Land van Bonsden en Allena, de Langstraat en de Bonunelerwaard.
CHOLERA.
FEUILLETON.
Uitgever: U. J. YEKRMAN, Heusden.
M 1130. WOENSDAG 7 SEPTEMBER. ISi)'>.
f)
(3
Buitenland.
Dit blad verschgnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsroimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en "Vrijdagmor
gen ingewacht.
Dit woord, dat »booze ziekte* beteekent,
wijst op dit oogenblik op een der voor
naamste duistere puntten aan den horizont.
Deze ziekte, uit Indië afkomstig, was in
't Oosten reeds in de oudheid bekend en
gevreesd om de vele slachtoffers, welke zjj
dikwijls eischte.
In Europa trad zij voor het eerst in 1823
C'. en wel in Astrakan, aan den mond der
Welga, en later vinden wij hare verschrik
kelijke gevolgen gemeld van 18311837,
1848—1863, 1865—1875 en 1883 1886;
telkens trad zij heviger en over grootere
uitgestrektheid op, zoodat zij meermalen over
de gansche wereld verspreid bleek; slechts
enkele landen bleven tot nog toe van haar
verschoond, waaronder het vaste land van
Australië, de Zuidpoollanden, Vuurland en
P^tagonië, IJsland en Lapland, benevens
eenige eilanden gerekend mogen worden.
fcinds 1884, na de bekende ontdekking
va" Dr. Koch, welke in 't vorige jaar door
de Dnitsche regeering naar Egypte ge
zonden was, ten einde de cholera te be
studeren, zijn wij nader met het ontstaan
dezer ziekte en de middelen ter bestrijding
bekend geworden, en de geleerden weten
one mede te deelen, dat de cholera ontstaat
uit het afscheiden van gifstoffen van den
cholera bacillus. Deze bacillus, welks groote
wg >s moeilijk kunnen voorstellen, (400
hebben eerst de dikte van een vel post
papier) heeft de vorm van een komma
zonder de aangedikte punt, en kan, vooral
wanneer zij veel voorkomt, zeer moeilijk
bestreden worden.
Onderzoekingen hebben geleerd, dat zijn
ontwikkeling het weelderigst plaats heeft
bij een temperatuur van 30 tot 40 graden
C., waardoor juist de normale lichaams
temperatuur (37°) het meest tot haar
voortplanting bijdraagt.
Boven 40° wordt het voortbestaan den
i#
ba*." moeilijker en boven 80° C. sterft
hg; e, nmin kan hij in de koude zich voort
planten, zoodat hij beneden 10° C. weder
om ten doode gewijd is.
Ook tegen droogte is deze smetstof niet
bestand, terwijl hij bovendien met zeer
gunstig gevolg door de meeste minerale
zuren bestreden kan worden.
Er is bijna geen gunstiger kweekbodem
ook voor de overplanting van dit diertje dan
Aan het dessert kraakte Reinwald een
amandel, waaruit een dubbele pit te voor
schijn kwam. »Ha, een philippineriep
Elvira.
Wanneer onze kennismaking niet zoo
nieuw ware, zou ik me de vrjjheid veroor
loven u de helft te vragenzei Reinwald.
Zij sloeg geen acht op zijn bedenking»laat
ons dat doen, ik deel met u doch onder eene
voorwaarde.*
Beveel slechts, freule!*
»Wie 't eerst, wanneer we elkaar weer
aantrtfft-n, »goeden morgen!* zegt, heeft
gewonnen. Ben ik 't, dan zal mijn geschenk
daarin bestaan dat ge mij den bewusten
schilder noemt.
Hij bedacht zich. Wanneer ik dat toe
stem, dan heb ik eveneens een voorwaarde.*
»En die is!«
»Dat de beslissing niet tot in de on
zekere toekomst verschoven wordt, maar zoo
spoedig mogelijk volgt.*
»U vreest, e!e genoten amandelpit spoedig
te vergeten?*
Hij lachte: ^misschien heb ik andere
gronden. Veroorlooft u mij morgen te komen
informeeren, hoe u deze avond bekomen is?«
»Zeer gaarne, zooveel te vroeger win ik*
zei Elvira.
»Op welk uur stoor ik u 't minst?*
Tegen twee uur, wanneer uw tijd dat
veroorlooft.
de uitwerpselen en het braaksel van den
lgder, waarom men hiermede dan ook zeer
nauwgezet dient te werk te gaanbovendien
wordt het water genoemd als de gewilligste
drager van deze smetstof.
Reeds meermalen is dan ook bewezen,
dat daar, waar de mensch van het smerigste
water gebruik maakt, deze ziekte het eerst
verschijnt en het hevigst heerscht.
Niet een ieder schijnt voor de cholera
evenveel vatbaarheid te hebbenzeker is 't
echter, dat reeds aanwezige aandoeningen i
in de maag en darm de kans op besmetting
zeer verhoogen.
Evenals bij vele andere ziekten komt ook
bij Cholera een tijdperk voor, waarin de
ziektekiem zich ontwikkelt, en de ziekte zich
als 't ware voorbereidtdit tijdperk duurt
gewoonlijk 2 a 3 dagen, hoewel meermalen i
een paar uren reeds voldoende zijn om. de
ziekte tot volle hevigheid te doen komen.
Deze periode kenmerkt zich door het
voorkomen van moeheid, hoofdpijn, onaan
genaam gevoel in den buik en dergelijk
nog weinig opvallende verschijnselen.
Dunne en herhaalde darm-ontlastingen
volgen hierop doorgaans't geen met
brakingen de ziekte kenmerkt.
Al naar de hevigheid, waarmede de cholera
optreedt, wordt deze in 3 graden onder
scheiden: n.l. de cholera-diarrhea, de cholerine
en de polslooze cholera.
Nog weet men niet, waarom het optreden
van deze ziekte zoo verschillend zjjn kan
de meer of mindere giftigheid der bacillen,
de toestand waarin de patiënt verkeert en
de plaats, waar de bacillen zich bevinden,
hebben hierop evenwel veel invloed.
De cholera-diarrhée duurt gewoonlijk van
een tot drie dagen, terwijl de cholerine van
een tot twee weken aanhouden kan. De her-
stellingstjjd van beide is gewoonlijk kort.
De z.g. polslooze cholera kan reeds na
eenige uren in den dood of in het genezings
stadium overgaan.
Pijnlijk is de ziekte over 't algemeen niet.
Niet altijd wordt een choleia-lijder door
de 3 genoemde vormen aangetastzeer
dikwijls wordt het cholerine-stadium over
geslagen, ook vaak treedt de ziekte zoo
plotseling op, dat men dadelijk van de laatste
periode spreken kan. Deze laatste toestand
voert meestal tot den dood. Enkelen genezen
slechtshet tijdperk van herstel duurt dan
zeer lang en is zeer gevaarlijk, daar de
»Ik zal mijn werk er naar regelen* ant
woordde hij en maakte haar opmerkzaam
dat een deel van 't gezelschap reeds opge
staan was; »er zal gedanst worden en ik
wensch u daarbij veel genoegen.*
»U danst niet?« vroeg Elvira met be
vreemding.
»Althans zon ik u niet durven uit-
noodigen met mij in den pas te blijven; ik
heb het in de school vau Terpsichore nooit
ver gebracht. Een poos zal ik nog als toe
schouwer genieten en me dan stilzwijgend
uit de voeten maken. Alzoo, freule, tot
wederzien morgenZonder een woord van
haar te verwachten, boog hij en verwijderde
zich.
Het meisje was eenigzins bedremmeld over
dit onverwachte afscheid. »Dat is onaardig
van hem* dacht zij, »voor 't minst had hij
me naar de danszaal kunnen geleiden. Ik
zal me dan ook wel wachten om te zien
waar hij staat en toekijkt.* Gezwind tileed
ze door 't gewoel tot ze hare zuster in
't oog kreeg, die door den luitenant Baron
Schlabrendorf ten dans geleid werd.
Luitgard keerde zich verwonderd om.
»Heeft uw dischgenoot u verlaten?* vroeg zij.
»Ja,« antwoordde Elvira kort, hij danst
niet«. Eu aan Luitgards zijde betrad zij de
zaal. Haar papa kon 't met zijn voorliefde
voor den adel toch bij 't ware eind hebben,
overlegde zij, geen officier althans zou zoo
de vormen veronachtzaamd hebben als deze
docter Reinwald. Had hij haar misschien
ten kwade geduid, dat ze zoo aandrong op
den naam van dien schilder? Het was
mogelijk, doch die fout was te herstellen.
Zij nam zich voor bij zijn bezoek morgen,
de philippine te verliezen. Doch hoe, wan
neer hg niet kwam?
lgder dikwijls weder instort.
In de oudste tijden maakte men bij het
bestrijden van deze ziekte gebruik van opium;
sinds de ontdekking van Koch tracht men
echter den bacil zelf aan te tasten, en ge
lukkig, dikwijls met gunstig gevolg.
Van meer belang echter is 't, al 't mo-
gelgke aan te wenden om de besmetting te
voorkomen; wij wezen er reeds op, dat daar
waar het water 't meest onzuiver is, het
gevaar het grootste is.
Gebruik dus nooit anders dan zuiver
water, niet alleen als drank, maar ook bij
uwe werkzaamheden wassehen en schrob-
ben met onzuiver water is even goed na-,
deelig, bovendien dient men het drinkwater j
eerst te koken, waardoor zoo als wij gezien j
hebben, de bacteriën, zoo zij nog mochten
voorkomen, zeker gedood worden.
Voorkom zooveel mogelijk te sterke ver
hitting, ook te sterke verkoeling van uw
lichaam.
Nuttig geen rauwe spijzenzelfs van den
vorigendag overgeschoten spijzen, zooals
vleesch, aardappelen enz. dienen weder ge
kookt te worden bewaar spijs en drank zoo,
dat geen insecten bvb. vliegen zich daarop
kunnen nederzettenaan den buik van
vliegen zijn herhaaldelijk bacillen aange
toond.
Vooral de zorg voor privaten zjj een ieder
aanbevolen; men make geen gebruik van
vreemde privaten; nog kunnen vele waar
schuwingen gegeven worden welke van veel
nut zijn, doch op bijna alle plaatsen is reeds
van overheidswege op een en ander gewezen.
Is eenmaal de ziekte in uwe omgeving
uitgebroken, dan wordt het gevaar wel veel
grooter, maar niet zoo veel, of de besmet
tingskans kan men door overleg aan
zienlijk verminderen. De lgder worde liefst
door één persoon opgepast; men ontdoe de
kamer van al het overtollige; een bed, een
stoel en een tafel is reeds voldoende; gor
dijnen, vloerkleeden, zelfs het behang kan
zeer licht een middel tot besmetting worden.
Alleen het braaksel en de ontlasting van
een zieke, en al dat gene wat hier mede in
aanraking komen kan, brengt de besmetting
over, waarom dan ook hier het grootste ge
vaar schuilt, en de meeste reinheid dient
in acht genomen te wordenzooveel moge
lijk dient alles ontsmet te worden.
't Is zeer aan te bevelen een choleralijder
buitenshuis, in een ziekenhuis of dergelijke
Terwijl zij zoo in gedachten verdiept was,
werd zij door een kameraad van Baron
Schlabrendorf ten dans gevraagd en trad
zij met hem in de rij. De polonaise voerde
haar door alle kamers. Elvira moest thans,
zonder hem te zoeken, Reinwald in 't oog
krijgendoch hij was nergens te zien. Zij
danste het eene nummer na 't andere en
de heer Von Goldbaum, die de rol van
toeschouwer vervulde, was geheel met haar
verzoend. Haar dansers waren uitsluitend
uit »den kring*burgerlijke elementen
waagden 't niet zich op te dringen. Thuis
gekomen verwachtte Elvira wel een vraag
om opheldering, maar haar zuster verklaarde
doodmoe te zgn en er werd geen woord
gewisseld.
Evenmin viel den anderen morgen 't ge
sprek op 't geen gepasseerd was. Luitgards
gedachten zweefden bestendig bij zekeren
onbekenden kunstenaar, doch een schuchter
gevoel weerhield haar over hem te spreken
en Elvira zweeg tegen haar zoowel als tegen
haar vader van het bezoek dat de jonge
arts beloofd had. De heer Von Goldbaum
begaf zich naar zijn kantoor, later naar de
beurs, waarheen hij anders een zijner pro
curatiehouders zond. Heden echter reed hij
er zelf heen, dewijl gewichtige politieke
depeches uit Londen en Parijs verwacht
werden.
De pendule wees kwart voor twee, toen
Reinwald werd aangediend.
Hij komt werkelijk!* ontsnapte van El
vira's lippen.
De oudste zocht hare achterhoudendheid
te rechtvaardigen»om uwentwil hebben
wij een philippine gedeeld. Dat voert hem
hier.«
Luitgard had geen tijd uitleg te vragen,
inrichting te doen verplegen.
Ten slotte nog de herinnering aan het
spreekwoord dat juist hier van toepassing is
»de kleinste nalatigheid kan dikwijls de
grootste gevolgen hebben.*
Een medewerker van den Temps* heeft
den heer Deloncle ondervraagd over zijn
plan ter vervaardiging van een telescoop,
die in 1900 ter gelegenheid van de wereld
tentoonstelling gereed zal zijn en die de
maan op een meter afstands ter bezichti
ging zal brengen. Deloncle heeft verklaard,
ondanks den twijfel van verscheidene ge
leerden, het volste vertrouwen te hebben
in het welgelukken van zijn plan. De kosten
zullen omstreeks 2x/2 millioen zijn. De
spiegel zal eene dikte hebben van vijftig
centimeter.
Voor eenigen tijd geleden besloot de
Fransche regeering eene stoomboot naar
Spitsbergen en Jan Mayen-eiland te zenden
tot het doen van wetenschappelijke waar
nemingen. Op dit laatste eiland overwin
terde tien jaren geleden de Oostenrijksche
expeditie, die, in vereeniging met soortge
lijke ondernemingen uit andere landen, be
last was met het doen van metereologische,
physische en magnetische waarnemingen.
Kapitein Gratzl, die toen over het Oosten-
rgksche schip het commando voerde, heeft
vergunning gevraagd op het Fransche stoom
schip den tocht te mogen meemaken, en
volgens een bericht in de »Temps« moet
hg nu op het eiland alles gevonden hebben
zooals hij het tien jaren geleden verlaten
had. Zoo was het blokhuis, waarin de Oos
tenrijkers overwinterd hebben, nog geheel
ongeschonden en daar binnen was alles
nog in gaven staat gebleven. Zoo hing er
nog altgd een kous aan een touw voor de
kachel te droogen en men kon dezelfde
kaarsen aansteken, die tien jaren geleden
half afgebrand waren. Het met vilt bedekte,
afloopende dak had in die tien jaren tijds
geen druppel water doorgelaten. De ther
mometers waarin het kwik bevroren was
hingen aan de muren en in het eetvertrek
vond. men een mand met bevroren wijn en
een kist met scheepsbeschuit. Het huisraad
was, hoewel met stof bedekt, nog geheel
in orde, en ook de portretten van den Keizer
en de Keizerin aan den wand hadden be
trekkelijk weinig geleden. Uit alles bleek,
want in 't zelfde oogenblik werd de deur
geopend en de bezoeker trad binnen. Hij
verwachtte met een haastig »goeden morgen,
philippine« ontvangen te worden, doch
Elvira zweeg en verwachtte ze van zijn
kant. Beiden vergisten zich en zagen elkander
lachend aan. 't Was Luitgard onverklaarbaar
waarom haar zuster de gelegenheid niet
waarnam, noch wat die lach over en weer
beduidde.
»De vraag,begon Reinwald, hoe de
avond van gisteren de dames bekomen is,
behoef ik wel nauwelijks te doen, men kan
na een nachtelijk bal er wel niet beter uit
zien dan u beiden. Ik heb uw volharding
bewonderd.
»U weet,« vroeg Elvira, »dat we tot
't laatst gebleven zijn Ik dacht ge wildet
u vroeg verwijderen.
»Ik was integendeel de laatste gast in
huis,* antwoordde hij, »ik heb mij met toe
stemming van den staatsraad in zgn studeer
kamer teruggetrokken en las eenige pas
uitgekomen brochures over zaken, mijn vak
betreffende.
»De avond was tot genoegen be
stemd,* zei Elvira, als wilde ze hem een
verwijt maken.
»Met uw permissie,antwoordde bij,
»mijn grootste genoegen is mijn studie.
Elvira werd ernstig: »hoe gelukkig zijt
gij mannenGij kunt voortdurend aan ver
dere ontwikkeling arbeiden, terwijl de onze
met een paar privaatlessen in taal en muziek
enkele jaren na den schooltijd als afgesloten
beschouwd wordt. Leeft in ons zelf het
streven naar wetenschappelijke ontwikkeling,
het wordt door de z. g. huishoudelijke en
maatschappelijke plichten onderdrukt en zoo
zwemmen wij armen eeuwig over de opper-
dat sedert het verlaten van Jan Mayen
door de Oostenrijkers tien jaren geleden,
geen menschelgke voet het eiland betreden
had.
Omtrent de mijngas-ontploffing in een
steenkolenmijn te Frameries, waarvan wij in
ons vorig no. in 't kort melding maakten,
wordt nog gemeld
In put no. 2 der kolenmgn >Agrappe«
te Frameries, nabij Bergen in Henegouwen,
heeft eene vreeselijke gasontploffing plaats
gehad, welke wordt aangeduid met de
technische benaming vulkaan, en veroor
zaakt wordt door het plotseling vrijkomen
eener in de kolenlaag opgesloten hoeveelheid
zwavelwaterstofgas. Op het oogenblik der
ramp bevonden zich 68 mijnwerkers in de
mgn, van wie 35 zich in allerijl wisten te
redden. Van de overige 33 zijn er 23 dood
en 8 geheel bewusteloos bovengebracht,
terwijl men vermoedt dat de andere 2, die
het dichtst bij de ontploffing werkten, onder
de neervallende steenkoolbrokken begraven
zgn. De lgken vertoonen hoegenaamd geen
brandwonden; allen zgn verstikt terwgl
hunne gansche huid zwart is van het kolen
gruis, dat er doorgeslagen werd. De 8 ge-
reuden hoopt men in het leven te behouden.
"Van d9 dooden hooren 11 thuis te Frameries
en 12 te la Bouverie.
De mijn »Agrappe« stond als bijzonder
gevaarlijk bekend; in 1848, 1875, 1879 en
1887 hadden er ontploffingen plaats, waar
bij 96, 121, 123 en 65 personen omkwamen,
terwgl er ook in andere jaren ongelukken
van minderen omvang voorkwamen. Om
die reden werden er steeds buitengewone
voorzorgsmaatregelen genomen.
Uit Catania wordt gemeld:
De uitbarstingen der Etna nemen weder
in hevigheid toe.
Een vreeselgk spoorwegongeluk is op de
lijn langs de Hudsonrivier gebeurd. De brug
bij de New-Hambar was geopend voor een
stoomboot, toen juist een exprestrein in
volle vaart aankwam. De brugwachter
trachtte nog de brug te sluiten, maar tever
geefs. De locomotief sprong over de opening
heen, terwgl de rest van den trein tegen
de brug stiet en vernield werd. De machi
nist, de stoker en een beambte in den post
wagen werden gedood, terwgl een conduc
teur en twee andere beambten levensge
vaarlijk werden gewond.
vlakte daarheen.
Hier viel Luitgard voor 't eerst in met
een zucht: »het is zeer waar wat ge daar
zegt, Elvira! Was ik een man, ik zou ook
mijn hoogste vreugde in studie en arbeid
vinden.*
Lieve hemel!* riep Reinwald vroolijk,
»en hoevelen zgn er niet die ongetwijfeld
u benijden, omdat uwe positie u verheft
boven alles wat 't leven moeilijk maakt en
ge uw levenswijze naar welgevallen kunt
inrichten.*
»Naar welgevallen* herhaalde Elvira, >wij
zijn toch niet onafhankeljjk in de keuze
van onze genietingen. Papa beveelt wat we
te zoeken en te vermijden hebben.*
»Doch zeker zal de heer Von Goldbaum,
wanneer zgn keuze niet de uwe is, ze gaarne
naar uw believen veranderen«, merkte Rein
wald op.
»Papa kent alleen zijn wil!* zuchtte de
jongste freule.
Luitgard* viel hierop Elvira bestraffend
in, >papa is zeer goed!*
»Nu ja* hield de andere aan, »maar hg
verstaat ons op zoo menig punt niet!*
>Gg weet* verdedigde Elvira den af
wezige hoeveel hem in het hoofd omgaat,
hg heeft bij al zgn zaken geen tjjd aan
onze wenschen te denken, die bovendien
niet altgd verstandig zijn.*
»Er steekt in u een philosoof, freule,*
schertste Reinwald, wien Elvira thans nog
beter beviel dan den vorigen avond, dewjjl
zg met grooten takt trachtte te verhinderen
dat haar vader in een kwaad daglicht ge
plaatst werd in tegenwoordigheid van hem,
een vreemde.
{Wordt vervolgd./
