Ilcl Land van Hensden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Schoonmaaktijd.
FEUILLETON.
Voor het geheele Leven.
M. i 187
ZATERDAG 25 MAART.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent. r
Uitgever: K. J. VEERMAN, Heusden.
1 893.
Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmor
gen ingewacht.
Misschien herinnert onder onze lezers een
enkele zich nog hoe we ongeveer een jaar
geleden meegedaan hebben in een aanval
op onze onpraktische spel- en taalregels, j
Een aanval was 't eigenlijk nog niet, 't was
een voorbereiding. Tot een aanval is 't nu
nog niet gekomen, maar de tijd nadert. De
voorbereidende maatregelen loopen ten einde.
We nemen de vrijheid er nog eens op terug
te komen.
Een taal groeit met het volk op. Geen
der hedendaagsche volken heeft zijn schrijf
taal ontvangen, gelijk ze op dit oogenblik
bestaat. Ook niet zijn spreektaal. Van eenw
tot eeuw is veranderd en dus moest ook
van eeuw tot eeuw de vorm veranderd
worden, waarin de taal ons werd afgebeeld.
Die vorm is de schrijftaal, die steeds de
onderdanige dienares van het gesproken
woord was en dit blijven zal, zoo het goed is.
Ziehier een paar proeven hoe deze in den
loop der tijden veranderd is.
Op .i. boem sat tere stont
'S. roec, ende hadde in sinen mont
I. case. Dit sach Reinaert
Ende sprae aldus ten roece waert:
»Dine vederen syn soe scone,
Du mochts boven allen voglen crone
Drag hen, badsta claren sanc.« enz.
Het daghet in den Oosten
Het lichtet overal
Hoe weet myn liefken
Waer dat ic henen sal!
Och, warent al myn vrinden
Dat myn vyanden syn,
Ic voerde u uitten lande
Myn troest, myn minnekynenz.
Myn schilt ende betrouwen
Syt gy, o Godt, myn Heer!
Op U, soo wil ick bouwen
Verlaet my nimmermeer.
Dat ick doch vroom magh blyven
U dienaer t'aller stondt.
De tiranny verdryven,
Die myn herte doorwondt.
Misbruyck verkeert het soetste soet
In walchelyck en bitter roet,
Ja. heylsaem nutte medicyn
T'ontydt gebruyckt, keert in fenyn.
Pier schonck sijn wilde wijf een klinck
dry vier om niet
De Buert stont over end en bad hem
dat hy 't liet.
»Soet, vriendenseid hij, »«oet! 'k
heb qualick half gedaen
S'is onder mijn bewint, ik moer er
acht op slaen.*
O hoe kunstig is de hand,
Die bet Oost en West bespant!
Hemel, leer ons recht bemerken
Hoe gy voor ons welzyn waekt,
En de tyden vruchtbaer ruaekt.
Leer ons in die milde werken
IJ meer vinden, vry van smart,
En vernieu ons wintersch hart
groote schaal is, wees gerust: in onzen ondersteunt, en niets dat de vroegere of
heelen woordenschat zijn 100 woorden met tegenwoordige leden van den Rijksdag,
dubbele e en nog een paar minder met van den Landdag of van de regeering in
dubbele o.
het minst onder verdenking brengt.
Ook wordt voorgesteld enkele letters te Bovendien gaf de commissie op de volgende
schrappen, die niets meer dan figurantenwijze eenstemmig uiting aan haar gevoel,
zijn, b.v. de ch in mensch, visch, dorschen,Wanneer iemand beweringen als Ahlwardt
Waartoe al deze uittreksels?
fle8chde h in thans, althans, thee en de t gisteren uitte in het parlement uitspreekt,
in kerstmis. zonder terstond de bewijsmiddelen op de
Onze taalkundigen hebben tot heden een tafel van het Huis te kunnen nederleggen,
regel omtrent de n in samengestelde woorden, maakt hij zich schuldig aan een gedrag
Om te doen zien dat de vorm een zeer die met de beste wil van de wereld niet kan waarvan men in den Duitschen Rjjksdag
ondergeschikt ding is, wanneer een schrijver worden opgevolgd. De commissie is zoo vrij- nog geen voorbeeld heeft gehad en waar
iets ernstigs of guitigs te zeggen heeft. En zinnig geweest zich van al die vonden los voor zeer moeilijk eene juiste uitdrukking,
dat er dus geen enkele reden is om te te maken en te zeggenschrijf een n als j die het goed onder woorden brengt, is te
jammeren, wanneer ernstige taalbeoefenaren ge die uitspreekt en spreekt ge ze niet uit, vinden.
voorstellen eenige overtolligheden in den laat ze dan weg. Wij zullen dan schrijven I Na nog van verschillende zijden aan-
vorm onzer schrijftaal op te ruimen.
Meester Pennewip ge. kent dien toch
hondehok, paardestal, naaldekoker, oogen- j gevallen te zijn kon Ahlwardt zich niet
blik, heldendaad enz. anders verantwoorden dan te wjjzen op
wel? moge zijn pruik schuin zetten, wan-Wanneer wij spreken, zeggen we van een den korten tijd dien men hem gelaten had
neer hij een briefje ontvangt: »mjjnheer, deze lamp: we hebben hem aangestoken; van om zijne beweringen te staven. De zitting
is dienende u te doen weten alsdat Kareltje een pendulehij is opgewondenvan een eindigde onder groot rumoer.
thuis moet blijven om erten uit te zoeken,* courant: hij komt uit in Heusden; van j TUTTT"
.j- i, j-. Lr- v t_ i l. j i i. Volgens het Handelsblad van Antwerpen
ieder verstandig mensch zal op dit briefje een schaarik heb hem op den schoorsteen 10 r
v ïii i -.j i i j- zal de clou van de Antwerpsche tentoon-
»amen« zeggen en zich niet stooten aan gele.jrdaltmuaal uitdrukkingen, die men r
het weglaten van een wdie door geen wel oppassen moet neer te schrijven, op
sterveling wordt uitgesproken. poene van
stelling van 1894 zijn een bestuurbare lucht-
ballon van 9000 Ms, met een machine van
onder de bottenkken gerekend
(1
I.
Alfred van Tegenhausen had in de laatste
jaren zjjDe moeder slechts zeer zelüen bezocht.
Toen hij nog op de houtveslerschool ging,
was het gemakkelijk nu en dan eens voor
een paar dagen over te komen, maar zijne
militaire plichten en zijne studiën aan de
academie hadden hem naar München ge
roepen en daarna had hij als assistent
houtvester langen tijd in Neder-Beieren
treurige, eenzame dagen moeten slijten.
Gelukkig had hij na zjjn gunstig afgelegd
examen eenige dagen verlof gekregen, vóór
naar zijne nieuwe standplaats in de
bergen van Zuid-Beieren vertrok.
Na de ontberingen van den laatsten tijd
was het hem een waar genot, eene week bij
zijn moeder in het kleine geboortestadje
door te brengen. Hier vond bij de kalme
rust van den huiselijken haard, die hjj zoo
lang had moe-ten missen. Nauwelijks was
hg echter thuis, of hg kreeg een uit-
Meester Pennewip kan er nu eenmaal te worden,
niet tegen dat er getornd wordt aan de Want, weet ge, deze woordencouranten,
spelregels. Hij lijdt aan een algemeen scharen, lampen en pendules zijn vrouwe-
menschelijke kwaal. Voor eenige jaren heeft lijk en zoo moet een grenadier zeggen,
een onzer musici, de heer Daniël de Lange doelende op zijn sabelik heb haar den
een poging gedaan cjjfers te schrijven in schurk in 't hart gestoken:
plaats van het gebruikelijke notenschrift. En omdat dit nu toch al te dol is, zullen
De praktjjk wees uit dat leerlingen in we voortaan de vrijheid krijgen dergelijke
zeer korten tgd van 't blad leerden zingen, dingen met hij te betitelen precies zooals
wanneer men hun cijfers in plaats van ieder beschaafd spreker gewoon is te doen.
noten voorlegde. En wat denkt ge? Alle We hebben slechts de hoofddeelen van 't
muzikale Pennewippers spuwden vuur en plan opgesomd. Die er echter meer van
vlam. In de muziek waren noten eenmaal weten wil, koope voor 15 ct. de brochure,
de geijkte teekens, daar mocht niemand waarin 't ontvouwd wordt,
aan tornen; muziek moest van noten ge-' Die nu overtuigd is dat in de schrjjftaal
zongen worden. j de uitdrukking der gedachte' hoofdzaak en
Zoo zullen er nu ook zijn, die zeggen de vorm dier uitdrukking bjjzaak is, althans
leeren, loopen, pooten, rooken, koopen, van ondergeschikt belangdie helpe een
lieden en teeken zjjn tot heden met een handje mede, wanneer de commissie een be-
dubbel letterteeken geschreven en dat moet roep doet op alle penvoerders tot vereen-
zoo blijven. Doch die zich wat hooger voudiging van den uiterlijken vorm onzer
plaatst dan gelijkvloers, zegtwat doet er schoone Moedertaal
de vorm toe, wanneer we maar begrijpen i m
't geen bedoeld wordt, laat ons dan een
126 paardekracht20 personen zullen tege
lijk vervoerd kunnen worden.
Buiten land.
handje helpen dien vorm zoo eenvoudig
mogelijk te maken.
Daarom heeft de commissie in zake de
vereenvoudiging onzer spelling voogesteld
de e en o volkomen gelijk te stelllen met
de a en u en steeds op 't eind te schrijven
een enkel letterteeken. Dan wordt het
scbrjjvan van fouten een onmogelijkheid.
De commissie belast met het onderzoek
naar de door Ahlwardt in den Duitschen
Rijksdag uitgesproken beschuldigingen om
trent de plaats gehad hebbende knoeierijen
met de geweren, heeft al de door Ahlwardt
overgelegde stukken zoo nauwkeurig moge
lijk onderzocht en besloten eenstemmig te
verklaren, »dat deze stukken volstrekt niets
Gij, die denkt dat dit een moord op bevatten, dat zijne beweringen hoe ook
noodiging om een tooneel-voorstelling in de
Harmonie bij te wonen, wat hem een
aardige afleiding bood. Toen hij met zjjn
moeder de zaal binnentrad, wendden zich
aller blikken naar hem, vooral die der on
gehuwde dames, van wie er, zooals in alle
kleine provinciesteden, velen waren, die
kan3 hadden over te big ven.
Men gaf dien avond een stuk, door een
der leden van de dilettanten-vereeniging
gemaakt en speelde stijf en onbeholpen,
zooals dit trouwens van dilettauten te ver
wachten is. Hij verveelde zich dan ook
geducht en schonk weinig aan-lacht meer
aan het stuk, toen plotseling een j-'n^re
dame op het tooneel versche-u, die zich
van hare medespelers zoowel door houding
ais door voordiacht ten zeerste onder
scheidde. Zij was van inidlelhare grootte,
had een slanke taille, en het kleine mutsje
op hare blonde lokken stond haar recht
schilderachtig.
Wie is dat bekoorlijke meisje?* vroeg
Alfred nieuwsgierig aan zijne moeder.
>Kent gjj haar niet? Dat is grappig.
Klaartje van den betaalmeester Niese kent
hij niet meer, ons buurmeisjeHoe is het
mogcljjk? Als kinderen hebt ge met elkaar
gespeeld en zelfs, Klaartje heeft het mij nog
onlangs verteld, heb je haar, toen je hier
voor drie jaar een maand doorbracht, het
hof gemaakt.*
>Wel, wel, is dat Klaartje?* zei Alfred
peinzend, zonder een oog van het tooneel
af te wenden. »Ik wist niet, dat zjj zoo
mooi was geworden.
Toen de voorstelling geëindigd was, en
Alfred eenige oude kennissen begroette, zag
hij Klaartje, nog in het costuum harer rol,
op zijne moeder toesnellen.
Lieve mevrouw von Tegenhausen*, riep
zjj met heldere stem, »voor ik mij in de
kleedkamer ging verkleeden, wilde ik u eerst
begroeten. Ik was bang u niet meer te zullen
spreken, daar u altijd zoo vroeg heengaat.*
»H*-u is tqd om t aan slapen, voor een
oude vrouw als ik beu.*
Vla ar u is nog geen oude vrouw. U kunt
niet gelo >veu, üoe goed u er vanavond uit
ziet.
>Dat komt zeker daarvan, dat ik mijn
zoon weer eens bij mij heb. Verbeeldt je
eens, Klaar, hij vroeg me zooeven, wie je
waart
Het jonge meisje keek Alfred over den
rand van haar waaier zeer koket aan. >0,
mijnheer Alfred, ik ben gegrimeerd, en zie
er afschuwelijk uit. Ik had er volstrekt geen
zin in, maar de friseur stond er op. Nu zal
ik echter het blanketsel vlug afwasschen.
Goeden nacht, lieve mevrouw von Tegen
hausen. Tot weerziens.* Dit laatste gold
natuurljjk Alfred.
Breng mij nu vlug naar huis,* zei
mevrouw von Tegenhausen. En toen zjj op
straat waren, vervolgde zjjKlaartje is
Te Sandgate worden nog steeds teekenen
van geringe grondverschuiving waarge
nomen: maar men hoopt door het vullen
van de ontstane spleten en kloven, waaraan
nu druk gewerkt wordt, verdere ernstige
aardstortingen te voorkomen.
De procureur-generaal van Italië moet
besloten hebben, het stoffeljjk overschot van
dr. Ceccarelli, geneesheer van den Paus, te
doen opgraven voor eene ljjkschouwing. Er
zou nameljjk vermoeden bestaan dat deze
geneesheer vergiftigd is, ten einde hem te
beletten, zjjn goederen te vermaken aan een
bevriende dame.
De geneesheeren zjjn over deze, door »de
Messagero» verbreide geruchten, zeer ver
ontwaardigd.
belangen, welke op het voortbestaan van
het verbond wijzen, bljjken door Noorwegen
niet langer zoo sterk gevoeld te worden.
De Koning, zoo schrijft men verder, ver
keert in een zenuwachtige stemming, welke
hem den slaap ontrooft. De partgen staan
scherp tegen over elkander.
In de Hongaarsche Kamer had gisteren
een zeer heftig tooneel plaats. Bij het bin
nentreden van Tisza, riep graaf Gabriel
Karolyi uit: »Het is ongehoord, dat die ver
rader in ons midden durft plaats nemen.
Ga u te Rome begraven, dan zullen wjj uwe
schande vergeten!*
De zoon van Tisza wilde den graaf te
lijf gaan, maar werd door zjjn vrienden
teruggehouden.
Het gebeurde heeft een levendige sensatie
gewekt; de Kamer zal in geheime zitting
het voorval bespreken.
Wegens het heerschen van de kinder
pokken te Johannisburg, heeft de Trans-
vaalsche Regeering o. a. bevolen, dat kleur
lingen niet met blanken mogen in aanraking
komeD, tenzjj ze ingeënt of hersteld van de
pokken zjjn, dat de gevangenen te Johannis
burg moeten worden gevaccineerd en dat
alle inwoners van plaatsen of wjjken waar
een geval van de ziekte voorkomt, terstond
en zouder eenige uitzondering aan inenting
zullen worden onderworpen.
Een Fransch officier heeft de Engelsche
vlag op het Britsch gebied aan de Gambia
neergehaald. Bjjzonderheden ontbreken. Een
Engelsch oorlogsschip is de Gambia opge
varen.
Eene vreeselijke ontploffing heeft plaats
gehad in eene meelfabriek te Lichfield in
Illinois. Door ontvlamming van het meel
stof werden 40 naburige huizen vernield;
twee elevators, bevattende 200,000 bushels
graan, en twaalf spoorwegwagens zjjn ver
brand. Overal in den omtrek zjjn de glas
ruiten gebroken. Tal van personen zjjn door
het instorten der huizen ernstig gekwetst,
doch alleen de fabrikant zelf is dood. De
schade wordt op 1.150,000 d. geraamd.
Tusschen de rjjken Zweden en Noorwegen
schijnt een waarschijnlijk niet te overkomen
breuk te zullen ontstaan, welke voortspruit
uit het verschil van gevoelen in de Kamer
omtrent de uitbreiding van het stemrecht.
Eene ministrieële crisis zal hiervan om te
beginnen het gevolg wezen; de wederzjjdsche
waarlijk een lief meisje. Menig uurtje komt
zjj mjj opvrooljjken en je begrjjpt niet, hoe
goed mij dat in mjjn eenzaamheid doet. Ja,
het meisje heeft niet alleen een engelenkopje,
maar ook het hart van een engel.*
Alfred haastte zich, na zijn moeder thuis
gebracht te hebben, naar de Harmonie terug,
waar na afloop van de voorstelling gedanst
zou worden. Hjj zocht Klaartje op, die in
haar sierlijk wit kleed met sleep en met
haar zachten blik en weeldrig blond haar
een betooverenden indruk op hem maakte.
Zij scheen zich zeer over zjjn gezelschap
te verheugma, want zij richtte haar bal
boekje zoo in, dat, tot ergernis van vele
heeren, Alfred de meeste dansen geschonken
werden.
Klaartje Niese had hare moeder vroeg
verloren en haar vader was een menschen-
schuw man, die nooit in gezelschappen ver
scheen. Ook nu was zjj met een bevriende
familie in de Harmonie gekomen en daar
zjj en Alfred buren waren, was het niet
meer dan natuurlijk, dat zij samen naar
huis gingen.
Het was een heerljjke winternacht. De
maan hulde alles in haar zilveren licht.
»Ik wou*, zei Alfred, »dat de stad drie
maal zoo groot was, juffrouw Klaartje, en
dat u aan het andere einde woonde. Her
innert gjj u nog wel, dat wjj vroeger ook
eens gearmd gewandeld hebben?*
Zjj lachte. »Ja, toen was ik een dom
Aan de New-York Herald* wordt thans
uit Valparaiso gemeld, dat de versterking,
door de Braziliaansche regeering naar de
provincie Rio Grande do Sul gezonden,
Zaterdag de opstandelingen nabjj Santa Anna
do Livramento heeft aangevallen en ver
slagen, waarop deze de wjjk namen over
de grens van Uraguay. Terstond werden zjj
daar ontwapend en naar het binnenland
gebracht, maar de troepen der Braziliaan
sche regeering waren daarmede niet tevreden
en zetten hen achterna. Het gevolg dier
grensoverschrjjding was dat de troepen van
Uruguay het vuur op hen openden en hen,
na een kort maar bloedig gevecht, over de
grenzen terugwierpen. De regeering van
kind. Stel u eens voor, mjjnheer Alfred,
toen was ik waarljjk verliefd op u. Het is
reeds lang geleden en daarom durf ik er nu
wel van spreken.*
»Dus is het nu geheel voorbjj? Hoe
jammer 1*
Een oogenblik zweeg zjj. Toen hief zjj
haar blond kopje op, en zei op ernstigen
toon: »Ik was nog een dwaas bakvischje,
en daarenboven slecht, heel slecht, weet gjj
wat ik gedaan heb? Ik heb uw portret uit
het album uwer moeder genomen. Afschu
welijk, niet waar? Gij moet het uw moeder
maar teruggeven. Ik heb er den moed niet
toe
»Het origineel heeft dus geen waarde meer
voor u, en daarom wilt gjj u van het
portret ontdoen? Dat bedroeft nsjj zeer!*
»Zoo dit niet het geval was, zou ik dan
van mjjn vroegere liefde gesproken hebben,
mijnheer Von Tegenhausen?*
Eenigen tgd gingen zjj zwjjgend naast
elkander voort.
»Wat een genotvolle avond is dit voor
mg geweest,* hervatte Alfred het gesprek.
>Hjj zou onvergetelijk zijn, wanneer gjj één
minuut kondt vergeten, dat gjj mg niet
meer lief hebt en, als men iemand lief heeft,
Klaartje, willigt men gaarne diens verzoek
in. Ik zou graag een kus van u hebben.*
Wordt vervolgd./
De eerste is een fabel van Esopus, ge
schreven omstreeks 1300.
Wat nu volgt is uit 1400.
En dit uit 1500.
Uit de volgende eeuw.
Van Huygens, 17de eeuw.
Uit het Duitsch.J
Uit Pools Meileid18de eeuw.
aiWüUI'HH.IIi i yitailiaMUMBaMMWMWBMMBraWlM.JJIiM.iii
