ii Land van lleusden en iltena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
DE GEMBERPOT,
Recht of Plicht.
FEUIT T ."RTON.
Uitgever: L.. J. YEIERMAEL, Heusden.
M 1444.
WOENSDAG 9 OCT.
1895,
FRANK R. STOCKTON.
IEIIWIIU1
VOOR
Dit blad verschgnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprgs: per 3 maanden f 1.00.
Franco per post zonder prjjsve. hooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
?£*3
Het is nu ruim een eeuw geleden dat
het volk begon aandeel te vragen in de
regeering. Onder het volk versta men niet,
wat er thans onder begrepen wordt. Het
volk van 1789 en 1795, dat zijn part te
tu dragen vroeg in de lasten des Staats, was
e gezeten burgerman, de derde stand uit
recht, al vinden we hun stemming zeer
onverstandig. In Zwitserland en ook nog
elders in Zuid-Europa, bezigt men nog steeds
phosphorus bij de fabricatie, waardoor de
gezondheid en 't leven van een aantal ar
beiders verwoest wordt en van staatswege
zouden daartegen beter voorzorgsmaatregelen
kunnen genomen worden dan door parti
culieren geschiedt.
j Doch we wilden op de stemming wjjzen:
.e tijden der Revolutie, deeeltde etand van rnim mM0 z„itxrs braehten s|echts
maker, die, om zjjn daggeld vol te maken, omdat hun partij er volstrekt niet bjj be-
een verkiezing verzuimt en b.v. 50 ct. boete trokken is of bjj een eerste stemming de-
moet betalen, op z'n zuinigst berekend, hon-j genen, die van vroegere gelegenheden weten,
derdmaal zwaarder gestraft wordt dan een I dat er voor den man hunner keuze geen
rjjke, die 't thuis te lekker vindt om zich aasje kans overschiet,
in de richting van d^ stembus in beweging
te stellen.
België heeft op 't oogenblik kiesplicht en
Buitenland.
"Vvien een revolutionair staatsman lakonisch
profeteerde: iwat is de derde stand? Niets.
Wat moet ze worden? Alles.*
314.000 hun stem uit, dat is even de helft,
de uitslag daar te lande schjjnt prof. Fruin
uitgelokt te hebben met zjjn welversneden
pen dien zegen ook voor ons land te ver
werven. België heeft nu éénmaal de vrucht
en dat over een wet, waarvan de inhoud van gedwongen keuze geplukt en met animo
j binnen elks begrip lag en waaromtrent ieder is er gestemd, maar 't was de eerste maal,
Men meende te goeder trouw in die eerste ji u. t i-j,. i-i i u
n zich een oordeel vermocht te vormenmen zal zien dat, gelgk overal elders,
dageD, waarin de zon der parlementaire D.. XT m
r I Bijna zoo erg als in Nederland. We her- de volgende keeren t nieuwtje er af is en
regeerinr aan den horizon opging, dat met
r>s n inneren ons nog de eerste stemming na de de zoo beruchte «gemakzucht* zelfs zege
deelneming van t volk alle kwalen der maat-
i jongste uitbreiding der kieswet. U, wat was praalt over het dwangstelsel.
schappg zouden verdwnnen en vroeg der-i,. i w
v B die welkom en wat een druk gebruik maak- We zouden ons zeer vergissen indien de
a ve stem ïljetten. ten de lui van hun recht, die't verkregen Tweede Kamer te winnen was voor dit in
Maar ziet, de kwalen vermenigvuldigden j j T i j j i u u
s hadden door verlaging van den census, in ons land nieuwe denkbeeld van kiesplicht,
m plaats van te verminderen en te heelen, I r, j i j
r een groote, breede rg stonden we, die van t Zou ook al te dwaas zgnde palen door
en nu we een eeuw verder zijn, komt alweer
dezelfde vraag naar stembiljetten. Niet voor i
de stembus af liep, een corridor over, een de kieswet gesteld, uitzetten, omdat het volk
trap af, een lange vestibule door tot aan naar een stembiljet dorst als het hert naar
den burger, maar yoor een trapje lager, buitendeur. Nu kan men eens zien, werd de waterbeken en tegeljjk straf stellen op
voor het tegenwoordige volk, voor den ar-1
er geroepen, hoe die, tot heden onmondigen,
beider, den man uit den vierden stand. u
van hun recht gebruik maken
Maar dat is de eerste en ook de laatste
't niet inleveren van een biljet! Dan liever
na uitbreiding van 't kiezerscorps nog een
artikel van dezen inhoudZjj, die krachtens
En alweer te goeder trouw verkeert men
in de meening dat, wanneer slechts zoo- i, ïrj l !j j. a i u jiij
maal geweest dat we in hetzelfde gebouw deze wet tot kiezer bevoegd verklaard wor-
▼elen mogelgk in de gelegenheid gesteld
In Frankrijk zullen op de staatsspoor
wegen weldra personenwagens in gebruik
gesteld worden, waaraan alles wat nu van
jjzer of koper is door aluminium zal zijn
vervangen, uitgezonderd de assen, de raderen
en de koppelingen. De gewichtsvermindering,
welke daarvan het gevolg zal zjjn, wordt
voor een gewonen trein begroot op 1500
kilo, waardoor eene besparing van meer dan
30 ton aan trekkracht wordt verkregen.
De gemeenteraad van Nimes bljjft vol
harden in zijn strjjd tegen de regeering,
die het verbod van echte stierengevechten
wil handhaven. Na heftige debatten is n.l.
besloten op 27 Oct., of op 1 of 3 Nov.
zulk een gevecht te doen houden en daartos
is een motie aangenomen, waarbjj tevens
10.000 fres. worden toegezegd voor een
weldadig doel, en wel voor de soldaten die
uit Madagascar zjjn teruggekeerd.
worden hun biljet in de bus te werpen, vele
misstanden zullen verdwjjnen.
Een stembiljet schjjnt een wonderkracht
te bezitten voor dengeen, dien 't wetteljjk
onthouden wordt. Precies als in de kleine
wereld der kinderen. Wat men die onthoudt
queu
maakten.
We hebben bjj latere stem- den, zullen niet dan op eigenhandig schrif-
teljjk verzoek een stembiljet ontvangen.
Men zal dan zien hoe sterk het verlangen
is, meevallen zal het niet en misschien kan
dan tegeljjk wel ieder Nederlander boven
mingen nooit meer dan één minuut behoeven
te wachten om de stembus te naderenHet
nieuwtje was er met één loop af.
Hoe hard men nu van sommige zjjden
roept om stembiljetten voor den vierden
i stand, de ervaring doet vreezen dat het,
Tragen ze, biddend en smeekend, zonder.
m jna t toestaan van dit op zichzelf niet on-
ophouden. O, ze zullen dan tevreden zgn,
voor altjjd tevreden en nooit of te nimmer j
meer vragen. Men weet er echter alles van
wordt hun verlangen voldaan en zjjn ze in
't bezit van 't begeerde, in een ommezien is
't nieuwtje er af en broeit hun hoofd op
een aieuw verlangen.
Daar is nu 't kleine Zwitserland, het eed
genootschap der stoere, vrjjheidlievende, van
huis uit republikeinsche bergbewoners, waar
zelfs de stemming over staatsaangelegen-
heden toevertrouwd wordt aan het volk zelf.
Ze zouden zich liever doodvechten dan dit
vecht prjjsgeven en toch hoe laksch zjjn
billjjk verzoek, eveneens gaan zal.
De zaak is, dat men, eenmaal 't recht
verkregen hebbende, zich met de winst te
vreden stelt, precies als iemand, die beweert
evengoed als zjjn buren recht te hebben op
zeker vischwater, niet rust voor hjj per
missie ontvangt en daarmee tevreden is,
zjjn biljet in een ljjstje aan den wand hangt
om eiken bezoeker te wjjzen op het succes
van zjjn pogen, maar geen vischtuig ter
hand neemt.
Maar is dat wel een recht, dat kiesrecht?
vraagt prof. Fruin, is het niet een plicht,
De correspondent van den >Tempsc seint
over Majoenga, Madagascar, d.d. 5 October
aan zjjn blad
«Na een welgeslaagden overtocht over de
groote bergen Ambohimena, kampeerde de
kolonne (die op de hoofdstad aan vooruit
een zekeren leeftjjd kiesbevoegd verklaardtrekt) den 19den en 20sten (September) te
worden. In elk geval wordt dan het kies- Maharidaza. Daarna vlug haren weg ver
recht vervuld door hen, die 't als een plicht volgende, nam zjj den 21sten Talata, den
beschouwen en zich aan dien plicht niet 22sten Ankazobe, den 23sten Antoby, den
willen onttrekken. Dat zjjn dan de besten 24sten de (versterkte) hoogten van Fihao-
der broeders. nana, den 25sten Babay.
Tevens is het dan geoorloofd ook voor «Den 29sten of 30sten zal zjj te Tana-
deze gewetensvolle kiezers, zich bjj bepaalde
gelegenheden te onthouden. Het kan b.v.
voorkomen dat tusschen twee radicalen moet
herstemd worden. Wat doen dan de liberalen
en anti-revolutionnairen van de rechterzjj
een stembiljet aan te vragen? Deden ze 't,
dan zouden ze de schjjnvertooning van
kiezen maken, door hun stembriefje blanco
in de bus te werpen. Nu kunnen ze zich
een gerust gewetenze
nanwo zgn.
een deel in de omstreken terug.
»De gezondheidstoestand der kolonne is
uitstekend.*
Ziedaar goede berichten. Shervinton c.s.
hebben voorspeld dat als het expeditonaire
leger eenmaal de vlakte van Babay bereikt zou
hebben, OBgeveer de heele Howa-natie zich
op hen zou werpen. Daarvan is niets ge
schied, Babay is zonder strjjd bezet. Woens
dag kan het bericht van den intocht te
Tananariwo verwacht worden.
Naar Reuter uit die hoofdstad mede
deelt, heeft koningin Ranawalo een procla
matie uitgevaardigd, waarin zjj het leger
van lafhartigheid beticht. Zjj weigert de
stad te verlaten. De Howa's bereiden zich
tot tegenweer voor; men heeft het obser
vatorium vernield. De vreemdelingen kun
nen de stad ni«t verlaten, de Howa-regee
ring houdt de dragers, die hen bjj hun
vertrek zouden helpen, tegen.
Dit bericht schildert den toestand op den
22sten September. Van omstreeks denzelfden
tijd dateert het bovenstaande telegram van
den Temps «-correspondent dat den toestand
te Tananariwo normaal noemt. Wat nu ge
loofd moet worden omtrent de voorbereiding
tot tegenweer, kan natuurljjk slechts blijken
wanneer wjj het bericht omtrent de bezet
ting der hoofdstad ontvangen.
Te Madrid is het gerucht in omloop, dat
bjj de Cubaansche kust weer een Spaansche
kruiser, de «Conde del Venadito*, is ver
gaan, en wel op gezag van een telegram,
door den »Heraldo« uit Havanah ontvan
gen. De regeering heeft evenwel nog niets
daarvan vernomen. Men vertrouwt daarom
te Madrid, dat het praatje ongegrond zal
big ken.
De Spaansche minister van oorlog heeft
in een interview verklaard dat hjj binnen-
«De vijand trekt zich terug, zjjn hoofden kort nog 25 bataljons naar Cuba zal zenden.
bekreunen er zich weinig om Tananariwo
De nieuwe versterkingen, welke van Spanje
te bereiken voor onszjj hebben de dorpen
naar Cuba gezonden zullen worden, zullen
(op onzen weg) van Ankazobe af laten ,T
br nd n I November vertrekken.
I De krijgsverrichtingen zullen zich voor-
»De stammen, welke met geweld door de
,T loopig bepalen tot het blokkeeren der kusten
Howa s medegevoerd znn, verlaten hen om
(blnkbaar ten einde te beletten, dat den
in hun dorpen weer te keerenzn zullen TT
Cubanen versterkingen uit de Vereenigde
het vertrouwen weldra herwonnen hebben.
oordeel wordt een wet onderworpen, waarbjj
de fabrikatie van lucifers aan de particuliere
nij verheid onttrokken <m tot monopolie van
den Staat verklaard wordt. Deze wet werd
verworpen; ze hadden daartoe volkomen 't
aan op onzen
Staten worden gezonden.
een functie, die de Staat iemand oplegt te onthouden met een gerust geweten;
zelfs deze geboren republikeinen! Aan hun x- i j- l-v i w i i i i j.*»
j i jj. a j L..vervullen En als het een functie is, wel, vragen eenvoudig geen biljet aan. j Wjj plakken proclamatien
dan mag de staat eischen dat de burger die De voorstanders van kiesdwang mogen doortocht. I Te Glasgow zjjn zeven kanonneerbooten
vervult en straf stellen op verzuim. Welke ook dit punt eens in oogenschouw nemen. Berichten van Tananariwo zeggen dat voor de Spaansche Regeering gebouwd, be
straf? Hechtenis of boete? Zeker de laatste, 't Zou immers al te dwaas zjjn bij een her- de toestand aldaar normaal is; evenwel stemd voor den dienst in de Cubaansche
maar dan bedenke men, dat een arme schoen- stemming allen te straffen die thuisbljjven, trekt de vrouweljjke bevolking zich voor wateren. Het contract werd 1 Juli getee-
pot zou beginnen, en onder zulke omstan- maken. -toch met de meeste achting behandeld onder de armen houdend gleeut ge van den
digheden vertoonde ze zich niet van haar Mr. Dusante gaf dadel jjk zijn toestemming, hebben. Als uijj, bjj 't begin van deze gladsten berg, die er ooit geweest is. En al
beste zjjde. »'t Is wel niet wat ik bedoelde,* zei bjj,1 inoeiljjkheid van een andere zjjde dezelfde was 't uw jongste kind geweest, ge hadt
Een
verhaal
grappig
van
(43
In den namiddag van den volgenden
dag waren de huizen van de beide flinke
en uiterst ferme huishoudsters weer geheel
gt reed c*n hare gasten te ontvangen, en de
familii lAusante werd door de eene, mjjn
vn uw en j k door de andere harteljjk welkom
gehe. ten.
Mr. Enderton bleef in 't logement, waar
bjj een zeer behagel jjk onderkomen had ge
vonden wg waren daar allen recht bljj mee.
In Mevr. Ale,shine's woning, waar Lucille
door LLuth en de vrouw des huizes steeds
harteljjk werd ontvangen, heerschte tevreden
heid en opgeruimdheid. De rustelocze bezig
heid en vroolijkkeid van onze gastvrouw
scheen ons allen te bezielen. In Mevr. Lecks'
woning ging de zaak wat anders. Daar
heerschte, zooals ik gauw bemerkte, tusschen
Mevr. Lecks en Mr. Dusante een zekere
bjjDa koele afgemetenheid. Deze had het
doel, waarmee Ljj zoo'n lange reis onder
nomen had, niet bereikt, en hoewel hjj, als
alles naar zjjn wensch was gegaan, gaarne
de gast van Mevr. Lecks zou gewei st zjjn,
was de zaak bem, zooals 't nu was, pjjnlijk
»Hjj is niet tevreden,* zei ze me op den »maar 't komt bijna op 't zelfde neer. 't Geld
morgen toen Mr. Dusante zjjn intrek bjj wordt zoo eigenlijk aan zjjn eigenaars terug
haar had genomen, »bjj weet niet of hjj gegeven en deze komen overeen er zoo over
big ven of vertrekken moet. Ik wou, dat te beschikken. Ik vind 't goed.*
die oude gemberpot op den bodem der zee Mevr. Lecks aarzelde even. »Goed,« zei
lag of dat ze in duizend stukken was ge- ze eindeljjk. Hij neemt het geld aan en
sprongen, toen we van den berg afgleden geeft het wien hg wil. Daar kan ik niets
en dat het geld in de sneeuw gesmolten tegen hebben.*
Nu was er nog ten hoogste van Mr
Enderton tegenwerping te verwachten. Toen
ik hem de zaak voorstelde, vond ik hem tot
r>, "1 v, w-m a m l-v /\mai r] y\ w. T rt ftrrt V, vt
was. Neem nu eens aan, dat hjj op 't eind
van de week komt en mc kostgeld aanbiedt
voor zich en zjjn familie, en zei, dat dit
niets meer was dan ik hem had aange-mjjn verrassing bereid om toe te stemmen
daan! Natuurljjk hebben die twee zaken Wat ik gedaan heb,* zei bjj, het boek
niets met elkaar gemeen, want wjj kwamen waarin hjj had gelezen, half toeslaand, »doed
zondtr veilof of uitnoodiging als vreemden ik alleen uit principe. Ik was en ben nog
in zjjn huis, terwjjl tij als vriend komt en
verzocht en genoodigd is. Maar ik geloof,
dat ik hem er niet toe zal kunnen brengen
de zaak zoo te beschouwen, en dat maakt
me ongerust.*
Ik begreep, dat er iets gedaan moest
worden om aan dezen onbehageljjken toe-geld niet behouden en Mevr. Lecks bad nog
stand een eind te maken, en raadpleegde minder recht het aan te nemen. Maar als
van meening, dat op een volkomen verlaten
eiland geen kostgeld betaald behoeft te
worden. Ik heb 't onder voorbehoud betaald
en neem dat voorbehoud niet terug. Naar
alle wetten van billijkheid en gastvrjjheid
kan de man, wien dat eiland behoort, dit
met mjjn vrouw en Mejuffrouw Lucille.
Nadat we een tjjd lang overlegd hadden,
kwam Ruth op een gedachte.
»Naar mjjn meening,* zei ze, »was het
beste, wat we met dat geld beginnen konden,
dat we 't aan de drie matrozen gaven. Ze
zjjn arm en zullen er erg blij mede zjjn;
nu de voorslag gemaakt wordt, het ge-
zamenljjke geld aan de matrozen te geven,
die geen kostgeld betaald hebben, en voor
wie 't dus eenvoudig een geschenk is, ben
ik er mee tevreden. Wel hebben ze me ge-
gestoord op 't oogenblik, toen ik van plan
was de zaak billgk te termineeren, maar
achting was bewezen, dan war? 't, voor allen het niet zorgvuldiger kunnen bewaken. O /er
beter geweest.* stok en steen, door dik en dun hebt ge de
En zjjn boek weer openend, ging hjj met pot gedragen - f zjjt ge haar nagereisd; en
lezen voort. ori te doen wat ge u hadt voorgenomen
's Namiddags verzamelden we ons allen, zjjt ge den gauschen weg hierheen gekomen,
Mr. Enderton uitgezonderd, op Mr. Ales- waar ge nooit gekomen zoudt zjjn als 't
hines veranda, om bjj de overgaaf van 't niet om deze zaak geweest was. Thans,
kostgeld tegenwoordig te zjjn. De drie Mr. Dusante, zjjn wjj allen 't eens wat er
matrozen, die in kennis gesteld waren van mee gebeuren moet, en gjj vindt dat ook
't geen er gebeuren zou, stonden in 't gelid goed; maar ik zie aan uw gezicht, dat ge
op de tree van de naar de veranda leidende toch een weinig teleurgesteld zjjt. Het plan,
trap met hun nieuwe zuidwesters in de dat ge gemaakt hadt bjj 't begin uwer reis,
hand. Mevr. Aleshine ging in huis en ver- hebt ge niet volvoerd; maar ik wil niet
scheen dadeljjk weer met de gemberpot, die zeggen, dat gjj de eenige zjjt, die niet tevreden
ze Mr. Dusante overgaf. Deze nam haar is; en als ik gezegd heb, dat ik de poe in
aan en stond een oogenblik stil, alsof hg mijn leven niet meer wilde aanraken, dan
van plan was een aanspraak te houden, neem ik dut terug, en gjj kunt de pot ia u
Als dit zjjn plan geweest is, werd hjj erinhanden geven, zooals oorspronkelijk uw
verhinderd, want Mevr. Lecks trad naar
voren en sprak hem aan:
»Mr. Dusante, na 't g»en ik zelf van u greep Mevr. Lecks bruine en d or den arbeid
gezien en van anderen van u gehoord heb, ruwe hand en bracht die eerbiedig aan de
geloof ik, dat gjj een man zjjt, die tracht lippen, 't Is niet waarschijnlijk, das M vr.
zjjn plicht te doen, hoe die ook is, en dat Lecks ooit te voren een liuii ikus geuad
zonder rechts of links te zien. Ge waart had't is nauwelijks aan te nemen, dat zo
besloten, als 't zoo zjjn moest, met de gem-ooit in haar leven g-zien had hue een
berpot en 't geld door de gansche wereldmensch de hand van een ander kasr-. Maar
te reizen om de menschen te zoeken, die haar practisch verstand en de snelle opv it-
in uw huis gewoond hadden, en dan wildet tingsgave dezer uitmuntende vrouw deed
ulan was.*
A.
Mr. Dusante antwoordde niets, maar hg
Mevr. Lecks en Mr. Dusante moeten 't goed j ik twjjfel er niet aan dat ze op aanwijzing
vinden, want de eene wil 't niet houden,handelden, en ik moet bekennen, dat ze,
en de andere wil 't niet terugnemen, en de toen ze hun verstrekte bevelen met veel be-
Ook Mevr. Lecks was niet rustig. Ze wisi 1 overigen zal dit voorstel gewis bevallen.* slistheid nakwamen, zooals zulke menschen
niet, wanneer Mr. Dusante weer over dv lk werd nu verzocht daarvan werk te ultjjd onvoorwaardelijk gehoorzamen, mij sleeptet haar door Californië en haar vast
ge de pot, juist zoo als ge haar had ge
vonden, teruggeven aan de persoon, die op
zich had genomen voor de geregelde be
taling van 't kostgeld te waken. Met dit
plan bracht ge de pot over den oceaan,
ha^r dadeljjk begrijpen, wat met deze. fa ui Je
werd bedoeld. Haar lange gestalte ricnfcte
O O
zich nog hooger op, ze boog licht het hoofd
en nam de begroeting aan mot de ru- d
waardigheid eener vorstin.
Wordt vervolgd,]
