llel Land van lleusden en Allena, de Langstraat en de Bonnnelerwaard.
Brieven uit Amsterdam.
FEUILLETON.
Kunstenaars-Eer.
Uitgever: U. J. YEIERMAX, Heusden.
M 1235.
ZATERDAG 9 SEPTEMBER.
1893.
VOOR
Dit blad verschgnt WOENSDAG en ZATERDAG.
^Abonnementsprjjs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 ct. Elke regel
meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Yrgdagmer-
gen ingewacht.
Van de kermis met haar bekenden nasleep
big ven we gelukkig verschoond, maar de
tweede natuur, die gewoonte heet, wil dat
we toch eens uitgaan op de aloude Sep
temberdagen. Dat is zoo diep geworteld
dat dienstmeiden in die maand recht hebben
op éêc 'jen dag en de werklui dien er ook
afnemer dat Artis juist in September
kaarten voor handwerkslieden en dienst
boden verkoopt, waarop tusschen twee
haakjes ook heeren en juffrouwen naar de
apies gaan kijken, daar voor een massa van
gezegde heeren en dames de contributie te
hoog is; ook het Panopticum opent zijn
fraaie zalen die maand voor half geld
(25 ct.) en men zegt dat September de rjjkstc
maand voor die instelling is. Op het eind
der maand worden we door uitgaande
meiden, knechts, boodschaploopers, kranten
jongens, postboden etc. tot een bjjdrage in
de kosten uitgenoodigd, door middel van
kaartjes, waarop het niets zeggende woord
»Najaarsgroet« gedrukt staat, welke groet
in de plaats getreden is van de aloude
kermiswensch. De vorm is veranderd, doch
het doel is 't zelfde: 't is eenvoudig om een
fooi te doen.
De kinderen, die op feestdagen behoorlijk
vacantie krjjgen en bovendien in den zomer
nog 4 volle weken (waarbij één schoonmaak-
week) nemen er in September nog een dag
extra van om met vader en moeder, broeders
en zusters naar Artis te gaan, beladen met
al wat bakker en fruithandelaar voor
lekkers te koop heeft. Ook het naastliggend
wijnhuis (Amsterdamsche term voor kroeg)
wordt voor de afreis bezocht tot 't innemen
van ballast en tien uur 's morgens slentert
de heele familie, vader met de flesch op zak,
moeder en dochters beladen met krenten
broodjes en iedereen met zakken vol peren
en appelen door Artis lievelijke dreven, in
gezelschap van honderden eveneens uit
gaande handwerkslieden.* In den laten
namiddag dry ft men naar huis om de
kleintjes te bezorgen, terwgl de ouderen den
dag besluiten met de »kemedie« en wel die,
waar de meeste kans is pret te hebben.
Den volgenden dag verslaapt men een
schoft, gaat een beetje soezig aan den arbeid,
maar erkent toch »'n verduiveld oardigen
uitgoansdag* gehad te hebben. (Ik kan deze
drie woorden niet schrjjven zooals ze in den
mond van 't volk klinken want wij hebben
geen letterteeken dat de ui van den Am
sterdammer afbeeldt. Die klinkt als een u
(28
XI.
FIN DE SIÈCLE.
Mevrouw De Montauron had geen andere
beschikkingen gemaakt, en dus trad de
markies De Pierrepont in 't wettig bezit
van al haar goederen, wat hem een jaar-
lijksch inkomen verzekerde van meer dan
vierhonderd duizend francs. Den eersten
tjjd van zjjn rouw bracht hij door met op
zijn eigendom »Les Genets* te jagen en
omstreeks 't eind van October ging hij naar
Parijs terug. Hij betrok het groote hotel
in de Rue de Yarenne, dat zijn taDte had
toebehoord; maar hg behield ook zgn ver
trekken op den boulevard Malesherbes, wat
groote vreugde gaf aan de damesHij
was altijd, zelfs in den tijd zijner betrekke
lijke armoede, zeer gezien geweest in de
Parijsche wereld, waar zgn ridderlijke be
valligheid, zijn persoonlijke waardigheid en
zgn bescheiden hoffelijkheid den toon aan
gaven. Niet zonder verrassing zag men hem
weer op 't tooneel verschijnen, (waar hg
zooals in het woord mud, maar dan lang
gerekt).
De >Kemedies« wedjj veren in deze maand
in het voor 't voetlicht brengen van de dolste
stukken, echte draken, aangelegd meer om
bezien, dan gehoord te worden. Op 't oogen-
blik zgn ze nog niet aangevangen, op de
Salon des Variétés na, die een stuk be
gonnen is, dat den verheven titel de Rage
bol voert. Nadat de directie eenmaal met
de Doofpot een machtig succes (vooral voor
de kas) heeft behaald, is 't haar niet kwa
lijk te nemen dat ze dit voordeeltje elk
jaar tracht te genieten. Het stuk van '92
echter pakte niet, ik meen dat het 20 voor
stellingen gehaald heeft, nog al wel, maar
vergeleken met de Doofpot waarvan er ruim
200 gegeven zijn, is dat niets. In dien tus-
schentjjd is de orkestdirecteur, tevens com
ponist der kermismoppen, tot een edeler
werkkring geroepenhij is n.l. onderdirecteur
geworden van 't orkest van Kes, maar heeft
verlof gekregen voor dit jaar nog zgn
muzikale talenten aan de Ragebol te be
steden 't is te hopen dat hg ze er niet
mee wegveegt en ook dat hij verder los
blijft van dergelijke muzikale uitwassen.
Gister avond eerste opvoering van de
Ragebol. De eerste voorstellingen hebben
altijd plaats of Vrijdag of Zaterdag, dewjjl
de christenen niet de trouwste bezoekers
der schouwburgen zijn. De zaal was stamp
vol. Ik zou uw lezers gaarne deze echt-
Amsterdamsche revue navertellen, maar ze
woelt nog even verward in mgn hersens
om, als gisterenavond toen ik half een de
Salon verliet. Aan dergelijke stukken is
geen houvast te krggen, er loopt geen draad
door, 't zgn aan elkaar geregen onmogelijk
heden gebaseerd op Amsterdamsche toe
standen.
Laat me zien. Daar is een schilder, Daniël
geheeten. 'k Zou er wat op durven ver
wedden dat de fabrikant der revue daarmee
geen schilder, maar een ander kunstenaar
bedoeld heeft. Daniël wil een schilderij maken
voor Chicago, om geld te maken. Bij krijgt
bezoek van een tooneelspeler die hem gek
verklaart. Denken* zegt Toddg, »moetje
maar niet werken. Waar zou je voor werken,
voor de onsterfelijkheid »Neen,« zegt
Daniël, »voor Chicago.* Toddg raadt hem
aan zich eerst te laten knippen aangezien
lange haren uit de mode zijn. Daan stemt
dat toe en wordt gemillimeterd door een
Indiaan.
Nu komen eenige glundere boerinnetjes
klagen dat de schilders geen modellen meer
gebruiken
zoo bekend en gewaardeerd was,) terwijl
thans op zgn gedrag meer viel aan te merken.
Reeds den vorigen winter, na zijn terug
komst uit Londen, had men vreemde ver
anderingen in zijn gewoonten opgemerkt.
Men had hem zeer dikwijls in 't théater
gezien achter 't scherm van een tooneelloge
in gezelschap van jonge vrouwen, die zonder
twijfel heel lief waren, maar met welke
men zich niet meer in 't publiek vertoont,
als men geen jongeling meer is. Die bijzon
derheid, men zal 't zich herinneren, was
niet ontsnapt aan de helderziendheid van
Marianne De Treillade. Men had hem
ook te paard door de lanen van 't Bosch
zien slenteren, met eenige amazones, die
al zeer weinig menschenschuw waren, en
dit had niet minder vewondering gewekt
in een man, die steeds uiterst welvoegeljjk
was geweest. Men zei zelfs, dat hij uit En
geland een ondeugd had meegebracht, die
daar niet zoo zeldzaam is als bij ons.
(FrankrijkDe Burggraaf d'Aymaret zei
tenminste, dat die drommelsche De Pierre
pont daar ginds zeer sterk was geworden
in 't gebruik van port en brandy.
De twee personen, die van geheel Parijs
het meest belang stelden in De Pierrepont,
n.l. Béairice en Mevrouw d'Amaret, waren
toentertijd door die geruchten wel wat ver
ontrust; maar ze hadden ze 't liefst be
schouwd als uitgestrooid door kwaadspre-
keudheid.
Maar toen hij te Parijs terug was gekomen,
had de rijke erfgenaam van Mevrouw De
»De kunst is zeker net als wij
Intens, maar ongezond,
zingen zij en Toddg verklaart Daan hoe
men een groot talent wordt
Als je vrienden en trawanten
Je werk opvjjzlen in de kranten
Dan ben je in een maand of drie
Een groot genie
Wanneer je gaat exposeeren,
Dan moet je een hoogen prijs noteeren
En 't heet heel gauw: «die vent
Heeft veel talent!*
De komst van een nieuw, lief model
Yvette brengt Toddg op 't idee eener sym
bolistische schilder jj. Hg stelt vóór het doek
eenige levende figuren als parodie op een
schilderg van Toorop. Yvette wordt in een
kinderstoel geplaatst en daarnaast een deur
waarder, gestoken in een ezelsvel. Op Toorop's
stuk staat een lantarenpaal, in plaats daar
van komt hier een ragebol en klaar is
't stuk. Het heet: »het jongste en tegen
woordig geslacht.*
Een Amerikaansch kunstkooper, Coock
geheeten, is vol bewondering voor Daans
werk, koopt het en betaalt zijn schuldeischers,
doch daarmee geëindigd, bemerkt hij dat
de schilderg verdwenen is, alleen het
doek is gebleven. Ook de ragebol, waarop
hjj nu beslag legt en met dezen gewapend
trekt hij er op uit om het jongste en tegen
woordig geslacht* op te zoeken.
Eerst komen we nu in de bekende tijding
zaal van de Telegraaf, die gratis-paraplui
tegen onvoorziene regenbuien, in de Kalver-
straat. Daar komt een koloniaal een mop
zingen en Knoopie met zijn vrouw en 6
spruiten, kaartjes koopen voor Zandvoort.
Ze denken dat hier 't station is en mevrouw
bergt voor de goedkoopte haar lievelingen
onder haar rokken. Cooks komt ook, koopt
de Telegraaf en stjjgt op in een luchtbal,
zonder te betalen. Foezel, de bekende agent
uit de Doofpot, tracht hem te arresteeren,
maar stggt, hangende aan de mand mee,
de lucht in.
Cooks daalt met zijn ballon neer op de
loods op 't Damrak, welke loods we zien
veranderen in een museum, een confectie
magazijn en eindelijk in het Kon. Post
kantoor.
Nu zien we gemeenteraadsleden opkomen
en hooren we Yvette zingen over »de kritiek*
en treedt ook het a capellakoor van Daniël
de Lange op, bg welke gelegenheid Yvette
zingt
j>Ik sta met Sweelinck op,
Ik ga met Bach naar bed,
En ik haat Gounod en Bizet, ajassis,
Montauron, alsof hg bedwelmd was door
zgn nieuw fortuin, zoo luid van zich doen
spreken, dat zelfs de meest welwillende
niet kon ontkennen, dat er een groote ver
andering met hem had plaats gegrepen. Hg
was nooit een puritein geweestmaar hij
had altijd gezorgd, dat niemand kon spreken
van zijn liefdesavonturen en nog minder van
zgn ondeugdenmaar nu zou men gezegd
hebben, dat hij de openbare meening trachtte
te trotseeren. Zoo b.v. maakte hij volstrekt
geen geheim van de betrekking waarin hij
stond tot een ster uit de opera, die door zgn
mildheid eiken dag het schoonste span van
Frankrijk door het Bosch mende. Maar dat
was, zei men, de minste zijner afdwalingen,
en men begon van hem allerlei dingen te
verhalen, die heelveel op lage losbandigheid
geleken. Men sprak als een publiek geheim
van zekere wekelijksche soupers, waar hij
met eenige vrienden allerlei vrouwen noo-
digde, vrouwen zonder vooroordeeleu, die
als sterren, welke uit haar baan zijn ge
raakt, op de grenzen van de wereld en de
demi-monde ronddwalen. Eenigen ervan
waren daar zelfs gebracht door hun echt
genoot, die wij daarvoor naar waarde willen
prijzen.
Men verhaalde van Pierrepont andere
buitensporigheden van dezelfde soort, die
we nh-'t behoeven te vermelden, en die,
zonder nog juist zgn eer te bezoedelen, toch
langzamerhand op zijn tot nu toe zoo geërde
naam menige vlek wierpen.
Béatrice en mevrouw d'Aymaret leefden
'k Ontbijt met Weder en ik soupeer met
Niemand minder dan Orlando Lassis.*
Vervolgens zien we ook de molen op
graven uit de gedempte Zaagmolensloot en
't is daar dat Foezel een bundel papieren
vindt, die bg onderzoek blijken te bevatten
het verloren gasthaisplan
Het volgend bedrjjf speelt in het Paleis v.
V. en natuurgetrouw zien we daar de leden
elkaar in 't haar vliegen, waarna Foezel een
lied ten beste geeft:
»Wij sjokken met talent,
Ja, wij sjokken permanent,
Ja, dat sjokken is patent,
Wg sjokken heel den dag,
Daarvoor zijn wg agent
In 't laatste bedrgf komen allen te Chicago,
waar Daniël belooft voortaan alléén »jongste
geslachten* te zullen leveren. Ziedaar iets
uit de Ragebol, niet meer dan een paar
borstels van deze revue, die langgerekt en
onbelangrjjk als zij is, ternauwernood de
20 opvoeringen van de Groote Trom zal
halen.
Schaamte overvalt me dat ik u, staande
op den drempel van een nieuw tjjdperk in
de geschiedenis der hoofdstad, met deze
dingen durf aankomen. Ik had u eigenlijk
wel wat politiek moeten opdisschen, want
nu de Raad »om« is, verwacht men a. s.
Woensdag een algeheele omkeering. Onze
Raad telt op 't oogenblik 8 radicalen, 6
anti-rev. 6 kath. tegenover 19 liberalen.
De verbonden minderheden kunnen dus
de zaken regelen naar hun wil. De weth.
Dyserinck legt zgn waardigheid neer en
naar men zegt ook die van onderwijs. In-
tusschen wordt ons bg de ingediende be
grooting eene kleine versnapering geboren
het vooruitzicht n.l. dat 't volgend jaar de
gemeente-opcenten op 't personeel maar 90
zullen zgn. Dit jaar zgn ze 94 De begroo
ting sluit met een bedrag van f13635229.
A., 3 Sept. '93. J. L.
Buiten land-
Over het verbljjf der in Kiel gearres
teerde Franschen zgn in de laatste dagen
nog eenige merkwaardige bijzonderheden
bekend geworden. In het gezelschap der
Franschen bevond zich gedurende hun ver
bljjf te Wilhelmshaven, dat juist samenviel
met het drie dagen durende schuttersfeest,
een bejaarde, voornaam gekleede dame,
welke Fransch met haar begeleiders sprak,
Daar deze dame in Kiel niet meer gezien
is, vermoedt men, dat ze met de opnamen
zoo spoedig mogeljjk zich naar Frankrjjk
begeven heeft.
te veel in de Parjjsche kringen om niet met
eigen oogen van tijd tot tjjd, nu in 't théater,
dan in 't Bosch getuige te zjjn van de zeer
weinig verborgen uitspattingen van den
markies. De burggravin was er van op de
hoogte gesteld door haar man, die een ge
woon gast was bjj soupers en Béatrice door
Gustaaf Calvat, welke door zijn los maar
vrooljjk leven toegang had tot de théaters
en koffiehuizen der journalisten en er gretig
alle loopende schandaaltjes opzamelde. Er
was nooit veel sympathie tusschen hem en
Pierrepont, dien hjj soms bij zijn schoon
broeder ontmoette, geweest; en hij vond het
heel prettig zijn beschimpingen op den voor
grond te stellen, vooral bij Béatrice, wier
geheim gemeenschapsgevoel met een man
uit haar stand, hij begreep. Maar, wat
Pierrepont meer dan iets anders bij die twee
vrouwen beschuldigde was, dat hij, als een
bekentenis van zijn onwaardigheid, beiden
volstrekt niet meer bezocht. Hjj kwam zelfs j
niet meer in 't atelier van Fabrice, wien
dit als een trouw vriend en hospitaalkame
raad zeer speet.
Pierrepont had ook bjjna al zgn vroegere
betrekkingen afgebroken. Somtjjds zag men
hem nog in de gezelschappen; want om
streeks het midden van December ontmoeten
wjj hem in 't kleine salon van Marianne
de la Treillade. 't Is waar, dat hjj er komt
door een geheel bijzondere omstandigheid
hij komt er om mejuffrouw De Treillade te
feliciteeren met haar huwelijk, want dit lieve j
meisje gaat trouwen. Ze trouwt met baron
Te Agram staan thans twee bedelaars
terecht, die zich van drie kinderen hadden
weten meester te maken, welke zjj op beest
achtige wjj ze mishandeld hadden, teneinde
daardoor het medelgden der voorbggangers
te wekken. De ter terechtzitting bekend ge
worden feiten zgn vreeseljjk en hebben als
een staaltje der menscheljjke verdorvenheid
in het geheele land de grootste sensatie ge
maakt.
De beschuldigden zgn Karl en Anton
Terk, uit Stiermaken, die op hunne bedel
tochten in het Kroatisehe dorp Svecencina
gekomen, vernamen dat zekere vrouw twee
gebrekkige kinderen had, van welken last
zjj wel bevrjjd wilde wezen. De beide broeders
begaven zich daarop naar die vrouw en na
eenige onderhandelingen werd de schande
lijke koop beklonkende onnatuurljjke
moeder stond de kinderen af, om daardoor
van alle zorg bevrjjd te zjjn; zelfs werd er
eene schrifteljjke verklaring opgesteld,
waarin zjj uitdrukkeljjk van alle rechten
op haar kroost afstand deed. Daarmede
werd door de bedelaars de grond gelegd
voor eene florissante zaak; eenmaal in het
bezit dier twee ongelukkige schepsels, assosi-
eerden de bedelaars zich nog met een derden
persoon, een gebrekkig man, die ook voor
zgn deel het medelgden van het publiek
wekken moest. In een ander dorp maakte
het driemanschap zich nog meester van een
10-jarig meisje, dat zjj op barbaarsche wjjze
de oogen uitstaken.
Voor don rechter waren deze drie be
klagenswaardige slachtoffers te angstig om
vrij uit te sprekendoch toen hun verzekerd
was dat zjj van de bedelaars niet meer te
vreezen hadden, werden hunne tongen losser.
Zoo deelde een van de kinderen mede, dat
hem de voeten verschroeid waren, om met
de open wonden het medeljjden der voorbg
gangers te wekken. Van het tweede waren
de ledematen op zoo wreede wjjze ineen
gewrongen en gebroken, dat de knaap
weinig meer dan een vormlooze klomp was.
De bedelaars trokken met de kinderen van
kermis tot kermis, en dik wjj ls kwam het
voor dat de onmenschen met hun schande-
Ijjk schouwspel 50 fl. per dag ontvingen.
De verontwaardiging onder het publiek was
zoo groot, dat de booswichten nauweljjks
het gevaar ontliepen op de terechtzitting
aan de gendarmes ontrukt en gelyncht te
worden. Groote sensatie maakten de ver
klaringen van den geneesheer, met het heel
kundig onderzoek belast, die nauwkeurig
beschreef hoe de wonden gemaakt waren en
welke pjjnen de kinderen daarbjj hadden
Jules Grèbe, zoon uit het bankiershuis Ge
broeders Grèbe, reeds bezitter van een
dozijn millioentjes van vaders zjj de, en ver-
moedeljjk erfgenaam van zgn oom.
Op 't oogenblik dat Pierrepont binnen
treedt is mevrouw De la Treillade, die 't
zeer druk heeft en de armen vol heeft met
kostbare cartons, gereed om uit te gaan;
zij verzocht hem haar te verontschuldigen,
als ze hem met haar dochter en miss Eva
alleen laat, maar men wacht haar in 't
groote linnenmagasin op den boulevard.
Heeft Pierrepont vroeger mejuffrouw De
la Freillade niet ten huweljjk begeerd, in
andere opzichten vindt hjj haar wel zjjner
aandacht waardig, en hjj bljjft van tjjd tot
tijd voor de toekomst aan haar denken.
Mejuffrouw*, zegt hjj, terwjjl hij zich
zet op een ernstigen, eenigszins dubbel-
zinnigen toon, veroorloof mij U mjjn op
rechtste gelukwenschen aan te bieden
Ge huwt een mijner jeugdige en goeds
vrienden, een volmaakt beminljjk man
en een uitmuntend mensch, van wien ge
zult kunnen maken wat ge wilt.*
»Ik weet niet,* zegt Marianne, hem in 't
wit zjjner spottende oogen ziende, >ik weet
niet of hjj zoo voorbeeldig is, als gjj zegt;
maar hjj geeft u in elk geval een navol
genswaardig voorbeeldhij komt tot
staan
Ongelukkig vindt niet ieder zulk een
goede gelegenheid daartoe, mejuffrouw!*
f Wordt vervolgd,/
1IEIWKRM»
Aaar den iOn druk van Octave Feuillet.
DOOR B.