I!el Land van Heusdcn en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
EERSTE BLAD.
koloniën.
M 1339.
FEUILLETON.
Een Lentedroom.
Uitgever: L. J. YEEEMAH, Heusden.
ZATERDAG 8 SEPT.
1894.
Van
VOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7Y9 et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjj dagavond
ingewacht.
Advertentiën voor dit blad worden tevens gratis op
genomen in het Land van Altena.
Het bezit van koloniën is ten allen tjjde
zeer verkieslijk geacht. In overoude tijden
werd de Middellandsche Zee gekoloniseerd
door de Grieken. Het tegenwoordige Mar
seille, tal van steden in Italië, Spanje en
Noord-Afrika zijn aangelegd door Griekscbe
kolonisten en brachten daar Grieksche taal,
zeden en gewoonten. De Grieksche bescha
ving deed krachtig haar invloed gelden op
de onbeschaafde Romeinen. Die koloniën
werden aangelegd om overbevolking in
Griekenland te voorkomen en om den handel
uit te breiden. De kolonisten bleven Grieken
door hun taal, hun godsdienst en hun
spelen, waarvoor zij op bepaalde tijden het
moederland bleven bezoeken. De Olympische
spelen om de vier jaren gevierd, werden
bezocht door allen, die in eenige betrekking
stonden tot Griekenland.
Ook de Romeinen legden op hun tochten
koloniën aan, meestal voor krijgskundig
belang. Het oude Keulen, Colonia, Agrippera,
het Neomagum, ons Nijmegen, waren mili
taire koloniën. Met den val van het Ro-
meinsche rjjk hield het stichten van koloniën
opeerst op bet einde der Middeleeuwen
.toen de Portugeezen de vreemde zeeën
gingen bevaren en den zeeweg naar Indië
vonden, toen de Spanjaarden naar Amerika
voeren was de tjjd weer gekomen dat Oud-
Europa koloniën stichtte in de nieuw ont
dekte landen. Spoedig vond dit voorbeeld
navolging en alle volken trachtten zich
bezittingen te verwerven in andere wereld-
deelen. Hier zocht men door kolonisten
handelsbetrekkingen 'aan te knoopen, daar
weder werden koloniën aangelegd door
ontevredenen die om reden van godsdien-
stigen of politieken aard het moederland
den rug toekeerdenelders werden stukken
lands in bezit genomen om krijgskundige
redenen, in alle gevallen hield men weinig
rekening met de belangen der inboorlingen
alle middelen die gebezigd werden, waren
goed, mits men slechts slaagde. De ge<
schiedenis der meeste koloniën verhaalt ons
OSSIP SUHUBIN.
(6
Haar gezicht was bleeker dan gewoonlijk
de lippen rooder, eene uitdrukking van
smartelijke geestvervoering lag op haar
trekken, op haar gesloten oogen, haar
lachenden mond. Eensklaps sloeg ze de
oogen vol op, en een twijfelenden vragenden
blik viel in den mijne
Langzaam liet ik haar hand losglijden
»Geneveva« riep Madame Guichard van
binnen Geneveva ijlde voort ram
melend sloot zich de zware, zwarte deur
achter haar.
Ik was alleen.
Al mjjn kleine, gezochte leugens vielen
me in nog voor weinig dagen had ik
daarmee onbeholpen gelachen nu wist
ik, dat ik er een misdaad mee had begaan.
Vol onrust verliet ik de stille straten
en wandelde langs den Boulevard om me
te vermoeien, te verstrooien. Hoe hinderde
ue die hatelijke alledaagsche drukte!
Die geblankette vrouwen voor de café's
de tot het dak verlichte venters der basars
de gaslantaarns de hate lp ke stoflucht,
alles stond me tegen.
»'tls me, alscf ik waanzinnig zal worden
of sterven
Die woorden van Genevena kwamen me
immer weer in de gedachten. Ik voelde
een knagend berouw, maar te midden van
dat berouw, beving me eensklaps een wilde
vreugde, een sterk verlangen.
Daar stak iemand de hand door mjjn
van gruwelen die den Europeeschen naam
gehaat moesten maken bjj allen die ook
aan andere kleuren dan het blanke ras een
menschwaardig bestaan willen verzekeren.
Werd slechts de schjjn gered, dan werd
het met de middelen zoo nauw niet ge
nomen.
De inboorlingen van Peru en Mejico
werden door de Spanjaarden uitgeroeid, er
bleef geen werkkracht meer beschikbaar om
de mijnen en plantages productief te maken,
en diep medelijden werd gevoeld met de
arme verdruktenduizenden en duizenden
waren op allerlei wijzen gedooddit moest
eindigen, maar men moest toch werkkrachten
hebben. Wie kon die beter verschaffen dan
het Zwarte werelddeel. Waren de negers
geen afstammelingen van den vervloekten
Chain, moesten zij de zonen Japhets niet
dienen en de gevloekte slavenhandel met
zijn gruwelen werd in het leven geroepen,
uit medelijden met de Amerikanen. Een
nieuwe gruwel werd bij andere gruwelen
gevoegd
Uitbreiding van het Christendom was
dikwijls de leuze van hen, die landen in
bezit namen.
Die arme heidenen moesten gebracht
worden tot het Kruis, en treurig is, wat
die bekeeringswoede heeft gewrocht! Met
bijbels op het dek en opium in het ruim
heeft men China het Christendom gebracht,
maar waartoe meer?
Zijn niet de Engelsche puriteinen met de
beste voornemens en edelste bedoelingen naar
Noord-Amerika gegaan, hebben de eerste
vaders de gronden niet eerlijk gekocht,
noemden zij hun eerste stad niet Philadelphia,
Broederliefde; en wat is nog overgebleven
van de Indianen, van die talrijke volks
stammen, die Amerika in het noorden en
Zuiden bewoonden? Met het Christendom
zijn hun de pokken en de whiskey gebracht,
en nog slechts hier en daar, in afgelegen
streken, vindt men een overblijfsel, verarmd
en verdierlijkt, van die fiere mannen, die
eertjjds heer en meester waren in die uit
gestrekte wouden, waar zjj den Grooten
Geest aanbaden
Waar de Europeaan in bevolkte streken
koloniën stichtte, biedt de geschiedenis den
lezer tal van zaken, waarbij hp moet vragen
Is dit het werk van hen, die onder den
arm 't was George. Ik was in dit oogen-
blik gaarne van zjjn gezelschap verschoond
daarom zei ik alleen: »Zoo!c en zweeg.
Hp begon echter zoo druk mogelijk te
praten.
»Neem mjjn oprechten gelukwensch aan,*
begon hij, »te drommelzoo iets heb
je een sigaar?*
Tamelijk ontevreden gaf ik hem mjjn
koker, 't Was bekend, dat George geen
zijner vrienden kon ontmoeten, zonders iets
van hem te vragen. Hp behoorde tot die
soort van maatschappeljjke zigeuners, die
op wijsgeerige gronden elk bezit schuwen,
en zelfs wanneer ze geld hebben van
schulden leven.
»Zoo ietswaar heb je toch dien parel
opgevischt?* ging hjj op zijn lichtzinnigen
toon voort.
»Van wien spreekt jevroeg ik barsch.
»Van je Ophelia, waarde Hamlet. Stuur
ze niet in een klooster dat wil zeggen,
geef me eerst een wenk. Nu begrijp ik,
waarom geen vrouw je meer bevallen kon.
Sapristiwat een schoo nheidmijn
leven zag 'k niets mooiers een godin
een nimfMaar je moet de familie pen
sioeneeren die bederft het effecteen
vreeslijk oud wijf die moeder
Wat had ik gedaan! Arme Geneveva!
»Je vooronderstellingen zijn valseh, geheel
valsch,« riep ik, »ze is *"t eerbaarste meisje
van de wereld, 't Is schande om in dezen
verpesten kring zelfs haar naam te noemen.
Ik ben met hare familie bevriend
George monsterde me met zoo'n eigen-
aardigen blik, dat mijn w-oordenvloed eens
klaps ophield.
Vergeef me de vraag, mijn waarde,*
begon hij met een moeilijk ingehouden
lachje »hm,hm.ik begrijp
men speelt den deugdzame wil zich zeer
schijn van de leer der liefde uit te breiden
zich daar genesteld hebben, om hun eigen
belang te bevorderen Hebben zoo de
beschaafde Europeanen gehandeld tegenover
menschen, die van hun beschaving en van
hun schijn-godsdienst niet gediend waren,
omdat zij doorzagen wat de gevolgen van
hun onderwerping zouden zjjn?
Iets anders was de oprichting van straf
koloniën, in streken waar of geen of slechts
een geringe inlandsche bevolking aanwezig
was, zooals bijv. op Nieuw-Holland, daar
was weinig uit te roeien, daar behoefde
slechts weinig bloed gestort te worden tot
bevordering van de zegepraal der beschaving
Nu voert het beschaafde Europa weer
strjjd in de binnenlanden van Afrika; in
Parijs, te Berlijn of elders wordt beschikt
over het wel of wee der arme zwarten,
die bevrijd moeten worden van de heer
schappij der Arabieren, of liever van de
Arabische slavenhandelaars. Om dit doel te
bereiken moeten natuurlijk oorlogen gevoerd,
opstanden gedempt, vorsten onttroond wor
den. De inlanders moeten toch de Europee-
sche beschaving leeren kennen, zij moeten
eerbied hebben voor hun beschavers, en die
eerbied wordt het gemakkelijkst verkregen
door achterladers en mitrailleuses.
Het doel schijnt de middelen te heiligen
mag men wel zeggen bij het doorbladeren
der koloniale geschiedenis van de verschil
lende mogendheden, want op den voorgrond
staat dat het doel van alles goed, zeer goed,
uitstekend zelfs is. Geen schijn van heersch-
zucht of geweldenarijMen wil een eind
maken aan zeerooverij en rooft een land
men wil een einde maken aan het eten van
menschenvleeseh en een geheele stam wordt
uitgeroeidmen wil de beschaving verbreeden
en geeft vuurwapenen en sterken drank
men wil het Christendom uitbreiden en het
volk wordt uitgezogen of zoo noodig bjj
verzet gedood om hen des te spoediger een
plaats in het Paradijs te verzekeren
Ook onze koloniale geschiedenis telt treu
rige bladzijden. De Oost-Indisehe Compagnie
heeft daarvan het gezag vermeesterd, en
Indië werd door de kooplieden produc
tief gemaakt. Toen onze regeering jaren
lang zelf het bestuur gevoerd had, ging
een stem op over den roofstaat tusschen
Dollard en Schelde en, o zoo gaarne had
duur verkoopen, hèmais cela s'arran-
gera
»Nooit!« riep ik woedend.
Hfi trok de schouders op en de werk-
brauwen »tiensnu, dan heb ik
meelij met je.«
We stonden juist voor 't Café Riche, hjj
vroeg, of ik met hem soupeeren wilde.
Daar ik dat afsloeg, wenschte hij me goeden
avond en ging het restaurant binnen.
Ik ging naar huis.
Langzaam trok een zwoel luchtje als een
hartstochtelijke zucht over de Elyseesche
veldenvan tpd tot tijd trilde een vale
gloed door het grauwe zwerk. Het weer
lichtte.
In den nacht ontlastte zich een vreeselijk
onweer over Parijs. Ik stond voor mjjn
venster en zag naar buiten in den rossen
gloed, die met zwarte duisternis afwisselde.
Mjjn adem kwam brandend heet over mjjn
lippen, mijn hart sloeg hoorbaar, begeerig,
gebiedend.
In Londen, in Petersburg, in Ween en
had de gedachte bjj me kunnen opkomen
haar te trouwen, in Parijs cdet
Den volgenden dag tegen, vijf uur, het
uur waarop Geneveva niet thuis was, ging
ik naar de rue des MoineaüiX om van de
Guichards afscheid te nemen. 1 )c oude vrouw
scheen zeer verrast, toen ik haar mijn ver
trek meedeelde. Ze wenschte me met een
zuurzoet gezicht veel pleizier in Ems, waar
heen ik voorgaf door een zieke zuster plot
seling opontooden te zjjn, eni nomligde me
uit haar bij mijn mogelijke terugkeer te
Parijs nog eens te bezoeken.
Het hoofd diep tusschen de schouders en
den blik naar den grond, liep ik voort over
het heete Macadam. Daar hoorde ik den
toon der heesehe harmonica van den Savo-
jaard aan den hoek der Opera. Hier ..woest
men dat boek genegeerd, maar het volks
geweten was ook reeds door anderen wakker
geschud, en veel, zeer veel heeft men moeten
veranderen. Ook wij moeten de lasten en
de ongerechtigheden van een koloniale
mogendheid dragen. Die koloniën hebben
lusten zeker, denk slechts aan het batig
saldo van vroegere jaren, maar zij hebben
ook hare lasten, en de grootste last is wel
dat door het koloniaal bezit wel eens het
gevoel van recht bij een volk verstikt wordt.
Behandel anderen zooals gij zelf wilt be
handeld wordenwordt dit toegepast op de
behandeling der inboorlingen, dan zou zeker
veel moeten veranderen. Hoe zouden wjj
te moede zijn als een honderd-duizend Chi-
neezen ons in ons eigen land de wet wilden
stellen, en hebben zij niet evenveel recht
om dit te beproeven als wjj, die met een
dertig-duizend-tal Europeanen heerschappij
voeren over 20 millioen Maleiers? Verschuilen
wij ons toch niet achter allerlei drogredenen
Niet om de beschaving te verspreiden, niet
om het getal volgers van het Christendom
te vermeerderen, niet om den Javaan tegen
zijn hoofden te beschermen zijn wij daar.
Ons eigen belang brengt mede dat wp daar
heer en meester bljjven. Wij hebben de
lusten reeds lang gesmaakt, de lasten moeten
wij dragen, en uit eigen belang ons gezag
krachtig handhaven. Maar laat ons dit dan
ook eerlijk erkennen, dan zullen wjj ten
minste een koloniale mogendheid zjjn die
openhartig verklaart, dat alleen het eigen
belang oorzaak is van veel ongerechtigheden.
Gaat men na hoe de koloniën over het
grootste gedeelte verkregen zjjn, dan zou
men zich dikwijls schamen tot de bezitters
te behooren. Koloniën mogen stoffelijke voor-
deelen geven, het nadeel op zedeljjk gebied
is dikwijls met geen schatten goed te maken.
Zalig zjjn de bezitters, maar dat bezit moet
op een eerlpke wjjze verkregen zjjn, en
daaraan ontbreekt nog al iets!
Buitenland-
De berichten, die uit Minnesota en Wis
consin komen, omtrent de vreeseljjke woud-
branden in Amerika, bevestigen niet alleen
hetgeen wjj reeds omtrent de ontzettende
woudbranden mededeelden, doch doen de
ramp kennen als van veel grooter omvang.
Geheele steden zjjn door brand vernield en
Geneveva voorbjj komen! Ik beefde aan
alle leden; ik kon 't me niet ontzeggen
daar op haar te bljjven wachten. Ze kwam
Van uit de verte herkende ze me. Ze bloosde
en lachte beschroomd.
En ik?Nu, ik nam den hoed af
en boog tegen de rue Auber op 't opera
plein
Ik heb ze nooit meer geziennooit
meerl O, mjjn witte lelie, mjjn ziel, mjjn
geluk, dat ik van me stiet en doodde en
vertrad
Nog denzelfden nacht vertrok ik. 'k Was
stomp, onverschillig niets beviel me in
Ems ik zag niets, 'k Was ontevreden
met de wereld en met mezelf en sleepte me
met tegenzin door het alledaagsche leven.
Honderdmaal kwam de gedachte bij me op
terug te keeren en mijn geluk te halen uit
de kleine, leelijke kamer in de rue des
Moineanx. Waarom deed ik 't niet?
De glansrijkste verschijning in Ems was
een avontuurlijke Hongaarsche, een weduwe,
door baar man tengunste zijns broeders
onterfd en met dien broeder in proces
een mooie brunet met een vriendelijk mondje
en groote, levendige, maar geestlooze oo^en.
Haar wereldberoemde excentriciteit bestond
hierin, dat ze zich in alle omstandigheden
des levens als een grisette gedroeg, wat met
haar maatschappelpken rang in pikante
{tegenstelling was. Ik verwierf haar gerust,
volgde haar van Ems naar Ostende en van
daar naar Weenen. Ik had haar niet lief,
maar ik wende aan haar ik hoorde haar
graag lachen.
We kenden elkaar juist tien maanden,
toen ze me op zekeren dag half' lachend,
half verleden, met haar sterk Weensch
accent verklaarde, dat ze haar proces had
verloren ze had schulden, de broeder van
I haar overleden man had haar grootmoedig
honderden mannen, vrouwen en kinderen
zijn in de vlammen omgekomen. De plot
selinge snelheid, waarmede het al-vernielende
element zich heeft verspreid, alsmede de uit
gestrektheid, waarover het zijn heeten, ver
nielenden adem heeft laten gaan, zijn zonder
weerga. Geen wonder, dat in het hart der
Amerikaansche natie een onwederstaanbare
drang tot het verleenen van hulp is gebo
ren en dat van alle kanten manschappen,
geld, voedsel en kleeding toestroomen.
In 9 weken was geen druppel regen ge
vallen. Alles was dor en droog en iedereen
wist, dat een paar woudbranden onver
mijdelijk waren, al dacht men in de verste
verte niet aan zulke ontzettende verwoes
tingen, als thans hebben plaats gehad. Een
paar keeren slaagde men er in een begin
van brand te stuiten, doch Vrijdag j.l. ont
stond op verscheidene plaatsen tegel jjk brand
en welke pogingen men ook aanwendde,
aan blusschen viel niet meer te denken.
Eerst gingen gebouwen, daarna geheele
dorpen in vlammen op. In een nacht waren
de steden Barothette, Granite Dake, Cumber
land, Pineville, Cormssock, Forest City,
Cadott en Spooner, een prooi der vlammen
geworden. In Minnesota was de uitwerking
van het vuur niet minder ontzettend.
Hinckley, Sliel Lake, Pokegama, Sandstone
Junction, Cromwell, Sandstone Miller brand-
den tot den grond af, terwijl in Kennebec
en Carlton nauwelijks een dorp gespaard
bleef. Alle berichten gewagen van de vreese
ljjke snelheid, waarmede de vlammen zich
verspreidden. In verscheidene gevallen over
rompelde het vuur de bewoners, zonder dat
zij zich van eenig gevaar bewust waren.
De ernstigste voorzorgsmaatregelen nam
men in Cadott in Wisconsin. Daar was
men van het naderend gevaar op de hoogte.
Gebouwen aan de grens der gemeente en
boomen werden omgehaald en over een aan
zienlijken afstand werd alles weggebroken.
De wanhopige bevolking slaagde er in on
danks de vreeseljjke hitte en den verstik-
kenden rook het vuur verscheidene uren
op een goeden afstand te houden. Bijna
dreigde het vuur de stad te overmeesteren,
toen gelukkig de wind keerde en de stad
gespaard was. Toch waren er nog driehonderd
huizen vernield en verscheidene menschen-
levens te betreuren. In Hinckley dacht men
er niet aan, dat de brand de stad zou be
reiken. Veeleer geloofde men, dat het ele
ment zjjn weg langs Hinckley zou nemen.
Maar in den vroegen morgen veranderde
de windrichting en de vlammenzee golfde
voort over de weerlooze stad. Men hoorde
het vuur huilen als de storm. Alleen het
locomotievengebouw der Great Northern
Railroad, waarin het spoorwegpersoneel een
heenkomen had gezocht, ontkwam der ver
ten huwelijk gevraagd wat kon ze daar
aan doen
Ik boog en ging heen. Ik verwonderde
me alleen, dat die zaak zoo in 't geheel
geen indruk op me maakte! Alleen waren
de dagen me nu nog langer en ik wist ze
niet om te krijgen.
Toen overviel me 't verlangen naar Gene
veva - zoo brandend, zoo onweerstaanbaar,
dat ik alles daarvoor vergat.
Mjjn verstand gaf zich gewonnen aan
mjjn hartik reisde naar Parjjs.
't Was een lentedag als toen; ik zocht
den kleinen Savoijaard aan den hoek van
de opera. Hij stond er niet. Dat hinderde
me, en een pijnlijke angst overviel me.
Achter den Vendömezuil glansden de lichten
van 't Concordiaplein de Rue Neuve der
Petits Champs was bont van bloemen en
sinaasappelwagens.
Nu stond ik voor 't zwarte gebouwtje in
de rue des Moineaux.
Woont hier mejuffrouw Guichard nog?*
vroeg ik de portierster.
Ze antwoordde bevestigend ik ijlde
de trappen op. Een zindelijk dienstmeisje
deed de deur open. Met genot zag ik naar
de blauwe muren, naar den gelen vloer.
De oude vrouw begroette me wat stijf
ze was in 't zwart, maar zag er tevreden uit.
Op mijn vraag naar haar welvaren deelde
ze me ras mee, dat het haar goed ging
haar jongste dochter stond op 't punt met
een rijken horlogemaker te trouwen; dat
zou aan alle ellenden een eind maken.
»En Genevevavroeg ik. Ik hield mijn
oogen stijf gericht naar 't oudmodisch
horloge op den schoorsteen, dat juist zeven
sloeg; myn oor was gespannen.
De spraakzame oude brak in tranen uit.
»Geneveva is dood!«
Ja, kort na myn vertrek had de typhus
Uit het Fransch door B.