Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bomnielmvaard. Mijn vriend HÜarius. Ohristoffel Columbus. FEUILLETON. Uitgever: E. J. VEERMAN, Heusden. M 1119. ZALEKDAG 30 JULI. 1S92. De aardbeving op Groot-Sangir. TOOK Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentien ran 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrg dagmor gen ingewacht. Zoover de ontdekking van Amerika staat boven alle andere ontdekkingen, zoover staat de roem van Columbus boven dien van alle zeevarenden. Columbus is een van de weinige heldengestalten der menschheid, wier namen door alle volken en in alle werelddeelen in dankbare herinnering gehouden wordt. Om het hoofd van dezen koenen Italiaan heeft dankbare vereering een krans van legenden geweven, zoodat hg voor ons oog niet alleen als baanbreker, maar ook als martelaar verschijnt. Wetenschappelijk onderzoek heeft echter vele van deze legenden tot het rijk der overdrijving terug gewezen en in het nieuwe licht der geschiedenis verschijnt Columbus minder als een ideale gestalte, maar als mensch van vleesch en bloed, be hept met menschelijke zwakheden en feilen, maar toch altgd nog als een man, met groote wilskracht afgaande op zijn doel. In den loop van dit jaar viert de wereld den 400 jarigen gedenkdag van de eerste landing van Columbus, een jubileum, dat overal geestdrift wekt voor de roemrijke eeuw der ontdekkingen in 't algemeen en den groeten wereldontdekker in 't bijzonder. Om de waarde van Columbus te leeren kennen, dient men voor alles een goed be grip te hebben van de uitgestrektheid der toen bekende wereld en den geest zijner eeuw. De zeehandel in de 15de eeuw was be perkt tot de Middellandsche zee en de kusten van den Atlantischen Oceaan. Dat gebied 'was zeer eng en er zjjn bewijzen dat in het midden dier eeuw reeds het oog van de koopvaarders en vorsten met hoopvol ver langen zweefde over dien onbekenden Oceaan. een groote aantrekkelijkheid bezat voor jonge geleerden en kooplieden op een nieuwen weg, naar het westen heen. door den onbe kenden Oceaan. Die weg moest bestaan, dewijl de' aarde een bolronden vorm had, waaraan reeds toenmaals geen enkel ont wikkelde twijfelde; slechts over de grootte van den bol was men het oneens. Nu we over dit onderwerp schrijven, kunnen we niet nalaten hier op te teekenen, dat reeds twee eeuwen voor Chr. een ge leerde te Alexandrie, Eratostenes geheeten, den omtrek van den aardbol op 5323 mijlen berekende, hetgeen zeer weinig van de werkelijkheid (3400) verschilt. Ook stelde hij den afstand van Spanje tot Japan op 1800 mijlen wat ook bijna nauwkeurig is. en hg opperde het vermoeden dat in dien 1 1800 mijlen breeden oceaan nog wel een tweede, bewoonbare wereld kan gevonden worden. Zoo was de vraag van een zeeweg naar Indië reeds voor 2000 jaren theoretisch opgelostLatere geografen stelden zich de aarde kleiner voor en de bekende wereld Europa en Azië veel te groot, zoodat in den Oceaan geen plaats voor een nieuw wereld deel overbleef. Zekere arts te Florentina, Toscanelle geheeten, zond daarom den Koning van Portugal een plan van over vaart, maar de Koning ging er niet op in en hield zich aan de gevonden route om Afrika. Eenige jaren daarna trad Columbus op het tooneel. Christoffel Columbus is te Genua geboren in 1446 of '47. Zijn vader was wollenwever, maar de zaken gingen achteruit en Chris- toffel, die voor zijn vader handel gedreven en smaak in het zeeleven gekregen had, trok in 1477 naar Portugal, welk land toen de Oceaan tusschen de westkust van Spanje laafde hem en hg vertelde, in het klooster en de oostkust van Indië tamelijk smal was, opgenomen, van zjjn koen plan en ver- zoodat bij gunstigen wind in weinige dagenijdelde hoop. De Franciscanen oordeelden de overvaart zou kunnen volbracht worden het raadzaam dezen begeesterden man voor en nog vele andere zaken, die hij op zgn Spanje te bewaren en daar een hunner, latere reizen meende gevonden te hebben, pater Juan Perez de Marchena biechtvader Hg wendde zich nu tot Tos.anelli en ver-van Koningin Isabella was, bood deze zich kreeg van dezen de door hem ontworpen aan als bemiddelaar tusschen het hof en zeekaart, welke verloren gegaan is. Het Columbus op te treden. Dat was een hoofd begeleidend scbrgven echter is bewaard ge- j moment in zgn geschiedenis. De Mooren bleven en daaruit blijkt dat Toscanelli zich werden in 1492 overwonnen; een verdrag de afstand tusschen Spauje en Indië veel te tusschen Columbus en de kroon van Spanje gering dacht. j kwam tot standdrie schepen werden tot Columbus begon nu te ijveren voor zijn de reis uitgerust en reeds op 3 Augustus 1492 verliet dit vlootje de haven van Palos. In onzen tijd, die honderduizenden, ja 1 millioenen durft uitgeven voor ontdekkings- plan de zee over te steken. Tot de uit voering daarvan was 't noodig een macht hebbende op zijn hand te krijgen. Hij wendde zich allereerst tot Johan II, koning reizen, is het interessant te lezen hoeveel' van Portugal. Hg ontwikkelde voor de raden die eerste reis van Columbus gekost heeft. des konings rijn plan, maar zij noemden De gezamenlijke kosten bedroegen de som hem een praalhans en een zwetser en niet van f 17500! 'zonder reden, want Columbus stelde als' voorwaarden niet minder dan verheffing in Slot volgt. den adelstand, den titel admiraal der wereld- zee* en de waardigheid van onderkoning j der te ontdekken landen met alle voordeelen j Omtrent de verschrikkelijke ramp op daaruit voortvloeiende. Zulke voorwaarden Groot-Sangir, waarvan het Departement van waren de kroon te sterk, de koning sloeg Koloniën in het laatst der vorige week Columbus aanbod af en de Portugeezenbericht ontving, wordt aan de »N. R. Ct.« zetten hunne reizen langs Afrika voort. Dit uit Menado, dd. 11 Juni gemeld: Uit het oosten brachten de Mohammedanen allerlei kostbare handelsartikelen. Het be staan van een verafgelegen Indisch rgk, bewoond door christenen en bestuurd door den aartspriester Johannes, vond meer en meer geloof en lokte uit tot ontdekkings reizen men wilde den onbekenden broeders de hand reiken, zich met hen in verbinding stellen en de gehate Mohammedanen van twee zgden aangrgpen. Toentertgde bezat Portugal in Hendrik den Zeevaarder een vorst, wien het een lust was de leiding van het onderzoek op zich te nemen. Zijne manschappen vonden onder Bartolomeus Dias eerst Kaap de Goede Hoop, en onder Vasco di Gama Voor-Indië. Aldus was de zeeweg gevonden, opvarende naar het oosten. Doch daar de weg om Afrika heen hoogst gevaarlijk was, zonnen (6 Zg maakte niet de minste beweging om hare handjes weg te trekken. Vragend staarde zij mij aan. Zij beefde een weinig, hare bekoorlijke lipjes openden zich tot een gelukkig lachje en de tranen sprongen haar in de oogen. Toen ik haar zoo voor mij zag staan, was ik mg zeiven niet meer meester. Ik trok haar naar mij toe, sloot haar in de armen en drukte den eersten kus op hare lippen. Wg spraken geen woord. Daar hoorde ik mijne zuster mijn naam roepen en ik zag haar de lindenlaan inslaan. Ik liep haar te gemoet en, overmoedig als een kind, omhelsde ik haar, lichtte haar lachend van den grond op, kuste haar en kon niets anders zeggen danSarah, mijne verloofde.* Grete was veel minder verrast dan ik ver ondersteld had. Zg snelde naar hare vriendin en omhelsde haar als eene zuster. Sarah was blijven staan en keek ongeloovig rond; zij was nog altijd niet in staat een woord te spreken. Terwgl wg den weg naar de villa insloegen, ondernemende mannen. Hier huwde hij en door familierelatiën kwam hg in betrekking tot de Portugeesche kolonisten en met hen ondernam hg reizen naar Guinea en Enge land. Uit den mond zijner reisgenooten vernam hg allerlei duistere aanduidingen omtrent twee raadselachtige eilanden, An- tilia en het eiland van den H. Brandaan. Nu ontwaakte de ontdekkingszucht in hem. Hg begaf zich naar Lissabon en studeerde gverig geografie of, gelijk men toen deze wetenschap noemdecosmografie. Groote voorliefde vatte hg op voor een in 1410 verschenen werk »Imago mundi* d. i. het beeld der wereld, een werk van weinig wetenschappelijke waarde, doch dat voor Columbus een vraagbaak bleef zijn heele leven. Uit dit werk putte hij de overtuiging dat geschiedde ongeveer 1483. Columbus verliet Portugal en begaf zich Op den avond van 7 Juni 11. heeft er eene ontzettende uitbarsting plaats gehad naar Spanje. Aan het hof van Ferdinand envan den vulkaan >Goenoeng Awoe*, ge- Isabella was de wetenschap der cosmografie Tegen op het noordelijk deel van Groot- bjjna onbekend en behoefde bjj nrnder te.Sangir. Wij hoorden hier des avonds van vreezen voor tegenwerking; maar hier was 63 uur een aanhoudend gebulder als van tevens de zin voor handelsvoordeelen veel zwaar geschut, zoodat de ramen trilden en minder dan in Portugal en moest Columbus onze woningen dreunden. In noordelijke naar een andere drgfveer uitzien. En deze riehting was van hier nu en dan vuur aan vond hg gemakkelgk. Spanje voerde oorlog tegen de Mooren, de geloofsvraag beheerschte den horizont te zien, dat uit het Likoe- pangsche gezien ter hoogte ongeveer van de openbare meening en daarom stelde Co- een klapperboom werd uitgestooten en ver- lumbus de bekeering der heidenen, de ver- spreid nederviel. spraken wij af dat wij het gebeurde voor- loopig geheim zouden houden. Eene ver loving in deze omstandigheden en in deze omgeving bad zonder twijfel iets vreemd soortigs en hier, waar alles wat vreemd soortig is, verdacht schijnt, zou onze handeling moeilijk aan de meest dwaze oordeelvellingen ontkomen zgn. Juist dat geheimzinnige, waartoe wij be sloten hadden, verhoogde de aantrekkelijk heid van ons verbond op eigenaardige wijze. Het kalme bewustzijn, dat wij het eens waren, gepaard aan de noodzakelijkheid in het bijzijn van anderen den scheidsmuur, door de maatschappelijke gewoonten tusschen ons geplaatst, niet te overschrijden, was buitengewoon opwekkend en poëtisch. Intusschen waren, zoowel bij mijne zuster als bij mijne verloofde, de laatste sporen van ziekte verdwenen. Beiden vraren vol komen hersteld, en de schoonzusters, die zulke sterke punten van aanraking hadden de gelijksoortige ziekte, het gemeenschap pelijk verblijf, de gelijktijdige genezing en hare liefde voor mij versterkten hoe langer hoe meer den hartelgken vriend schapsband, die haar aan elkander verbond. Wij bouwden luchtkastelen voor de toekomst en besloten Duitschland, dat voor ons allen zulke treurige herinneringen moest opwek ken, te verlaten en in de nieuwe wereld een nieuw leven te beginnen. Mijne verloofde had mij volkomen inge licht omtrent hare familie-omstandigheden. werving van schatten en de vrijmaking van het H. Graf als het hoofddoel zgner expeditie voor. Intusschen vorderde hij ook hier weinig. Men schonk hem onderstand, maar verwees hem naar de toekomst, wanneer de oorlog geëindigd zou zgn. Dat was een zware proeftgd voor hem en daar de oorlog tegen de Mooren maar niet tot een einde kwam, besloot hg Spanje vaarwel te zeggen en in Frankrijk zgn geluk te beproeven. Op reis daarheen kwam Columbus in 1491 bij de stad Palos langs het Francis canerklooster la Rabida. Gekweld door honger en dorst viel hij daar ter aarde en smeekte de toegeschoten monniken om water en brood voor hem en zgn zoon Diego. Men Den avond van den dag, waarop wij ons verbond sloten, schreef ik aan haar vader, die eigenaar is van groote mgnen in Mon tana en van aanzienlijke graanvelden in Dakota. Sarah was, een jaar geleden, terwgl zg met haar vader eene reis door Europa deed, ziek gewordenniet dan noode had hg haar achtergelaten, maar de geneesheeren waren eenstemmig van oordeel geweest, dat de lange, moeilijke reis haar leven in gevaar zou kunnen brengen. Onder bescherming van eene oude, vertrouwde dienstmaagd, die Sarah van hare vroegste jeugd kende, was mijne verloofde aan de zorg van Dr. Pbilippi overgegeven. Mr. Western- borough had tegen het komende voorjaar zijn bezoek aangekondigd, ten einde, zoo eenigszins mogelijk, zijne dochter weder mede te nemen. Het was een groote op offering, die de vader voor zijne dochter deed, want juist in dien tgd had hij het buitengewoon druk met zijne zaken. Door het tot nu toe ontoegankelijk gebied werd een spoorweg aangelegd, die tegen den aan staanden zomer een tweeden gemeenschaps- weg zou vormen tusschen de Stille Zee en den Atlantischen Oceaan en voor de Noor- delg ke districten van de Vereenigde Staten eene geheele wijziging in het verkeer brengen zou. Eiken dag stond men kon dat zonder overdrijving zeggen een vermogen op het spel, een groot vermogen, millioenen. Ik nam dien avond dus aan mgne schrgf- Het stoomschip Hecuba* Dracht heden middag het volgende nadere bericht. De uitbarsting had plaats zonder vooraf gaande verschijnselen. Plotseling zag men eene reusachtige rookkolom zich uit den krater verheffen, hetgeen gepaard ging met een donderend gedreun en bliksem. Aard of zeebeving deed zich niet voor. Een oogenblik daarna te 6.20 uur in den namiddag viel zware duisternis in, welke gepaard ging met een regen van asch, puimsteen en modder. De afmetingen der uitgestooten wordende gloeiende steenen werden steeds grooter. Eene ware paniek heerschte onder de steeds vluchtende bevolking, die door de duisternis, slechts eenigszins verlicht door tafel plaats en schreef, zooals gij begrjjpen zult met de noodige omzichtigheid een langen, zakelgken brief aan mijn aanstaan den schoonvader. Ik gaf' hem eene beschrij ving van de omstandigheden, waaronder ik kennis had gemaakt met zijne dochter ik vertelde hem dat ik haar innig liefhad, dat zg mgne liefde beantwoordde en innige vriendschap gesloten had met mgne zuster; ik gaf hem een getrouw verslag van de om standigheden waarin ik verkeerde en stelde hem in staat .onderzoek te doen naar de waarheid van mgne opgaventerwgl ik ein- jdigde met het eerbiedig verzoek met mgne zuster zijne geheel herstelde dochter naar Dakota te mogen vergezellen en daar hare hand te vragen. Sarah schreef in dien zelfden geest. Het verkeer met Dakota was toen echter nog zeer moeilijk. Vóór kerstmis kon geen antwoord van Mr. Westernborough ver wacht worden. Tot zoolang zouden wg' rustig in Bonn blijven; want de inrichting had voor ons al het pgnlgke en afschrikwekkende van een ziekenhuis verloren. Wij zetten dus ons kalme leventje voort. Niettegenstaande de voorzorgen, die wij in acht namen, kon het vertrouwelijke karakter van onzen omgang en de wijze, waarop wij ons afzonderden, niet onopge merkt big ven, en op eene plaats als deze wordt alles wat men opmerkt gewoonlijk verkeerd uitgelegd. Het is niet te verwon deren dat de dokters van de inrichting, die het neervallende vuur, nog vermeerderd werd. Een stroom van vuur verspreidde zich uit den krater over het grootste gedeelte van het eiland en heeft het verwoest, zoodat oog getuigen verhalen dat er geen groen blaadje meer aan de boomen te zien is en de prachtige natuurtafereelen van het eiland thans too- neelen zgn geworden van de ontzettendste ellende. Den tweeden dag werden er reeds 500 lgken gevonden. Een veel grooter aantal, vooral van vrouwen en kinderen, wordt vermist. Met gebukten hoofde vluchtte men zonder te durven omzien, onder den regen van heete modder en steenen naar de bergen, naar de zee, overal heen, door schrik en angst voort gejaagd. Door de duisternis kwamen velen daarbij om en vonden vele kinderen een ellendigen dood in de moerassen. Yelen trachtten over zee te ontkomen, maar werden in hunne prauwen door de neerstortende steenen getroffen, zoodat het den volgenden dag moeite kostte met eene prauw langs de kust te varen, van wege de vele lgken. De Europeanen ter hoofdplaats Taroena aanwezig vluchtten met vele in landers naar het nabijgelegen Boeas, waar zij door eenen bergrug tegen den vuurstroom beschut bleven. Tot middernacht hield de uitbarsting aan. Zoover het oog reikt is alles met eene aschlaag van 6 cM. dik bedekt. Yan den in het midden des eilands zich verheffenden vulkaan daalt de thans ver harde, witte lavastroom in breede takken naar beneden. Vele lgken worden telkens uit de modder en het puimsteen te voorschgn gehaald. Een radja zag een voet uitsteken, groef verder en vond alzoo zgn eigen broeder. De ellende is niet te beschrgven. Ieder zoekt zgne be trekkingen en velen vinden hen in de af zichtelijkste vormen terug. Daarbjj een groot aantal gewondendie kermen van de brandende pijnen. Bjj sommigen zitten de stukken puimsteen en klei in het vleesch vastgeschroeid. De geheele oogst is verwoest. Aan levens middelen en vooral aan water is het grootste gebrek. De rivieren en bronnen zgn met modder, asch en puimsteen gevuld. Heden nacht worden per stoomschip van hier 1200 pikol rjjst en eenige pikols zout verzonden om in de eerste behoefte te voorzien. Buitenland.. Het hof van assises te Luik, uitspraak doende in het anarchisten-proces, heeft Moineau veroordeeld tot 25 jaren, Wolffs den geheelen dag met zieken omgaan, elk verschijnsel, dat zich aan hunne onder zoekende blikken voordoet, als een vernieuwd bewijs van ziekte aanmerken. Zij gaan eindelijk geheel in den waan verkeeren, dat iedereen meer of minder ziek is en als patiënt behandeld moet worden; elke onverwachte uiting of handeling wordt door hen be schouwd als een bewijs van de juistheid hunner pathologische waarnemingen. Met den directeur en de beide assistenten verkeerde ik op een goeden voet. Ik had nu lang genoeg bij hen doorgebracht om geheel op de hoogte te zgn van alles wat de inrichting betrof. Veel scheen mjj voortreffelijk toe, veel ook voor verbetering vatbaar en onverholen sprak ik mgne meening daarover uit. Toen ik hun mgne inzichten meedeelde, keken zg elkander bedenkelijk aan en ik bedroog mg niet: zij bielden deze eenvoudige voorstellen mjjnerzjjds voor de uiting van een ziekeljjken geest. Van dat oogenblik af wijdden zg mg hunne volle opmerkzaamheid. Ik vond het bepaald aardig, zooals zg' zich op de hoogte trachtten te stellen van mijn slaap, van mijn eetlust, mg met een medelijdend gezicht raad gaven omtrent te houden diëet, dagverdeeling, af leiding, enz. Die angstvallige bezorgdheid van de artsen, voornamelijk van Dr. Philippi, voor mgne gezondheid, werd na mgne ge heime verloving hoe langer hoe grooter. Gjj kunt u voorstellen hoe grappig ik dat vond. (Wordt vervolgd./ NIEUWSBLAD (Uit hkt Duitscii.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1892 | | pagina 1