liel Land van Heusden en lllcna, de Langstraat en de Bonimelerwaard.
Uithuizigheid.
FEUILLETON.
Uitgever: L.. J. YRERMAH, Heusden.
Ao 1184.
WOENSDAG 15 MAAET.
i> 3,
lit het Leven van een mij nep Vrienden,
I J
TOOK
L>it blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
A bonnementsprjjs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Trgdagiser-
gen ingewacht.
Kan men de toenemende weelde een der
oorzaken noemen van de steeds toenemende
klachten over minder gunstige tijden, worden
veler verdiensten verminderd door steeds
grootere uitgaven voor allerlei weelde-arti-
kelen, ook de steeds toenemende uithuizig
heid kan beschouwd worden als een der
oorzaken van den kwjjnenden toestand op
velerlei gebied.
De tjjd ligt ver achter ons dat de huis
vader geregeld den avond doorbracht te
midden van zijn gezindringende bezigheden
noodzaken hem den huiseljjken kring te ver
laten, gaarne bleef hjj te huis maar het is niet
mogeljjk, een begaafd spreker moet optreden
om de nooden der maatschappij voor zijn
aandachtige hoorders bloot te leggen, en hij
is verplicht, voor zjjn positie in de ge
meente, die vergadering bij te wonen, al
weet hg ook reeds uit de groote bladen wat
die geachte spreker op andere plaatsen ver
kondigd heeft. Een volgenden avond moet
hij een kies vergadering bjj wonen, een derden
kan bij onmogelijk van een comparatie weg
blijven en na zoo dikwjjls door ernstige
bezigheden van huis gelokt te zjjn, mag hg
zich wel een paar avonden in de sociëteit
ontspannen, zoodat voor velen alleen de
Zondagavond overbljjft om huiseljjk door
te brengen, als men althans dan geen gasten
heeft of te gast is genood!
Maar dat zijn uitzonderingenZegt men
misschien. Ieder moge bg zichzelven na
gaan, in hoeverre het een uitzondering is.
Tal van burgers zijn om allerlei redenen
des avonds bezet en het kwaad slaat zelfs
tot de vrouwen over, die ook gedwongen
worden tot het bg wonen van vergaderingen,
aan de liefdadigheid gewijd. Er moet een
loterjj of een bazar georganiseerd worden,
en gaarne werkt men daartoe mede in het
belang der noodlijdenden. Er zal een uit
voering plaats hebben, en al weder is men
gedwongen tot uithuizigheid om iets bij te
dragen tot het welslagen.
Alles goede zaken, die men lièver krachtig
moet bevorderen dan afkeuren. De uithuizig
heid die daardoor veroorzaakt wordt, ver
dient toejuiching, want het doel is uitstekend!
Ach! dat het zoo ware!
Is die liefdadigheid niet dikwgls een
manteltje om iets anders te bedekken?
Zou men een bedrag, gelijkstaande met
de opbrengst of die overtreffende, niet op
vrjj wat eenvoudiger wijze kunnen ver
krijgen? Worden toch de gemaakte on
kosten van de opbrengst afgetrokken, dan
is de som, die voor de armen kan afge
zonderd worden, uiterst gering, en komt
volstrekt niet in vergelijking met de moeite,
die het in orde brengen veroorzaakt heeft.
Men doet die moeite natuurlijk met genoegen,
met het oog op het schoone doel, maar men
heeft voor zichzelf eens een aangename
afwisseling, men heeft gelegenheid om uit
huizig te zgn.
De uithuizigheid, altijd voor dringende
aangelegenheden, neemt steeds grootere af
metingen aan en spreekt men over den
tegenwoordigen maatschappeljjken toestand,
dan moet daarmede rekening gehouden
worden. Een overoud vertelseltje!
Een landbouwer ging steeds achteruit.
Jaarlijks verminderden zgn inkomsten. Hg
had tal van redenen om zich ernstig te
beklagen. Ten einde raad riep hij de hulp
in van een wjjs man, een toovenaar. Deze
gaf hem op zjjn bede een verzegeld papier,
dat hij dagelijks vjjfmaal door zijn huis moest
dragen. Iedere koe, ieder varken, ieder paard
moest hg daarmede aanraken, ook de melk-
testen moesten daarmede geregeld gestreken
worden, en na een half jaar kon hg terug
komen om te berichten of het toovermiddel
geholpen had. Trouw volbracht hg wat hem
gelast waswel moest hg zich daarvoor
opofferingen getroostende lieve vrjjheid
was door den toovenaar aan banden gelegd,
want alleen hij en niemand anders mocht
het toovermiddel toepassen. De naburige
jaarmarkten konden niet bezocht worden,
veel moest hg missen, wat hg tot nu als
onmisbaar beschouwd had, maar toch
hij hield vol, en zag spoedig de heilzame
uitwerking van het toovermiddel. Van ziek
vee was geen sprake meer, de zuivel bracht
vrg wat meer op, kortom, toen hg na een
half jaar het middel terug bracht, verzocht
hg nog een half jaar in het bezit te big ven;
een voorspoedig jaar was het gevolg van
het toovermiddel en toen hij het eindelijk
terug bracht, werd het hem geschonken.
Nadat het zegel verbroken was, las hij
Het oog des meesters maakt het paard vet!
Zeker een eenvoudig toovermiddel, dat
echter niet zelden vergeten wordt door hen,
die zich aan uithuizigheid schuldig maken.
Tegenover de maatschappjj heeft ieder
plichten te vervullen, maar het hemd is
nader dan de rok, ieders gezin moet voor
gaan, en de gezinnen ljjden door de uit
huizigheid van den huisvader of van de
huisvrouw.
Alles wat strekt om de uithuizigheid te
bevorderen, moet zooveel mogelgk bestreden
worden door allen, die nog prjjs stellen op
(4
Toen ik op Zurkow aankwam op
dit schoone, rjjke Zurkow ontving hij
mg als een lid der familie, riep zijne
dochter, stelde mij voor en riep uit: Nu,
Freda, is hg het niet? Ja, zeide Freda,
en toch ook weêr niet; Albin was niet zoo
slank. Maar hij had datzelfde kastanje
bruine haar, evenzoo op het voorhoofd
groeiende, denzelfden mond, dezelfden vorm
van het gelaat; zie eens zijne oogen, Freda!
O God, mijn Albin! Hij weende; slechts
met moeite kon zjj hem tot kalmte brengen.
>En uwe oogen
Heeft zij aangezien.*
»En werd toen verliefd?*
>0 neen,* antwoordde Wendel, »zoo
snel ging dat niet. Wjj moesten eerst aan
elkander gewennen. De oude bracht ons
zeer in verlegenheid; die wilde denk
eens aanons reeds binnen weinige
weken vereenigen. Zgn geestvermogens
waren door het plotselinge verlies van zgn
zoon geheel verzwakt en in de war.*
Wendel geleidde mij daarop aan het
venster en zeide>ziet gij daar die witte
rots?*
Ik zag haar bg het bleeke maanlicht
de oude huiselijkheid, daar de gelegenheid is, worden ook weer nieuwe ontdekkingen
te dikwgls den dief maakt. Het geluk der bekend gemaakt, waardoor wederom nieuwe
gezinnen zal daardoor verhoogd, de op
voeding der kinderen daardoor verbeterd
worden. Bovendien zal men vrg wat be
sparen, want ongemerkt wordt nog vrg wat
geld zoek gemaakt, als men avond op avond
van allerlei gelegenheden, om uithuizig te
zgn, wil profiteeren.
Iemand die zich daaraan schuldig maakt,
mag niet klagen over tal van zaken, die
hoofdzakeljjk aan hem zelf te wjj ten zgn,
waarvan zgn uithuizigheid de hoofdoor
zaak is.
Maar, zegt men misschien, mag men zich
geheel aan maatschappelijke plichten ont
trekken, mag men dan niets doen voor
eigen ontwikkeling, is een avond aan kunst
genot gewijd dan als verloren te beschouwen
Niemand zal zoo iets afkeuren, niemand
zal iemand uithuizig noemen die van tjjd
tot tijd eenige ontspanning zoekt, maar die
avonden moeten uitzondering, geen regel
zgn.
Er wordt thans veel geklaagd in alle
hooggeplaatste personen ter verantwoording
geroepen worden. Reeds diende weder een
minister zgn ontslag in, en waarschjjnljjk
zal er nog wel meer aan het licht komen.
Eenige Fransche bladen willen De Lesseps
niet beschouwd hebben als een omkooper
in den eigenlgken zin des woords, meer als
het slachtoffer van den ongezonden toestand
van de parlementaire wereld, die voldoende
gebleken is uit de gereedheid, waarmede
zooveel omgekochten verklaarden in hun
gedrag niets laakbaars te vinden.
»Figaro« deelt onder reserve mede, dat
de Keizer van Oostenrjjk van plan is te
abdiceeren ten gunste van zgn broeder Karei
Lodewjjk. Vele bladen spreken dit ten sterkste
tegen.
Op initiatief van prof. Billroth is te
Weenen een Samaritanenbond gesticht, die
in vredestjjd zal zgn wat het Roode Kruis
in oorlog is: een vereeniging tot het ver-
leenen van hulp in alle gevallen van nood.
rangen en standen en te dikwijls wordt het In verband met de stichting van dezen
kwaad gezocht, waar het niet te vinden is. j bond zal in de volgende maand te Weenen
Herzie u zelf, heeft eens een minister ge- i een internationaal Samaritanencongres wor-
zegd, dat woord moet door ons niet ver
geten worden. In plaats van met de klagers
te klagen moeten wij naar middelen zoeken
den bijeengeroepen.
die in het geheele land bjjdragen zal ver
zamelen.
Inmiddels besloot de Uitvoerende Raad
1000 pd. st. ter beschikking van de boeren
aan de Krokodil-rivier te stellen, aan welk
bedrag President Krüger 200 pd. st. uit
eigen middelen toevoegde.
Nauweljjks zgn de nieuwe President en
zgn Ministers in de Vereen. Staten opge
treden of honderden democratische baantjes
jagers achtervolgen hen om postjesop
grond, dat zjj tjjdens Clevelands vorig be
wind ook onder hem hebben gediend. De
President stelt hen echter teleur; zjj worden
allen afgewezen, niet wjjl ze ongeschikt
zouden zgn, maar omdat andere mannen
der partjj ook eens een beurt moeten hebben l
Iedereen kent den Eiffeltoren, hetzjj van
eene photographie, bjj reputatie of door
persoonlijke aanschouwing. Het elegante
gevaarte maakt steeds een aangenamen
indruk, en niemand zal het zjjne plaats op
het Champ de Mars misgunnen.
Wat Parjjs in 1889 creëerde, wordt thans
in Chicago weder geboren, maar in ver
houding tot de hoogte zullen de afmetingen
van den Johnstone-toren die van zgn
Parijschen bloedverwant verre overtreffen.
De toren moge gebouwd zgn met Ameri-
Zeshonderd-en-vnftig Katholieke Duitsch-
kaansch geld en van Amerikaansch staal,
om betere toestanden in het leven te roepen. Hongaren te Zvablya zjjn tot het Protes Amerikaansch brein en Amerikaansche han-
Een dier middelen is zeker bevordering der ^an^sme overgegaan, omdat zjj zich niet ^en Zli} men er te vergeefs in zoeken. Carl,
huiselijkheid in alle standen der maatschappij. y^den onderwerpen aan t bevel om voortaan Lehman, Noorsch ingenieur en bouw>
Het kroegloopen keurt men af en terecht, den dien8t in hun kerk fluitend in de
de zuurverdiende penningen moeten niet in Hongaarsche taal te vervullen.
alcohol omgezet worden, maar is het socie-
kundige is de ontwerper er van, terwgl
zjjne helpers Scandiaaviërs, Denen, Zweden
en Noren, technici als handwerkslieden zgn.
In enthousiastische bewoordingen laat
Nader bljjkt, dat de verwoestingen, door
teitloopen minder af keuringswaardig Wordt storm en regenvloeden in de Transvaal aan-
daardoor juist niet een zeer verkeerd voor- gericht, nog veel erger zgn dan aanvanke- de »Scandinave« zich over alles wat met den
beeld gegeven aan de minder gegoeden, ljjk werd gemeld. Vooral aan Krokodil- Johnstone-toren in verband staat, uit. Wjj
Kan men die nog eenigszins verschoonen rivier hebben de elementen op verschrikke- j willen ons beperken tot het mededeelen
AA 1k~ ljjke wjjze huisgehouden. De landdrost van ran eenige sobere bijzonderheden van alge-
daar schrjjft: De brug is weggeslagen, 45 meenen aard uit het relaas van genoemd
huizen langs de rivier werden door het blad.
water meegevoerd, zonder dat de bewoners In constructie en originaliteit, wjjkt
iets konden redden. Waar vroeger tuinen Johnstone's toren van dien van Eiffel af;
waren, vindt men thans slechts kale rotsen, want behalve de benedenste verdieping van
Verscheidene boeren, vroeger welvarend, zijn den toren, waar zich o. a. restauratie-zalen
thans aan de grootste armoede ten prooi; enz. bevinden, met uitbouwsels en hekwerk,
ze zgn haveloos en ljjden gebrek. zullen geen horizontale ljjnen aan den toren
Na dat bericht zgn dadelgk te Pretoria zichtbaar zgn, daar hg gebouwd is volgens
met het oog op den toestand hunner be
krompen woningen, de geregelde societeits-
bezoekers kunnen die uitvlucht meestal niet
gebruiken, hun uithuizigheid is moeieljjk te
verdedigen.
Herzie u zelf, was Modderman's wjjze
les. Mogen allen die les toepassen, en de
oude huiselijkheid weder in eere hersteld
worden, het gezin in het bjjzonder en de
i geheele maatschappij in het algemeen zullen
daarbjj zeker welvaren.
Buitenland.
steil uit de zee oprjjzen.
»Van die rots,* vervolgde mjjn vriend,
>is Albin Markeitze, de eenige zoon van
den rijken man, op drie-en-twintigjarigen
leeftjjd, naar beneden gestort en verongelukt,
daar hjj zich, bjj een geologischen onder
zoekingstocht, te overmoedig over den kant
heenboog. De vader was ontroostbaar; zjjne
dochter, nu zijn eenig kind, zocht te ver
geefs hem afleiding te gevenhg zond
haar bjj familie te Putbus, liet het land
goed aan een opzichter over en ging zelf,
zonder doel in de wereld rondzwerven. Zoo
was hjj ook te Genua gekomen, waar wjj
elkaar ontmoetten. De liefde die hjj mjj
schonk kon ik hem nooit vergeldende zieke
grgsaard behandelde mjj als zjjn zoon.
Hebt gjj dit schilderjj al bekeken?* vroeg
Wendel, mjj op het olieverfportret wjjzende.
>Dat schjjnt door een talentvol schilder
gemaakt te zjjn,* merkte ik op; »er is
veel individualiteit in, en toch hindert mjj
iets in de trekken, zonder dat ik zou kunnen
zeggen waaraan het ligt. Uit dien wel
bekenden vorm ziet mjj een vreemde geest
aan.*
>In het algemeen ontkent gij dus ook de
geljjkenis niet. Nu, dat is het portret van
den verongelukten Albin.*
Ik vond het merkwaardig, en begon nu
de bjjzondere belangstelling van den ouden
Markeitze voor Wendel te begrijpen.
»Daar mjj,« vervolgde mjjn vriend, »de
lust om schilder te worden nu toch vergaan
was, ten minste tjjdelijk vergaan, scüikte ik
Het Panama proces, dat thans zgn tweede
stadium is ingetreden, doet wederom nieuw
licht vallen op Fransche toestanden. Nu de
zaak der omkoopingen aan de orde gekomen
mjj gaarne naar de zorgen en wenschen van
mjjn begunstiger, en wjjdde ik mg, eerst met
onverschilligheid, later met belangstelling,
aan de landhuishoudkunde, waarin ik goed
vooruitkwam. Menige gelegenheid had ik
toch om mjjn kennis uit te breiden en daarbjj
groeide zoü ik haast zeggen ook
mjjn hart en hechtte ik mjj met warmte en
dankbaarheid aan mjjn weldoener. Ik was
ongeveer drie jaren op Zurkow, toen Mar
keitze mg te kennen gaf, dat het hem veel
waard zoü zgn als vóór zjjn dood mjjne
vereeniging met zjjne dochter tot stand
kwam. Freda was slechts weinige maanden
ouder dan ik; ik had niets tegen haar.
Menig rjjk man had, zooals licht te be-
grjjpen is, om haar gedongen, maar
»Zij koos den frisschen, goeden jongeling,*
viel ik hem met voorbarigheid ongeduldig in
de rede; »rjjk was zjj zelve, op maatschap-
pel jjke bezwaren behoefde zjj niet te letten,
dus zjj nam een man naar haar hart. Ik
heb dikwjjls gedacht, Wendel, dat bjj u
trots en buigzaamheid, manneljjkheid en
gevoel juist zóó gemengd zgn, als de vrouwen
het gaarne hebben.
Genoeg. Toen haar vader stierf waren
wjj man en vrouw en ik moest mg zoo
goed mogelgk in mjjne nieuwe waardig
heid en mjjnen luister schikken.*
Openhartig gesproken, hoop ik, dat de
kunst een rjjk en gelukkig man te zgn, je
beter afgaat, dan je ooit een goed schil
derij zou gelukt zjjn.*
Een poos na deze opmerking antwoordde
de handen ineengeslagen om hulp te ver-
leenen. Een openbare vergadering werd ge-
het zoogenaamde sectie-systeem, waarbjj
iedere verdieping op zgn voorganger rust.
houden, waar president Krüger en generaal j Het terrein waarop de geheel van staal
Joubert het woord voerden. De laatste gaf j gebouwde toren staat, heeft een middelljjn
eene besehrjjving van het tooneel der ver-van 215 voet; de hoogte van den kolos
woesting, en zeide, dat de schade minstens bedraagt 593 voetterwgl het geheel een
12,000 pd. st. bedraagt. Eene commissie
van voorname ingezetenen werd benoemd,
Wendel: »tot het een, zoowel als tot het
ander behoort veel talent. Wanneer de rjjke
man zich in zgn toestand niet schikken
kan, dan is hjj een arm man een zeer
arm man.*
Zoo spraken wjj door, totdat langzamer
hand het gesprek verflauwde. Wjj namen
zwjjgend nog menige teug uit onze glazen
toen wenschten wjj elkander harteljjk een
goeden nacht en begaven ons naar onze
slaapkamers.
Langen tjjd stond ik nog aan het venster
en tuurde in den donkeren nacht. Over de
zee l*g een zachte glans van de maan,
waarachter de geschulpte krjjtrotsen van
Stubbenkammer zich als schimmen ver
hieven. Eensklaps voelde ik weder een hand
op mjjn schouder. Wendel stond naast mjj
en zag er bleek en ontdaan als een nacht
wandelaar uit. >Vergeef mjj, mjjn vriend,
dat ik uwe rust verstoor,* zeide hjj met on
vaste stem»ik wilde u heden nog vragen
wanneer gjj denkt te vertrekken.*
Met bevreemding antwoordde ikWan
neer ik denk te vertrekken? Mjj dunkt,
gjj hadt dit evengoed te weten kunnen
komen door mjj te vragen hoe lang ik
wenschte te big ven. Gjj weet, dat ik op
uwe uitnoodiging uit Weenen kwam, alleen
om u te bezoeken.*
»Ik dank je, dat gjj gekomen zjjt!« sta
melde hjj, »maar ik ga morgen op reis en
hoop in uw gezelschap te reizen.*
Ik staarde hem aan.
»Gg houdt mg voor krankzinnig,«zeide hg.
aangenamen en luchtigen indruk maakt.
Volgens het blad zou hg bg helder weer
>Zeer zeker
>Ik moet het je dan bekennen, vriend,
mjjn geliefde, eenige vriend! ik ben
ongelukkig, zeer ongelukkig. Ik kan het
!niet langer verdragen, ik wil vluchten, ik
wil naar Weenen terug. Mjjne vrouw en
ik hebben elkander niet lief. Zjj behandelt
mg met hooghartigheid, zjj heeft hare
vrienden, waarmede zjj omgaat, jaagt en
vischt; aan haar rjjpaard schenkt zjj meer
oplettendheid dan aan mg. Van huiselgk
leven is bjj ons geen zweem. Of zjj haalt
haar flauwe, ingebeelde sportgenooten hier
en geeft luidruchtige feesten, waarbjj ik
openljjk en bedekt het mikpunt harer grillen
ben, of zjj rjjdt weg en laat mjj alleen in
dit kasteel achter, dat mjj als een graf ge-
j worden is. Het was mjjn lievelingswensch,
met haar eene reis naar Oosten rjjk te
makenzjj weigerde mede te gaan, zeide
dat ik maar alleen moest gaan reizen, wan
neer het mjj op Zurkow niet meer beviel;
zjj hield niet van die hooggeroemde oosten-
rij ksche gemoedeljjkheid. Het is gelukkig
dat ik haar ten minste niet liefheb, dan
zou ik in staat zgn mjj van gindsche rota
te werpen, die de eerste oorzaak van mjjn
ljjden is. Ik bezit niets en wil niets be
zitten, ik ben vrg, ik verlaat Zurkow nog
binnen de eerste vier-en-twintig uren even
arm als ik gekomen ben. Ik reis met je
mee naar Weenen.*
fcvai;,v
IIU»
/Wordt vervolgij