A
FEUILLETON.
Marie Stevenson.
Uitgever: L. j. veerman, Heusden.
64
WOENSDAG 20 JANUARI.
Iï l
Hat
llVUOÜvli
Coöperatieve Broodbakkerij.
ELVIRA.
(11
Buitenland.
\1
18f2.
A 3
VOOE
jr^FésasN*w»»N«
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG,
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prjjs-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentiè'n 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
een
j Bestaat in onze omgeving zulk
bakkerij, dan zou het te wenschen zijn dat
»In het zweet uws aanscbijns zult gjj de oprichters eens eenige resultaten open-
uw brood eten,* zegt een oude spreuk. baar maakten, opdat oningewijden de voor-
Brood, van graan bereid voedsel, is te allen en nadeelen van zulk een inrichting konden
tjjde in alle landen, waar het gr an slechts na?aari en onderzoeken of het wenschelijk
groeien wilde, het hoofdvoedsel geweest, de *s deze wijze van het ondersteunen van
graanhandel is altijd van het hoogste belang m^Qder gegoeden na te volgen. an coöpera-
geweest. Egypte was vroeger de korenschuur ^ieve bakkerijen wordt geregeld verslag uit-
van Zuid-Europa, de Oostzee-landen voor- gebracht, dus daarvan kunnen belangstel-
zagen Noord-Europa van het zoo nood- 'enden z^cb °P de hoogte stellen, van zulke
zakelijk voedsel. De Noorweegsche boer eetphilantropische instellingen hoort men weinig
brood uit gerstemeelen zaagsel gebakken. t niets en toch dit zou wenschelijk zijn,
In Midden-Europa eet men op de klei tarwe,daar goed en goedkoop brood een dringende
op het zand roggebrood; in Zuid-Europa jeisch is voor d* geheele bevolking,
treedt de maïs, de Spaansche of Turksche j Maar de bakkers, zegt men misschien
tarwe, in Amerika corn, koren geheeten, op runnen, dikwijls met zware huisgezinnen
den voorgrond en de tropische gewestenzuden door die coöperatieve bakkerijen uit
hebben rijst als hoofdvoedsel. brood gestooten worden. Wat moeten
Oorlogen zijn gevoerd om de korenhavens zth °P zware lasten zittende, beginnen als
vrij te houden, verdragen zijn gesloten om j bun klanten de een
zich den geregelden aanvoer van granen te
verzekeren. In de laatste eeuw was de aard- DaüKeru in
appelteelt aanmerkeljjk toegenomen en de
vraag rees of de aardappel het graan niet
als hoofdvoedsel zou vervangen; voor 1846
was de aardappel in vele gezinnen het voedsel
dat zoowel des middags als des morgens en
des avonds genoten werd. De aardappel toch
was goedkoop; de ziekte, die, hoewel aan- goed brood, zoo goedkoop mogelijk.
na den ander hun
1 winkel verlaten om in de coöperatieve
bakkerij in hun behoeften te voorzien?
Moeten zij opgeofferd worden en als zoovele
kruideniers gedwongen worden om te klagen
over een ongeoorloofde en schandelijke
concurrentie? Het is de oude quaestie, het
algemeen belang moet boven het bijzonder
belang gaan en het algemeen belang vordert
merkelijk verminderd, nog altijd haar invloed
doet gelden, heeft het gebruik van koren
weder aanmerkelijk doen toenemen, en goed
en goedkoop brood is een dringende eisch.
Geen wonder dan ook dat men aan
coöperatie dacht als niet aan dien eisch vol
daan werd en hier en daar gesproken werd
van het oprichten eener coöperatieve bakkerij.
Op verschillende plaatsen zijn op de be
sprekingen daden gevolgd en zijn coöperatieve
bakkerijen opgericht.
Zorgen de bakkers dat hun brood goed
is, dan zullen de minvermogenden niet ge
makkelijk zich inspannen om een bakkerij
op te richtendit zullen zij alleen doen
als gegronde aanmerkingen op het brood
te maken zijn dat door de bakkers geleverd
wordt; evenals zij nu naar dien bakker
gaan die het best voldoet aan de eischen,
die zij aan goed brood stellen. Kunnen zij
geen brood naar hun zin krijgen, dan eerst
zal het bij ben opkomen om zelf de handen
Te 's-Gravenhage is er een, die zooveelaaQ bet werb te slaan en zich de moeit*
divident kan uitkeeren dat gedurende deneü de zorgen aan het oprichten en drijven
winter de deelhebbers eenige weken vrijvan een bakkerij verbonden, te getroosten,
brood hebben. Op andere plaatsen, bijv. tel Zorgen de bakkers dat hun brood zoo
Gouda, worden pogingen aangewend om goedkoop mogelijk is, dan zullen ook (>e
mindergegoeden het niet in hun gedachte
krijgen een bakkerij opterichten, daar Zjjj
overtuigd zijn dat zij niet zoo goedkoop
kunnen werken als een particuliere bakkerij
waar het belang van den eigenaar vepl
meer op den voorgrond staat dan het gevjil
een bakkerij tot stand te brengen. Reeds
zijn een driehonderd deelhebbers toegetreden.
Ook hebben hier en daar meer vermogende
ingezetenen, meestal werkgevers, een bakkerij
gesticht om hun werklieden goed brood zoo
goedkoop mogelijk te verschaffen.
Uit liet JBransch
DOOR
XII.
Alles gaat in de wereld geregeld voort,
en de vier studiejaren die de oom van
William noodig geoordeeld had voor hem
om in Italië door te brengen, tot zyne ont
wikkeling als schilder, waren bijna ver
streken. De baron wilde zijn neef, dien hij
hartelijk lief had, nog gaarne by zich
houden, maar deze gaf daaraan geen ge
hoor. William beloofde hem terug te zullen
komen en maakte zich tot zijn vertrek ge
reed. Des avonds vóór zijn vertrek, ging
hij nog eens naar het Colyseum, dat zijne
liefste wandeling was. Hij wilde afscheid
nemen van die eenzame en droefgeestige
schuilplaats, waar hij zich zoo dikwijls aan
zijne droomerijen had overgegeven en zich
gespiegeld had in eene bigde toekomst.
Tegen een pilaar geleund dacht hij aan
zijne schilderstukken, zijne toekomst en
vooral aan Marie, maar een zekere twijfel
en ontmoediging maakte zich van zjjne zpel
meesterhet scheen of zijne werken aile
bekwaamheid misten, of zijne toekomst on
zeker was, en Marie vergeetachtig en on
standvastig wus. Een diepe droefheid over
viel hem.
Terwijl hij in die treurige gedachten ver
diept was, hoorde hij in de stilte van het
Colyseum, in de nabijheid van de pilaar
waartegen hij geleund stond, twee personen
met elkander spreken.
Zich omwendende zag hij twee jonge
lieden dicht bij een andere pilaar zitten.
Zij spraken luide. William kon verstaan
wat zij bespraken, en uit bescheidenheid
wilde hij zich verwijderen, toen een enkel
woord hem aan de plaats geboeid hield.
Zij heet Marie Stevensonzeide de een,
en zij is het bekoorlijkste schepseltje dat
ik ooit ontmoet hebzij is schoon als eene
type van Walter Scott die uit den hemel
gedaald is om zich in dit benedenrond
onder de menschen te vertoonen.«
»En hebt gij haar ten huwelijk ge-
vraugdin ernst Een muziekon-
derwijzerc-s.
»Eu die muziekonderwijzeres heeft in
ernst afgewezen lord Arthur Melburn*
Zooals ik u gezegd heb zou ik anders
getrouwd zijn en huisvader zijn geworden,
en
is in een coöperatieve bakkerij, waar men
voor een groot deel afhankelijk is van ge
salarieerde personen, die weinig of geen
belang hebben bij de behaalde winst.
Alleen dus wanneer de bakkers hun ver
plichtingen niet vervullen, bestaat gevaar
voor het oprichten van coöperatieve bak
kerijen. Geschiedt dit, dan hebben zij dit
aan zichzelven te wijten en mogen niemand
beschuldigen hun het brood te ontnemen.
Niemand steekt zich uit aardigheid in
zorg en moeite, doet men dit, dan moeten
daarvoor gewichtige redenen zijn, dat is
zeker; geen coöperatieve bakkerij kan goed-
kooper brood leveren dan een particuliere
bakker.
Blijkt het dat dit kan, dan neemt de
bakker een te groote winst ten kosten van j
zijn behoeftige klanten, die dikwijls moeite
hebben om zich het noodige voedsel aan
te schaffen. Verschillen de prjjzen van het
brood in aan elkander grenzende gemeenten,
dan is de zaak niet in orde, dan wordt
een te groote winst genomen en alleen een
coöperatieve bakkerij kan daaraan een
einde maken. De bakkers en de winkeliers
borgen dwingt de bakkers om van de be
talende klanten ongeoorloofde bovenmatige
winsten te nemen, om hun schadeposten te
dekken.
Wordt goed brood tegen billijke prijzen
geleverd, dan zal miet over het oprichten
van coöperatieve bakkerijen gedacht worden,
want die oprichting heeft vele bezwaren,
zoowel wat den aankoop van grondstoffen
als de inrichting der bakkerij betreft.
Goed brood, vrij van vreemde bestand-
deelen, anders gezegd knoeierijen, is een
dringende eisch voor de volksvoeding. Waar
dit niet te krijgen is daar moet wel uitgezien
worden naar middelen om het te verkrijgen,
want het is eenvoudig onmisbaar.
Wordt die raad ter harte genomen dan
S zullen de bakkers en de winkeliers in het
anti-semitische verwensching en vervloeking
als hij nog zelden had doen hooren.
De >Neue Freie Presse* meldt in eene
telegram uit BelgradoDe Bulgaarsche
Regeering heeft de tusschenkomst van het
Drievoudig Verbond ingeroepen om de uit
levering te verkrijgen van Risoff, die naar
Belgrado is uitgeweken. De gezanten van
Oostenrijk en Italië hebben te dier zake
aan de Servische Regeering een nota hunner
regeeringeu overhandigd. Men weet niet
of Duitschland een soortgelijken stap zal
doen. Servië heeft geweigerd aan die ver
gevolg te geven.
toogen
algemeen zich veel onaangenaamheden en
verliezen besparen, want men wete het wel
coöperatie zit nu eenmaal in de lucht
Uit Weenen wordt gemeld, dat de in
Ru manie gevestigde Bulgaarsche uitgewe
kenen weldra over de grenzen zullen worden
gezet tengevolge eener overeenkomst tus-
I schen de beide regeeringen. Men beweert,
dat de minister StamboulofF de bewjjzen in
handen heeft gekregen van eene nieuwe
samenzwering tegen vorst Ferdinand.
Uit Saint-Etienne wordt gemeld dat voor-
teekenen van een beroering onder de mijn-
werkersbevolking onmiskenbaar zijn. Te
m het algemeen dienen te begrijpen, dat
Saint-Ghamond hebben gisteren ochtend
j 250 mijnwerkers geweigerd, aan den arbeid
te gaan. Zij eischen een verhooging van
Spreekt men nu hierover een bakker,
r loon, het ontslag van een hoofdopzichter
wijst men hem er op dat het de schuld
zij de oorzaak zijn als coöperatie op deji
voorgrond treedt.
men nu hierover een
De aartshertog Karei Salvator van Oosten
rijk is gister namiddag overleden.
zijner vakgenooten
is als een coöperatieve
bakkerij wordt opgericht, dan is terstond
zijn antwoord gereed. »Zie mijn boek eeps
even in* zal hij zeggen, moet ik al die
schade lijden? Verleden jaar heb ik f 864
geborgd en ik zal blij zijn, als er nog f 300
en het weder in dienst nemen van een
hunner kameraden. Men vreest dat de
werkstaking zich over het geheele bekken
zal uitbreiden.
In eene vergadering van meer dan 2000
personen te Berljjn heeft Stöcker eene rede
van terecht komt, moet ik die f 600 lijden,gehouden over de conservatieve partij en
dat kan toch immers niet? Daaraan betaalt het jodendom. Wat de partij betrof, ronduit
De Engelsche admiraliteit beval den aan
bouw van oorlogschepen te Sheerness te
verhaasten. Het personeel arbeidt extra en
veertig scheepsbouwersgezellen zijn aan
genomen.
Aan het »Fremdenbblatt« wordt uit
Warschau gemeld, dat de politie aldaar eene
socialistische bijeenkomst binnengedrongen
iser ontstond een tumult, waarbjj twee
personen gedood en vijftien gearresteerd
werden.
u en een ander mee en zoo wordt het ge
makkelijk gedragen, als ik mijn broqd
slechts 2 centen duurder verkoop dan juist
noodig is; dit is nu eenmaal zoo, wat daar
tegen te doen?
En de man, die erkent dat hij mij wekelijks
misschien 20 ets. te veel laat betalen maakt
zich zeer boos, als ik mij die afzetterij niet
wil getroosten, en maatregelen beraam om
daaraan een eind te maken. Nu die boosheid
vergeef ik hem gaarne om zijn openhartige
bekentenis.
Want daar zit al weder de knoop. Het
»En bewezen hebben dat gij eene gros te
dwaasheid hadt begaan,viel de andere in.
»Had ik het maar kunnen doen! Het
verveelt mij langer een bestaan zonder
doel en zonder banden te hebben, met
al mijne pracht in eenzaamheid een eqn-
toonig leven te leiden, hier en daar heen
te dwalen zonder, .iemand te hebben die
aan mij door teedere banden van toegenegen
dankbaarheid of oprechte liefde gehecht is.«
»Gij zoudt toch eene betere en meer ge
paste keus kunnen doen.*
»Er is ongelukkig niets liever voor mij
dan Marie, en hare gevoelens stellen haar
op eene lijn met de adelijkste dame. En
daar ik geen plan heb een huwelijk uit be
rekening te doen, had ik behoefte aan af
leiding en uw gezelschap O! lach niet
arme ongeloovige, geloof mij, want na dat
mijn wensch mislukt is heb ik enkel dit
verlangen.*
Marie is eene zotrin,* zeide de
s>IJwe
verklaarde hij, met haar tegenwoordig pro
gramma niet tevreden te zijn. Hij verlangt
het te zien aanvullen in twee richtingen.
Vooreerst wil hij dat de party zal gaan
ijveren voor instelling van een tweede
parlementair lichaam, eene Kamer van af
gevaardigden, waarin elke stand en beroep
organiek wordt vertegenwoordigd en die
met gelijke rechten naast den Rijksdag staat.
Ten tweede eischt hij in het programma
eene bepaald geformuleerde scherpe bepaling
tegen het jodendom. Ten opzichte van dit
laatste was zjjn vertoog eene zoo hevige
gebruikt kan worden ten voordeele van
hare familie, niet waar? O, Goddank! het
lieve, zachte kind kent gelukkig die soort
van berekening niet, die alleen in een
dringende noodzakelijkheid te vergeven is.
Zij verdient met hare lieve vingertjes genoeg,
om zulk eene speculatie onnoodig te maken.
Daarbij schijnt dit jong persoontje met hare
natuurlijke openhartigheid een machtig
voorbehoedmiddel te bezitten tegen elke
minder loffelijke verzoeking; zij bemint...*
»Ha, nu begrijp ik het! En wie is die
Ivanhoe die de Rebekka zoo goed gevangen
heeft.
»Men heeft mij gezegd dat Ivanhoe een
voudig een schilder is vol talent en goede
verwachtingen, die op het oogenblik te
Rome moet zijn, waar hij de groote meesters
beoefent.*
»Een kunstenaar!* zeide de andere met
minachting.
»Mijn God, ja, een kunstenaar, die eens
andere lachende. »Men heeft nooit gehoord, een groote naam zal maken, wanneer wy
dat twee duizend pond sterling rente enbeiden, rijke nietsdoeners, onmerkbaar
een mooie naam geweigerd zijn geworden i de massa verdwijnen.*
Twee duizend gewapende opstandelingen
hebben zich te Ain-Dalia, bij Tanger, ver-
eenigdde inlandsche autoriteiten schijnen
niet in staat te zjjn, de onlusten te onder
drukken. Door de vreemde ingezetenen
wordt ten sterkste aangedrongen op betere
waarborgen voor bescheiming van leven en
goedzij verlangen dat de Europeesche
regeeringen krachtiger instructiën zullen
geven aan hare vertegenwoordigers.
De pacha is door den Sultan naar Fez
ontboden; de rebellen beschouwen dit als
een gedeeltelijke voldoening hunner eischen.
door een meisje zonder fortuin en zonder »Nu zie ik toch dat de kunst die gy
toekomst. Indien het niet was voor haar, dan altijd zoo bewonderd hebt, tot iets nuttig
had uwe heldin het aanbod ten minste moeten is,« zeide de ander.
aannemen voor hare moeder, broeders, enz.* »De druiven zijn zuur, evenals in de
»ln andere woorden,* hernam Arthur, fabel* zeide de jonge lord spottend.
»had zij my moeten aannemen als iets dat Al sprekende stond hij op. Zijn geleider
deed evenzoo. Op het oogenblik dat beiden
zich wilden verwijderen plaatste een jong-
mensch zich eenklaps vóór henhet was
William; hij was bewogen en had tranen
in zijne oogen. Toen zeide hij met een tril
lende en ernstige stem
Uwe hand Mylord, uwe hand, ik smeek
er u omzeide hij tot Arthur die hem met
verwondering gadesloeg; maar tegelijkertijd
greep hij als door ingeving de hand die
hem aangeboden werd.
»Dank« zeide William, »dank Mylord gy
hebt een edel hart en een schoon karakter.*
Toen groette hij beide heeren, en ver
wijderde zich snel, terwijl Arthur, die hem
met de oogen volgde, tot zijn vriend zeide
»Hij is zonder twiifel de neef van Marie.*
»Myn God wat een zonderling!*
»Neen, het is een gelukkige,* zeide
Arthur.
Arthur had gelijk. Wat William gehoord
had, had plotseling een omkeer in zijn
geest doen ontstaande twijfel en bitter-
mheid, die hem eenige oogenblikken te voren
hadden aangegrepen, hadden plaats gemaakt
voor vertrouwen en geluk. Alles was in
zijn oog helder geworden; de lucht scheen
hem met onbekende geuren doortrokken te
zijn en de sterren lachten hem zoo vrien
delijk toe of het de oogen van Marie waren.
(Vrordt vervolg dj