MJ
Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bomnielenvaard.
M 1138.
Booze Luimen.
FEUILLETON.
üit het Parlement.
Uitgever: L. J. YE.EB.MAH, Heusden.
WOENSDAG 5 OCTOBER.
1892,
o:
VOOR
Vr-ap-vi^?
Dit blad versch^nt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. AfzonderLjjke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmor
gen ingewacht.
Waar een vraagteeken staat, volgt in
den regel een antwoord. Blijft dat laatste
uit, dan neemt het vraagteeken iets dreigends,
iets verschrikkelijks aan. Ontelbare vraag-
teekens heeft de wetenschap reeds tot zwijgen
gebracht, maar als paddestoelen uit den
grond schieten steeds weer nieuwe op. Zoo
schijnt er geen eind aan te komen en leggen
••-ele zwakken zich neer bij het diep onge-
ukkige getuigenis der oudenwij weten
uiets en zullen niets weten*. Niet aldus
Ge gezonde 19de-eeuwer. Deze dringt steeds
ïieper door in de wereld der raadselen, die
ons omgeeft of het hem ten slotte toch niet
gelukken zal tot het licht te komen.
Het dichtst woekert het kreupelhout nog
steeds in de aangelegenheid des menschelijken
gemoeds. Hier breidt zich een Afrika uit,
door geen ontdekker nog in zjjn uitgestrekt
heid doorschreden hier welft zich een hemel,
in welks geheimvolle oneindigheid geen
telescoop nog doorgedrongen ishier woelen
ziekten, welker aard en verloop nog geen
arts bepaald, laat staan genezen heeft.
Wjj doelen thans niet op groote, ontstel
tenis veroorzakende verstoringen des harten
die in misdaad en en waanzin eindigen, maar
op een soort kleinen, boosaardigen plaag
geest, die ons dageljjks voor den voet komt
en hindert, ofschoon hjj niet sterk genoeg
is ons leven te bedreigen. Geen leeuwenjacht
alzoo stellen we in deze regelen voor, maar
we noodigen uit tot het zoeken naar een
heel leeljjk insect, dat door zjjn talrijkheid
meer kwaad doet dan alle leeuwen en beren
te zamen.
Onze luimen zjjn zulke vraagteekens,
waarop geen leerboek der zielkunde ant
woord geeft.
Daar zit nu onze vriend, in den regel
spraakzaam, thans tot geen woord te be
wegen anders geestig als een frissche bron
nu uitgedroogd als een leeg vatanders
een sieraad van elk gezelschap, nu een ware
vogelverschrikker. Wat is hem weervaren
Heeft hjj verlies geleden in zijn zaken, ver
driet gehad in zijn beroep, onaangenaam
heden in zjjn familie? Hjj verzekert het
♦egendeel. Bevalt hem het gezelschap niet?
'c Is hetzelfde waarin hjj gewoonljjk ver
keert. Laat ons hem dan wat opvrooljjken
of tot tegenspraak prikkelenAlles ver-
^efsch. Hjj geeft verstrooide, ontwijkende
zwoorden. Waarom gaat hij niet huis
waarts? Vraag het hem. Hjj weet zelf niet
waarom hjj vandaag zoo is. Onze vriend
is in een kwaden luim.
1/ T
IS»
(U
»Nu kan ik zoo ongeveer nagaan,* begon
Ingerman, »wat bier voorgevallen is, beste
vriend!*
De man in de kamerjapon snakte geljjk
een visch naar lucht. »Die jongen is een
onbeschofte
»Ik bid u,« viel de ander in, »overdrijf
niet in uw opgewondenheid. Vermetel mag
de jonge man zjjn, onbetameljjk mag zjjn
gedrag niet genoemd worden. Gjj hebt er
zelf aanleiding toe gegeven. Het was hoogst
onvoorzichtig van u.<
>Kon ik vooruit weten dat mijn dochter
een kerel, dien ze een enkele maal gezien
en gesproken
»Haar hart schenken zou?* voltooide de
staatsraad. >Ik ken al de bijkomende om
standigheden, diedaarbjj meegewerkt hebben,
beter dan gjj, mijn beste! Wanneer een jong
meisje verneemt dat een haar onbekende
schilder haar ergens ontmoet en uit het ge
heugen geportretteerd heeft, dan moet ze
wel gevoelloos zjjn, indien die geheime ideale
aanbidding haar niet voor hem inneemt.
De bankier richtte zich op. »Hoe, heeft
bij Luitgard geschilderd?*
»Hjj is er nog aan bezig. Zjj hoorde er
Doch geljjk alles, wat onder de zon ge
schiedt, een oorzaak heeft, zoo moeten ook
onze kwade humeuren hun oorzaak hebben.
Dat is dus de vraag niet, maar wel deze,
waar die oorzaken moeten gezocht worden.
Dat onze lichameljjke toestand dikwjjls ver
antwoordelijk is voor onze luimen, ljjdt geen
twjjfel. Zwakke, ziekelijke, zenuwachtige
menschen zijn 't meest tot kwaden luim ge
neigd. Onregelmatige en gestoorde bloeds
omloop, in verwarring geraakte zenuwstroo-
mingen, slechte spjjsvertering dat zjjn de
booswichten, welker misdaden in onze booze
humeuren aan den dag komen. Zjjn deze
ziekelijke aandoeningen opgeheven, dan ver
dwenen vanzelf de verschjjnselen. Maar 't
bljjft voor den geneesheer evenals voor den
patiënt een lastig werk met zekerheid de
bron van ons onvriendeljjk, prikkelbaar, on
verdraaglijk humeur aan te wjjzen. Som-
vrjjlen liggen de kiemen in de lucht, in ver
bruikte, bedorven, verhitte kamerlucht. Een
wandeling in de vrjje natuur is dan genoeg
om de booze geesten uit te drijven.
Doch meestal ligt de grond dezer ziekte
niet in de hoeken en vouwen van ons orga
nisme, maar nemen we de bacillen van
buiten af in ons op.
De volksmond zegt van iemand, die aan
een kwaad humeur lijdt, dat hjj met 't
verkeerde been uit bed gestapt is. Het mag
zjjn dat onrustige slaap en booze droomen
met ons tegelijk in de kleeren stappen, nog
eer de dag tijd gehad heeft ons iets kwaads
aan te doennu is er echter slechts een
kleinigheid van noode bjj de eerste hand
grepen van het dagwerk en onze booze
luim is geboren. Een aan de hand ont
glippend stuk zeep, een weerspannige
tandenborstel, een weerbarstige knoop is
dan genoeg onze stemming te bederven.
Vereenigen zich enkele dezer tegenspoeden
in miniatuur, dan is niet zelden onze heele
dag bedorven en verloren. De koffie smaakt
ons nietwe bepalen ons tot brood, maar
de boter is niet frisch. Zoo grijpen we naar
de krant. Waar is de krant? Ze ligt niet
op haar gewone plaats, heeft niemand de
krant gezien? Ze is er niet, juist nu heeft
de jongen vergeten ze te bezorgen. Zou
men nu niet ontstemd worden?
Ontstemd dat is een van die beeldige
uitdrukkingen, waarin de taal onbewust
haren rjjkdom openbaart. Onze ziel is een
snarenspel, waarop iedereen naar believen
tokkelt, vrouw en kinderen, dienstboden
en krantenjongens, barbiers en postbodes,
begunstigers en benijders is het wonder,
dat het instrument soms ontstemd raakt?
van op de partij bjj ons, ik stond er bjj, toen
Reinwald er van sprak, echter zonder den
naam des kunstenaars te verraden.*
»Zoo heb ik ze daar zelf op gebracht,*
zuchtte Goldbaum. »Die dr. Reinwald echter
is het impertinentste wezen van de wereld!*
Ingerman wenkte geruststellend met de
hand.
»Ik weet alles, hij heeft me zjjn vergrjjp
jegens u verhaald. Daar het ten doel had,
zjjn vriend nuttig te zijn
»Kan dat hem rechtvaardigen?* bruiste
de bankier weer op.
»Maar hoe, wanneer die gansche ge
schiedenis een ander gepasseerd ware en ze
u ter oore kwam? Zoudt ge er niet hartelijk
om gelachen en den vinder uw bjj val ge
schonken hebben? Gjj zwijgt, dus stemt ge
dat toe. In dit geval echter gevoelt ge u
zwaar beleedigd en gekrenkt, maar mijn
beste Goldbaum, ik wil open met u spreken,
een vleier ben ik bovendien nooit geweest:
Reinwald ware nooit op den inval gekomen
u in een val te lokken, wanneer ge door uw
doen daartoe geen aanleiding gaaft.*
»Ik?«
»Of ge me de deur wjjst of niet, ik moet
het u zeggen. Gij hecht aan uw jongen adel
een gewicht, waarover achter uw rug alom
gelachen wordt. Onze tjjd big ft geheel on
verschillig, of iemand twee-en-dertig voor
vaderen aan te wjjzen heeft en beroemt hij
zich, dat zjjn ridderlijke voorouders aan de
kruistochten deelgenomen hebben, men be
schuldigt hem van geestelijken waanzin.
Maar is niet een ontstemd instrument i bjj weigering van een onderzoek eenvoudig
weer terecht te brengen? Ja, maar ons inlijven, doch dit zou misschien erger zjjn
gemoed is niet zoo gemakkeljjk te herstellen dan de kwaal. Nadat de Minister nog ver
als onze piano of viool. Onze luimen zijn klaard had geen dwang noodig te hebben,
geen ziellooze schapendarmen, ons gevoel is als wijziging noodig mocht bljjken werd
geen klankbodem van hout of metaal. De de conclusie der meerderheid zonder stemming
vertakking onzer zenuwen hangt te diep aangenomen, nadat de meerderheid de hare
met onze constitutie te zamen, dat het tot
wegruiming van ons boos humeur genoeg
zijn zou, eenige schroeven vaster aan te
Het comité voor de wereld-tentoonstelling
te Antwerpen in 1894, is thans officieel
samengesteld. De regeering heeft hare mede
werking toegezegd en het gemeentebestuur
heeft reeds de noodige terreinen kosteloos
beschikbaar gesteld. Het waarborgfonds is
volteekend. V erschillende groote industrieelen
hier en daar wat stof van hetarmbestuur lokte slecht een opmerking uit in ftlle landen zullen worden uitgeno0digd
had ingetrokken.
De conclusie der commissie omtrent het
verslag van de verrichtingen aangaande het
stellers het antwoord gereed kunnen maken.
Jt3u.iteiilancl.
zetten en
klavier onzer spraakwerktuigen weg te van den heer Rink aangaande het niet goed-hun belangstelling te doen Mijken.
blazen. Juist door hun ijle natuur onttrekken j keuren eener gemeentebegrooting wegens
zich onze luimen aan den vasten greep en subsidie aan het armbestuur. De te Leuven vergaderde commissie voor
oogenblikkeljjke behandeling van welmee- De Minister zal de zaak nader overwegen, de gevangenissen heeft afwijzend beschikt
nende handen. Een opbruisende toorn, een Lang duurden de discussiën over een adres op het verzoek der moeder van den bekenden
hartstochtelijke uitval, een wetenschappelijke van W. H. Vlugen te Maastricht wegens moordenaar Léon Peltzer om voorwaardelijke
of politieke strjjd is veel lichter te ontwapenen het sluiten eener vergadering door den invrjjbeidstelling van haren zoon, die reeds
dan een spookachtig, bloedarm, boos hu- burgemeester van Gulpen; het recht van 10 jaren eenzame opsluiting heeft ondergaan.
meur. De gevaarlijkste zjjde van deze kwaal vereeniging en vergadering was daarbij in
ligt daarin dat ze niet doorgrond, behandeld gevaar gebracht. De strijd liep over de
en genezen zijn wil. vraag of de burgemeester dit mocht doen
Den toornige kunt ge bedwingen, denen zooniet of hij door hoogere authoriteiten
dwalende terechtbrengen, den tegenstanderwas terecht gewezen. Bljjkens de gegeven
In de nabjjheid van Ciudad Real, in
Spanje, woedde een hevige orkaan. Zes
vrouwen kwamen om en twintig werden ge
wond door neervallende boomen, steenen enz.
overtuigen, maar den ontstemde zult ge inlichtingen was de sluiting geschiedt op Te Triëst zijn vier jongelieden en eene
door overtuiging noch door dwang van zjjn grond der gemeente-verordening van Gulpen; vrouw gearresteerd, die verdacht worden
demon verlossen. Reeds dat ge hem vraagt de gemeenteraad niet de Minister had dus de daders te zijn der dynamiet-ontploffing,
waarom hjj in een boos humeur is, zal hij de beoordeeling of de verordening ge-1 welke de vorige maand nabjj het paleis van
u kwalijk nemendat hij ontstemd is maakt schonden was. Vooral de Heer Kerdijk, den gouverneur heeft plaats gehad. Eene
hem nog bitterder. En daar hij zelf niet in minderheid in de commissie, verdedigde zjjn gehouden huiszoeking schijnt hunne schuld
staat is den duivel uit zjjn gemoed te ver- voorstel om den Minister te verzoeken het te bevestigen.
jagen, hoe zal hij u den triomf gunnen,recht van vergadering in bescherming te
J. 8 -! i. j r\ i Uit Dahomey wordt gemeld, dat twee
hem dezen dienst te bewnzen. j nemen tegen gemeente-verordeningen. Ook J
j. een verkenning makende op de Wémé,
(Vervolg van Vrjjdag.) het de litie lasti makea. Nadat de j Dahomejanen werden aangevallen. Deze
Na het adres van antwoord zgn het eerstMinister het standpunt der regeering ver-werden echter d°°r <1« 'toepen
aan de orde geweest conclusiën op verzoek- dedigd had om het toezicht op de uitvoering i VHn vreemden legioen die zich aau boord
-r, TT i. i. i i. -a. u i c n i der vaartuigen bevonden. Het gevecht had
schriften. Het eerste verzoekschrift betrof van gemeente-verordeningen aan de ge-
jlujv t j 1- i li i een zeer noodlottigen afloop voor de inboor-
een verkeerde behandeling of mishandeling meenteraden over te laten werd de con-r
van een milicien in het hospitaal te Vlissingen,
reeds onder het vorige ministerie voorge
vallen. Was men het eens dat de opsluiting
in de arrestantenkamer door den officier
van gezondheid in strjjd met de reglementen
was, minder eenstemmigheid bestond in het
eerst omtrent de mishandeling. De minder
heid der commissie wilde den minister een
voudig dank betuigen van de verkregen
inlichtingen; de minderheid, de heer Yan
Löben Seis wilde bovendien den Minister
in overweging geven de bepalingen deze
zaak betreffende te herzien, daar de Minister
een schrijven in dien geest onder het vorige
ministerie opgesteld niet had doen uitvoeren,
omdat dit te ver ging, en alle onderzoek
onmogeljjk kon maken. Wel wilden de
heeren Schimraelpenninck en Löben Seis
Maar werp in de schaal wat ge door u
zeiven, door uw werkzaamheid, uw blik in
zaken, uw ondernemingsgeest verworven
hebt en iedereen zal daarvoor den hoed af
nemen. Gjj hebt tot nu toe het ongelukkigste
deel gekozen en u in een roep van dwaze
jjdelheid gebracht!*
Ingerman!*
»Het is niet anders, mjjn vriend! Doch ge
hebt en daarop wil ik in dit oogenblik den
nadruk leggen, juist nu het middel in de
hand de faam te verstommen, de wereld een
ander beeld van u te toonen en de vitters in
oprechte bewonderaars te herscheppenIn
uwe Luitgard vloeit burgerlijk bloed
»Ge wilt mjj toch niet dien schilder
.»Als schoonzoon aanbevelen? Zoudt ge
liever zien dat uw dochters, opdat er slechts
stamboomen in de familie komen zouden, met
boomstammen huwden, houten, nietswaar
dige leegloopers, die alleen naar geld vrjjen
en den schoon/ader al spoedig over den
schouder aanzien? Of hecht ge er aan met
den zegen uwer kinderen ten grave te dalen,
welbezorgd als ge ze weet bij schoonzoons,
clussie der minderheid
tegen 15 stemmen.
Nog is in behandeling gekomen de zooge
naamde artsenwet. Bepaald is met 50 tegen
12 stemmen, dat voor vreemdelingen bij het
examen het Nederlandsch geëischt wordt
zoowel bjj het vragen als bij de antwoorden.
In de volgende week zullen de begrootiugen
in de afdeelingen onderzocht worden als
mede het ontwerp tot wijziging der schut
terij wet van den Heer Donner.
Op een opmerking van den Heer Heldt
verklaarde de voorzitter dat de kieswetten
in November, vóór de behandeling der
staatsbegrooting, in de afdeelingen zullen
onderzocht worden. Het voorloopig verslag
op de ontwerpen tot instelling van raden
van arbeid is verschenen, zoodat de voor
den draad zjjn&r redeneering, »dat heeft de
schilder mij reeds gezegd. Een jong mensch,
die me zoo gecompromitteerd heeft, kan
ik dat ooit vergeten
»Gewis« zei Ingerman kalm, terrein win-
L „i hngen, die tal van dooden op het slagveld
verworpen met 611'
één soldaat gedood en 13 gewond.
Kolonel Dodds is met de geheele expeditio
naire kolonne te Avangistane aangekomen.
Te Hamburg zjjn verschillende genees-
heeren bezig met het zoeken naar genees
middelen tegen de cholera. Zoo is dr. Kleps
uit Zurich aan het inenten, echter niet
als voorbehoedmiddel, maar ter genezing.
Maar het meest wordt chloorwater in toepas
sing gebracht en wel in hoeveelheid van
30 a 40 gram. Yan zeven zieken, wier
lichaamstemperatuur reeds bjjna tot die van
een ljjk was gedaald, werden vier tot het
bewustzjjn teruggebracht en herstelden.
De drie andere, bjj wie de hartslag reeds
opgehouden had, stierven. Wordt het middel
»Elvira
»Papa?« klonk het schuchter.
»Hoe denkt ge over dr. Reinwald
Geen antwoord. »Kunt ge niet spreken?*
ging Goldbaum ongeduldig voort, »ik wil
nend, vergeven en vergeten kunt ge enge weten of hjj u bevalt, of gjj hem huwen wilt.*
zult daardoor een eigenschap aan den dag
leggen die den mensch in iederen stand den
hoogsten adel verleentziele grootheid De
warmste achting en liefde van Rein wals zjjde
zal uw duurzaam loon zjjn. »Maar«, voegde
hjj er schouderophalend bij, »grootheid van
ziel laat zich niet aanpreeken of inenten
»Neen, neen, nooit!* barstte ze los, beide
handen afwerend uitstrekkend.
»Hoe? wat?« vroeg hjj op een toon, die
zjjn innerljjke vreugde lucht gaf.
Nooit, papa!* herhaalde zij bevend.
»Is u dat ernst, Elvira,mengde Ingerman
zich in het onderhoud, »of schrikt u Luit-
wanneer ze niet uit den innerlijken mensch gard's voorbeeld af, open te spreken
voortspruit. Toen zweeg hjj. j Elvira zag hem aan, doch geen geluid
Ook Goldbaum zweeg en zag strak voor kwam over haar lippen.
zich. Ingerman zocht op zijn gelaat te lezen,
wat in zjjn binnenste omging. Eindelijk hief
de bankier, op wien oogen schijn ljjk de rond
borstige taal des staatsraad een onverwacht u tot vrouw begeert.
Goldbaum nam het woord: »ik vraag u
nog eenmaal of ge hem hebben wilt, ja of
neen. De staatsraad zegt me, dat Reinwald
diepen indruk gemaakt had, langzaam het
hoofd eu begon: Misschien hebt ge gelijk.
Gij zjjt wellicht mijn eenige, werkeljjke, eer
lijke vriend, die het goed met mjj meent. Het
kost mij zeer veel, intusschen «hij sprak
die als wakkere mannen een eervol beroep het niet uit, maar drukte op de schel. Ander
uitoefenen, hun vrouwen van harte beminnen,
uw goud slechts als een aangename toegift
beschouwen en u, rden vader steeds met
achting bejegenen? Eén dochter hebt ge on
dervraagd, vraag nu ook de andere of ze
mijn hoogbegaafden jongen vriend Reinwald,
die een diepen hartstocht voor Elvira opge
vat heeft
»Sapperment!« verbrak Goldbaum heftig
maal kwam de bediende: »mijn dochter
Elvira
»Om u te dienen, mijnheer
De heer des huizes schreed, van de oogen
des staatsraad gevolgd, op en neer. Elvira
verscheen, zeer bleek, de lippen samengeperst,
den heer Von Ingerman met een hoofdknik
groetend.
Haar vader plaatste zich voor haar
Haar oogen klaarden ophij bemint mij
Ingerman vatte haar handen. »En gij?
Uw goede vader veroorlooft mij, mijn collega
uw besluit mee te deelen.*
Elvira wankelde, zij viel in den arm vafl
den ouden man, die nog sterk genoeg was
haar te ondersteunen. »Mag ik dan werkelijk
ja zeggen
»Dat moogt ge,« zei Ingerman lachend
»Ja!« juichte zij, rukte zich los en oui'
helsde haar vader.
Slot volgt
V:-;-
j TT r, n j j kanonneerbooten,de»Uphale«ende»Lorail,«
de Heer Goeman Borgesius wilde dat de
achterlieten. Aan Iransche zgde werden
