Coöperatie.
FEUILLETON.
Marie Stevenson.
iüi WOENSDAG 13 JANUARI.
Uitgever: Ll. J. YEEIRMAN, Heusden.
VOOR
ELVIRA.
(9
vaa Hensden
v.
r-'f." i -
en Aiteii
-tl
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Franco per post zonder prps-
Advertentiën 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
mm
Eendracht maakt machtwas de leuze
der vaderen; jammer dat het dikwijls niet
meer dan een leuze was, en onderlinge ver
deeldheden en twisten op staatkundig en
kerkeljjk gebied te veel in onze geschiedenis
moeten vermeld worden. Eendracht maakt
machtheet nog de leuze, al is van die
eendracht weinig te zien op staatkundig en
kerkelijk gebied. Het gaat daar almede als
met het >l'union fait la force*in België.
Twist en strgd tusschen de verschillende
partgen is en blgft aan de orde. Men be
treurt dit, men waardeert de oude vader-
landsche spreuk, maar iu de staatkunde
schgnt geen plaats voor haar te zijn en nu
men haar op staathuishoudkundig gebied
heeft willen toepassen, want wat is coöpe
ratie anders, vindt zij een heftige bestrijding,
en is zelfs een vereeniging gesticht om het
eendacht maakt macht* te ke?r te gaan.
De maatschappij vordert in den tegen-
woordigen tijd veel van haar leden, de
weelde is aanmerkelijk toegenomen, en de
eischen, die aan het leven gesteld worden,
zijn vrij wat hooger dan eenige tientallen
jaren geleden. En men moge dit nu een
voordeel of een nadeel noemen, het is een
feit, waarmede ieder rekening moet houden.
Voor velen zijn de uitgaven aanmerke
lijk hooger geworden, terwijl de inkomsten
niet in die mate gestegen zijn en zoo is
men er toe gekomen om maatregelen te
beramen het evenwicht in inkomsten en
uitgaven zoo mogelijk te herstellen.
Het eerst werd het oog geslagen op de
eerste levensbehoeften, coöperatieve winkel-
vereenigingen werden op het voorbeeld van
het buiténland opgericht en de uitkomsten
waren meestal bevredigend.
Het werd uitgebreid en eindelijk ontstond
een groote vereeniging Eigen hulp* die
velen ambtenaren gelegenheid gaf om zich
aan te sluiten.
Op die vereeniging vooral is men gebeten,
doch in weerwil van allen tegenstand breidt
zij zich uit. Op vele plaatsen krijgt men nu
ook coöperatieve bakkerijen, slagerijen, enz.
Dat de winkeliers die beweging met leede
oogen aanzien, dat zij steen en been klagen
Uit het Fransch
DOOR
XI.
Toen Anna den volgenden morgen de
piano sloot zag zij een rol papier dat met
een rood zijden lint was vastgemaakt.
Marie had het den vorigen dag vergeten
meê te nemen. Anna zou met hare Mama
bij den Graaf van Kent eenige weken gaan
doorbrengen en maakte zich voor haar ver
trek gereeddaarom riep zij een bediende
en gaf hem de boodschap die rol aan de
woning van Mevrouw Stevenson af te geven.
Toen zij dit bevel gaf, trad Arthur toe
vallig in het salon; hg vraagde wat die
boodschap te beteekenen had, en zeide haar
dat hij toch naar zijn bankier in Mount-
Street bij Lambeth Road wilde gaan, en
dus die rol zelf zou bezorgen. Eenige
minuten later rolde zijne Tilbury over het
plaveisel en hield voor de kleine deur van
over de groote verongelijking hun aange
daan, men zal het hun niet kwalijk nemen,
maar evenmin de coöperatieve vereenigingen
opheffen om die heeren genoegen te doen,
zoolang deze aan de aandeelhouders voor-
deelen verschaffen, want hoe men de zaak
moge beschouwen: ieder is zich zelf het
naast en liet hemd is nader dan de rok.
Niet om de winkeliers te benadeelen, maar
om zichzelf te bevoordeelen worden die ver
eenigingen opgericht. Wordt dit doel niet
bereikt, marcheert die zaak niet, de zaak
gaat te niet en men keert weer tot zijn
ouden leverancier terug. Dit is de gewone
loop van zaken, waaraan niets te veranderen
valt. Even goed kunnen de winkeliers ten
platten lande het ten kwade duiden als men
zijne behoeften uit de stad laat komen en
eigen dorpsgenooten voorbijgaat. En toch,
hoe dikwijls geschiedt ditHoe willen die
ambtenaren, die particulieren, verstand van
zaken hebben, hoe kunnen zij op de voor-
deeligste wijze inkoopen, waar wilden zij
dat geleerd hebben? wordt gevraagd en
men antwoordthet divident wordt aardig
verdiend, geeft de winkel geen divident, de
aandeelhouders zullen er wel uitloopen, dat
inkoopen schijnt dus geen heksenwerk te
zijn, als men een goed makelaar heeft. De
coöperatieve vereeniging moet haar winkel
houders, haar bedienden, haar patent even
goed betalen als de gewone winkeliers,
waarin bestaat dan het onbillijke der con
currentie? Het nadeel is aan de zijde der
winkel vereeniging en toch neemt de beweging
in omvang toe en is men zoo verbitterd dat
men bekwame mannen uit de raadszalen
weert, alleen omdat zij leden zijn van
coöperatieve vereenigingen. Denkt men zoo
zijn eigen zaak te bevorderen? Dat zij verre!
De winkelvereenigingen, die op even zware
lasten zitten als de winkeliers en waarvan
de bestuurders bovendien geen kennis van
zaken hebben, geven nog divident, dat kan
niet ontkend worden, hoe moet de coöperatie
bestreden worden, hoe kan dit geschieden
Eenvoudig door zijn klanten meer voordeelen
te geven dan de vereeniging geeft. Goede
kwaliteit tegen billijke prijzen is het eenige
middel om de coöperatie, het noodmiddel
der particulieren te bestrijden. Wordt dit
stelsel aangenomen door de winkeliers dan
het eenvoudig huisje stil waar de familie
Stevenson woonde. Met den papieren rol
die hem toegang verschafte, in de hand,
steeg hij langzaam de drie verdiepingen op.
Marie opende hem zelve de deur. Zij had
in het minst niet op dit bezoek gerekend
en bloosde even.
Mevrouw Stevenson, gezeten in een grooten
armstoel, was bezig met kousen te mazen;
dicht bij haar stond een ledige stoelMarie
nam daarop plaats na eerst een andere
zetel aan Lord Leburn aangeboden te
hebben. Men hoorde vrolijke kinderstemmen
die in een naburige tuin speelden.
Op het gezicht van deze eenvoudige
kamer, voelde Arthur zich bewogen. Hij
had wel verondersteld dat hij in de woning
der inuziek-onderwijzeres geen overtollige
weelde zou aantreffen, maar hij was er
verre van een toestand te zullen zien die
aan armoede grensde, want hoewel hare
dochter steeds meer verdiende bad Mevrouw
Stevenson hare woning niet willen verwis
selen of haar meubelen met nieuwe inruilen.
Arthur had ook niet verwacht dat hij zoo
kalm en waardig ontvangen zou zijn ge
worden. Hg wist dat het bezoek van iemand
die rijk is altijd eenige opschudding ver
oorzaakt aan hen die het niet zijn. Mevrouw
Stevenson echter legde bedaard haar werk
op haren schoot, maar zonder eenige haast
zullen alle coöperatieve vereenigingen ver
dwijnen, want men vergete het niet. niemand
haalt zich voor niets die zorgen en lasten,
aan het oestuur verbonden, op den hals.
Dit dienen de winkeliers te bedenken.
Het hangt van hen zeiven af, of hun klanten
besluiten deelhebbers te worden in een
coöperatieve winkel vereeniging.
Maar de concurrentie is niet mogelijk,
zegt misschien de een of andere winkelier,
want wij moeten borgen, en dat doet men
aan de winkelvereeniging niet. De goede
betalers moeten bijdragen in dé schade, die
wij aan de kwade betalers lijden. Juist,
daar zit de knoop, het borgen, het op credb-t
verkoopen is het groote kwaad. Werd niet
geborgd dan kon men de prijzen lager
stellen, maar nu?
Maar zijn dan de klanten, die met het
geld in de hand komen, verplicht om voor
hen te betalen, die van de goedheid van
den winkelier misbruik maken? Niet te
dikwijls kan het gezegd worden Het borgen
is de kanker van den kleinhandel, is de
kanker van de huisgezinnen, die daarvan
gebruik maken
En nu wil een winkelier in een inge
zonden stuk dat de klanten overeenkwamen
om niet meer te borgen omdat het niet wel te
verwachten is dat de verschillende winkeliers
in een gemeente in deze zaak tot overeen
stemming kwamen. Wel aardig! Een over
eenstemming van honderden schijnt hem
mogelijk, doch om overeenstemming te
krijgen bij een klein getal winkeliers schijnt
een onmogelijkheid te zijn
Laat de bakkers in een of andere ge
meente het eens beproeven om niets meer
op crediet te verkoopen, waardoor zij in de
gelegenheid zullen zijn de broodprijzen te
verlagen, zou hun dit voordeel of nadeel
geven? Volgden de andere winkeliex-s dit
voorbeeld, konden zij bun prijzen daardoor
verlagen omdat zij zeker waren van hun
geld, dan zou de coöperatie spoedig tot het
verledene behooren, want de coöperatieve
winkelvereeniging mist veel wat de des
kundige bezit, en toch in weerwil dier
mindere kennis levert zij grootere voordeelen
omdat daar niet geborgd wordt, omdat men
zeker is van zijn geld. Laat >de winkelier,*
die in een ingezonden stuk zoo uitvoer
of verlegenheid.
Daar was een eenvoud, tevens gepaard
met iets edels dat den jongen Lord diep
in zijne ziel aangreep. Tot nu toe was zijne
liefde voor Marie nog maar oppervlakkig
geweest, maar nu gevoelde hij dat die
liefde tot zijn hart doordrong.
Dames, vergeef mij indien ik u stoor,*
zeide hij met zekere trilling in zijne stem;
Miss Marie heeft deze rol op de piano laten
liggenen vreezende dat gij het noodig
mocht hebben, heb ik mij gehaast het u
terug te brengen.
Marie nam de rol uit de handen van Arthur
en bedankte hem met die bevallige waar
digheid die haar zoo goed afging.
Gij hadt u die moeite niet moeten aan
doen Mylord,« zeide Mevrouw Stevenson
wanneer mijn dochter morgen zich weêr
naar uw hotel had begeven om les te geven
had zij bet kunnen medenemen.*
»Ik heb die moeite willen voorkomen,* ver
volgde Arthur; >daarbij Mevrouw, wenschte
ik u gaarne in het bizonder te spreken.
»Hij, Mylord?« vraagde Mevrouw Steven
son verwonderd.
»Ja, U, Mevrouw,* zeide de jonge lord
met eene buiging. Toeu zeide bij, zich tot
de dochter wendende die intusschen was
opgestaan om heen te gaan.
Ik hoop dat gij mg verschoonen zult,
tegen coöperatie, eens beproeven wat tij bij
zijn collega's vermag; vervalt het borgen,
dan vervallen ook de coöperatieve vereeni
gingen, en dan vervalt het koopen buiten
de gemeente ook, want men betanlt niet
gaarne voor een anderDien weg ingeslagen
om de coöperatie te bestrijden, eD men zal
beter slagen dan door de belachelijke
pogingen, die nu worden aangewend Ieder
doe hiermede zijn voordeel!
luit en Is» rs«rJ
Te Mantua (Italië) is het stadhuis bestormd
door een lOOOtal werkloozen. De maire
beloofde hun reeds Zaterdag werk te zullen
verschaffen, maar daar de Wanordelijkheden
voortduurden, was men genoodzaakt, de
hulp in te roepen van een compagnie in-
fanterie, die er in slaagde, den troep uit
een te drijven, zoodat de orde werd hersteld.
Uit Madrid wordt d.d. 9 Jan. gemeld
Hedennacht is iu den omtrek van Xeres
een anarchistisch oproer uitgebroken. De
oproerlingen, met jachtgeweren gewapend,
vielen de stal aan, om haar te plunderen.
De gendarmerie, die in kennis gesteld was
met den beraamden aanslag, dreef de aan
vallers terug. Het gevecht duurde bijna tot
aau den morgen voort. Toen namen de
opstandelingen de vlucht, vervolgd door de
cavalerie. Een groot aantal vluchtelingen
werden gearresteerd.
Spoediger dan men dacht, schjjnt de
dynamietontploffing te Dublin h re ont
hulling te naderen. Reeds sedert enkele
maanden kende de Londensche politie het
bestaan eener anarchistische samenzwering,
welke hare vertakkingen heeft in Europa
en Amerika, maar zij had nog geen vol
doende bewijzen om handelend te kunnen
optreden. Heden echter heeft de inspecteur j
Melville de gevangenneming gelast van een j
bekend anarchist, zekeren Deaken, en met
de door dezen afgelegde verklaringen ge
wapend, werden 's avonds in een vergader
lokaal van socialisten nog twee mannen en
een vrouw gevangen genomen, terwijl beslag
werd gelegd op een aantal geheel en ge
deeltelijk afgewerkte dynamietbomraen, be
nevens een aantal belangrijke geschriften.
In de woning van een anderen anarchist
Mejuffrouw* en deed die woorden met een
blik gepaard gaan waaruit geheel zijne ziel
sprak.
Marie antwoordde hem met een buiging
en ging de kinderen zoeken.
Arthur verklaarde aan Mevrouw Steven
son zijn liefde voor Marie, die hij tot vrouw
verlangde, dat dit besluit dat eerst in zijn
geest gerijpt was, zgn liefste wensch, zijn
eenige hoop was gewordenhij voegde er
bij, dat vóór hg aan zijne familie eenige
mededeeling van zijn voornemen deed, hij
overtuigd wilde zijn dat zgn aanzoek aange
nomen zou worden, en hoopte er geen ver
hindering voor zgn geluk zou bestaan.
Mevrouw Stevensen was eenigzins bedwelmd
over deze onverwachte verklaring. Hoewel
het niet de eerste keer was dat men tot
haar in dien zin gesproken had, had zich
nog nooit zoo'n schitteren le partij voorge
daan, en zij twijfelde een oogenblik of het
gehoorde waarheid bevatte. Maar haar
twijfel verdween spoedig, want Arthur, die
de verrassing der dame opgemerkt had,
herhaalde zgn vraag met meer aandrang.
Mevrouw Stevenson, overtuigd zijnde dat
zij niet droomde, bekwam een weinig van
hare verrassing en antwoordde den jongen
lord, dat zulk een voorstel natuurlijk zeer
vleiend was, maar dat hare dochter zelve
daar op kon antwoorden, en tevens riep zij
zijn een aantal revolvers gevonden. Reeds
moeten de gearresteerden hoogst gewichtige
bekentenissen hebben afgelegd.
Een later bericht meldt:
Te Walsall zijn Vrijdagavond een En-
gelschman, een Franschman en zijn vrouw
gevangen genomen, onder beschuldiging van
het smeden van een anarchistisch komplóf.
Deze personen zouden, in overleg met een
vierden anarchist, die zich reeds te Londen
in hechtenis bevindt, bommen hebben ver
vaardigd. Na de huiszoekingen bij de socia^
listische club te Walsall houdt de politie
zich overtuigd, dat het hier werkelijk een
kom plot geldt.
Voor het hof van Walsall zjjn later de
twee mannen en de vrouw in verhoor ge
nomen. De behandeling werd verdaagd, maar
de vrouw is reeds op vrije voeten gesteld.
Van de Franschman, Cailes genaamd, wordt,
wegens moord,- door de Fransche-regeering
uitlevering gevraagd.
Overigens loopen verschillende lezingen
betreffende het complot, dat men meent op
het spoor te zijn.
Sommigen beweren dat de gearresteerden
behooren tot de Russische nihilisten-partij,
en zij wijzen daarbij op de revolutionaire
taal o.a. in het blad »In Darkest Russia*
in den laatsten tijd gevoerd, en op het toe
nemend aantal Russische uitgewekenen die
te Londen verblijf houden. Anderen zien in
dit complot de hand van de »Clan-na-Gaël<
en andere Iersch-Amerikaausche revolu
tionaire vereenigingennog anderen geloven
te doen te hebben met eeD geheime dynamiet-
fabriek die alle revolutionaire doeleinden ten
dienste staat.
Er worden ook personen gevonden die
overtuigd zijn dat het gewicht dezer zaak
door de authoriteiten sterk wordt overdreven,
om aan het wantrouwen tegen de Iersche
partij voedsel te geven, en zoodoende invloed
uit te oefenen op de verkiezingen.
Uit Krebs, in het Indianen-territorium,
(Amerika) wordt eene geweldige ontploffing
gemeld in eene kolenmijn van de >Osage
Coal- and Mining-company.* Ongeveer
tweehonderd mijnwerkers zgn onder den
grond bedolven, en men vreest dat alle
omgekomen zgn.
Omtrent deze ontploffing wordt nader
haar terug. Arthur was nu op zijne beurt
een weinig verrast; hij had liever gehad
dat Mevrouw Stevenson hare dochter eerst
de mededeeling zou hebben gedaan en hem
dan haar antwoord gegeven zou hebben;
dus toen Marie weêr binnentrad, stond hij
bedremmeld als een schuldige die bij het
binnentreden van den rechter zijne veroor
deeling afwachtte.
Men ziet het dat Arthur, volmaakt lord
zooals hij altijd was, geen tnRsche inbeelding
bezat of zich van lafheid kon beschuldigen,
hij was in zgn soort ongemeen.
Toen Mevrouw Stevenson hare dochter
onderricht had hetgeen de jonge lord haar
had medegedeeld, kon Marie hare ver
wondering niet geheel verbergen.
Zjj had in Ijet minst niet eene liefdes
verklaring verwacht. Zij had eenige oogen-
blikken noodig om op haar verhaal te komen,
toen zeide zij ernstig, zonder weifelen, met
een dankbare en bescheiden blik:
»Uw vraag, Mylord, is meer dan vleiend
zij is zelfs vereerend voor mij. Het is niet
alleen een bewijs van belangstelling, maar
tevens van achting die gij mij toedraagt
en daarvoor ben ik u ten hoogste dank
baar. Maar vergun mij u onbewimpeld en
oprecht te antwoorden zooals gij het ver
dient.
(Wordt vervolqdj
