Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
De Wereldtentoonstelling.
D E GEMBERPOT,
FEUILLETON.
Uitgever: L.. J. YHEIRMAN, Heusden.
M. 1422.
WOENSDAG 24 JULI.
1895.
YOOR
Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels SO ct. Elke regel
meer 71/, ct. Greote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën werden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
(Fan onzen particulieren correspondent.)
VIII.
Zij, die me de eer aandoen mijn epistels
te volgen, zullen bemerkt hebben dat ik
nog steeds ronddwaal en van de eigenljjke
T. nog zeer weinig gezegd heb. In dit
nummer wensch ik een deel der T. te be
spreken, dat echter niet in het hoofdgebouw,
maar buiten in de buurt der restauraties
om de muziektent gevonden wordt.
Ik bedoel het paviljoen van Delftsche
Njjverheid.
Vooreerst behoort dit paviljoen tot de
schoonste gebouwen der T. en dingt het met
Van Houtens en Blookers paviljoenen naar
den eereprjjs, en ten tweede biedt het door
hetge»n het bevat zulk een schoonen kjjk
op onze industrie, dat ik er nu Diet langer
meer omheen mag loopen.
Voor het gebouw staande vallen u, be
halve de mooie proportion van het geheel,
deze opschriften in het oog:
1. Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek.
2. Oliefabriek.
niets is vergeten, zelfs niet de eendjes in
den plas.
Dat Agnetapark is gelegen westelijk van
Delft, door het Hollaudsche spoor in twee
ongeljjke helften verdeeld. Men vindt er
behalve winkels, scholen enz. een tachtigtal
woningen, opgericht met een kapitaal van
1600 aandeelen van f 100. Zjj worden uit
sluitend aan arbeiders in de onder 1 en 2
genoemde fabrieken verhuurd, terwijl de
winst aldus verdeeld wordt dat de huurders
na verloop van tjjd eigenaars worden.
Het treft ons dat deze woningen niet als
in steden en dorpen aaneengeregen neer
gezet zjjn, maar door tuintjes en plantsoenen
gescheiden wordenelk huisje is een villa
in 't klein, 't Is ongelooflijk, maar waar,
dat er nog zeer vele arbeiders bjj den heer
Van Marken werken, die een bedompte
woning in de stad verkiezen boven deze
gunstig gelegen huizen't wordt hun echter
geheel vrijgelaten waar ze wonen willen.
Laat ons nu de zjjzaaltjes binnentreden.
Recht tegenover den ingang vinden we een
kantoor, waar ge door uw naam in te
schrjjven den genialen Van Marken als het
ware een p. f. kunt toezenden en waar
overigens aan litteratuur alles bijeengebracht
3. Ljjm en Gelatinefabriek.
4. Maatsch. »Gemeenschappelgk eigen- is, wat op de fabrieken betrekking heeft,
dom*. ?Ge hebt echter niet noodig dit alles na te
5. Van Markens drukkerjj-vennootschap. snuffelen: de man, hier belast met de ont-
6. Parfumerie Maison Neuve. J vangst van 't publiek is zoo bjj uitnemend-
Wei bevat het stille Delft nog een met jheid gedienstig dat hg u zelfs ongevraagd
roem bekende onderneming (v. Thooft en inlichtingen aangaande een en ander geeft.
Labouchère) doch dat we deze zes vereenigd Rechts en links voor den ingang tot dit
vinden, zit 'm hierin, dat ze allen een ge- kantoor ligt schrik niet lezers on-
meensohappelijk hoofd hebben, één directeur,1 geveer 6 millioen aan rijksdaalders opge-
die de ziel is van allen, n.l. de heer J. C. stapeld, zoo maar open en bloot, 't Zjjn
▼an Marken, welbekend. igelukkig voor den vriendeljjken be-
Binnentredende komen we in een acht- diende slechts looden geldstukken, die
hoekige ruimte, door zware draperieën ge- een aanschouwelijke voorstelling geven van
de opbrengst van het kapitaal gedurende
25 jaren. Ze betreffen alleen de Spiritus-
en Gistfabriek en stellen voor:
scheiden van zes kleinere ruimten, waarvan
een dient tot ingang. De biunenhal maakt
door zjjn prachtig beschilderde wanden een
uitstekenden indruk. Een dezer schilder
stukken stelt een verheerlijking, een ver
broedering voor tusschen Kapitaal en Arbeid,
de andere dragen Landbouw, Wetenschap
en Njjverheid tot onderschrift.
Bjjna de geheele vloer van dit midden
wordt ingenomen door een tafel, waarop
onder glas een aanschouwelijke voorstelling
Kapitaal
Arbeid
Rente
Aflossing
Extra winst
Loon
Premiën
Pensioenen
Winstaandeel
f 647.000
- 1074.673
- 572.000
- 2915.000
geen zjj zjjn. De aanval zou waarsehjjnljjk
mislukt zjjn, daar de revolverschoten het
doel misten en het rjjtuig weder doorreed.
Toen beging Stambouloff echter de onvoor
zichtigheid uit het rjjtuig te stappen en hjj
werd terstond door de moordenaars aange
vallen met dolken en messen. Het verhaal
van de arrestatie van Todoioff en de weigering
loodvn massa, die eigenljjk in den weg staat, invoegen omtrent de maatschappelijke po- en tevens de officieuse praatjes, welke de
De zucht om tot het oog te spreken brengt sitie dier bgna duizend werkkrachten, die Regeering verspreid, qnalificeert voor het
er soms toe al te duideljjk te willen zjjn: zoo uistekend geregeld is, dat Van Marken's
zoo staat in een zjjzaaltje een fameus groot inrichtingen tot modellen worden aanbe-
telraam, waarop in gekleurde ballen de volen, doch waarvoor me de plaats ontbreekt
voedingswaarde van verschillend veevoeder om dit nader te staven,
is aangegeren zeer vernuftig gevonden, i
maar te omslachtig om duidelijk te zjjn. Het vuurwerk is de laatste maal goed
Het eerste der vier andere salons is ge- geslaagdhoewel ik het bljjf bejammeren
wjjd aan den alkohol, 't product dat ons dat de Engelschman gaat strijken mat centen,
land beroemd gemaakt heeft. Behalve die hier evengoed te besteden zjjn, kunnen van de politie om den moordenaar na te
flessehen en kruiken vindt men hier eenigewe er vrede mee hebben als voortaan elke zetten, maakt volgens den correspondent
graphiscbe voorstellingen van de liefde derI week zulk vuurwerk vertoond wordt. den indruk van eerljjk te zjjn. Op het politic-
Nederlanders voor dit vocht. Ik copieerDe voorstellingen in Oud-Holland big ven bureau werd Todoroff nog mishandeld. In
hiervan dit ljjstje, dat in de verschillende de aandacht trekken, vooral nu't uitgekomen een officieus bericht wordt nu gezegd, dat
provinciën 't aantal liters per jaar en per is dat »de Klucht der vier Slempers* niet de prefect van politie de drie agenten, die
hoofd aangeeft: Groningen 11,40; N.-Hol- van een Oudhollander maar van den po- Todoroff gevangen namen, heeft geschorst,
land 11,32; Utrecht 10,37; Z.-Holland pulairen letterkundige Justus van Maurik wat wel een vorm zal zjjn. De door Stam-
10,24; Overjjssel 9,43; Gelderland 8,35is. Zeisin druk verschenen, met verlof aan bouloff herkende Tufektschieff is wel ge-
Drente 7,60; Friesland 7,20; N.-Brabant alle rederjjkers om er gebruik van te maken, arresteerd geweest, maar weer losgelaten,
6,95Zeeland 5,87Limburg 3,19. Of ze zjjn naam verheerljjken zal, is echter omdat bjj, naar het heet, zjjn alibi kon be-
In een ander vindt men de producten der !de vraag: 't is een dol stukje, met zeer ge- wjjzen. Yan de ander* moordenaars is geen
oliefabriek; eigenaardig is hier de stoffeering: waagde uitdrukkingen, waaronder ervoor- spoor te vinden, de politie kan 't althans
komen, die ik niet gaarne hier zou af- niet vinden. Over't geheel maken de officieuse
schrjjven. Yan Maurik mag echter een potje berichten van de Bulgaarsche Regeering niet
breken en hjj doet het wel graag ook. alleen den indruk van leugenachtigheid,
De muzikauten in genoemde stede be- maar ook van groote onbeholpenheid. Zoo
ginnen furore te maken. Ze ontvangen reeds geeft het Regeeringsorgaan »Mir« omtrent
van elders uitnoodigingen tot het geven van de vermoedelijk» daders twee theorieën, die
Oud-Uolland8ch soirées en wanneer de T. geheel afwjjken van de algemeene lezing,
gesloten is, zullen ze vereenigd een kunst- Yolgens de eerste zou Stambouloff vermoord
reis maken, wellicht ook naar 't buitenland, zjjn door zjjn knecht; volgens de andere
't Zjjn artisten van 't voormalig paleis-or- waren het eenige Macedonische bravo's, die
kest helaas, als zoovelen hunner kunst- zich op Stambouloff wegens verraad wilden
broeders, zonder vast emplooi. Ze hebben wreken,
dit echter voor bjj hun broeders van 't
tooneel, dat ze in hun muzieknoten een
alles Afrikaansch. Het interesseert u mis
schien te weten, dat de alom geadverteerde
Delftsche slaolie geperst wordt uit de be
kende grondnoten, die, in gebranden toe
stand, in snoepwinkels verkocht worden en
bekend zjjn onder den naara: olieneutjes,
Curagausche mangelen enz. De overbljjvende
vaste stof wordt tot koeken geperst en aan
het vee gevoerd. Naar luid van verschil
lende landbouwers, ook van den bekenden
heer Marlet zjjn deze koeken te prefereeren
boven ljjnkoek. Ook de gedroogde spoeling
van de spiritusfabriek maakt, volgens dezen
deskundige, een uitmuntend voeder uit. Op
aanvraag kan ieder de geschriftjes, daarop
betrekking hebbende, franco van de fabriek
ontvangen en die op de T. komt, mag ze
wegnemen.
Een derde salon stelt gist ten toon, dat aan een ouderwetschen zomer en zoele,
onmisbaar bestanddeel van alle gebak. De fa- stifle avonden. Wanneer 't weer omslaat en garfle te verwachten gebeurtenissen eene
briek levert daarvan eiken dag 10000 K.G. af! wordt als verleden jaar, zal't spoedig zjjn andere houding aannemen. De Rissische
In 't vierde eindeljjk ontmoeten we been- een der meest doode steden van Nederland. regeering zal waarschjjnlgk alles doen om
j k jBulgarge mogelgk te maken de vroeger
begane treurige fouten te herstellen, maar
de echte Bulgaarsche patriotten moeten voor
oogen houden dat er geenerlei afwjjking te
verwachten valt van het programma van
Yan de Russische bladen zegt het »No-
volapuk bezitten, overal verstaanbaar en woie W™mja*, dat met Stamboeloff's dood
tegenwoordig hoog aangeschreven. ,een laDg tgdperk van donkere dagen voor
Het weer is dezer dagen los en dat bevalt Bulf?arÜe een einde heeft genomen. Europa
ons niet. Oud-Holland heeft bepaald behoefte staat nu T00r een nieuwen stand van zaken.
1 Rusland zal ten aanzien der thans in Bul
deren van allerlei dieren en daaruit ge
kookte ljjm en gelatine.
Kort samengevatde Delftsche inzending
338.000 1 geeft een duideljjk inzicht in de veel om-
122.000vattende scheppingen van den heer Van
Oud-Holland, 22 Hooimaand '95.
Buitenland.
Deze manier van aanschouweljjke voor
De correspondent van de >Times« had D
Ajr j. i j j volledig herstel der wettelgke orde in Bul-
99.000 Marken, die te zamen aan 922 handen brood met den gevangen genomen en gewonden
i™„„_ ISW> overeenkomstig de bepalingen van
wordt gegeven van het Agnetapark, met stelling wil me echter niet bevallenik hou
al zjjn fabrieken, gebouwen, boomen, bloem- 't er voor, dat een graphische voorstelling
perken, vgvers, school, muziektent enz.,beter aan 't doel beantwoordt dan deze
verschaffen. En nu heb ik hier niets kunnen bediende van Stambouloff een onderhoud.
Todoroff, zoo heet de man, gaf een omstandig
FRANK R. STROCKTON.
(22
jen mij trouwde.
verhaal van het gebeurde, dat in hoofdzaak Zaterdagmiddag is Stambouloff s lgk bu-
het tractaat van Berljjn.
.overeenstemt met hetgeen reeds gemeld is gezet in de kathedraal te Sofia.
was in zgn bjjzjjn reeds dikwjjls besproken, merkte Mevr. Aleshine op, »dan zou niets
i Dit,* zei Mr. Enderton, toen wjj aan j Zjjn gedachten waren echter zoo uitsluitend me overgehaald hebben om't eiland te ver-
't bruiloftsmaal zaten, >is een zeer uit- met zgn eigen gemak gevuld, dat deze be- laten, vóór de Dusantes terug waren. Als
muntende tafel met keurige gerechtenmaar sprekingen geen indruk op hem hadden ge- zjj gekomen waren, dan hadden we Emilie
ik mag zeggen, rnjjn lieve Ruth, dat ik denmaakt. Thans maakte zich de overtuiging of Lucille nameljjk haar die voor de
invloed dezer gelukkige gebeurtenis reedsvan hem meester, dat wjj een samenzwering huishouding zorgt overal rondgeleid en
meende waar te nemen voor ze had plaats j tegen hem gesmeed hadden, en hg was hadden haar gezegd, hoe we 't met alles
gegrepen. Ik had reeds de twee laatste dagen heel slecht geluimd. Dit maakte echter op gesteld hebben. Maar als ze terugkomen,*
meer genoegen in mjjn maaltjjden en ook'ons niet veel indruk, want we hadden te voegde ze er bjj, »en ze lezen den mooien
meer genot in mjjn -onigeviDg.*
veel te doen om ons met hem bezig te houden, brief, dien Mr. Craig geschreven en voor
was gemakkeljjk en goed uitgerust en er
was zelfs plaats genoeg, dat Mr. Enderton
zich uitstrekken en zgn middagslaapje houden
kon. We deden al 't mogeljjke voor zgn ge
mak, want we wisten uit ervaring, dat ons
gezelschap 't gelukkigst was, als mgn schoon
vader over niets had te klagen.
In de eerste voormiddaguren gelukte 't
den bootsman een klein zeil bjj te zetten,
en dat was emi goede bulp bjj ons aan-
Dat wil ik wel gelooven,* fluisterde Maar deze plotselinge verandering in zgn hen achtergelaten heeft, en ze vernemen wathou len l en ingespannen roeien, zoodat, we
Het Overige van dien dag waren de drie Mevr. Aleshine me in; zoodra wjj wisten, stemming bewees me tocb, hoe goed Mevr. iu hun afzjjn op hun bezitting is voorge- 't groote eiland, onze bestemmingsplaats,
matrozen druk bezig met groen te halen dat het met u beiden richtig was, deden Lecks en Mevr. Aleshine hem beoordeeld vallen, en hoe twee van ons hier voor hun
voor de versiering van de woning, en alles
te verrichten, wat noodig was voor de voor
bereiding van een bruiloft. Mevr. Lecks en
we een extra-lepel in zjjn thee, en bielden hadden. Had ik 'teiland verlaten, terwjjl leven gelukkig zjjn geworden, en twee
we met schrooben op.«
Gedurende de beide
'mgn huweljjk met Ruth nog in 't minst anderen, n.l. Mevr. Lecks en ik, haar reis
volgende dagen van Mr. Enderton's goeden wil afhankelijk naar Japan hebben opgegeven, en in plaats
laar lieve vriendin bgden nu haar proefheerschte er een groote bedrjjvigheid op 't was, dan hal het geluk van mijn leven daarvan liever aan mgn zoon willen schrjjven,
af als bereidsters van een feest. Ze maakten
:koeken en pasteien, en als ge wilt weten,
■wat er voor goeds nog meer gekookt en
rgebakken werd, dan moet g<? 't maar aan
de drie matrozen vragen. Ook hielpen ze
Ruth, zoo goed het ging, aan haar bruids
tooi. Eenige lichte en mooie versieringen
weiden van Emilie of Lucille geleend
van welke dier twee wisten ze natuurlijk
niet en nadat ze door Mevr. Lecks op
geknapt, geperst en gestreken waren, werden
ae door Ruth met zooveel smaak bjj haar
toilet gebruikt, dat zjj op haar trouwdag
mooier gekleed scheeD, dan ik ooit een bruid
hud gezien.
De drie zeelieden, die hun plunje zelf ge-
wasschen en gemangeld hadden, verschenen
in witte kleeding en met nat gemaakte en
gekamde baren en baarden. Mevr. Lecks
en Mevr. Aleshine hadden zich met kraag j-s
en stiikjes versierd en Mr. Enderton had
zgn Zondagsch gezicht, toen hg achter de
voor altaar dienende tafel stond en Ruth
eiland, 't Was voor Mevr. L:cks en Mevr. van zgn luim afgehangen. dat hij naar Amerika komen en zich vestigen
Aleshine onmogeljjk 't eiland te verlaten,Zeer vroeg op een prachtigen morgen moet in 't land, waar hjj thuis hoort, en
zonder alles in de best mogeljjke orde ge-'vingen Ruth en ik onze huweljjksreis inde als dan de Dusantes niet tevreden zjjn,
bracht te hebben, zoodat de Dusantes bjj groote boot aan. Voor Mr. Euderton was dan dan kunnen ze voor mgn part ge-
hun terugkomst geen reden hadden om over een zoo gemakkeljjk mogeljjke plaats gereed stolen worden.*
hun huis te klagen. De twee vrouwengemaakt, en Ruth zat naast hem. Mevr. »üat denk ik ook,» zei Mevr, Lecks; »de
trachten bljjkbaar haar aanspraak op den Lecks en Mevr. Aleshine, zaten daar tegen- trouwkaart ligt op de tafel in de huiskamer,
Daam van knappe huisvrouwen te staven,over en hadden elk een in grjjs papier ge-geen stofje ligt er in een hoek, en 't kost-
door alles in nog beteren toestand te brengen,wikkeld voorwerp naast zich liggeD. 't Waren gt ld ligt in de gemberpot
dan zjj 't gevonden hadden. j de zwemgordels, waarop ze naar 't eiland
Mr. Enderton was over de voorberei-gekomen waren. Deze «noesten als gedenk-
dingen tot zulk een spoedig vertrek hoogst stukken van de wonderbare gebeurtenis be-
verrast. Hg was met zgn leven op 't eiland waard worden. De drie matrozen en ik
zeer tevreden en had zich in gedachten er roeiden beurtelings. De zee was spiegelglad j
op ingericht hier altjjd zoo te blijven, alleen en we hadden allen grond om te vooron
TWEEDE AFDEELING.
De Gemberpot.
Toen ons gezelschap 't kleine eiland in
voor 't aanbreken van den nacht bereikten.
Met behulp van 't zakkompas van den boots
man was 't ons gelukt den rechten koers te
houden. Onze aankomst op dit eiland, dat
door eenige blanke kooplieden en een matig
getal inboorlingen w^s bewoond, verwekte
groote verbazing; want toen de scheeps
bemanning en de passagiers van o*ze onge
lukkige stoomboot daar waren aangeland,
hadden se ontdekt, dat Mevr. Lecks, Mevr.
Aleshine en ik -ontbraken. Velerlei ver
moedingen over óns lot waren geuit, Som
migen meenden, dat we bang geweest waren
om de stoomboot te veriaten, ons daar
verscholen hadden en mee gezonken waren.
Anderen geloofden, dat we in de duisternis
over boord gevallen waren, 't zjj van de
stoomboot of uit een der booten; zelfs de
meening dat we ons in de lekke boot hadden
ingescheept, wat ook de waarheid was, werd
met deze verandering, dat zgn toegeeflijke derstellen, dat we 't doel van onze tocht den Stillen Oceaan verliet, waar we zulke j geopperdnaar, zo-> meende men, ook
en beminnenswaardige dochter voortaan de voor 't eind des daags zouden bereiken.1 gelukkigo uren beleefd en zulke aangenamewater wjj verlor a. In elk g< -> 1, wjj w.vren
plaats van de onhandelbare en eigenzinnige Mevr. Aleshine had voor rjjkelijken uioud- vriendschapsbanden aaugeknoopt hadden, enweg; ons verli-'S werd drek cspr
Mevr. Lecks zou innemen. Maar hjj had voorraad gezorgd, en met uitzondering van' waar ik Ruth gevonden en tot mijn vrouw.'ook -e!> ur Geen week na hue r, t
geen geldigen grond voor bezwaren, want Mr. Enderton, wien wjj belet hadden eenige gemaakt had, welfde zich een heldere hemel j waren de lieden c or e-ui zeilscn
de aangelegenheid, dat het opraken der voor- van Dusantes boeken mee te nemen, waren boven onze hoofden, een gunstige windjnc n eu imar 't - .«ten, hi doei
handen zijnde levensmiddelen een tocht in wij allen zeer tevreden. waaide achter ons, en de zee onder onzen reis, verveeld.
open boot over de zee noodzakelgk maakte, »Had het meel maar langer gestrekt,* kiel was zoo glad als een spiegel. De boot /Wordt w/yolg
Een grappig verhaal
▼AH
De fabriek van den heer Van Marken produceert er, a.
een 16 p.Ct, van al den jenever, die in ons land ge-
alleen 10 p.i
stookt wordt.
Vierde Hoofdstuk.
M
