Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelenvaard.
De Dokter.
zaterdag 20 augustus.
FEUILLETON
Mijn vriend Hilar ins.
Uitgever: E. J. VETERMAN, Heusden.
(12
<5» - 5-? i U7 f*
VOOR
Dit blad verschynt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prysverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
fto 1125.
1892.
Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vry dagmor
gen ingewacht.
zijn maatregelen treffen kan. Daadoor ont
staat als vanzelf de verhouding, die nood-
wendig tusschen hulpbehoevenden en helper
Gelukkige tijd toen er nog geen genees- bestaan moet, de verhouding van weder-
heeren waren! Gelukkig, omdat er ook geen'zydsch vertrouwen.
ziekten waren. Lang kan echter deze be- Waarom begroeten wij vrijer ademend
nydenswaarde toestand niet geduurd hebben, den in de ziekekamer tredenden arts? Dewijl
want hoe ver wij ook in de geschiedenis wij op hem vertrouwenvertrouwen niet
der volken teruggaan, overal stooten wij op alleen op zijn wetenschap, zijn geleerdheid,
klachten over de gebreken van het lichaam zijn geschiktheid, maar ook op zijn persoon-
en op de kunst dergenen, die zich geroepen lykheid. Het is niet te ontkennen dat menig
voelden, deze te lenigen en te heelen. Met geneesheer zich de moeite niet geeft dit
de steeds voortschrijdende verwijdering van vertrouwen te verwerven. Ze zijn karig op
de natuurlijke levenswijs is ook het getal een woord, onvriendelijk, werpen met on
der lichaamskwalen gestegen en heden ten verstaanbare termen om zich, hebben steeds
dage is het een hoogst zeldzame uitzondering haast en toonen een zekere onverschilligheid
iemand aan te treffen, die zich zijn leven j ten opzichte van 't geval, waarbij hun hulp
lang zonder geneeskundigen raad en bijstand 'geroepen is.
heeft weten te behelpen. Wat in oude tijden Doch anderzijds dragen wij zelf de schuld
eenvoudige kruidkunde, afschuwelijke toove- er van dat de arts niet de man van ons
narij, brutaal bedrog was, is in den loop vertrouwen is. Wij leven zooals 't ons be-
der eeuwen tot een wetenschap opgewassen,
welker reusachtige omvang het gansche ge
bied der natuur omvat. Gelijk een open
geslagen boek ligt het menchelyke organisme
voor het oog van den arts en met vaste en
vloeibare stoffen, met recepten en verorde
ningen, met vergiften en messen gaat hij
de uitwendige en inwendige kwalen te lijf.
Het komt er veel op aan hoe wij ons
tegenover den arts plaatsen. De zeer alge-
meene schatting rangschikt hem onder de
zaken, die men met den term »noodzakelijk
kwaadte zamen vat. Men roept den arts
wanneer men goedschiks niet meer buiten
hem kanmen verneemt niet zonder twijfel
en mistrouwen zijn oordeel; men veroor
looft zich kritiek op zijn raadgevingenmen
slaat in 't geniep zijn bevelen in de wind
men ziet hem liever gaan dan komen.
Het bevel luidt »frissche lucht* maar
de ramen blijven potdicht, want mazelen
zijn van oudsher met tal van dekens achter
gesloten vensters behandeld geworden. Het
bevel 1uidt»stiptelijk innemen« maar
de kleine patient krijgt al 't geen hy vraagt,
tot snoeperij incluis.
Het ligt voor de hand dat onder zulke
omstandigheden van een bevredigende uit
komst geen sprake kan zyn. Het is een
onmogelijkheid van den docter te eischen
met èèn blik te overzien, met èèn genees
middel te herstellen wat de patient weken
misschien maanden lang in de leden en het
bloed heeft omgedragen. Het beste is der
halve, waar de middelen het veroorloven,
een overeenkomst te sluiten met een arts,
opdat deze door op geregelde tyden her
haalde bezoeken de lichameljjke gesteldheid,
de leefwyze en den aanleg voor sommige
ziekten bij zyn patienten nauwkeurig leert
kennen en op grond zijner waarnemingen
(Uit het Duitsch.)
Zoo aanvaardde dan ons kleine gezelschap,
dat nu uit zes personen bestond wij hadden
een knecht en twee vrouwen gehuurd op
zekeren mooien dag in September de reis
naar het westen, eene reis, die ons ontzaglijk
veel te genieten gaf. Wy brachten een be
zoek aan de watervallen van de Niagara,
bleven eenige dagen in het als door een
tooverslag ontstane Chicago en reden toen
naar St. Paul in Minnesota. Van daar deden
wij een uitstapje naar het naburige, prachtige
meer van Minnekonta en brachten daar
«enige heerlijke herfstdagen door. Daarna
ving de lange, vrij eentonige tocht aan door
de onmetelijke prairiën van Dakota. Gij
kunt u niets vreemdsoortigers voorstellen
dan dit land in wording, dan deze steden,
die als paddestoelen uit den grond schijnen
te komengisteren nog eenige verspreid
liggende hutten, morgen eene handelsplaats
met alle moderne hulpmiddelen van eene
wereldstad, electrische verlichting, paarden-
valt, eten en drinken er maar op los, werken
boven onze krachten slaan de allereerste
regels der gezondheidsleer in den wind,
en zoo spoedig dan hand of voet, hart of
longen op 't appél mankeeren, schreeuwen
we om den geneesheer. O laat hij spoedig
komen! We hebben een dag tijd gehad zijn
raad in te winnen, maar eerst in den laten
avond, nu wat koorts opkomt, valt het ons
in hem te laten roepen zonder te bedenken
dat een arts ook een mensch is die rust van
noode heeft.
Niet weinigen hebben behoefte altijd door
van arts te verwisselen. Dr. Isenbaart heeft
ze niet kunnen helpendr. Pleister ze ge
heel verkeerd behandelddr. Bilzen kruid
heeft brutaal tegen hen uitgevarendr. Die
ze het gewone slokje verbodendr. Deze
een ellenlange rekening geschreven. Nu er
zyn doctoren genoeg, alzoo haal den nieuwen,
den jongen, den modedocter! Daargelaten
dat een voortdurende verwisseling onver
standig en bedenkelijk is, in zooverre daar
door een standvastige behandeling onmoge
lijk wordt, ligt daarin ook een groote mate
van ondankbaarheid.
Wat blief, ondankbaarheid? Maar ik be
taal myn docter, zoolang hij my behandelt
en daarmee basta. Van dank over en weer
kan in dat geval geen sprake zijn
Dat kan ook niet, wanneer men zyn arts
niet hooger taxeert dan een gehuurden
knecht en zichzelf diens heer waant, een
heer vol luimen. Wat wy den arts betalen
is niets anders dan een schadeloosstelling
voor tijd en moeite, aan ons ten kote gelegd.
Wat wij hem niet met geld betalen kunnen,
is zyn zorg, zyn omzichtigheid, zyn deel
neming, zyn vriendschap.
Is onze gezondheid een waar, die zich in
guldens laat uitdrukken? Hier openbaart
trams en bijna evenveel drukkerijen als
inwoners.
In het laatst van September bereikten
wij het doel van onzen tocht: de hoofdstad
van Dakota, die den naam draagt van onzen
grooten kanselier. Bismarck is van de oude
hoofdstad Mandau door de Missouri geschei
den, waarover een kolossale spoorwegbrug
gebouwd is voor de Pacific-baan.
Mijn schoonvader woonde in Mandau. Ik
liet de dames in Bismarck achter en begaf
mij daarheen op weg. Gij kunt u voorstellen
hoeveel gewaarwordingen mijne ziel ge
durende die wandeling bestormden! Het is
dan ook inderdaad zeer eigenaardig een man
te zullen ontmoeten, die meent dat men niet
in het bezit is van zyn volle verstand en tot
dien man te moeten zeggenzeker is hier
een krankzinnige in het spel, maar die
krankzinnige is de dokter zelf!
Waarom zou ik u nu nog vermoeien met
eene beschrijving van alle bijzonderheden!
Mijn schoonvader bemerkte zeer spoedig met
wien hij te doen had.
Hij drukte mij de hand, wij omhelsden
elkander en den 15en October werd het
huwelijk iusschen Sarah Westernborough
en mij gesloten.
Of ik gelukkig ben?
Er leeft geen gelukkiger menschenpaar
op de gekeele wereld. Ik heb mijne vrouw
zich helder de lage handeling van sommige
patiënten. Zoolang ze hulpbehoevend zijn,
kan de arts niet dikwijls genoeg komen,
geen drankjes genoeg voorschrijven, geen
dwaze vragen genoeg beantwoorden. Doch
op 't oogenblik, waarop ze zich genezen
voelen, is alle aanleiding tot dankbaarheid
vervlogenhij heeft zyn werk gedaan, dat
hij inrukke!
Een spreekwoord luidt: zeg mij, met wie
gij omgaat, en ik zal zeggen wie gij zijt.
Met een kleine verandering kan men daar
van makenzeg op welken voet gij staat
met uw geneesheer en ik zal zeggen wie
gij zijt, want 't zijn niet uitsluitend wij,
die behandeld wordenwanneer alles goed
gaan zal is 't ook de arts, die van onze zij
op een humane behandeling aanspraak
maken mag.
Buitenland.
Zondagmiddag is de ketel van eene in
het Kattendijckdok te Antwerpen liggende
Fransche stoomboot gesprongen. De stukken
vlogen bijna dertig meter in de hoogte en
ver brij zelden, in het nederkomen, een in de
nabijheid liggend Rijnschip. De hofmeester
en een der machinisten van de boot zijn
deerlijk gebrand, doch niet gevaarlijk.
Andere persoonlijke ongevallen zijn er niet
bij voorgekomen.
De kanonneerboot »Nordensfeldt« is 13
dezer bij de oefeningen te Bona in de lucht
gesprongen. Een onderofficier werd gedood.
De gouverneur en onder-gouverneur werden
gewond.
Uit België wordt echter gemeldHet
waarschijnlijk verminkt overgekomen tele
gram, betreffende het in de lucht springen
eener kanoneerboot in Kongoland, komt,
volgens de »Indépendance,« hierop neer,
dat er te Boma, bij het doen van schiet
proeven in het in aanbouw zijnde fort, een
Nordenfeld-kanon gesprongen is. By dit on
geluk is een sergeant omgekomen en zijn
gewond de heeren Wahis, sedert kort be
noemd tot gouverneur, en Fuchs, kortelings
uit Europa gekomen als staatsinspecteur en
directeur-generaal van justitie.
Een telegram van den gouverneur Wahis
zeiven aan het staatsdepartement van den
Kongo te Brussel, luidt echter woordelijk
vertaald aldus:
Gedurende proefneming kanon stoom
boot »Hirondelle« gesprongen eerste schot.
Onderofficier X gedood, geen andere onge
lukken.*
teur Rochat zeer verzwarende omstandig
heden aan het licht zijn gekomen. Twee
dagen vóór de ramp is by hem aanzegging
gedaan, dat er aan den stoomketel scheu
ringen waren ontdekt, waarin moest worden
voorzien. Uit de aanzegging bleek, dat
daaromtrent nog denzelfden of uiterlijk den
volgenden dag eene schouwing werd ver-
eischt. In plaats van hieraan terstond ge
volg te geven, heeft Rochat dit verzuimd.
Uit een vroeger bericht zal men zich wel
herinneren, dat hij, nadat de machinist
Farnerod hem een ongunstig rapport om
trent den ketel had toegezonden, het stuk
daags na de ramp in een gunstig rapport
heeft doen veranderen. Volgens de »Revue«
heeft zich ook dit bij het rechterlyk onder
zoek bevestigd en is dit de reden waarom
de machinist uit de hechtenis is ontslagen.
Volgens de Weener »AUg. Zei tg.heeft
de Sultan van Turkije aan den Bulgaarschen
minister-president Stambuloff verklaard, dat
hij met genoegen een bezoek zal ontvangen
van vorst Ferdinand, en is laatstgenoemde
voornemens in den loop der volgende maand
zich naar Konstantinopel te begeven, om
dan tevens zijne erkenning als vorst van
Bulgarije en gouverneur-generaal van Oost-
Rumelië te verzoeken.
Volgens de »Revue« heeft het zich bij
het rechterlijk onderzoek omtrent het on
geluk met de stoomboot *Montblanc« be
vestigd, dat er ten opzichte van den direc-
lief met mijne gansche ziel en zij bemint
mij. De zuivere adem van deze grootsche
natuur heeft aan haar en aan roijne zuster
wonderen verricht. Ook aan mij. Gij moest
mij nu eens zienin een wollen vest, een
hoed met een breeden rand op het hoofd, de
broek in de laarzen, verbrand door de zon,
met armen en handen door het vele arbeiden
gestaaldzeker zoudt gij den bleeken
stedeling van vroeger niet herkennen
Bovendien is het mij boven verwachting
goed gegaan in mijne zaken. Met opzet
noem ik u geen getallen, want gij zoudt
waarschijnlijk meenen, dat de Amerikaansche
zucht tot overdrijving ook mij had aangetast.
Geloof mij echter, indien ik u zeg: ik ben
een rijk man. Ik bezit meer dan de meeste
regeerende vorsten in Duitschland. En ik
verheug mij in mijn rijkdom, omdat ik er
veel goeds mede kan tot stand brengen.
Ook u, mijn ouden vriend, zal ik bedenken.
Ik kan u van mijne schatten meer geven
dan gij ooit noodig zult hebben om op de
weelderigste wijze te leven, en ik kan dat
doen zonder het te merken. Zijt gij wellicht
te fijngevoelig om deze vriendengift aan te
nemen, welnu, gebruik dan de som, die ik
u zal overzenden, voor liefdadige doeleinden.
Denk in de eerste plaats aan de arme krank
zinnigen en wend krachtige pogingen aan
om eene wet tot stand te brengen, waarbij
Het gerucht loopt, dat de Carlisten dezen
winter weder van zich zullen doen hooren
en in Catalonië eene bijeenkomst zullen
houden, waaraan wel 20,000 menschen
zouden deelnemen.
De berichten uit het binnenland van Rus
land krijgen een steeds ernstiger karakter.
Wekten de eerste maatregelen tot bestrijding
der cholera hier en daar ernstig verzet,
gaandeweg breidt die oproerige geest zich
uit; met minachting wordt over de overheid
gesprokende geestelijkheid, eenmaal by de
Russische boeren zoo hoog in aanzien, wordt
in de kerken in de rede gevallen en op straat
uitgejouwd, ja zelfs zijn er gevallen voorge
komen dat geestelijken in het openbaar mis
handeld werden, zonder dat de opgewonden
menigte zich aan eenige waarschuwing
stoorde. Waar volksmenners de domme
menigte door onzinnige verhalen tot der
gelijke uitspattingen weten te verlokken,
zullen meer ontwikkelde leiders zeker niet
achterblijven een geest van opstand tegen
het gezag aan te kweeken, welke voor het
bestaan des rijks gevaarlijker kan worden
dan de hevigste cholera-epidemie.
Te Kiew is de cholera in de gevangenis
uitgebroken.
Te Nischny Novgorod is het cholera-hos-
pitaal door een geweldigen storm grooten-
deels vernieldvele zieken zijn daarbij om
gekomen.
wwMwwMMBMiiiii.1 m i iiiiiiiii iiwra—ivim*-«
de geneesheeren aan eene scherpere controle
worden onderworpen. Hoeveel ellende kunnen
deze onheilstokers niet aanrichten men
moet het zelf ondervonden hebben om het
te kunnen geloovenGeloof mij, het is geene
wraakzucht, die mij deze regels in de pen
geeft, het is niets dan liefde voor de mensch-
heid. Wie gelukkig is, is ook goed, en ik
ben immers gelukkig.
Toch bestaat er geen volmaakt geluk.
Alle denkers, die ooit geleeft hebben, hebben
dit gezegd en dit is niet bij toeval aan hun
mond ontsnapter ligt een diepe zin in die
woorden. Mijn ongeluk is myn verleden in
Bonn. Wanneer ik den wil in mijne macht
heb, dan kan ik volmondig roemen op mijn
ongestoord gelukmaar wanneer mijn wil
rust, in den slaap, in mijne droomen, dan
voel ik mij dikwijls diep ellendig. Ik droom
steeds denzelfden vreeselijken droom: ik ben
nog altijd in Bonnik lig wel niet meer te
bed, ik voel mij beter, maar ik spreek war
taal; het geluk, dat ik wakend met volle
teugen geniet, is niets dan een droom, is
slechts de droom van een krankzinnige;
de waarheid is dat ik werkelijk ziek ben,
ziek gemaakt ben door gewetenlooze dokters,
die mij niet begrijpenik ben nooit in
Dakota geweest, ik heb mij dat alles ver
beeld, ik ben nog steeds in Bonn, nog steeds
ziek, ernstig ziek, al kan ik ook logisch
Uit Stockholm komt weder bericht van
een droevig ongeval te water. Op een klein
stoombootje maakten talryke fabrieksar
beiders met hun vrouwen een uitstapjedoor
een onbekend toeval is het bootje omge
slagen en velen verloren het leven in de
golven. Reeds zijn zeven lijken, allen van
vrouwen, gevonden.
>La Paix« weet te vertellen, dat de ex-
koning Milan in het geheim te Belgrado is
geweest, waar hij met behulp van een deel
der politie een staatsgreep zou beoogen.
Te Grenoble is in den kelder van het
gerechtshof een bus met schietkatoen in een
vat met petroleum gevonden. De lont was
reeds grootendeels verbrand. Het onderzoek
der justitie is nog niet afgeloopen, maar
men verwachtte eenige aanhoudingen.
In Sicilië hebben de roovers weer iemand
gevangen genomenden rijken grondeige
naar Sanmiorgi, by Palermo.
Uit New-York wordt d.d. 17 Aug. ge-
meldt: De wisselwachters van de New-York
Central staakten 't werk, evenals die van
den Buffalo, Rochester en Pittsburg-spoor-
weg. De militie van Rochester en Elvira
moet naar Buffalo gaan. De mijnwerkers
van Oliver-Springs legden dynamiet onder
de rails om dit de militie te beletten. De
militie trok de bergen overde passagiers-
trein werd door de mijnwerkers van Cool-
creek tegengehouden. Waarschijnlijk zal op
alle spoorwegen van Buffalo het werk
worden gestaakt.
Een groote grasbrand wordt uit Natal
bericht waarbij 2000 stuks vee en verscheiden
honderden schapen omkwamen. De krank
zinnige vrouw van een Kaffer, die een manie
had om alles wat zij ontmoette, in brand
te steken, had het gras in het hoogland
aangestoken. De vlammen, aangewakkerd
door een hevigen wind, verspreidden zich
met groote snelheid en bereikten het terrein
binnen welks omheining 2000 stuks vee
vertoefden. Daar de opzichter niet thuis
was, konden de dieren niet ontsnappen en
kwamen zij alle in de vlammen om, evenals
op verschillende andere plaatsen een groote
hoeveelheid schapen.
Geen enkel menschenleven is evenwel te
betreuren; het vuur was 'gebluscht voor
het een der gebouwen had kunnen aan
tasten.
Berichten uit
vecht tusschen
Pamir-plateau,
ghanen in de
eene kleine afd.
heeft gestoten,
seling tusschen
Bombay, betreffende het ge-
Afghanen en Russen op het
melden, dat een aantal Af-
nabijheid van Ak-Tasch op
Russen, onder majoor Janow,
Na eene korte woordenwis-
de aanvoerders trok de be
denken.
Zoo droom ik, en ik droom zóó levendig,
dat ik mij in mijne droomen telkens en
telkens weer afvraag is het dan mogelijk,
dat dit droombeeld niet de vreeselijke waar
heid zelve is? Is het dan toch waar, dat ik
gelukkig ben, dat ik de geliefde echtgenoot
ben van de schoonste vrouw, de bezitter van
onmetelijke graanvelden, die my zóóveel op
brengen, dat ik niet weet wat ik met myn
geld moet beginnen, de gelukkige broeder
van Grete W at is waan, wat is waarheid
Langzamerhand verdwijnt dan dat angstver
wekkende droombeeldik krijg myn wil
terug, ik ontwaak en ben weder de geluk
kige, die ik in waarheid ben.
Slechts één ding is en blijft mij ook in
wakenden toestand ondragelijk: de her
innering aan het koude water. Ik kryg
telkens een gevoel alsof men mij in natte
lakens wikkelt. Dat is gewoonlijk het einde
van mijn droom. Wanneer ik dan ontwaak
gloei ik, maar de herinnering aan de huive
ringwekkende koude blijft mij bij. Dat zijn
de lidteekenen, die van de wreede verwonding
in Bonn zyn overgebleven.
Toch heb ik diep medelyden met dengene,
die my deze wonde heeft geslagen. Het na
volgende zij u daarvan het bewijs.
(Wordt vervolgd./