EERSTE BLAD.
FEUILLETON.
V, Id: 9.
ZATERDAG 24 OCTOBER.
S-'l
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heueden.
nummep wordt no. 24 vanhet etterstof» die ontstaat uit de slijmhuid aan
M tweefle Blad wordt morpn Teraonden.
Een aan een man, a voord een woord.
Zegenrijke Vooruitgang.
voor
Dit blad reraohflnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden ƒ1.00. Franco per post zonder prgs-
rerhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiën 16 regels GO ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
feuilleton als bijvoegsel verzonden.
Het edelste zintuig van den mensch is
ijbet oog, ook het meest dierbare. Vandaar
aal ieder gaarne het oor leent, waar een
,#ord orer 't behoud van 't oog te booren
is en dat we geen verontschuldiging be
dreven te opperen, om, waar we aan de
hand van een ervaren deskundige een
en ander omtrent de ziekten van 't oog
gaan meedeelen.
'Gelijk bekend is, worden de meeste ziekten
waarschijnlijk alle door bacteriën ver
oorzaakt. Deze kleinste der levende wezens
doen 't menschelyk lichaam op drieerlei
wgze schade: ze vullen het binnen korten
tjjd geheel en al; ze leven en vermenig
vuldigen ten koste van het lichaam en ze
deelen dit laatste verschillende vergiftige
stoffen mede, die ziekten veroorzaken en
den dood ten gevolge hebben.
Het oog nu is een zeer gunstige plaats
voor den groei dezer bacterieen en het is
uitgemaakt, dat de meeste oogziekten aan
deze wezentjes haar ontstaan te danken
hebben.
De oogleden zgn met den oogappel ver
bonden door een zachte slgmhuid. Het voorste
deel van den appel heeft die huid niet, maar
een raste, doorzichtige z.g. hoornhnid, waar-
or het licht in het oog vallen kan.
ert eeuwen kenden doctoren en leeken
en zeer vreeseljjke oogziekte, de oogont-
feking n.l. der pasgeboren kinderen. Op
den tweeden of derden dag beginnen bp
deze soms de oogleden een weinig op te
zwellen en door een dikken, gelen etter af
te zonderen, aan elkaar te kleven. Deze
(i
In een klein heerengezelschap kwam in
het gesprek voor, dat in de spreuk: »een
man een man, een woord een woord, de
grondtrek ligt zoowel van het burgerrecht
als van het volkenrecht, en zij dus de basis
is van alle beschaving.
Hoewel deze bewering stof genoeg voor
een twistpunt leverdewedersprak haar
nien&nd, behalve majoor Schlager.
>Een man een man, een woord een
woord* zeide hg met een afwijzend gebaar,
»ik ben ook een man van mgn woord en
kan toch dit gezegde niet uitstaan.*
Da4 wekte verwondering, want juist de
majótA stond als een man van een zeer op
recht en nauwgezet karakter bekend.
»Ja,« sprak de majoor, met een ernst,
die deez' avond anders niet onder het gezel
schap heerschte, >deze spreuk is mijn schild
geworden, ik leef er naar, doch hooren kan
ik haar niet meer; zjj is hard, zeer hard
soms voor de menschen. Op het beginsel
van recht mag men niet uitsluitend letten
wjj hebben allen ook behoefte aan welwil
lendheid, toegevendheid en liefde. De liefde
schept, de gerechtigheid kan, in het beste
geval, slechts behouden. Men kan uit louter
liefde voor hetgeen recht is, soms onrecht-
de binnenvlakte der leden, komt al spoedig
in aanraking met de hoornhuid en verwekt
ook daar een zweer. In het slimste geval
verzweert die huid, het oogvocht loopt weg
en het gezicht is voor altjjd verloren, of
het geneest, maar in plaats van het heldere
hoornvlies komt nu een witte ondoorzicht-
bare massa, die het zien onmogelijk maakt
of zeer verzwakt.
Men wist sedert lang, dat deze ziekte
ontzettend gevaarlijk en besmettelijk is
Wanneer een volwassene het kleinste spoor
van den etter in 't oog krijgt, is dit in de
meeste gevallen binnen drie dagen totaal
verloren. Zelfs hebben oogartsen de reiniging
zulker kinderoogjes met het verlies van een
oog moeten boeten
Het is zeker niet te veel gerekend dat
van alle blinden in Europa, wier aantal op
300.000 geschat wordt, een tiende deel
d. i. 30.000 door deze ziekte beide oogen
verloren hebben. Hoeveel door haar één
oog verloren hebben of met verzwakte
oogen opgewassen zijn, laat zich niet be
rekenen, minstens echter beloopt dat het
drievoudige, te zamen rond honderdduizend.
Reeds dikwijls werd vroeger op populaire
wijze het publiek op het gevaar dezer
ziekte gewezen, dewjjl slechts bij dadelijke
inroeping van geneeskundige hulp, en dan
nog niet altjjd zeker, genezing te wachten
was en dus ieder uur van vertraging zich
ten strengste wreekte.
Deze waarschuwing heeft nog evenveel
recht als vroeger. Het gevaar is 't zelfde,
maar over 't ontstaan dezer ziekte is in den
laatsten tjjd een nieuw licht opgegaan en
daarmee is de kans op behoud aanmerkeljjk
grooter geworden.
Vroeger meende men dat een kind die
ontsteking bekwam wanneer het te vroeg
in 't daglicht gebracht werd, men maakte
daarom de kraamkamer zoo duister mogelijk.
Thans weet men zeker dat het licht generlei
invloed op deze ziekte heeft.
Men heeft in den etter van zieke kinder
oogjes een zeker soort bacterie ontdekt, die
vaardig worden. Wanneer ik van mij zei ven
eisch dat ik mijn woord houde, dan is dat
edelverlang ik hetzelfde onverbiddelijk van
anderen, dan kan het soms zeer onedel zijn.
Een gegeven woord laat zich niet meer
buigen, maar een mensch kun zich buigen
als hij bedenkt dat hooger dan het recht,
de liefde staat.*
Daar het gezelschap zich over deze week
heid van den anders barschen, strengen
militair verwonderde, begon de majoor eene
levenservaring mede te deelen, die den grond
leverde voor zijne bewering. »In het reis-
seizoen van het vorige jaar besloot ik
tot een voetreis over de Stiermarksche berg
keten. Ik begaf mij naar Afienz, om van
daar uit den hoogsten top te beklimmen, en
aan de andere zijde van het gebergte naar
Weichselboden of Wildalpen af te dalen.
Den vorigen dag had ik reeds een gids be
sproken, een flinken alpenbewoner, die, ten
gevolge der schorsing van den arbeid in die
streken, geene broodwinning had, maar wel
een hut vol kinderen en eene vrouw die
tijdelijk tot werken ongeschikt was. Franz
was mg als een zeer vertrouwbaar en goed
hartig gids aanbevolen, zoodat ik mjjn
moeilijken tocht zonder zorg kon aanvaarden.
Den volgenden morgen het was een
prachtige dag voor bergtoeren haalde ik,
volgens afspraak, den gids in zijn hut, die
op den weg naar het gebergte lag, af. Door
de deur zag ik verscheidene vrouwen haastig
af en aanloopen en binnen hoorde ik een
eenig8zins zacht geschrei, zoodat ik tot
Franz, die aan den deurpost stond en blijk-
door haar vorm zeer onderscheiden is van
andere. Ze is rond en plat en komt in de
allerkleinste sporen van het kind ter wereld,
driDgt zoo spoedig het de oogen opent tot
de slijmhuid door, vermenigvuldigt zich
ongeloofelijk snel, millioenvoudig in een
etmaal en is de oorzaak der ontsteking.
Men heeft beproefd deze bacterie op dieren
in te enten, doch zonder resultaat. Ze is
alleen eigen aan 't menscheljjke lichaam en
vindt daarbuiten geen plaats tot ontwikkeling.
Wat nu den strijd tegen dezen gevaarlijken
vjjand van 't oog betreft, daarin spelen
voorbehoedsmiddelen de grootste rol. De
ziekte nl. kan volkomen tegengegaan
worden, wanneer vóór de geboorte de
noodige maatregelen worden genomen. Op
dit punt kan den huisdoctor niet vroeg
genoeg om raad gevraagd worden, vooral
in farailiè'n waar reeds een kind met deze
ziekte geboren werd.
Wanneer dit verzuimd is, kan men niet
ontdekking vv„n een bacteriesoort ook hier- een mislukte oogoperatie behoort thans tot
over licht ontstoken heeft. Deze bacterie de grootste zeldzaamheden.
wordt druiven bacterie genoemd, omdat ze De wetenschap is thans rusteloos zoekend
in massa's verbonden aangetroffen wordt, naar middelen om de ingedrongen bacillen
Ze is zeer taai: na 10 dagen lang op glas te dooden, zonder het oog zelf op te offeren.
gedroogd te zijn, was ze nog niet vernietigd. Intusschen behoede de Hemel de oogen
Een Duitsch geneesheer beeft ze op zijn onzer lezers voor deze gevaarlijke indringers
arm ingeënt, waar ze binnen korten tijd mui «i
een hevig abces teweegbracht, dat geruimen -Buiteiilo/ncl.
tijd noodig had voor 't genezen was en een
tti i i Het bestuur der liberale associatie van
groot litteeken naliet. Een ander bracht
j Brussel heeft dtzer dagen een vergadering
deze bacteriën in het oog van een dier en i
gehouden, waarin met algemeene stemmen
ziedaar, na eemgen tnd waren ze mt het f
het besluit werd genomen, het voorstel van
oog naar de hersenen en vandaar naar het f
een der leden der vereeniging te onder-
andere oog overgeplant, waar ze een ont-1
steunen, strekkende om, in vereeniging met
steking veroorzaakten, geluk die bij den
de werkliedenpartij, op den dag van de
mensch waargenomen wordt. r
bijeenkomst der Kamers een manifestatie
Wat heeft de oogarts dus te doen
te orgamseeren ten gunste der grond wets-
Wanneer het onmogeluk is de bactenen
ii .herziening en van het algemeen stemrecht,
in het oog dat het eerst ontstoken wordt,
Omtrent het ongeluk met den sneltrein
te keer te gaan, dan geeft hij in over
weging het geheel uit te nemen, zoodat uit Hamburg naar Berlijn, waarvan in ons
spoedig genoeg na de geboorte hulp in- j een verhuizing langs de gezichtszenuwen j vorig no. melding is gemaakt, blijkt thans
roepen. De geneeskundigen kunnen thans
met een enkelen druppel van zeker vocht,
dat we liever hier niet noemen omdat 't
een te gevaarlijk middel is in de hand van
een onervarene, de ziekte te keer gaan.
Aan de kennis van het ontstaan dezer
ziekte is het te danken dat de oogarts
thans weken voorbij ziet gaan, waarin huil
geen kleine lijders worden toegevoerd. Die
nog komen, zijn van het platteland, waar
^een hulp te bekomen was. Zoo bestaat er
dus hoop dat Europa weldra 30.000 blinden
minder tellen zal wanneer maar ieder
het gevaar kent, waaraan alle jonggeborenen
bloot staan. Zegt het voort!
Er is nog een andere oogziekte, waarin
de kennis der bacteriën licht gebracht heeft.
Het komt n. 1. voor wanneer één oog
beschadigd is, b. v. door een ingedrongen
voorwerp, dat dan na weken, soms na
jaren het andere oog aan ontsteking be
gint te lijden en meestal onredbaar verloren
is. Dat was zelfs voor deskundigen een
groot raadsel, totdat voor eenige jaren de
baar niet goed wist wat hij doen zou, de
opmerking maakte:
»Ik geloof dat gij heden wel niet met mij
den berg zult opgaan.*
»En waarom niet?* vraagde de man
bijna verwonderd.
»Nn, indien hetgeen ik daar binnen hoor,
uw gezin betreft.*
Hij trok mij wat op zijde en vertelde in
vertrouwen, dat zijne vrouw hem zoo juist
een zoontje geschonken had, en het verder
niets was.
Ik wenschte hem geluk en vraagde of
hg mij ook een anderen gids kon aanraden
of bezorgen.
»Wil mijnheer mg dan niet hebben?*
riep hij verschrikt.
»Ik ontsla je van de belofte, dat spreekt
toch vanzelf.*
»Om dien kleinen jongen zou ik thuis
big ven? Lieve Hemel! als ik altijd thuis
was gebleven, wanneer ik een zoontje ge
kregen had, dan zou ik in mijn leven veel
werk verzuimd hebben!*
»Neen, neen, maar dat gaat toch niet'*
zeide ik.
Hierop trok hg mij in de kamer en
klaagde mij, voor zooverre het hem gelukte
zijn jongste te overschreeuwen, bij zijne
vrouw aan, dat ik hem niet mee wilde
hebben en er aldus weer niets van verdienen
zou komen. De kraamvrouw smeekte mij,
ondanks haar bleek gelaat, dat den aan-
doenlijken, lijdenden trek der armoede droeg,
met zachte stem, onze overeenkomst toch
te laten geldenalles was in de beste orde
over de hersens heen, onmogelijk is.
Het is voor den patiënt zeer moeilijk
daarin toe te stemmen, maar het is beter eene rangeermachine werd aangeloopen, met
nader, dat de trein bij het binnenrijden
het station Kohlfurt ter
van
zijde door
één gezond oog te behouden, dan na niet
langen tijd beide te verliezen.
Zoo viert de kennis der bacteriën ook
haar triumf in de moderne oogheelkunde.
Alle oogartsen hebben vroeger verstomd
gestaan, hoe trots de meest zorgvuldige
operatie der staar, toch af en toe het ge-
heele oog in 2 of 3 dagen door verettering
verloren ging. Ja, de groote oogheelkun
dige Albrecht von Griife, die 61 operaties
gelukkig volbracht, maar de drie volgende
geheel zag mislukken, schreef twintig jai en
geleden in een sombere stemming: »men
ziet hieruit dat de ramen der oogklinieken
niet alle naar de gelukkigen kant open
gaan
Thans weet men dat verettering uitslui
tend plaats vinden kan, wanneer bacteriën
in het oog geraken. Men doodt dus de
kiemen dezer wezens, die uit de lucht op
de instrumenten zich kunnen vastzetten en
hetgeen ook de aanwezige buurvrouwen
bevestigen konden. Zjj wisten waarlijk niet
wat zij moesten beginnen, wanneer er geen
geld in hnis kwam. Het loon voor den gids
was op vier gulden vastgesteld, waarvan
ik dadelijk een vierde deel, als feestgeschenk
voor den nieuwen wereldburger, op de ven
sterbank legde. Ik bood Franz, die mij als
een zeer gevoelig man was beschreven,
nogmaals aan op dit oogenblik vrouw en
kind niet te verlaten. De toer zou drie
dagen durenik kon het dus niet verant
woorden hem zoo lang van zijn huis ver
wijderd houden.
Of het alleen dit was, dan wel of ik
plotseling een tegenzin in hem had, zoodat
ik wel graag van hem af wilde zijn, vraagde
hij. Ik verzekerde hem, dat ik alleen ter
wille van zijne huiselijke omstandigheden
hem wilde ontslaan.
Hij liet zich echter niet ontslaan, zeide
Franz.
Bedenk het goed!* stelde ik hem nog
eenmaal voor; stegen den middag zult gij
al onrustig worden vóórdat wij den Dulwitz
overgegaan zijn, zult gij over niets anders
meer spreken, of ten minste denken dan:
hoe zal het met de vrouw zijn? hoe met het
kind Er kan licht wat gebeuren 's Avonds,
als wij in de hut op den Dulwitz moeten
slapen, zult gij naar huis willen, en mis
schien den volgenden morgen doodvermoeid
en slaperig terugkeeren.
Ik zeg je evenwel, Franz, dan zal ik niet
toegeven, ik laat je niet gaan. Ge zult mij
aan een anderen gids willen overdragen,
het gevolg dat een waggon le en een 3e
klasse in elkaar werden gewrongen en
verscheiden passagiers bekneld geraakten.
Twee artsen, die zich in den trein bevonden
en zeiven gekwetst werden, verleenden
terstond de eerste geneeskundige hulp. Er
z§n vijf reizigers omgekomen en vier anderen,
benevens de machinist en de stoker der
rangeermachine, zwaar gekwetst; van de
overige passagiers zijn er verscheidene licht
gekwetst.
Uit Petersburg wordt aan de Standard
bericht, dat te Berlijn een Rus in hechtenis
is genomen en naar Petersburg overgebracht,
die op den Keizerlijken trein de betrekking
van kok vervulde ten tijde van het spoor
weg-incident bij Borki, en na het voorval
spoorloos verdwenen was. Men zegt, dat
deze persoon met de juiste toedracht dier
zaak bekend is en reeds belangrijke ont
hullingen heeft gedaan.
als wij er een tegenkomen, om spoedig
naar huis te kunnen gaanik zal je echter
vasthouden als een eigenaar zijn slaaf; ik
ben het niet gewend in een vreemde streek
ruilhandel met mg te laten drijven, maar
ik behoud dengene wiens diensten ik ge
kocht heb, zoolang als overeengekomen is.
Ik zal onverbiddelijk zijn; daarom raad ik
je nog eensblijf 't huis, ik zal wel een
ander vinden, je echter niet vergeten en bij
gelegenheid aanbevelen. Wij scheiden als
goede vrienden.
»Ik ga mede!* riep hij vastbesloten, »ik
zal mg gedragen zooals gij het verlangt.*
»Nu dan!* zeide ik, »als gij volstrekt
niet anders wilt! Gij zult drie dagen met
mij te zamen blijven.*
»Ik zal mijnheer niet verlaten.* »Een
man een man, een woord een woord*.
Hierop gaf hij mij de rechterhand. De
kraamvrouw scheen zich verlicht te gevoelen
toen zij bemerkte dat het zaakje was afge
handeld. Zij lachte, toen zij haar klamme
hand in de mijne en daarna in die van
haren man legde; zij wenschte ons heel
mooi weêr toe, en zeide dat Franz om
harentwil maar geen zorg moest hebben.
Zij riepen elkander een: »God behoede u«
toe, en de vrouw, zich vermannende, zeide
hem, dat hg, als hij iets doen wilde, den
kleine bekruisen zou, voordat hg in naam
van God gedoopt werd.
Hij deed dit, belaste zich met de nood
zakelijke voorwerpen en wij begaven ons
op weg.
(Wordt vervolgd.!
tan
en Altena,
angstraat en
ommelerwaard.
Prof. Herman Cohn te Breslau.
