Intieme brief.
FEUILLETON.
llliil
WOENSDAG 30 SEPTEMBER.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
VOOR
Dit blad Terschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiè'n 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
overdaehten en boeken schreven om deze
te lenigen.
Toevallig ken ik zoo'n wereldverbeteraarster
Gi: brengt mij in groote verlegenheid, en baar huishouden, helaas, ook. Mevrouw
vrije, met uw verzoek, een en ander uit gchrjjft aan haar nieuw werk »de vrjjbeid
mjjn levenservaring op te teekenen, ten der vrouw* en ongewasschen, ongekamd
einde daar uw voordeel mee te doen in en in verscheurde kleeren dwaalt haar kroost
't leven. Dat »opteekenen« weet ge, valt op intusschen om. Volgens moeders wensch
injjn jaren niet meer zoo gemakkelijk! zullen hare dochters geen kous breien, geen
Edoch ik wil mijn best doen en hopen, dat J naad zoomen, geen stukje goed wasschen
't u van eenig nut zjjn moge.
Meermalen reeds hebben jonge vrouwen,
als gij, mjj gevraagd»hoe zijt ge toch
zor gelukkig geworden, gelukkig als huis-
trw en als moeder?* en dan had ik
slechts één antwoord»lief kind, ik heb mg
steeds bejjverd gelukkig te maken
en toen vond zich al het andere, als opge'
wektheid van geest, vrede van 't hart en
zonneschijn in huis, als vanzelf.
En moeiljjk is dat heusch niet, anderen
gelukkig te maken. Gg behoeft daartoe in
huis slechts dat te zijn, waartoe u de liefde
volle natuur geschapen heeft: vrouw, alleen
vrouw, in de hoogste en ruimste beteekenis
van het woord. Vooral niets, wat daarbuiten
staat, vooral geen gevierde vrouw, of een
geleerde, of een vrouw naar de mode, of
een, die de baas wil zgnGeloof mg, liefste
Klaar, de vrouw, van wie 't minst gesproken
wordt, in de wereld, in het dorp, in de
buurt, die is de gelukkigste!
Der vrouwen beste beroep is het huis,
en, wanneer 't zgn kan, aan eigen haard
en in eigen familie. Het heeft me altjjd
wonderljjk aangedaan, wanneer ik lasdeze
of gene vrouw, of die oude juffer trekt in
't land rond, om met volksredenaars te
discussieeren over »de keuze van een beroep
voor vrouwen* en »de bevrjjding der vrouw
van 't huiseljjk juk* of wanneer ik zusters
ontmoette, die er een studeerkamer op na
hielden, waar ze de nooden der menschheid
Fiquelmont en zijn boek der „laatste
woorden."
Ja, docb bet was zeer kort. Met een
wilden vloek stond plotseling een man voor
hen, die door het raam binnengesprongen
was. Het was burger Brutus. »Schrik maar
niet kinderen* zei hg, »en spreek geen
woordanders zijt ge verloren. Fiquelmont
is daareven thuis gekomen en naar zijn
kamer gegaan. Ik heb hem bespied. Hij
zal dadelijk hier zijn. Voort dus, Herman,
voort door het raam, niet naar uw woning,
maar naar Luciennes! Ge weet, waar de
sleutel ligt. Sluit u op en wacht tot ge mg
oort. Stil, geen woordIk zweer u, het
ieven van Rose, hangt er van af. Een
minuut geaarzeld en alles is verloren 1 In
gerukt God zjj dank, hg is weg 1
En nu gij, madame Rose, gg kent mij als
-en man van eer, ik hoor uw man komen,
*>ta mg toe dat ik u om de taille vat en neig
u tot mg over: ik zweer u als edelman,
't is het eenige middel mjjn broeder en
voor hem u te redden. Spreek mg in niets
tegen en vlucht zoo spoedig mogeljjk naar
Luciennes tot Herman. Zgn leven en dat
onzer arme ouders hangt er van af. Wilt
gg alles doen!*
>Ja,« zuchtte zg, half onmachtig.
»Goed. Hij komt. Ik moet u kussen!*
Brutus kuste werkeljjk Rose Fiquelmont
op 't zelfde oogenblik, dat haar echtgenoot
de deur opende.
Fiquelmont bleef bjj dit tooneel als ver
steend staan. Daarop vloog hij op zgn
vriend toe brullend als een wild dier.
Rrutgs ?ette de dogdsbleeke Rose op den
en strjjken, geen kopje thee zetten, noch
een aardappel koken. Dat is beneden hen,
daarvoor heeft een inensch immers meiden?
En wanneer dan de man thuis komt en
alles in wanorde vindt en 't maal oneetbaar
ziet voordienen en boos wordt, na lang ge
duld geoefend te hebben, dan heet het:
•»hoe kunt ge hierover zoo'n geweld maken,
had dan liever een keukenmeid getrouwd
Ge behoeft niet te vragen, liefste, of zoo'n
huishouding geld kost en toch is het nog
niet het voornaamste, het geld dat een vlij
tige huisvrouw uitwint door in de keuken
de handen te roeren en do wasch te doen.
Neen, zjj arbeidt en zorgt voor een hooger
doel, hetwelk ze met duizende gehuurde
handen nooit bereiken kande gezelligheid,
de vrede en het geluk van 't huis.
De wereld der vrouw is het huis, de
familie
Al woont ge slechts in een bescheiden
woning, Klaar, uw huis behoeft voor geen
paleis onder te doen in behageljjkheid. Zorg
steeds dat het voor uw gade bljjve het liefste
en aangenaamste oord en hg zal niet als
zoovelen zgn vermaak buiten zoeken. Hij
zal zgn grootste vreugde vinden in den
schoot der familie 1 En ge behoeft hem uwe
zorgen niet te verbloemen, want juist de
gemeenschappelijke zorgen der liefde brengen
rjjken zegen mee. Zjj houden huis en hart
vrjj van de jjdele zorgen, die het zelfzuch
tige ik zich maar al te gaarne schept. Zjj
brengen het in een gelukkig evenwicht,die zich tot een dienstmaagd, een werkster indeeling der voorhanden middelende
daar ze ons vermanen tegen een traag in- degradeeren, en de achting als vrouw met tweede nauwkeurige aanteekening van alle
bezem en schrobber wegspoelen, meenen inkomsten en uitgaven, ook de kleinste.
sluimeren zoowel als tegen gedachteloos
voortleven.
Wanneer we nog leefden in den tjjd der
sprookjes men zegt tegenwoordig dat die
den mensch schaden zou ik zeggen
bevolk uwe woning met liefderjjke feeën,werken geschuwd heb, en ook mgn dochters
als daar zgnzachtmoedigheid, vljjt, trouw,heb ik van der jeugd af aan alle huishou-
tot de voortreffeljjksten onzer sekte te be-
hooren
Ik meen, Klaartje, dat ik mgn handen
altijd heb weten te roeren en
delijke bezigheden gewend. Zg hebben allen
arbeid grondig geleerd, in keuken en wasch-
kamer, aan de strijkplank en de naai
machine, maar nooit hebben we
spaarzaamheid, eenvoud, orde, zuiverheid,
regelmaat
Maar vergeet niet dat deze feeën zusters
zijn die vriendelijk hand aan hand behooren
te gaan opdat niet de een of de ander op- j daarbij voor vreemde oogen moeten ver-
houde den naam deugd* te verdienen L schuilen. Zelfs mgn man heeft ons nooit
Dringt zioh een van hen hartstochtelijk»niet gekleed gezien. Wat er ook aan de
vooruit, beheerscht en onderdrukt ze hare hand was en hoe druk we 't soms hadden,
zusters, dan wordt de fee een duivelin die zóóveel tjjd voor ons zeiven namen we er
de vrede des huizes in groot gevaar brengt, althans af, dat we toonbaar waren.
Er zjjn ongelukkige huisvrouwen, die
Ach, ik weet wel, zelfs de punktueelste
boekhouding brengt u als 't jaar om is,
geen gulden meer in de kas, maar Klaartje
nooit het lief, 't voordeel schuilt hierin, dat ge nu
kunt nalezen en nadenken over 't geen uit
gegeven is en de onnoodige uitgaven kunt
nagaan. Want zoo solied is geen jonge huis
vrouw of ze begaat op dit punt groote of
kleine fouten. Al zijn 't maar centen hier
ons en stuivers daar, 100 centen of 20 stuivers
maken een gulden.
O, Klaar, er wordt in vele huishoudens
zooveel kostelijk geld vermorst aan snorre-
pijperjjen zooals mgn man het uitdrukt
die het oog een moment toelachen en morgen
nutteloos in een kast geworpen worden.
Dat is de verkwisting door gedachteloosheid,
door 't verzuim van een goede regeling der
werken en tobben zg, in een gewaad waarin van deze ondeugden is in staat het huise-
naasten stoel neder, staurde zgn huisheer
met strakken blik aan en sprak met zware
tong, alsof hjj dronken was.
»Zoo, al thuis, oude?*
j> Al thuis* herhaalde Fiquelmont, woedend
van toorn, zgn stok zwaaiend en tanden
knarsend. »En jjj, hond!*
»Ho wat, hond! Wie is een hond? Slechts
aristocraten noemen een burger hond. Neem
u in acht aristocraat Fiquelmont, dat de
hond u niet bjjt! Ha, ha, en gij dacht dat
ik voor moeder Guillotine zat en voor u
de laatste woorden* van buiten leerde!
Ik ben er in 't geheel niet geweest, oude
Ik was moe en keerde naar huis terug en
dronk cognac. Nu, dien kent ge. Daar viel
mij uwe Rose in. Ge weet misschien nog
niet dat ik op haar verliefd ben? O, al
langen tijd. En daar kreeg ik plotseling
trek ze te kussen. Wat duivel, alles ge-
gemeenschappeljjk, is dat niet uw devies?*
Met deze woorden tuimelde Brutus zgn
vriend voorbjj. Doze wilde hem vatten,
maar hjj lachte zoo luid en woedend, dat
het hatelijk monster onwillekeurig een stap
achteruit week.
Fiquelmont zag hem na, van woede sid
derend. »Heb ik u eindeljjk* knarste hg,
»Alzoo dat was het geheim mjjner vrouw,
de oorzaak harer afkeer, haar bleeke wan
gen en haar tranen! Deze afgeleefde af
schuwelijke kerel!* Hij balde de vuisten
en de tranen schoten hem in de oogen.
»En daar ligt ze. Ze is buiten kennis.
Allo, burgeres Fiquelmont! Rose! Is ze
dood? Ja, ik wist wel dat je mij niet be
minde! maar ik zal mjj op u wreken, dag
aan dag, uur op uur! Ja, lig maar hulpe
loos neer, het is uw laatste rustige slaap,
deze onmachtIk wil mij op u wreken
door hem. Stuk voor stuk zal hg me
maar wat is dat!* Een brieventasch
zijne brieventaschha|c
ze alleen met een tang zgn aan te vatten.
Komt er bezoek of een boodschap voor
den afwezigen echtgenoot, zjj zgn »niet
gekleed* en kunnen zich niet vertoonen.
Natuurlijk blijft er dan ook geen tijd over
de kinderen in een toonbaar pak te steken.
Komt de man te huis, dan is Asschepoetser
afgewerkt, doodmoe en heeft geen oor voor
't geen hem na aan 't hart ligt. Zjj heeft
geen tjjd voor echtgenoot en kinderen, de
ongelukkige! Gade en moeder gaan onder
in AsschepoetserZe had de roeping het
huis tot een paradjjs te maken en ze
vernedert het tot een werkplaats, een troos-
telooze woesternij. Hoe kan daar liefde, hoe
kan daar geluk gedijen?
En 't jammerljjkste is dat dergeljjke
vrouwen zich nog heel wat laten voorstaan
op haar vlijt, haar huishoudelijkheid! Zg
En Fiquelmont nam de brieventasch, die
Le Palot bij den sprong door 't open raam
verloren had, op en bladerde ze door. Hij
vond passen voor 't buitenland van ver
schillende datums en met namen, echte
emigranten passen. Hjj vond brieven in de
Duitsche taal aan den graaf Hermann Roth-
kirch gericht. Hg vond ook een pas voor
dezen graaf, door de Berljjnsche regeering
geteekend.
Fiquelmont sidderde aan alle leden van ver
rassing en vreugde, en om zjjn dikke lippen
vertoonde zich een dierljjke trek naar bloed.
Ook vond hg Fransche brieven van zgn
vrouw met zoete woordjes
Nu werd het hem licht voor zgn ver
toornden blik. Hjj stiet met den voet zgn
bewustelooze vrouw aan. Ze sloeg mat
de oogen op.
»Ge zjjt verraden!* snauwde hg haar
toe. »Gjj en hjj, graaf Rothkirch, uw min
naar Zult ge 't nog wagen uw schande te
ontkennen
Zjj richte zich op en gevoelde plotseling
haar moed herleven, toen zjj zag hoe de
gehate man haar aanstaarde.
Ja* zeide zjj vast, »ik loochen de schande,
al het andere niet!*
»Je ontkent dus niet dat hjj graaf Her
man Rothkirch heet en u bemint? En je
stemt toe datje mjj verafschuwt?* vroeg hjj
woedend.
Zjj schrok op. Dat hjj juist dezen naam
uitsprak en niet dien van Brutus, over
weldigde haar zoo zeer, dat ze ten tweede
male het bewustzjjn verloor.
Hjj hielp ze niet. Hjj haatte ze al te zeer
op dat oogenblik. Doch hjj sloot ze ook
niet op. Waarheen zou ze ontvluchten? Van
hem was hjj zeker. Hjj moest aan den hoek
der naaste straat liggen, de valsche sans
culotte, de graaf Rothkirch. En Fiquelmont
ging nog denzelfdeg aypnd Baar de Cogveijt
lijk geluk te ondermjjnen, terwjjl het rechte
middeneen verstandige spaarzaamheid de
solide hoeksteen is, waarop wederzjjdsche
liefde en achting een schoon gebouw op
trekken.
Mgn goede oude grootmoeder placht te
zeggen»de man moet verdienen, de vrouw
bewarenZelfs de vljjtigste man kan niet
zooveel verdienen als een verkwistende vrouw
verbruikt of wegsmjjt. Kon men in stad en
dorp huis voor huis aankloppen bjj de on-
lukkige huweljjken en naar de reden vragen
van het ongeluk, ik vrees dat in de meeste
gevallen het antwoord zou zjjn: de vrouw
kan niet huishouden zjj heeft een gedachte-
looze hand, die steeds geneigd is meer uit
te geven dan de man inbrengt.
De eenige grond voor een richtig rond
komen is van den beginne af een juiste
De grootste en ook de moeiljjkste kunst
haar hoogste geluk daarin vinden zich tot in de huishouding bestaat voor een vrouw o
Asschepoetser van hun eigen haard te maken. J daarin het rechte midden tusschen ver- geldmiddelen. Waar deze zin voor orde in
Van den vroegen morgen tot den nacht kwisting en gierigheid te bewaren. Elk geldzaken afwezig is, wordt in alle richtingen
gemorst. En wanneer de dienstbode bemerkt
dat de meesteres 't zoo nauw niet neemt,
nu daar gaat het er op los van alle kanten
De schoone deugd der spaarzaamheid
heeft echter onechte zusters, waarvoor we
niet genoeg op onze hoede kunnen wezen.
Er zjjn tal van huisgezinnen waar moeder
en dochters zich tooien in fraaie kleederen,
alle modes meemaken en ontzagljjk veel
geld vermorsen aan toiletbenoodigdheden,
En hoe kunnen ze dat doen? Eenvoudig
door 't uit den mond te sparen, door de
kosten te verhalen op de maag. De onge-
lukkigen vergaan aan die eeuwige zenuwen,*
hoofdpijn en maagkramp, de dochters aan
bloedarmoede en bleekzucht. Welke huis
vrouwen, welke kinderen kweekt dit spaar
systeem
Hier moet ik eindigen, KlaartjeliefNu
mgn dochters beide gehuwd zgn, kan ik
en onthulde het driemanschap Robespierre,
Pouthon en Saint-Just het geheim van den
graaf Herman Rothkirch, die onder het
masker van een sansculotte in Parjjs ver
toefde. Hg zou licht te vinden wezen, daar
hjj een tapperg hield en dezen middag reeds
dronken was.
Men zocht hem echter den ganschen nacht
te vergeefs.
Burgeres Candeille was een der helderste
sterren van den nationalen schouwburg,
ook een der meest geliefde. Dit dankte ze
aan haar frissche schoonheid, haar geest en
den moed, waarmee ze in hare rollen po
litieke aanduidingen durfde inlasschen. Ze
was niet alleen de lieveling van 't publiek,
doch ook de aangebedene der macht-
hebbenden. Men vertelde dat de bloed
dorstige Hé bert ze in gedichten verheerljjkte,
dat Robespierre in haar gezelschap menig
maal adem schepte, wanneer hem de angst
voor zjjn eigen rol bekroop. Niemand waagde
't, te veronderstellen, dat een tjjger als hjj
lief kon hebben; het was reeds ongehoord,
dat hjj dit verleideljjk wezen toestond met
zgn almacht te spelen en hem bg 't oor
te trekken. En Pouthon, de bloedhond, was
geheel haar slaaf; hg had haar een prach
tige woning in Palais Royal ingericht, hg
weende als een kind wanneer ze hem kwelde
en was gverzuchtig als een troubadour.
Madlle. Candeille had dezen avond de rol
van Colette in een zangspel vervuld en was
zeer vermoeid thuis gekomen. Op de trap
kwam haar Cressy tegen, haar kamer
meisje ontdaan en verschrikt: >0 bur
geres, goed dat ge hier zjjt, hjj wil niet
weggaan, die leelijke sansculotte.*
Welke sanculotte!*
>Hjj kwam pas toen ge naar 't theater
waart gereden en zeide, dat hjj iets gewich
tigs met u te bespreken had. Hjj ziet er zeer
verdacht uit, doch liet zich niet wegzenden.
Hjj wacht in de voorkamer. O ik ben zoo
bang voor hem.*
»Bang! Onzin,* zei de actrice,* wat een
onbeschaamdheid. Maar ik zal kort proces
maken. Zeg Jean en Jack dat ze zich voor
de deur bevinden om hem er uit te werpen,
indien hjj niet goedschiks gaat. En vóór
alles, laat een souper klaar zetten voor twee
personen en dek de kleine tafel in mijn
boudoir. Pouthon zal met me soupeeren.
Bezorg dat terstond. Ik zal ondertusschen
dien onbeschaamden sanculotte de deur
wijzen
Het meisje volgde de bevelen harer mees
teres. Zjj riep de twee knechts en zond
een boodschap naar de restauratie »de
Vrjjheids muts.* Na enkele minuten hoorde
ze heftig schellen. »0, mademoiselle heeft
hulp noodig* riep ze en trad gevolgd door
Jean en Jack de voorkamer binnen. Tot
haar verbazing bemerkte ze daar alleen haar
meesteres, de sansculotte was verdwenen.
De eerste stond in de deur harer kamer, rus
tig als altjjd. »Laat Jean en Jack heen
gaan. Wanneer burger Pouthon komt,
zeg dat ik voor heden avond niet te spreken
beu. Ik ben plotseling ongesteld geworden
en ga ter ruste.*
»Maar burger Pouthon zal woedend
>Laat hem op straat woeden!*
>En en toch voor twee personen
dekken?*
»Dat bljjft zoo en zoo spoedig mogelgk.
De man, die mjj opwachtte, zal met mg
soupeeren.*
>Wathg die sanscullotte?*
»Ja, die sansculotte!* Daarmee verdween
Madlle in haar kamer.
Wordt vervolgd,/
-liet Land van
en Alteoa,
n
lie Lansstraat en Je
Franco per post zonder prjjs-
Tr\
(7
