Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bomnielerwaard.
M 1218.
Weelde of noodzakelijkheid?
FEUILLETON.
Kunstenaars-Eer*
door B. (11
Uitgever: E. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 12 JULI.
1893.
voor
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
I ranco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Yrjjdagmor-
gen ingewacht.
Men krjjgt soms statistieke opgaven van
geduldige rekenaars onder de oogen, die
aanleiding geven uw zaak ernstig te over
wegen. Cijfers spreken dikwjjls duidelijker
dan de langste redeneeringen. Zoo heeft
een Engelschman nagegaan wat de regeering
des lands aan de Franschen in verschillende
tjjdperken gekost heeft.
Onder Napoleon I kostte de regeering
des lands aan de Franschen ieder uur
115.000 frs. Tjjdens de restauratie onder
Lodewjjk XVIII was het in een tijd van
vrede 119.000 frs. en onder zjjn broer
Karei X 121.000 frs. Men kan dus niet
zeggen dat het cjjfer van uitgaven, in de
eerste dertig jaren dezer eeuw veel gestegen
is. Lodewjjk Philips, de burgerkoning had
reeds 150.000 frs. per uur noodig, terwjjl
I gedurende het korte bestaan der tweede
republiek, na zjjn val in 1848, de uitgaven
tot 100.000 frs. daalden, om onder Napo
leon III itot 250,000 frs. te stijgen, maar
laarvoor had men dan ook de glorie van
Krim-oorlogen en Mexicaansche avonturen.
De republiek is echter volstrekt niet zuiniger
van 18701880 waren de kosten der
regeering 307.000 frs., van 1880 tot 1882.
405.000 frs. en van 1882 tot 1890,
453.000 frs. per uur. In ongeveer 90 jaren
dus een stijging van 115.000 frs. tot
463.000 frs.
Jaren lang is de begrooting van onze
Staats-uitgaven ongeveer 70 millioen ge
weest, nu is de begrooting voor dit jaar
ruim 136 millioen, zoodat in korte jaren
de uitgaven verdubbeld zjjn. Per uur kost
onze regeering f 15.550 en dit betreft dan
feiieen de Staat-uitgavennam men de uit
gaven der gemeente-besturen er bjj, dan zou
dit cjjfer vrjj wat hooger worden, en ver
geleek men die uitgaven met voor 40 a 50
nr vroeger, dan eerst zou men tot een groot
verschil komen, want de uitgaven der ge
meente-besturen zjjn aanmerkeljjk gestegen
en in evenredigheid daarvan zjjn ook de
belastingen hooger geworden.
Stjjging van uitgaven en verhooging van
belastingen is in deze eeuw regel. In alle
landen heeft men hetzelfde verscbjjnsel, alom
wordt geklaagd over de ontzettende lasten,
veroorzaakt door de groote uitgaven. Zjjn
die uitgaven, uitgaven van weelde, of zjjn
zjj noodzakeljjk? Was het noodig, dat het
eindcjjfer van onze Staats-begrooting ver
dubbeld werd om in de noodzakelijke be-
Aaar den iOn druk van Octave Feuillet.
hoeften te voorzien? Het schijnt wel zoo,
want alle pogingen om tot bezuinigingen
te geraken, zjjn mislukt. Ieder nieuw
ministerie trad op met de belofte bezuinigin
gen uit te voeren, om daardoor tot ver
mindering van lasten te komen, en spoedig
hoorde men dat bezuinigen niet mogeljjk was,
dat in tegendeel vermeerdering van inkomsten
en dus verhooging van belastingen dringend
van het ruilmiddel goud en zilver heeft een
denkbeeldige stijging van de inkomsten en
uitgaven veroorzaakt, en daarmede moet
rekening gehouden worden als het heden
met het verleden vergeleken wordt. Het
geld is minder waard geworden en de be
hoeften zjjn vermeerderd. Wil men nu de
vermeerderde behoeften weelde noemen, het
zjj zoo, maar men ga slechts weder in zjjn
noodzakelijk was. En zoo doende werd het gezin, heeft men daar ook geen tal van
Nadat mevrouw De Montauron aldus haar
boosheid had gelucht, scheen ze met gelaten
heid zich te onderwerpen aan de aquarellen-
•ssen. lederen dag zette zich Beatrice dus
op een vouwstoel naast Fabrice om te tee
kenen ot een stuk landschap of architectuur
te schilderen. Uit een natuurljjk gevoel van
welvoegeljjkheid verwjjderden ze ziek nooit
ver van de vensters van 't kasteel, waar ze
echter genoeg stof voor studie vonden, 't zjj
in 't kasteel zelf, 't zjj in den oniniddelljjken
omtrek.
Ondertusschen bracht de opening der
jacht in de eerste dagen van September
nieuwe gelegenheid tot uitspanning aan 't
gezelschup dat op »Les Genéts* bijeen was.
De jonge dames oefenden zich gaarne in
deze sport tot groote wanhoop en gewet-
tigden Bchrik van de jagers. Op verzoek
zjjner tante was Pierrepont de leermeester
en bestuurder van de ongeoefende jageresssen,
in 't bjjzonder van mejuffrouw De la Freil-
lade, die veel geschiktheid voor de jacht
toonde. We moeten zelfs bekennen, dat de
jonge markies zich bij voorkeur met Marianne
bozig hield, sinds hjj gemerkt had, dat haar
gro«te, verwonderde en reine oogen schatten
eindcijfer der verschillende begrootingen
steeds hooger en het voorbeeld door de Staat
gegeven, werd door de gemeenten trouw
gevolgd. Wel werden de begrootingen streng
gecontroleerd door de vertegenwoordigers
des volks, wel geeft die behandeling zoo
wel in het parlement als in de gemeente
raden aanleiding tot tal van op en aan
merkingen, tot verwjjten en beloften voor
de toekomst, maar daarbjj bljjft het ge-
woonljjk.
Het eindcjjfer verandert daardoor niet,
het stjjgt voortdurend, en ten gevolge daar
van worden de belastingen hooger. Weelde
of noodzakeljjkheid, mag men vragen, en
men moet de noodzakeljjkheid wel aannemen,
al is dit voor een gewoon burger moeieljjk
te begrijpen, als men nagaat, hoevelen met
een streng toezicht belast zjjn, en dus ook
streng moeten waken tegen onnoodige uit
gaven. Maar is het, wanneer wjj nog een troostende belastingen mogen daardoor
trap lager gaan, wanneer wij van de ge- j hooger zjjn geworden, het genot is vermeer-
meente afdalen tot het huisgezin, wel anders derd,' en dit is geen bezwaar, als ieder in
Zjjn ook de eindejjfers van de begrootingen zjjn kring slechts zorgt dat men binnen de
der gezinnen in de laatste veertig, v jjf tigpalen blijft en zjjn krachten niet overschat,
jaren niet ontzettend gestegen? Zjjn de in- want is dit het geval geworden, dan moet
artikelen gekregen die men vroeger niet had,
maar nu niet gaarne zou missen, ja onont-
beerljjk acht?
Wie zou zjjn kachel willen ruilen voor
het vuur op de plaat, wie zjjn meubelen
van heden voor de lompe stukken van
vroeger, wie zou nu nog op een steenen
vloer willen huizen en zich des avonds met
een kaarsje behelpen? Deed de Burgemeester
secretaris eener gemeente de zaken af in een
kamertje van zjjn woning, de aanschaffing
van een gemeentehuis is noodzakeljjk ge
bleken, dit is geen weelde-artikel. Wie zal
straatverlichting een weelde-artikel noemen?
Zoo is het in het gezin en in de ge
meente gegaan, zoo is het ook in den Staat.
Tal van zaken, die vroeger niet gemist
werden, omdat men ze niet kende, zjjn nood
zakeljjk, zjjn onmisbaar geworden, en daar
voor moet men zich nu de uitgaven ge-
komsten van toen voldoende voor heden?
Ieder ga het slechts voor zichzelven na, voor
zooverre hjj daarvan ondervinding heeft.
Ouden van dagen kunnen spreken van loonen,
die ons de vraag ontlokken: Maar waar
van leefden dan toch die menschen En
men zi<j|i bekrimpen, alleen voor het hoogst
noodige zorgen, en zich van alles onthouden
wat eenigszins gemist kan worden.
Zjjn de ingezetenen niet meer in staat
om in de behoeften der gemeente te voor
zien, dan is de gemeenteraad verplicht de
niet noodzakeljjk is, wat gemist kan worden,
en zjjn de ingezetenen het daaromtrent eens,
dan hebben zjj het bjj de periodieke aftre
ding van de raadsleden in de hand om hun
overtuiging bjj den Gemeenteraad ingang
te doen vinden.
Meestal zal het echter bljjken dat be
zuiniging hoogst moeiljjk is, meestal zal
het gaan als bjj de hooge Regeeringgroote
plannen om te bezuinigen en een hoogere
begrooting
Verbetering, zoo die noodig is, zal wel
alleen mogeljjk zjjn als men van onderen
bjj het gezin begint. Gaat men daar bezui
nigen, bepaalt men zich daar tot het noodigste,
wordt dat regel, dan zal dat voorbeeld zeker
gevolgd worden in de Regeerings-collegies,
waar de huisvaders hun denkbeelden en
hun streven naar zuinigheid overbrengen:
maar in geen geval zal men het zoover
kunnen brengen, dat vroegere toestanden
terug komen, dat de begrootingen voor
gezin, gemeente of Staat op de helft kunnen
gebracht worden. Daarvoor zjjn de tg den
te veel veranderd
Buitenland.
toch zjj leefden, zjj hadden hun dagen van uitgaven tot het meest noodige te beperken,
vreugde, van droefenis, zij hadden hun voor- j even goed als de huisvader daartoe ver
en tegenspoed, zjj leefden zooals wjj levenplicht is, als hg bemerkt dat zijn uitgaven
en misschien zagen zjj ook op den goed- de inkomsten overtreffen. In vele zaken zal
koopen t.gd en op de lagere loonen van j dan de gemeentewet achteruit gaan, de in-
vroeger neer, zooals wjj nu doen, als wjjgezetenen zullen in veel moeten berusten,
50maar daarvoor zullen dan ook de belas
tingen minder worden. Spoedig zal dan
bljjken of het bespaarde een weelde-artikel
onzen tijd vergelijken met wat 40 a
jaren vroeger was.
Alleen de meerdere weelde veroorzaakt
niet de stjjging der uitgaven, ware dit het1 was, dan wel of men iets noodzakelijks ver-
geval, dan zou bezuiniging, een aanzienljjke loren heeft, en wanneer dit het geval mocht
bezuiniging, op alle begrootingen, zoowel
van den Staat als van gemeente en huis
gezin, mogeljjk zjjn, maar dit is bljjkbaar
het geval niet.
De aanmerkeljjke verlaging van de waarde
van vroegtjjdige verdorvenheid verborgen.
De waarheid is, dat dit pittig mengsel hem
vermaakte uit kunstliefhebberjj.
Mevrouw De Montauron, die altijd op
de loer lag met wjjdgeopende oogen en
opgestoken ooren, bemerkte dit spoedig en
legde het uit als gunstig voor haar plannen.
Ze besloot, zooals ze 't noemde, de koe bjj
de horens te vattenze vroeg haar neef op
't gewone geheime audientie-uur op haar
kamer. Pierrepont ging er heen, niet zonder
levendigen angst, want hg voelde, dat hg
in de knel zou komen.
Mjjn beste, zei de barones met een ver
heugd gelaat, lk behoef je nauweljjks te
vragen of je keus gevestigd is. Je omgang
met Marianne zegt sedert eenige dagen,
goddank, meer dan genoeg en ik hoop, dat
ik je feliciteeren mag.
Tante, antwoordde Pierrepont, het spijt
me vreesljjk, dat ik u moet teleurstellen,
't Is waar, dat mej. De la Freillade me be
langstelling inboezemt. Ik bewonder haar
zelfs, want, hoe jong ze is, is ze een co-
mediante van den eersten rangMaar
ik moet u openhartig zeggen, dat ik haar
nooit zal trouwen.*
»Roe, wat wil dat zeggen?* vroeg me
vrouw De Montauron, die erg rood was
geworden.
Luister Tante! Hij deelde haar toen,
zonder iets weg te laten, 't geheele gesprek
mee, dat hjj dien morgen onder de vensters
van Fabrice had gehoord. >Als ik u dat niet
eerder keb verteld,* voegde hjj er bjj, »is
't, omdat het me spjjt u te moeten teleur-
zjjn, zal wel raad geschaft worden, hoe
arm de gemeente moge zjjn.
Veel hoort men klagen over de hooge
lasten, maar dat klagen brengt ons weinig
verder. Er moet aangewezen worden wat
stellen.*
Een oogenblik bleef mevrouw De Mon
tauron verslagen, maar weldra vatte zjj
weer moed en zei op bitteren toon
»Ik zie in dit alles niets dan kinder
achtigheden, pochergen van een jong meisje,
dat mevrouwtje speeltik zou durven
wedden, dat ze evenwel een uitmuntende
en eerljjke vrouw zal zjjn.*
>'t Is mogeljjk!* zei Pierrepont, »maar ik
zal er de proef niet van nemen.*
»Niemand dwingt je er toe, mjjn jongen.
Maar als je meent een meisje te zullen
trouwen, dat in een donkeren toren is op
gevoed, dat nooit iets gezien of gehoord
heelt, en dat iu haar echtkoets de onschuld
van de wieg meebrengt, ben je onnoozeler
dan ik dacht.*
Tante, ik geloof werkeljjk niet belache-
ljjk veeleischend te zjjn, als ik in mjjn
vrouw andere beginselen vraag, dan die
van Mejuffrouw De la Freillade, voor welke
kinderen slechts de lastige hansworsten zjjn
en schoonheidsverwoester8en wat de
schandeljjke geschiedenissen, deonwelvoege-
lgke schertsergen, en de bedekte onkuisch-
heden betreft, waarmee Mejuffrouw De
la Freillade hare gesprekken met haar
vriendinnen opsmukt ik weet heel goed
dat dit alles thans onder de vrouwen,
en helaas, zelfs onder de jonge meisjes in
de mode is Maar, als ik trouw, is 't
niet om in mjjn hnis gesprekken te hooren,
zooals ik ze thans bjj de meisjes hoor
Integendeel, 't is om niet langer dien toon
en die taal te hooren, welke mg walgen
nog niet in zjjn roof holen teruggetrokken
evenals bjj overstroomingen een slijklaag
achterbljjft, zoo is na de terugtreding van
de studenten van het oorlogsterrein, achter
gebleven een oproerige, woelige, gevaarljjke
massa, die noch gansch andere eischen zou
stellen dan de aftreding van den prefect van
politie, als hun tot eischen stellen gelegen
heid werd gegeven. Dat 't zoover niet komt
daarvoor zal worden zorg gedragen door
niet minder dan 25 bataljons infanterie en
6 nieuwe regimenten cavalerie, plus de
16000 man van het laatste wapen die er
reeds waren.
In den ministerraad deelde Frankrjjks
premier zjjn collega's mede, datT naar zjjn
meening, de rust en de orde volkomen zjjn
hersteld, wat evenwel de handhaving der
voorzorgsmaatregelen niet buitensloot. Deze
laatste bjj voeging heeft gelukkig de op
timistische kleur van het eerste deel van
des premiers betoog eenigszins verzacht, er
zou anders een vreemde tegenstelling zjjn
geweest tusschen deze geruststellende ver
zekering en 't geen de Place de la Republique
en omliggende straten zoo af en toe in den
loop van den avond te zien gaven't is
alleen aan de enorme machtsontwikkeling
te danken, dat botsingen tusschen de vrienden
der rustverstoring en hen, die juist zjjn aan
gewezen om de orde te bewaren, niet veel
heviger waren.
Van studenten-onlusten kan en mag
geen sprake meer zjjn, men kan terecht
zeggen, dat 't daarmee uit is, maar in de
plaats der rumoerige studeerende jongeling
schap is getreden een bende schooiers, anar
chisten, communards, oude kennissen der
justitie enz. en gebleken is, dat een groot
deel dier individuen van de gevaarljjkste
soort, betaald worden voor heldenstukken,
door lieden, die bjj een revolutie, al ware
zjj op nog zoo kleine schaal, zouden kunnen
profiteeren. Dat leger, bestaande in hoofd
zaak uit paria's der maatschappjj, heeft zich
't is om een weinig zuivere lucht aan mjjn
haard in te ademen.*
Beste vriend, zei de Barones zacht, want
de flinke, ernstige toon van De Pierrepont
boezemde haar ontzag in, deze gevoelens j
doen u eer aan, zekermaar als je zulke
sterke vooroordeelen tegen de tegenwoordige
dames hebt, kan je me wel dadelgk zeggen,
dat je'van 't huweljjk afziet... Want ik
wil je eens vragen, in welk werelddeel wil
je een meisje zoeken, dat niet min of meer
»iets geheimzinnigs* is?«
»Mjjn hemel, Tante, liever dan 't ge
vaar te loopen »iets geheimzinnigs* te
trouwen, zooals Mejuffrouw De la Freillade,
werd ik honderd maal monnik 1 Maar
als het zeker is, zooals u me vroeger zei,
dat men geen vrouwen op de proet kan
nemen, is het dan ook onmogeljjk een meisje
te vinden, dat reeds eenigszins de proef
heeft afgelegd, dat door bjjzondere omstan
digheden, door haar lotgevallen bjj v-
door ongeluk haar waarde heett ge
toond, en wier verleden een waarborg
voor de toekomst geeft?*
Mevrouw De Montauron had steelsge-
wjjze een scherp-onderzoekenden blik op
haar neef geslagen, en haar dunne lippen
knepen zich meer dan gewoonljjk samen,
toen ze antwoordde
Ja, zonder twjjfel, dat is te vinden
maar ik moet je doen opmerken, dat de
meisjes, die in de school van 't ongeluk
zjjn opgevoed, doorgaans zoo arm als Job
jzgn.«
I >De bruidsschat komt bjj mg maar in de
Te Parjjs hebben Vrjj dag 120 socialis
tische vereenigingen besloten tot eene alge-
meene werkstaking.
De werkstaking der Parjjsche koetsiers
is geëindigd, maar de werkstakers hebben
besloten weer te beginnen, zoodra het ge
middelde, dat de rjjtaigmaatschappjjen dage-
ljjks van den koetsier eischen, wordt ver
hoogd.
In den Duitschen Rjjksdag heeft de rjjks-
kanselier het legerplan aanbevolen, op grond,
dat het de geringste eischen stelt om Duitsch-
lands positie in Europa te verzekeren en
Daitschland in de mogeljjkheid te stellen om
evenals tot nu toe ten gunste van het
behoud des vredes eene voldoende militaire
macht in de weegschaal te kunnen werpen.
De rjjkskanselier eindigde met een beroep
op den Rjjksdag te doen om toe te staan
wat noodig is, opdat Duitschland zich zon
kunnen verheugen in een rustig bestaan en
gerust in de toekomst zou kunnen zien.
De hoofden van de verschillende partgen
namen daarna het woord, en spraken hun
vooren tegen over het plan uit. Het scherpste
liet de socialist Liebknecht zich uit, door
te zeggen:
>Men wil ons weer wjjsmaken, dat groote
legers noodig zjjn uit vrees voor Rusland
en Frankrjjk, terwjjl het alleen te doen is
om de macht te versterken, ten einde zich
tegen ons, het volk, te beschermen!*
Hg eindigde met de verklaring, namens
zjjn partjj, dat hg het legerplan verwierp,
omdat de menschheid eene hoogere taak
heeft dan zich voor te bereiden op moord
in massa.
De woordvoerder der vrjje conservatieven
drong aan op aanneming van het leperplan;
ik geloof helaas, zeide hjj, dat Duitschlands
positie en piestige in het drievoudig ver
bond reeds verzwakt zjjn, zoodat nu de aan
neming van het legerplan dringend noodig
tweede plaats, Tante!*
»NatuurljjkJe bent rjjk en met
zoo weinig tevreden, 't Is waarechjjnljjk, dat
je mjjn fortuin zult ervenmaar je znlt me
toestaan, dat ik je herinner, dat je nog
lang kunt wachten. Mjjn vader werd vjjf-
en-tachtig ik kan dus nog een dertig jaren
levenen ik wil je niet verbergen, dat
ik dat ook van plan ben.*
>Tante!« zei Pierrepont op een toon van
ernstig verwgt.
»'t Zjj zoo Ik heb ongelgk,* zei ze
»Al die dingen maken me in de war
we zullen er later wel over spreken. Ga nu
heen, mjjn vriend!*
En Pierrepont ging heen, nadat hjj haar
de beide handen had gekust.
Alleen gebleven, stond de barones eens
klaps op uit haar fauteuil, liep de kamer
in, en rook verscheidene malen aan haar
flacon. Te gelgkertgd hield ze een inwendige
alleenspraak, die we zoo kunnen vertalen:
>Geen twgfel meer! Hij denkt er aan! Ik
dacht het allangZjjn oplettendheid voor
haar zjjn afgetrokken onverschilligheid
voor de anderenzjjn eeuwig uitstellen
en toch kon ik niet vooronderstellen, dat
tot zoo'n vreeslgke domheid in staat zou
zjjnzoo gek en zoo ondankbaar
Eerst me dat meisje ontnemen, waar ik
niet buiten kan en dan me den last voor
hun huishouden opleggenwant als ik
ze niet help kunnen ze niet levenZjjn ze
't eens Is 't nog tijd om dien slag af
te wenden? Dat moet ik eerst weten 1*
Wordt vervolgdj
Nitiiwm»