee inlaat,
kunt ge in één half uur de theorie leeren.
Reken hun voor 365 maal 5 ct. maakt per
jaar 18 gulden 25 ct., ongeveer een win
terprovisie, aardappelen of een winterjas of
een paar maanden vrij brood. Eenvoudiger
kan het niet. Iedereen begrijpt het en velen
volgen de les op. Voor hoelang? Tot de
pot enkele zilverlingen rjjk is, waarin in
den regel een of andere omstandigheden 't
gespaarde in één slok opslorpt.
De zaak is dat het iedereen, die niet
van jongs af geleerd heeft op de kleintjes
passen, in later tijd hoogst moeiljjk, soms
onmogelijk is, te sparen. Men kan het den
kinderen op 't hart drukken in de school
hoe weldadig de deugd van sparen werkt
in 't leven, doch ook dat zal nog weinig
om 't ljjf hebben, indien de jonge patiënten
niet van de wieg af in vader en moeder
De ouders moeten inzien dat ze hun kin
deren een schat van geluk en tevredenheic
mee op den levensweg geven, wanneer ze
hen van jongs af leeren gewennen aan orde
in de uitgaven aan sparen van geld en tjjd
wanneer ze hun leeren dat de grootste vrij
heid van den mensch zelfbeperking is.
Wie het geluk heeft onder de leiding
eener spaarzame moeder en van een op
passende vader op. te wassen, zal leeren, de
hooge waarde van het bezit op prjjs te
stellende zoodanige is, zelfs wanneer zjjn
later levenslot niet schitterend is, rjjk te
noemen.
Het is ontegenzeggelijk dat nog vele
menschen veel te licht met het woorc
»schuld« rondspringen. Men trouwt tegen
woordig met een huis vol meubelen »op
afbetaling* gekocht. Dat men daardoor een
zware schuld op zich laadt, schjjnt voor de
meesten moeiljjk te begrjjpen. Ze meenen
dat een aard van sparen is en de leverancier
de goedheid heeft, wekeljjks de gespaarde
guldens op te halen en de nog grooter
goedheid op voorbaat daarvoor meubelen te
leveren. Alsof zoo'n man leven kan, a
goedheid bewijzende aan zjjn medemenschen
't Is niet te verwachten dat een huwelijk,
aldus ingezet, eenmaal uit de schuld zal
geraken. De gemakkelijke manier zich daar
bij herhaling in te dompelen is te verleidend
Slechts bjj hen nu, die terugdeinzen voor
het begrip in 't woord schuld omvat, kan
men met grond verwachten dat de aan
prijzing van 't sparen eenig gevolg hebben
zal. Zjj, die in schalden niets ongewoons
zien, zullen schulden afdoen als een vorm
van sparen opvatten en niet aarzelen voort
;e gaan met het onbereikbare te koopen,
met belofte van afbetaling.
Het is duideljjk dat de jeugd, opgroeiend
in een atmosfeer van lekker leven en schulden
't geen ze thuis zien een afschrik krijgt en niet. Dat komt omdat ieder, die over haardrieten, want lang leven gaat boven geld.
de tegengestelden goeden weg opgaat, wat schrijft, spreekt van trekken en nog eens Ten tweede kan het kind vóór zijn
niet zelden gezien wordt. trekken en nog eens trekken. En een maat- 20ste jaar sterven. Deze kans nu is niet
Die wil probeeren te sparen en daaraan schappij, die allen laat winst behalen, is j groot. De sterfte tusschen 5 en 20 jaar is
nog nimmer gedacht of gedaan heeft, late niet te vertrouwen. Men moet de levens- zeer klein. Doch geschiedt dit, dan zijn de
betaalde contributiën voor de verzekering.
Ieder ziet wel in dat, wanneer honderd
vaders hunne dochters verzekeren, en van
de spaarpenningen niet onder zijn bereik j verzekering beschouwen als een spaarbank,
rusten. Daar is groot gevaar aan verbonden, die onze centen beheert en heel wat van
Een schjjnreden is soms genoeg om ons de ons krijgt indien we lang leven, meer dan
hand te doen uitsteken naar 't geen we ze gecontracteerd heeft uit te betalen. Van J de eersten sterft een groot deel vóór de 15
wilden bewaren. »'t Is mjjn eigen verdiend dat te veel nu, 't welk ze ontvangt bjj ons jaren verstreken zjjn, terwijl geen enkel
geld en ik kan er mee doen wat me lust* lang leven, betaalt ze een ander uit, die J kind sterft, dat 't dan een verzekering on-
daarmee wordt dan 't geweten gepaaid en niet genoeg jaren contributie betaalde. Het mogelijk is, te blijven voortgaan met uit
een dag later zijn we even arm. Neen armer,eene vult het ander aan. betalen. Daarom wordt de betaling der
want we hebben dan 't vertrouwen in ons J Een vader van 45 jaren oud wil dat zijn premie geregeld naar sterftetafels, zoowel
zeiven tevens verspeeld. j kind, thans 5 jaren tellende, op een ouder-van de betalende vaders, als van de ont-
Niemand behoeft tegenwoordig verlegen dom van 20 jaren een som van f2500 in'vangende kinderen. Van den een trekt ze
te zitten waarheen hij met zijn gespaarde handen krijgt, bij wjjze van bruidschat. te veel, van den ander te weinig en de
penningen heen zal. Spaarbanken allerwege Wat kan hij nu doen? Hjj kan beginnen verzekering heeft te zorgen dat bet eerste
en bovendien do nog meer vertrouwbare met elk jaar zekere som weg te leggen, moer bedraagt dan het laatste, ter wille
post. j Laten we zeggen het 15de deel van f 2500, van haar eigen voordeel en tot geruststelling
Toch zjjn de spaarbanken, zelfs niet die dus rond f160. De som op de spaarbank van alle deelnemers.
van de post in alle omstandigheden aan gedeponeerd brengt met den intrest rjjk de
verlangde som op.
Maar is de vader nu zeker dat zjjn
dochter op haar 20sten verjaardag dit geld
zal ontvangen
Jöuitenland.
te bevelen.
De beste wjjze van sparen is wel de
levensverzekering.
Hij die spaart om op zekeren tijd in 't
bezit te zijn van zekere som, handelt on
verantwoordelijk, wanneer hjj dit doet in'de kans om vóór de bepaalde 15 jaren omhaalt nu een aardige vergissing.
De burgemeester van een klein dorp van
Ook in Frankrijk is men met toebe
reidselen voor het maken van militaire
In geenen deele. De man is 45 jaar en manoeuvres begonnen. Een der bladen ver
een spaarbank of in zelfbeheer. Even on- zjjn, te sterven, is groot. Sterft hjj voor
verantwoordeljjk als zeker landbouwer, die dien tjjd dan is zijn doel verijdeld.
levende voorbeelden zien op het pad dezer
deugd.
(i
Het is een bekend feit, dat in de geheele
natuur het recht van den sterkste over-
heescher is. Zjj, die door den geest
lichameljjk de meerdere zjjn, hebben altjjc
het beste deel weten te verwerven.
Zoo merken wjj in het planteleven op
dat in een bosch van Adansonien of van
kolossale Eriodendrons andere boomen niet
groeien, of althans slechts spaarzaam zich
kunnen ontwikkelen; zjj worden verdrukt
door den reusachtigen omvang van de kronen
dier gewassen.
Het recht van den sterkste zien wp
vooral in de dierenwereldja, wjj kennen
ook diertjes, die, hoe klein ze ook zjjn, zich
door groote intelligentie onderscheiden en
zelfs slaven houden.
Volgens Darwin nam Pierre Huber
slavenhoudende mieren waar. Darwin heeft
later evenzeer waarnemingen gedaan en dat
volkomen bevestigd gezien.
Deze mier bouwt niet zelve haar nest,
vergadert niet zelve het voeder en kan niet
alleen eten; zjj is absoluut afhankeljjk van
hare talrjjke slaven.
Hierbjj denkt men aan den Madaki van
Udje, welke sultan van de Bassa-negers is.
Hjj is zoo lui, dat hjj volstrekt niets uitvoert
het eten en drinken wordt hem in den mond
gestokenhjj loopt nooit, maar laat zich
dragen; hjj spreekt niet, maar zijne slaven
Aioeten op hun buik naar hem toekruipen
en dan lispt hjj hun zjjn bevelen toe. Is dit
niet het evenbeeld van bovengenoemde
mierenslaven
maken, niet bepaald op de beste school is
om zin in sparen te krjjgen. Tenzjj ze door
Genoeg om aan te toonen, dat de slavernj
in de gansche natuur heerscht; in de oud
heid en bjj alle zoogenaamde onbeschaafde
volken werd zij aangetroffen.
Met den godsdienst heeft de slavernjj even
min maken als de slavenhandel. Men weet,
dat tot in de vorige eeuw door christelijke
naties slaven verkocht werden; ja, nog in
de eerste helft dezer eeuw vinden we slaver
njj als instelling bjj christeljjke volken. In
Brazilië werd zjj alsnog enkele jaren geleden
aangetroffen.
Al de volkeren der aarde hebben slaven
handel gedreven en bezaten slavenwant
de lijfeigenschap der middeleeuwen en ook
van den jongsten tjjd was eigenlijk slechts
een veranderde naam voor eene en dezelfde
instelling.
Men herinnere zich, dat in Rusland eerst
in 1861 tot de emancipatie der ljjfeigenen
werd overgegaan, terwjjl in Turkjje nog
altjjd slavernjj bestaat en ook slaven verkocht
worden.
De groote verdienste kan de christelijke
godsdienst zich toekennen, dat alleen in de
volkeren, die hem belijden, de groote huma
nitaire begrippen konden rjjpen, welke heden
alle beschaafde volkeren beheerschen. Waar
heen we ons wenden, tot de bewoners van
Azië, Afrika, Amerika, en Australië, welke
niet het christendom beljjden, bjj geen hun
ner vinden wjj de grondstelling: Heb u
naaste lief als u zeivenDat dit beginsel
zegevierend doordrong, is een gevolg vau
den christeljjken godsdienst; in dit opzicht
zijn wij niet de erfgenamen van de Grieken
en Romeinen. Deze hoogbeschaafde volken
toch behandelden hunne slaven zeer hard;
zjj beschouwden den slaaf als een voorwerp,
een dier, waaraan zij zelfs na den dood geen
geljjkheid met den mensch toekenden, maar
zes jaren geleden begon met elk kwartaal
'10 weg te leggen, ten einde bjj mogeljjk
ongeval daaruit de onkosten te bestrjjden.
lezen zomer is zjjn gansche oogst ver-
ïageld en zjjn spaarpot van f 240 is nog
^een tiende part van de scha, die hjj ljjdt.
ndien hjj bjj een brand waarborg-maat-
schappjj zijn oogst verzekerd had, zou hjj
op dit oogenblik het volle verlies terugbe-
aald krjjgen.
De levensverzekering geniet nog niet die
algemeene liefde, als waarop ze aanspraak
mag maken. De menschen zien haar aan
voor iets als toovenarjj en vertrouwen ze
nog geen duizend inwoners, Thorigny in
Nu komt de levensverzekering en zegt: het dep. Seine-et-Marne, kreegaanschrjjving,
betaal injj elk jaar f140 en ik verzeker dat hjj 1200 man nog wel bereden troepen
uw dochter op haar 20ste jaar f 2500. moest ontvangen en onder dak brengen.
Mocht ge komen te sterven, dan houdt de Radeloosheid van den burgemeester met het
contributie op, doch ik betaal u niettemin uit. oog op dien inval van zooveel menscheljjke
Zie, dat klinkt raadselachtig. Doch men insectenDe man schreef terug, dat zjjn
houde de volgende zaken goed in 't oog. dorp maar klein en arm was en hjj hoege-
Yooreerst bestaat er goede kans dat de(naamd geen kans zag om die 1200 ruiters
man de 60 haalt. Hjj toch wordt eerst door behoorljjk onder dak te brengen. Het ant-
een deskundige onderzocht en gekeurd.woord bleef echter uit en toen een tweede
Wordt hij zoo oud, dan brengen 15 jaarljjk-j brief al evenveel uitwerking had, sloegen
verbljjf aanwezen.
Trouwens, in de oudheid was de slavernij
een maatschappelijke noodwendigheid. Reeds
bjj de Assyriërs en Babyloniërs vinden wjj
haar bjj hen schjjnt het aantal slaven enorm
groot te zjjn geweest; geheele volkeren ge
raakten in gevangenschap, evenals de
Israëlieten.
Bjj dezen waren de meeste slaven en
slavinnen zonder t wjj fel niet van de
Hebreeuwsche afkomst, maar ook geboren
Israëlieten konden in lijfeigenschap geraken.
Men verkocht zich zeiven en zjjn gansche
familie aan gegoeden. Ook werden over
eenkomstig de wet dieven, die niet in staat
waren om de verschuldigde schadever
goeding te betalen, gerechteljjk als slaven
verkocht. Evenzeer kwam het voor, dat
onbemiddelde Israëlieten hunne dochters
verkochten, wanneer zjj die anders niet
vermochten te onderhouden.
De wjjze, waarop de oude Romeinen
lunne slaven behandelden, was zeer wreed
}jj de Arabieren is de slavernjj tot lang
voor het begin onzer jaartelling terug te
jrengen.
In Zanzibar, dat men tegenwoordig als
iet centrum van den Arabischen slaven-
landel kan beschouwen, worden dageljjks
slaven verhuurd, ook aan Europeanendeze
aatsten zijn wel gedwongen om hiervan
gebruik te. maken, bjj gebrek aan vrije
arbeiders.
Hoezeer men thans, in onzen verlichten
tjjd, van slavernij moge gruwen, men kan
toch niet verhelen dat die slavernjj eerst in
onze eeuw iets afschuwwekkends geworden
is en men mag aannemen, dat het heden-
daazsch standpunt een der merkwaardigste
voorbeelden van den ommekeer der moreele
sche betalingen van f 140 veel meer dan
t 2500 op en wint de verzekering dus een
sommetje op hem. Dit nu zal hem niet ver
jongsten tjjd opgeheven werd, had men in
de middeleeuwen feiteljjk in Frankrijk
Italië en Engeland publieke slavenmarkten
waar vreemde handelaars, geroofde of ge
kochte menschen te koop aanboden. En
vermelding verdient in dit opzicht, da
leden der Society for propagating Chris
tianity,» ten deele tot de hoogste geestelijk
heid behoorende, in de achttiende eeuw
eigenaars van slaven in VVest-Indië waren
en een groot deel van hun inkomsten daarvan
bezigden tot uitbreiding van het Christen
dom wel een merkwaardig voorbeeld, hoe
zonderling het met de moraal in die tijden
gesteld was.
De slavenhandel der Europeanen heef;
naar eene matige schatting in vroeger tjjd
jaarljjks 150,000 menschen aan Afrika
onttrokken.
Moreau De Jonnes berekent, dat Amerika
gedurende de laatste jaren tot aan de af
schaffing der slavernij aldaar twaalf millioen
negers aanvoerde.
Dat iedere krjjg in Afrika tusschen in
boorlingen, slavernjj tengevolge heeft, is
bekend, en de slaven worden dan aan de
Arabieren verkocht. Op hun verantwoording
komen tegenwoordig dan ook de slaven
jachten en de slavenhandelwant alleen om
aan de groote aanvragen te kunnen voldoen,
organiseerden negerstammen en negerstaten
slaven-oorlogen.
Het heet, dat de Arabieren hun slaven
niet onmenseheljjk behandelen. Zoodra deze
een gebieder gevonden hebben, laat dit
minder te wenschen over, want dan vormen
de slaven een deel van zjjn kapitaal; maar
de wijze, waarop zjj gevangen en getrans
porteerd worden, i3 ook thans nog gruweljjk.
Scheepstransport moge schrikkeljjk ge-
begrippen is. Gansch afgezien van de ljjf- j noeg zjjn voor de ongelukkigen, maar dit
dat zij in het leven hier naraaals een bijzonder eigenschap, die in vele landen eerst in den is niets in vergeljjking met de verschrik-
de achtbare burgervader en zjjn raadsleden
de handen aan 't werk om, het mocht dan
kosten wat het wilde, de noodige lokalen
kingen en gevaren van het slaventransport
door de groote woestjjn. Heeft reeds de ge
wone Arabier veelal ondraagljjke pijnigingen
in de heete, eindelooze vlakte te doorstaan,
men kan zich voorstellen, hoe groot het
lijden moet zijn van de ongelukkige schep
selen, die niets hebben om hun onuitsprekelijk
ljjden te verzachten.
Zoo bewoog zich, verhaalt een reiziger,
eene lange, zeer lange karavaan van onge
lukkigen in de Sahara: zjj was nog een
dagmarsch van de groote oase Fezzan ver-
wjjderd. De karavaan was van lieverlede
twee uren gaans lang geworden; de sterkeren
liepen vooraan, terwjjl de zwakkeren en
kleinen, meest kinderen van vjjf tot zeven
jaar, langzaam en met inspanning van hun
laatste krachten zich voortsleepten. Onder
onophoudeljjk vloeken en schreeuwen werden
deze allen door drie of vier Arabieren voort
gedreven.
De slaveu-karavaan was juist een der
vreeseljjkste gedeelten der groote woestjjn
doorgegaanhet geheel van plantengroei
ontbloot district tusschen de oase Bilma en
fezzan, eene uitgestrektheid van 500 kilo
meter; de streek is hier zoo ontbloot van
eenig gewas, dat tot voeder dienen kan, dat
men zelfs dadels tot kameelenvoer moet
medenemen; ook hierdoor worden de on
matig beladen dieren, die evenmin meer
runnen voortkomen, nog zwaarder belast.
De laatste dagreis was de ontzettendste
van allen. Ter sterkte van ongeveer 700
slaven, allen jonge meisjes en knapen van
jjf tot vjjftien jaren, hadden zjj de groote
stad Koeba aan het Tschadmeer krachtig en
wel verlaten, maar reeds in Ngigmi, aan
de noordwestelijke punt van dit meer ge-
egen, waren velen al uitgeput.
r
Land ran Hensden
en Altena.
[Ie Langstraat en de
Slot volgt.
