Ridderorden.
FEUILLETON.
WOENSDAG 23 MAART.
1' 2.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
,A': K'82
VOOR
Dit blad Tarachjot WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. Franco per post zonder prjjs-
verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent.
Advertentien 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen ingewacht.
>In 't Verleden ligt het Heden*, zong
een dichter en de waarheid daarvan bljjkt
vooral, wanneer we de beschaafde wereld
doorreizen en aan de monarchen in Europa
en daarbuiten de vraag voorleggen op welke
wjjze ze gewoon zijn buitengewone ver
diensten te beloonen. Het antwoord is dan
treffend eenstemmig: door ridderorden. En
wanneer we aan de burgerschaar de vraag
doen wat dunkt u het hoogste loon voor
verrichte daden in 't burgerljjke of mili
taire leven, ook dan krjjgen we ten antwoord
een ridderorde.
Dat is zóó waar, dat in dezelfde be
schaafde wereld tal van anecdoten de ronde
doen, waarin de jacht naar deze onder
scheiding helder aan 't licht komt en dat
zelfs in het Republikeinsche Frankrjjk nog
niet lang geleden een fabriek van ridder
orden is ontdekt, waarvan de schoonzoon
des presidents de directeur was
Er is een tjjd geweest dat in ons land
schromelijk den draak gestoken is met het
toekennen eener ridderorde en wel met den
Nederlandschen Leeuw. In den regel echter
is dat geschied door hen die nimmer hoop
koesterden zoo'n Leeuw beet te krijgen.
Wjj nu zjjn in 't zelfde geval en daarom
zullen we ons niet tot spotternij laten ver
leiden ten koste van onze meer verdienste
lijke medeburgers. »De druiven zijn zuur*
zouden onze lezers allicht zeggen.
Nu echter eerlang een voorstel bij de
Kamers ter tafel zal komen, waarin «p de
instelling eener nieuwe ridderorde aange
drongen wordt, kan het nuttig zjjn in 't
algemeen iets omtrent ridderorden en in
't bijzonder omtrent onze Nederlandsche
ridderorden mede te deelen.
Ridderorde zou men gevoeglijk kunnen
omschrjjven door: vereeniging van ridders.
Ridder heette in de middeleeuwen iedere
vrijgeborene, die aan zgn leenheer verplicht
was een bepaald getal knechten tot zgn ge-
(9
De beroemde geneesheer, de man, dien
zg als een hooger wezen vereerde, bood
haar zgn hart en zgn hand aan. Vandaag
nog een arm meisje, was zjj morgen de
bruid van den aangebeden professor, opeens
onttrokken aan de misère van het leven,
ontrukt aan de zware zorgen over hare
familie. Zg kan haar geliefde moeder een
gelukkigen ouderdom, aan de kinderen eene
zekere toekomst geven. Zulk eene verzoe
king kon zg niet weerstaan, tot dezen prjjs
viel haar geen offer te zwaar.
Zjj zelf beminde hem, of geloofde hem te
beminnen, daar zjj in haar onschuld en
reinheid, nog nooit de onwederstaanbare
macht van den hartstocht had ondervonden
en eene ernstige neiging niet kende.
De mannen lieten baar onverschillig, en
zelfs docter Weber, voor wien zg zich het
meest interesseerde, kon zich niet met den
professor, niet met haar ideaal Yan een man
meten.
Niettemin kwelde haar de herinnering
aan den afgewezen minnaar, en wierp een
droeve schaduw over haar geluk. Onwille
keurig kwam uit de diepte van haar hart
het bleeke, interessante gezicht van den
jongen man op, en zag haar vol verwijt met
de treurige oogen aan, alsof hjj haar aan
volg te leveren. Deze waardigheid moest
verdiend worden door dapperheid en onbe
sproken wandel en werd niet verleend dan
na langen proeftjjd. Reeds in zjjn jeugd
kwam hg in dienst hg een edelman, ten
einde diens strijdros te verzorgen en zgn
wapens na te dragen en wanneer hjj in
dezen dienst door trouwe plichtsvervulling
en bekwaamheid in den wapenhandel uit
muntte, ontving hij, doch niet voor zjjn
21ste jaar, den ridderslag. Deze werd hem
op een plechtig feest door de hand van
een erkend waardig ridder toegediend en
hg legde den eed af van trouw aan vorst
en vaderland, van achting voor de vrouw,
van bescherming van weduwen en weezen
en van een christelijke en ridderlijke levens
wijze. Daarop werd hem 't zwaard aange
gord, gouden sporen aangegespt, de geheele
ridderlijke wapenrusting aangedaan, waar
na de bisschop hem den zegen gaf en ver
volgens 't feest werd voortgezet met maal-
tjjden en ridderlijke spelen.
Die smaak heeft in de beschrijving van
ridderlijke spelen en 't bedrijf van den
ridderstand, kan daarvan bij onze vader-
landsche auteurs genieten, o. a. bij van
Lennep, die allerboeiendst de riddereeuw
beschreven heeft.
De kruistochten gaven aanleiding tot het
stichten van ridderorden, met het doel de
ongeloovigen te bestrijden. Deze orden ver-
eenigden in zich den geest zoowel van het
klooster als van den ridderstand, want de
ridders legden, daar bjj toetredende, evenals
de monniken, de drie geloften (kuischheid,
armoede en gehoorzaamheid) af, benevens
een vierde: »strjjd tegen de ongeloovigen
en bescherming der pelgrims*. Allen hadden
een bjjzondere ordekleeding, waarop een
kruis gehecht was.
De voornaamste waren: 1. De ridders
van St. Jan of hospitaalridders, gevestigd
in een klooster in de nabjjheid van het
heilige graf, tot verpleging van zieke en
gewonde pelgrims. Na verlies van het heilige
land vestigden zij zich op het eiland Rhodus
en toen ook dat eiland door de Turken be
machtigd werd, op Malta. 2. De orde der
haar schuld wilde herinneren, en voor een
dreigend gevaar waarschuwen.
Maar de zekerheid van haar geluk ver
dreef haar bang gevoelvoor de verleide]jjke
beelden der toekomst moest elke vrees wijken,
verlokt en opgetogen, door het schitterend
lot, dat haar wachtte, vereerd en geroerd
door het aanzoek van zulk een aanzienlijke
man en van de grootste dankbaarheid ver
vuld, lette zg niet op den stem van haar hart,
noch op den geheimen roep der natuur, die
zoo onbewust tegen zulk een ongeljjke ver
bind tenis waarschuwde.
Aan de hand van den professor trad
Agnes de terugkeerende moeder tegemoet
die door de onverwachte mededeeling vroo-
lijk werd verrast; de blozende dochter aan
haar hart drukte en den zegen des hemels
over het gelukkige bruidspaar afsmeekte,
terwijl zg bjj de gedachte aan den afgestor
venen, tranen van ontroering en droefheid
vergoot.
VI.
Hoe gelukkig ook de professor zich bij
zgn ontwaken gevoelde, hjj kon toch een
onaangenaam pijnlijk gevoel niet van zich
afweren, toen Christina hem den volgenden
morgen als gewoonlijk het ontbijt op zgn
studeerkamer bracht, en hem daarbg, zooals
hij meende op te merken, met de donkere,
wantrouwige blikken, verwjjtend vragend
aanzag.
Hg had zich gisteren wel vast voorge-
Tempelheeren, gevestigd op de plaats waar
voorheen de tempel van Salomo gestaan
heeft. Na de kruistochten vestigden zij zich
in Frankrijk en hielden zich nog een eeuw
staande. 3. De Duitsche orde. Zij bestaat
nog en heeft zelfs bezittingen in ons land.
In de 13de en 14de eeuw heeft deze orde
een bloedigen strijd gevoerd tegen de heiden-
sche Pruisen en Polen.
Deze en andere orden, benevens de geheele
ridderstand der middeleeuwen is ten onder
gegaan. Zij, die zich nu nog ridders der
Duitsche orde noemenzgn doodgewone
burgers, die hun aandeel trekken van wat
de orde in vroeger eeuwen door schenking
of aankoop verwierf.
Maar op de puinhoopen van den vroegeren
ridderstand hebben de vorsten van Europa
nieuwe riddervereenigingen opgericht. Was
't in vroeger eeuwen gewoonte een gunste
ling te beloonen met een bezitting of een
winstgevende betrekking, de vorsten kwamen
al spoedig tot de overtuiging dat dergeljjk
gunstbetoon op den duur niet vol te houden
is en daarom schiepen zij een denkbeeldige
ridderorde, denkbeeldig in zoover, dat de
leden van deze orde volstrekt niet gebonden
waren aan de vier boven vermelde geloften,
dus niet arm behoefden te zijn, niet ge
dwongen werden tot kuischheid en gehoor
zaamheid en evenmin tot den oorlog tegen
ongeloovigen.
Doch de inrichting was verder geheel op
de leest geschoeid der vroegere orden. Ze
werden in klassen verdeeld, als ridders,
kommandeurs, grootkruisen enz. En daar
bij 't verleenen van 't lidmaatschap geen
finantiëele offers gemoeid waren, behoefde
men ook op een ridder meer of minder niet
te zien.
Ons land heeft zich buiten dit spelen met
kruisjes gehouden zoolang de republiek in
wezen was. Wanneer toen ter tijde een
vreemdeling of landgenoot voor bewezen
diensten beloond werd, schonk men gouden
voorwerpenals ketenen, eerepenningen,
bekers enz.
Eerst in den Franschen tijd is hier de
eerste orde gesticht. Napoleon was een groot
nomen om haar de waarheid te zeggen, haar
zoo zacht als mogelijk was zjjne verloving
met Anna mede te deelen, en haar de nood
zakelijkheid van de aanstaande scheiding
voor te stellen, maar bij het gezicht van de
trouwe, zoo zeer aan hem gehechte vrouw
ontbrak hem den moed, om met haar zoo
open te spreken, als de toestand het vorderde.
In plaats van open, sprak hg met ge
huichelde bedaardheid over onverschillige
zaken, over huiselijke aangelegenheden,
zonder op haar antwoorden bizonder te
letten. Eerst toen zij was heengegaan, ademde
hij weer vrijer, terwijl hg zich zelf over zijne
lafheid trachtte te verontschuldigen en te
rechtvaardigen.
Waarom zou ik mjj den schoonen morgen
bederven. Christina hoort het altijd vroeg
genoeg, ik zal bovendien met het openbaar
maken der verloving nog eenige dagen
wachten, en de tijd gebruiken om haar
voor te bereiden en langzamerhand met
mijn besluit bekend te maken. Ik ben geen
vriend van heroische kuren en geweldige
krisissen.
Hoe langzamer en zachter de middelen
werken, des te zekerder is dikwijls het ge
volg. Daarom voorzichtig en geen overijling,
die meer kan schaden dan nuttig zgn.
Volkomen gerustgesteld begaf zich de
professor naar het nabijgelegen gasthuis,
om op het bepaalde uur zgn ziekenbezoek
te doen, en over de verschillende gevallen
den gewonen voordracht voor zjjne toe
hoorders te houden.
vriend van ridderorden en aan zgn broeder
Lode wijk hebben we de Hollandsche orde
te danken. De bekende redenaar Van der
Palm hield bij de eerste ridderfeesten de
feestrede, maar hoe grootsch ook bedoeld,
ze ging nog, voor den Franschen invloed
afnam, te niet.
In 1815 werd de Militaire Willemsorde
ingesteld, benevens de orde van den Neder
landschen Leeuw, de eerste als een prikkel
tot ijver en zelfopoffering, de laatste tot
belooning van burgerlijke diensten.
De eerste is in ons land wezenlijk popu
lair geworden, doch met de laatste is, we
zeiden 't reeds, dikwijls den draak gestoken,
vooral toen het onder Koning Willem II
gewoonte was met St. Nicolaas een regen
van kruisen te doen neerdalen.
Het comité tot hulpverschaffing te An-
derlues is met twee arbeiders uitgebreid.
Uit een officieele opgave bljjkt, dat er 83
weduwen en 255 weezen te onderhouden zgn.
De Mgnmaatschappg heeft, afgescheiden
van haar gift van 1.000.000 francs, den
arbeiders, die door den ramp werkeloos zgn
geworden, tot aan de hervatting hunner
werkzaamheden hun volle loon toegezegd.
De vijfde lijst van bijdragen ten bate
van de slachtoffers wjjst een totaal aan
van fr. 56.110.82, en het besluit der maat
schappij, om voor de achtergebleven be
trekkingen der slachtoffers zorg te dragen,
brengt den stroom der giften niet tot staan,
welke van alle zjjden toevloeien. Want,
zegt de Réforme, de gelden worden gestort
in de »Voorzorgs- en hulpkas voor de
slachtoffers van ongelukken bjj den arbeid*,
welke op 's Konings 25-jarig Regeerings-
jubilé is in het leven geroepen, zoodat de
giften der particuliere liefdadigheid niet
slechts ten goede komen aan de slachtoffers
van de jongste mijnramp, maar ook aan
hen, die getroffen worden door de onge
lukken, welke bijna dag aan dag in de
nijverheid voorkomen.
De Belgische anarchisten, die wraak ge-
In plaats van zooals gewoonljjk, dadelijk
na afloop van de les naar huis terug te
keeren, sloeg hg den weg in naar de aan
het ziekenhuis verbonden anatomiezaal, waar
hg zgn ouden vriend, professor Ewald hoopte
te vinden.
Toen hg dezen echter niet daar aantrof,
ging hg naar de aangrenzende zaal, om met
den trouwen vriend te spreken, en hem vóór
alle anderen zgn verloving met Agues mede
te deelen, daar hij voor hem geen geheimen
had, en nu meer dan vroeger behoefte ge
voelde, hem eene zoo gewichtige gebeurtenis
toe te vertrouwen.
Met dit doel trad hjj in de zaal, waarin
hg den professor met het ontleden van een
jong vrouweljjk ljjk bezig vond.
Hoewel voor den professor een dergeljjk
schouwspel niet nieuw was, en de doode
hem niet verschrikte, kon hg eene lichte
huivering toch niet onderdrukken, het kwam
hem als eene ontwjjding voor, op zulk eene
plaats en in tegenwoordigheid van het ljjk,
van zgn geluk en zgne liefde te spreken.
Het liefst was hjj weer stil vertrokken, maar
de professor had hem reeds opgemerkt en
hield hem tegen zgn wil terag.
»Ziet daar Timothens,* riep de vrooljjke
Anatoom. >Hoe komt zooveel glans in mjjn
nederige hut? Wat verschaft mg deze eer?*
»Ik wilde in 't voorbijgaan hooren, hoe
het u gaat; laat u niet storen, ik kom een
andere keer ter gelegener tgd terug. Zooals
ik zie zijt gjj bezig.*
»Gjj stoort mjj niet, ik ben gereed; een
zworen hebben over het strenge vonnis,
tegen hunne Luiksche broeders uitgesproken,
hebben al dadelijk aan hunne belofte weten
te voldoen. Eergisterenavond is voor de
deur van het hof van assisen te Luik, een
dynamietpatroon neergelegd. Gelukkig werd
het voorwerp bemerkt door een agent, die
de tegenwoordigheid van geest had, de reeds
brandende lont met zgn sabel af te snjjden
en uit te dooven.
Van de schuldigen heeft men nog geen
spoor kunnen ontdekken.
Zaterdagnacht vond een politie-patrouille
te Luik een flesch, die een dynamiet-patroon
scheen in te houden, op den drempel van
j het huis van den commissaris van politie,
Mignon. Een uitgedoofde lont stak uit den
hals van de flesch. Deze is ter hand gesteld
aan een officier der artillerie, die den inhoud
zal onderzoeken.
Men zegt, dat de heer Renson, president
van het Gerechtshof, weder een dreigbrief
heeft ontvangen.
De ter dood veroordeelde misdadiger, aan
wiens leven door een sterke electrische ont
lading een einde wordt gemaakt, moge een
hevigen doodsstrjjd hebben het tegendeel
wordt ook al beweerd de marteling, die
hjj ondergaan moet, kan moeiljjk verschrik-
keljjker zjjn dan die, waaraan dezer dagen
een ter dood veroordeelde te Stade, in Hanover,
ten prooi is geweest.
De misdadiger had zgn hoofd op het blok
van de guillotine gelegd, en de beul had
het mes met een onverstoorbare kalmte laten
vallen, zeker als hjj was, dat het gescherpte
staal zgn plicht zou doen, toen tot ontzetting
van allen, die bjj de executie op het plein
der gevangenis aanwezig waren, bleek, dat
het mes slechts een diepe wonde had ge
maakt, doch het hoofd niet van den romp
gescheiden was. Tevergeefsch trachtte men
het mes weder naar boven te halen, en even
vergeefs waren de afschuwwekkende pogin
gen van de helpers van den beul om het
hoofd van het lichaam te rukken.
De beul klom daarop met zgn helpers op
de guillotine, er kwam zelfs een zaag aan
geheel gewoon geval van vergiftiging door
kolengas. Het meisje heeft zich tengevolge
van een ongelukkige liefde, door kolendamp
doen stikken. Dat gebeurt dikwjjls, maar
gewoonljjk slechts in de lagere standen. De
romantiek huist tegenwoordig slechts nog
in de harten van zenuwachtige naaistertjes
en dienstmeisjes. Het is jammer van dit
jonge leven.*
Met die onverschilligheid, die een gevolg
is van de verstompende gewoonte, lag de
professor het bloedende mes op de tafel, en
wiesch zich de handen, waarna hjj met zgn
vriend de akademie verliet. Eerst toen beiden
in de aangrenzende kamer zaten, verbrak
deze het stilzwjjgen, en deelde aan zgn
verrasten vriend zgne verloving mede.
>Ik wensch u van harte geluk* zeide de
professor, hem de hand reikende, hoewel
ik alles eerder had verwacht, dan dat gjj
nog trouwen zoudt, en onder Hjjmena vanen
zoudt gaan dienen. Het meisje moet wer-
keljjk buitengewoon zgn, als zich de oude
jongegezel bekeert, en van zgn afschuw van
het huweljjk genezen wordt.*
>Zjj is het ook,* bevestigde de professor
»zoo rein, onschuldig en schoon.*
»Als een engel,* lachte de vriend. >Dat
spreekt van zelf, maar wat zal Christina
zeggen?*
Bjj het noemen van dezen naam werd
het vrooljjke gezicht van den professor
somber, en een donkere wolk vloog over
zgn hoog voorhoofd.
Lam! ran
en Altena,
i
Langstraat en
itoininelerwaartf.
i!e
Slot volgt.
Buitenland.
/Wordt vervolgd.)