Het Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bomnielertvaard. Linnen en Katoen. M 1121. FEUILLETON. Mijn vriend Hilarius. Uitgever: U. J. YEERMAH, Heusden. ZAiEKDAG 6 AUGUSTUS. 1892. voor Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prjjsverhooging. AfoonderLjjke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrg dagmor gen ingewacht. Welke huismoeder geniet niet naar oog en hart telkens opnieuw van de helder glanzende schatten harer linnenkast, van de opgestapelde boorden met schitterend damast, van de sierljjk in bundels gevouwen stapels linnen wascbgoedDit tafelkleed daar, met zijn schoon mozaiek, breidde reeds hare moeder op feestdagen op de tafel uit en deze achtbare voorraad Ijjfgoed zal eenmaal hare dochter toebehooren, wanneer in eigen woning ook voor haar het huwelijksgeluk aanvangt. Onverslijtbaar stevig, ja in 't gebruik nog schooner wordend, zoo is ons vaderlandsch linnen. Maar naast het edele vlasweefsel, dat onze grootmoeders en moeders zoo verheugde, heeft zich een buitenlandsche gast inge drongen: shirling en cambrik, madapolam en cassa, battist en neteldoek, piké en dril noemt hij zich, een afstammeling van Z. M. katoen. Met groote kunstvaardigheid tot een brillant aanzien geklommen, met alle mogeljjke surrogaten vervalscht, met chloor- magnesium, loodzout en oitterzout opgevuld, verblindt deze gezel het oog zoolang hij jong is. Dat hij, geljjk de meeste uitlandsche schoonheden spoedig oud wordt, blijkt bjj het gebruik. Een geluk daar bjj is zjjn goed koopte. Minder duurzaam, doch ook minder kostbaar. Het is wel de moeite waard linnen en Katoen tegen elkaar in de schaal te leggen en hun eigenljjke waarde te vergeljjken. Men komt daarbg tot zeer verrassende resul taten en tot de overtuiging dat onze voor vaderen met recht de eere hoog hielden van hun goed, trouw linnen en dat wjj ons daarentegen dikwjjls door schjjn laten beet nemen. De vezels van het vlas en het katoen verschillen in alle opzichten. Van de eigen schappen der vezels hangt de meer of mindere duurzaamheid van het latere weefsel af. we vangen dus aan met de vezels. Die van het vlas bereikt na geroot, gebroken, gezwingeld en gehekeld te zgn, de lengte van een mansarmde katoenvezel daaren tegen is niet veel langer dan een zeer kleine kindervinger. De fijnheid van beide is bjj na geljjk, doch hunne stevigheid toont groot verschil. Ter- wjjl de enkele katoenvezel reeds bij een ge wicht van drie gram breekt, draagt de vlas vezel tien tot twintig maal zooveel. Dit (Uit hkt Duitsch.) (8 Ik meende in het eerste oogenblik den dokter niet goed verstaan te hebben. Ik begon hem tegen te spreken, eerst op schertsenden, daarna op ernstigen toon, zoo als men zgne opinie verdedigt tegenover een verstandig man. Maar gedurende ons gesprek werd ik hoe langer hoe meer overtuigd, dat het gezond verstand en het denkvermogen van den directeur door den voortdurenden omgang met zieken zeer moesten geleden hebben. Naar aanleiding van de voorgekomen gevallen in mijne familie had ik bepaald eene studie gemaakt van de psychiatrie en ik kon den toestand, waarin de man ver keerde, dan ook zeer goed begrijpen. Ik had diep medeljjden met den ongelukkige. Schijnbaar begon ik nu in alles toe te geven. Eindeljjk zei ik, dat hg naar mjjne overtuiging in zgne vriendschapppelijke be langstelling voor mg wel wat te ver ging, maar hg had wellicht in de hoofdzaak ge lgk, terwjjl ik in eene dwaling verkeerde. Ik was daarom bereid zijne aanwjjzigingen te volgen. Nadat ik aldus zgn vertrouwen in mg versterkt had, veroorloofde ik mij, zoo behoedzaam mogelijk, ook hem eenige wenken te geven. verschil in sterkte wordt onder het microscoop opgehelderd. De vlasvezel doet zich onder het vergrootglas voor als een holle cilinder met sterke wanden ,die van 't katoen daar entegen als een fijn lintje, dat nogtans ook een cilinder is, maar plat gedrukt en met zeer dunnen wand. Dit wetende kan men onder het microscoop in elk weefsel beide vezels gemakkelijk onderscheiden. Uit deze vezels echter ontstaan door het spinnen de draden. Spinnen toch is niets anders, dan door onophoudelijke draaiing de vezels regelmatig tot een zekere dikte verbinden. Indien men nu een katoenen en een linnen draad aan een nauwkeurig onder zoek onderwerpt, big kt het dat op een meter lengte de eerste uit ongeveer vijfhonderd vezels tezamen gedraaid is, terwgl voor de laatste slechts een tachtigtal benoodigd was. Ook hieruit blijkt dat de sterkte van het linnen ongelijk grooter is dan die van katoen. Het is inderdaad verbazend hoe duurzaam echt linnen is. Het spot wezenlijk met den alles vernielenden tijd. Bg de uitgravingen in Pompeje vond men geen spoor van an dere geweven stoffen: alleen het linnen was onveranderd achttien eeuwen lang bewaard gebleven. Al het linnen door de Vlaamsche steden in den Spaanschen oorlog aan den Hertog van Al va ten geschenke gegeven, thans in Madrid bewaard, is tot in de fijnste nuances der teekening volkomen gaaf ge bleven. Ja, linnen is taai en daarbg komt dat het van nature zich verheugt in een schoonen glans, zoodat een geoefende hand zonder naar kleuren te grijpen, alleen door de kunst van het weven een verrassend effect kan te weeg brengen. Katoen is dof en indien dit tot tafelgoed geweven wordt, verkrggt het door kunstmiddelen zijn glans, door kunst wordt zgn gebrek aan 't oog ont trokken, doch slechts voor een pooséén enkele wasch en alle heerljjkheid is ver dwenen. Toch heeft het goedkoope katoen in den strjjd tegen het linnen het veld behouden. Reeds meer dan een eeuw geleden over stroomden de Engelsche fabrieken Europa van katoenen stoffen en thans is de vlas industrie slechts een schaduw meer van 't geen ze voorheen was. Hoofdschuddend en den ouden tjjd be treurend, hebben onze moeders het katoen in de linnenkast* de overhand zien nemen. Tal van goederen worden tegenwoordig »Wjj leven te veel en te haastig, dokter,* sprak ik. >Ons geheele geslacht is over prikkeld en overspannen. Ook gij hebt, naar ik meen, te veel van u zeiven geëischt. Ter wgl gjj mg beschuldigt van ongerechtvaar digd optimisme, zou ik u voor de voeten kunnen werpen, dat gij al te pessimistisch zjjt. Ik acht dit een gevolg van te inge spannen arbeid. Het zou ook u geen schade doen, zoo gij u eensjeen kleine ontspanning gundet en ik stel mij geheel en al te uwer beschikking. Zoo gij wilt, maken wij niet tegenstaande het ongunstige weder en de korte dagen, samen een klein uitstapje. Misschien kan ik ook een gedeelte van uw werk overnemen, want ik heb hier toch niets anders te doen. Al ben ik geen medicus van beroep, ik ben toch ook geen leek in uw vak dat zult gij al wel hebben opgemerkt.* Dr. Philippi hoorde mij aan met een eigen aardig, flauw lachje, waardoor mgne waar nemingen helaas nog meer bevestigd werden. In zijn antwoord kwam hg volstrekt niet op mjjne voorstellen terug, maar ging terstond met de eigenaardige vasthoudendheid van een krankzinnige op zijn eigen thema door de gewaande ziekte van mg zeiven. »Gg moet dien dageljjkschen omgang met de beide dames een weinig beperken,* zei hg weder. Dat was nu eenmaal zijn stokpaardje. Op de krachtigste wijze bleef ik mg daar tegen verzetten, maar de dokter werd ten laatste zóó driftig, dat ik voor een heftig tooneel begon te vreezen. Ik hield mij in en beloofde hem mij ook in dit opzicht naar zjjne wenscken te zullen voegen. uitsluitend van katoen vervaardigd en 't zijn volstrekt niet uitsluitend de mindere standen, die een ^katoentje* een gepast kleedingstuk achten. Bjj dergelijke zaken, waarin de mode een groot woord meespreekt, komt het ook meer op goedkoopte dan op duurzaamheid aan. De goede naam waarin zich het linnen verheugt, dringt niet zelden fabrikanten en verkoopers van katoenen stoffen hunne waar als linnen af te zetten. Dat heet dan goedkoop Jinnen en is in glans en helderheid niet van echt linnen te onderscheiden, door leeken althans niet. Een van deze stoffen is het halflinnen waarvan de lengtedraden katoen en de breedtedraden linnen zgn. Niet zelden echter worden stoffen als linnen verkocht, waarin geen draad vlasweefsel aanwezig is. Daarom geven we ten slotte een praktisch middel om dit van katoen te kunnen onder scheiden. Niet ieder toch heeft een micros koop bg de hand. Men doopt een stukje van het te beproeven linnen in raapolie (bakolie) en drukt tusschen vloeipapier de overtollige olie weg. Nu zijn de linnen draden doorschijnend, de katoenen daarentegen ondoorzichtig geworden. Houdt men 't tegen 't licht dan onderscheidt men terstond de eersten van de laatsten en legt men het op een donkeren grond, dan schjjnen de eersten donkerder dan de laatsten. Aanbevelenswaardig is ook de vuurproef een in loodrechte houding verbrande linnen draad blijft nadat de vlam uitgegaan is één glad, samenhang geheel, de katoenen draad daarentegen spreidt zich van onderen als een penseel uit. Het beste middel echter, om zich voor bedrog te vrijwaren, is in geen geval te koopen van rondreizende kooplieden, maar uitsluitend te markt te gaan bij een erkend solieden handelaar, die met zijn reputatie borg blijft voor de waar, die uit zgn handen komt. Een nieuwe diefstal van dynamiet heeft waarschijnljjk plaats gehad tusschen Cette en Saint-Etienne. Drie kisten, met deze j ontplofbare stof gevuld, waren van Cette naar La Chapelle-sur-Dun verzonden in een geplombeerden wagon. De adressant, een aannemer, heeft slechts één der kisten ont vangen de beide andere zgn verdwenen. Ten einde van het vergiftigd Seine water* verlost te worden, zgn een aantal genees- heeren en maires uit de westeljjke voorsteden En mijne belofte was ernstig gemeend. Ik wist immers dat het antwoord van mijn schoonvader nu niet lang meer zou uitblijven; binnen veertien dagen of drie weken kon het ons bereiken. Den volgenden dag vertelde ik aan de dames welk een zeldzaam en onaangenaam tooneel in mijne kamer had plaats gegrepen. Mijne verloofde en mijne zuster hadden ook reeds waargenomen, dat het met den dokter niet heel pluis was. Zij prezen mg wegens mgne gematigde houding tegenover hem, en wg spraken af elkander, totdat het ant woord van mjjn aanstaanden schoonvader zou inkomen, minder vaak te ontmoeten. Voorloopig scheen de dokter tevreden gesteld te zgn. Gedurende de eerstvolgende dagen nam ik hem scherper waar, van het levendigste verlangen vervuld mgne beoor deeling ongegrond te zullen vinden. Helaas, al zgne handelingen bewezen de juistheid mijner zienswijze. Ik vatte daarom het plan op, eer ik Bonn zou verlaten met een kundig arts aldaar te spreken en den Geneeskundigen Raad met den toestand van denongelukkigen Dr. Philippi in kennis te stellen. Immers, al had zijn geestestoestand tot nu toe nog geen onheil berokkend, ik huiverde bg de gedachte, dat een man, die niet volkomen toerekenbaar was, met onbegrensde volmacht aan het hoofd van zulk eene inrichting zou big ven staan en maatregelen nemen, die de noodlottigste gevolgen na zich konden slepen. Zgn toe stand zou door de assistenten niet ingezien worden, want deze waren hem met hart en ziel toegedaan en volgden blindelings zgne bevelen. van Pargs, onder praesidium van den heer Frédéric Passy, in het Terminus-hotel bij eengekomen. Men constateerde, dat eiken dag 250.000 kubieke meter vuil in de Seine worden geloosd en dat de landerijen, die massa volstrekt niet kunnen opnemen. Het vroeger reeds meermalen besproken denk beeld van een afvoerkanaal naar zee werd weder geopperd en de vraag gedaan, waarom groote fabrieken enz. niet werden gedwongen hun afval langs chemischen weg te zuiveren alvorens dien in de rivier te werpen. In een tweede bjjeenkomst zou men een commissie benoemen om plannen voor een afvoer- j kanaal te ontwerpen. Door de bekentenissen van den anarchis- tischen schilder Ferdinand moet de Parjjsche politie een samenzwering tot het plegen van dynamietaanslagen op het spoor zgn ge komen huiszoekingen en inhechtenisnemin gen volgden elkander eergisteren op. Een werkman, die in het koffiehuis van Yéry was tijdens de ontploffing en die sinds lijdende was, is thans in een krankzinnigen gesticht moeten worden opgesloten. Zondag namiddag heeft er in een gedeelte 1 van Duitschland een zwaar onweder gewoed, i Blijkens de berichten werden de langdurige t donderslagen en felle bliksemstralen afge- wisseld door aanhoudende regenvlagen als wolkbreuken, gepaard met hevigen hagel- slag, met het gevolg dat op verscheidene j plaatsen de te veld staande gewassen en de wijnbergen totaal zgn vernield, en zoowel spoorlijnen als straat- en andere wegen een geruimen tijd ten eenenmale onbruikbaar waren. Zulke berichten zijn er ontvangen uit het Nahedal, uit Kreuznach, Nieder- hausen, Altenbamberg, Barenbach, Maintz, Mannheim, Kassei en verscheidene kleinere plaatsen. Ook in het noorden van Frankrijk is dienzelfden dag door onweder veel schade aangericht. Tegeljjkertijd zgn in de streek van Wohlen (in bet Zwitsersche kanton Aargau) bij eene donderbui vele boomen door storm ontworteld. Te Müllheim (in het kanton Thurgau) heeft terzelfder tijd de blik sem brand veroorzaakt en ging in Obwalden het onweder gepaard met hagelslag, terwgl tusschen Kaisterstuhl en Lungern, tengevolge van den aandrang van water, eene spoorbrug weggeslagen en een eind spoorweg ter lengte van 500 meters aanmerkelijk beschadigd werd. De rechtbank te Essen heeft al de aan geklaagden in de bekende zaak der Bochumer De dagen kropen langzaam voort. Ik miste natuurlijk het gezelschap van mijne verloofde en van mijne zuster zeer, hetgeen mg vreeselgk ontstemde. Evenals vroeger mijne vroolgkheid, zoo scheen thans mijne gedrukte stemming den ongelukkigen arts een nieuw zorgwekkend verschijnsel toe. Met het oog op den dokter moest ik de dames mijden en het gezelschap van Dr. Philippi lachte mij niet toe. Ik zocht daarom een stil hoekje van den tuin op en bleef daar somtijds uren lang met mgne onverkwikke lijke gedachten alleen. Nieuw, bedenkelijk verschijnsel in de oogen van den arts! Waar ik mij ook verborg, hg wist mij altijd te vinden. Hij sprak mij dan toe, maar ik wilde hem geen antwoord geven. Ook mijne stil zwijgendheid was een bewijs van mijne ziekte. Gij weet ik ben zeer goedhartig van aard, maar nu had ik mij zeiven toch over schat en voelde ik mij niet in staat de comedie waardig tot het einde voort te zetten. Eigenlijk begon de geschiedenis mg te vervelen en eenige malen kon ik niet nalaten op vrij duidelijke wijze mgne mee ning te zeggen, in den aanvang echter steeds in den beleefdst mogelijken vorm toen de arts echter telkens op nieuw begon met mij te willen genezen, mgn arm ophief, mgn hoofd omdraaide, verloor ik toch ein delgk het geduld en voer zóó uit, dat de arme dokter doodelijk ontsteld wegliep. Natuurljjk had ik het volgende oogenblik spijt van mgn driftigen uitval en verzocht ik hem later beleefd mij vergiffenis te schenken. Zoo was er tusschen ons langzamerhand fabriek (vervalsching van spoorwegstempels) vrij gesproken. De stukken betreffende het geding tegen den vleeschhouder Buschhoff uit Xanten zgn naar Berlijn gezonden, daar besloten is eene gerechtelijke vervolging in te stellen tegen een aantal antisemitische dagbladen, die de bjj dat geding betrokken ambtenaren gelasterd hebben. Yoor de rechtbank te Frankfurt a/M. is de behandeling begonnen in de zaak-Jager, den hoofdkassier van het bankiershuis M. A. v. Rothschild Zn. Zooals men zich zal herinneren heeft Jager zich schuldig gemaakt aan verduistering van 1.700.000 mark en valschheid in geschriften ten nadeele der firma Rothschild. De beklaagde is ruim 44 jaar, gehuwd en vader van drie kinderen. Niet minder dan 32 personen zijn in deze zaak als getuigen gedagvaard. Jager heeft reeds gedeelleljjk bekend. Te Duisburg, waar het wemelt van Holland8che werklieden, hebben twee be schonken grondarbeiders een hunner kame raden aan de nieuwe haven in het water geworpen. De ongelukkige verdronk. De daders zgn gevangen genomen. Volgens de »N. Fr. Pr.« van Weenen zal Caprivi eerstdaags bekend maken dat de Duitsche Regeering het plan voor een inter nationale tentoonstelling te Berljjn opgeeft. Omtrent de aardschudding, die Maandag ochtend te 5 ure in Zwitserland heeft plaats gehad, wordt uit Lucern gemeld, dat men aldaar een vrjj sterken schok in de richting van zuid naar noord heeft waargenomen. In St. Gallen en Weinfelden hoorde men tevens een geluid als van een dreunenden slag. De schudding deed zich ook gevoelen te Schaffhausen, Steckborn, Rothenhausen, Winterthur en verscheidene andere plaatsen. Te Frauenfeld hoorde men eerst een ge rommel gelgk een zwaargeladen vrachtwagen op straatsteenen maakt. Te Uesslingen zgn 4 schokken waargenomen. In Ragaz stonden tafels en stoelen te rillen. Te St. Gallen was de dreuning zoo sterk, dat in een huis een drinkglas van eene kastplank afrolde en een wand-uurwerk op den grond viel. In Glarus heeft men in houten wanden een sterk gekraak gehoord. De uitbarsting van de Etna heeft opge houden. Uit den krater stjjgt nog eenige witte rook, maar de lava vloeit niet meer. eene geheel gewjjzigde verhouding ontstaan. Ik voelde innig medelijden met den ongeluk kigen man en hjj voedde in zjjn ziekeljjke overprikkeling het diepst wantrouwen tegen mg. Langzamerhand begon hjj zich nu ook aan te matigen mjj uit de hoogte te behan delen, waartoe niets hem recht gaf. Ik was zjjn patiënt niet, ik was zijn huurder; ik was beleefd en voorkomend jegens iedereen in huis, ik voegde mjj geheel naar alle be staande gewoonten, toonde mjj voor de op neming in huis zoo dankbaar mogeljjk en vervulde mgne plichten met de grootste nauwgezetheid. Ik moeht dus ook eischen, even beleefd en vriendeljjk behandeld te wor den als ik de anderen behandelde. De arts begon er echter genoegen in te vinden mg van tjjd tot tijd af te snauwen alsof ik een van zgne ondergeschikten was. Hjj eischte op bgna onbeschoften toon van mg de kamer te verlaten, wanneer ik er niet den minsten lust toe gevoeldehjj ver bood mij zekere spjjzen en dranken, waarin ik zin had kortom, hij deed al het moge- ljjke om mjj tot verzet te prikkelen. Ik ontwikkelde echter eene lankmoedigheid, die de uiterste grenzen van hetgeen een mensch mogeljjk is, bereikte, steeds doordrongen van het gevoel, dat een betreurenswaardige, die niet wist wat hij deed, mjj met zgne lastige belangstelling vervolgde. Evenals vroeger mgne tegenspraak, prikkelde hem mgne onderdanigheid; hg maakte zich boos wjjl ik deed wat hjj wilde, en begon mg nu te plagen. /"Wordt vervolgdU IIEUWSBLAD Buitenland.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1892 | | pagina 1