ilel Land van [leusden en Altena. de Langstraat en de Bommelerwaard. Het gebroken Hart. FEUILLETON. Uitgever: E. J. VEERMAN, Heusden. M 1514. WOENSDAG 19 AUG. 1896. und van altena voor IlIWSMAD Dit blad versehjjnt "WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prjjsveihooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 7*/j ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond ingewacht. De eischen des tjjds. Dezen term ontmoet ge op alle paden, in de stille straten der dorpen en landstadjes, op de drukke ver keerswegen der groote steden, in de kranten, jn circuluires en brieven, zóóvele malen dat ge onwillekeurig aan bij verordening of wet vastgestelde bepalingen denkt. Toch is niets tuinder waar. Wat de tijd eischt staat niet beschreven en kan niet onder vaste bepa lingen gebracht worden. De tijd stelt geen eischen dan deze, dat de mensch zijn dagen telle, opdat hjj verstandig worde. Maar de kinderen onzes tjjds hebben hun eischen en daaraan tegemoet, te komen, dat is een eisch van alle- tijden. Laten we de eischen des tjjds onder enkele rubrieken brengen. Dan ontmoeten we vooreerst de reclame. Zoomin als een acrobaten-directeur op de kermis het spel zal aanvangen zonder trom petgeschal, tromgeroffel en een kleine voor proef, vap tfu-°eij daar binnen te zien zal zijn, evenmin ia'"-* neringdoende geraden een zaak te openen, zonder eenig lawaaimakend middel. Een sigaar toe bjj elk dubbeltje, een half pond boter op het heele pond, een lot by elk besteeden gulden. Ja loten vooral leenen zich uitmuntend tot reclame, want ze zijn zeer gewild, 't Is niet waar dat één vogel in de hand beter is dan tien in de lucht. Tien schitterende prijzen achter de ramen of in de winkelkast, of op papier, zjjn in publieks oogen schooner dan een klein prysjje in de hand. Aardiger dan deze is de reclame, die fraaie en nuttige voorwerpen verspreidt. Zoo b.v. sljjt een Engelsche zeepfabriek tegen Kerstmis waggons vol van geïllustreerde bladen met, een drietal zeer schoone oleo- grafiën, zoo vinden we in de huiskamer aschbakjes van briquetfabrikanten, scheur kalenders van levensverzekeringen, op de schrjjftafel vloeiboeken van papierhandelaars, in de kinderkamer laden vol platen en prentjes van chocoladefabrikanten e.a., al- temaal zeer prjjzenswaardige middelen om den naam der fabrikanten bekend te maken. Hiermee is de reclame niet uitgeput Vrij naar Engelsch. we hebben ons maar tot die van kleine af metingen bepaald doch ctenoeg om te doen zien dat reclame tot de eischen des tijds behoort. Een tweede dier eischen is weelde. Een jong ambtenaartje denk u den Haag zal gaan trouwen. Op zijn 17de jaar heeft hij zich gepermitteerd een meisje te vragen, nog nauwelijks de korte rokken ontwassen en nn, na zeven jaren vrjjens en verhooging van traktement, bekruipt hem de lust den grooten stap te wagen. Met overleg hebben beiden een spaarpotje ge maakt, waarvan ze hun huishoudinkje kun nen opzetten en nog een appeltje voor den dorst bewaren. Zoo denken de oude lui, maar deze kennen de eischen des tijds niet, die een elegante uitrusting voorschrijven: een salon-ameublement, een slaapkamer-dito, een huiskamer-dito, een badtoestel, een gas fornuis in de keuken, een serre met planten. Minder dan vijf, zes kamers kan een amb tenaartje toch al niet huren. Dan komt de receptie benevens de trouwdag, en 't huweljjksreisje. 't Kan onmogeljjk alles uit de spaarpotten bekostigd worden. Er wordt raad belegd, 't Huweljjksreisje opgeven, ra den de oude lui aan. Men merke zoo ter stond, dat zulke oudjes nu volstrekt niets verstaan van de eischen des tijds, anders zouden ze weten dat dit eenvoudig onmo gelijk is. Het mag klein vallen en zich b.v. tot Bingen a/1. Rijn of tot Parijs uitstrek ken, maar een Hagenaar dient een huwelijks reis te maken, dat staat als een paal boven water, dat behoort tot de eischen des tjjds, al neemt men die zoo miniem mogelijk. Evenmin kan cr bezuinigd worden op de inrichting der woning, dat laten de eischen des tijds nu eenmaal niet toe. Gelukkig is daar een reddende engel: het krediet. Men kan zich een volledig huishouden aanschaf fen, op afbetaling, zooals men dat ook met naaimachines en kleeren doen kan. Nuttige uitvindingen, die huizen op afbetaling. Men betaalt, al naar gelang men reel of weinig inslaat, een grooter of kleiner bedrag con tant en verder elke week een onderling overeen te komen som. Nuttige uitvindingen die huizen. Men zit dan wel maandenlang met schuld in de maag en loopt gevaar Het is de gewoonte vam hen, die niet meer vatbaar zjjn voor gevoel, of een los leven hebben geleid, om alle liefdesgeschie denissen te lachen en de verbalen van romantische hartstochten te beschouwen, als bloote fantasie van dichters en roman- schrjjvers. Myn opmerkingen over de men- schelyke natuur hebben mjj er toe geleid, sr anders over te denken. Zjj hebben mjj overtuigd, dat, ofschoon de oppervlakte van een hart koud kan zijn, of alleen ontwik keld door de kunst der samenleving, er toch op den bodem van den koudsten boezem een vuur smeult, hetwelk, eens ontvonkt, ver woestend in zjjn uitwerking kan zjjn. Ik geloof aan gebroken harten en de mogeljjk- heid, om ten gevolge van teleurgestelde liefde te sterven. Ik beschouw dit echter niet als een ziekte, die dikwijls noodlottig is voor mjjn eigen sekse; maar ik meen vast, dat menig jong meisje er vroeg door ten grave daalr. De man is het schepsel van jj verzucht. Zjjn natuur leidt hem in den strjjd der wereld. Liefde is slechts [de verfraaiing van zjjn jong leven, of een lied, tusschen de bedryven gezongen. Hjj zoekt naar roem, fortuin, ruimte in de wereld en overheer- sching zjjner medemenschen. Maar het ge heel# leven eener vrouw is een aaneenscha keling van genegenheden. Het hart is haar wereld. Daar streeft haar ijverzueLt naar heerschappjj, daar zoekt zjj naar verborgen schatten. Eenen man kan teleurgestelde liefde leed veroorzaken, zjj wondt teedere gevoelen, maar by is een tezig wezen, hjj kan zijn gedachten in de drukte der bezig heden verstrooien, zich in genoegens storten, of wel zijn woonplaats ontvlieden. Maar het leven der vrouw is om zoo te zeggen een peinzend. Zij is meer de gezellin van haar eigen gedachten en gevoelens en, als deze droevig zjjn, waar zal zjj troost zoeken? Haar lot is geliefd en gewonnen te worden is zjj ongelukkig in haar liefde, dan is haar hart geljjk aan een sterkte, die is inge nomen, verwoest en verlaten. Hoeveel heldere oogen zjjn dof, hoeveel blozende wangen bleek geworden, hoeveel lieflyke vormen dalen ten grave, zonder dat iemand de oorzaak kan zeggen! Evenals de duif de pjjl, die haar het leven zal be nemen, tracht te verbergen door de vleugels dicht te slaan, zoo wil de vrouw voor de wereld het leed der gewonde genegenheid verbergen. De liefde eener vrouw is altjjd schuw en stil, zelfs als die gelukkig is, bekent zjj ze nauwelybs aan zich zelf, maar in het tegenovergesteld geval verbergt zjj ze in de schuilhoeken van haar boezem. Haar harte- wensch wordt niet vervuld. Voor haar is de bekoorlijkheid des bestaans voorbjj. Zjj veronachtzaamt alle uitspanning, iie den geest verfrischt en het bloed sneller door de aderen dóet stroomen. Haar rust is ver dwenen de verfrisschende slaap is ver anderd in droefgeestige droomen; het verdriet verteert haar, totdat haar verzwakt gestel er onder bezwijkt. Vrienden zullen over haar ontydig sterven weenen, vrienden, eenmaal haar bewonderend, die zoo kort schitterde met al den glans der schoonheid. Men zal u spreken van de een of andere toevallige ongesteldheid, die haar wegrukte; maar niemand weet de ware ziekte, welke haar krachten ondermjjnde, en uaar een gemak kelijke prooi maakte van den dood. Zij is als een boom, de trots en schoonheid van 't bosch, schoon van vorm en bladerloos, maar aan welks wortel de worm knaagt. Plotseling zien wc hem verwelken, juist als zijn meubeltjes in elkaar te zien vallen vóór nog het laatste gedeelte betaald is, maar men kan 't er op zjjn trouwdag dan toch eens van nemen en een mensch trouwt in d.-n regel maar eens! Op den algemeenen trouwdag, den dag n.l. waarop gratis getrouwd wordt, moet ge dat zien in de groote steden. Dan komen die gratislui met vjjf, zes karretjes naar 't stadhuis en trakteeren hun gasten op een rijtoer, die hun dertig a veertig gulden kost. Ook dit kunnen ze ©p afbetaling gedaan krjjgen. 't Is een eisch des tjjds, die hun zoo gemakkelyk mogeljjk gemaakt wordt. Een jongen was van de school thuisgebleven om uit te slapen, omdat zjjn zuster den vorigen dag gehuwd was. Lekker had hjj gereden in een der vier vigelanten en 's avonds hadden ze limonade, bier en bitter met suiker gedronken. Wat doet je nieuwe zwager, vroeg zjju onderwijzer. Hjj was timmerman, maar had de vorige week ge daan gekregen, en nu was zijn zuster, den eersten dag na 't trouwen, uit werken ge gaan Een dertle eisch des tijds is de schijn. Uw zaak staat slecht en men mompelt er over? Schilder uw uithangbord wat op en doe een rytoertje met neergeslagen kap. Vertel onderweg uw geliefkoosde annec- doten, opdat men van achter de ruiten der ramen lachende aangezichten ontwaart. Ge zjjt bijna platzak? Wissel wat u nog rest in balv# stuivers en laat die klinken, overal waar 't u dienstig zjjn kan. Koop u een verguld-koperen horlogeketting en vergeet uw jas toa te knoopen. Ge zjjt een middel matig kunstenaar? Encadreer uw werk groot scheeps en geef u het air van een groot man. Ge zult een huis bouwen uit waar- delooze grondstof? Zorg dan dat't althans tot d#n dag, waarop ge 't verkoopt, den sehjjn van soliditeit draagt. Maak het mooi, sier het wat op, een balkonnetje voor en een er achtef, behang met verguldsel op de muren en fraaie rosetten in de plafonds. 't Is een eisch des tjjds, dat 't onbruik bare solied en 't afzichtelijke onaaastooteljjk voor 't oog verschijnt. Wees wat ge schjjnt en sehjjn wat ge zjjt, is een verouderde raad. Tot de eischeH des tjjds behoort echter hjj het schoonst moest zjjn. Zijn takken buigen zich ter aardo, blad voor blad valt af en zoo sterft hjj te midden van 't bosch. Denken we na over zjjn ondergang, dan zoeken we vergeefs naar den bliksemstraal, die hem ter neder kan geworpen hebben. Ik heb vele voorbeelden g#zien van vrouwen, die op deze wjjze langzaam van de aarde verdwenen, en ik heb mjj ver beeld, dat ik haar dood kon nagaan door al de verschillende verschijnselen der ziekte, totdat ik eindelyk als eerste verschjjnsel teleurgestelde liefde vond. Eén voorbeeld van deze soort werd me onlangs verteld; de omstandigheden zjjn goed bekend ter plaatse, waar zjj voorvielen en ik zal de geschiedenis geven, zooals ze mjj verhaald werd. Ieder zal zich de droevige historie her inneren van den jongen E den Ierschen patriotzjj was te treffend om spoedig ver geten te worden. Gedurende de troebelen in Ierland werd hjj beschuldigd, veroordeeld en terechtgesteld, beschuldigd van verraad. Zjjn lot maakte een diepen indruk op iedereen. Hjj was zoo jong, zoo verstandig, zoo edel moedig, zoo dapper, zoo alles, wat we gaarne in een jong man zien. Zjjn houding onder het verhoer was ook zoo loffelijk en onverschrokken. De edele verontwaardiging, waarmee hjj de beschuldiging van verraad tegen zjjn land van zich afwierp, de wel sprekende verdediging van zjjn naam, zjjn krachtig beroep op het nageslacht in de hopelooze uren der veroordeeling dat alles drong diep door in ieder edelmoedig hart, en zelfs zijn vyanden veroordeelden het strenge bestaar, dat zjjn vonnis teekende. Maar er was één hart, welks angst men onmogelyk beschrijven kon. In gelukkiger dagen en beter vooruitzichten had hjj het hart van een schoon meisje gewonnen, de dochter van een Ierschen advocaat. Zjj be minde hem met de innigheid der eerste en vroege Jiefde eener vropw, Wanneer alles ook beknoptheid. Lange preeken, uitgebreide betoogingen, dikke boeken, vinden geen hoorders en lezers meer. Daaraan gedachtig, leggen we over dit onderwerp de pen neer. *-■»' <""-rySV r>. 'J.1 i.» 1 U- !t OTK Bnitonland. De Engelsche minister-president, Lord Salisbury, heeft op een feestraaaltjjd een rede gehouden, waarin hjj verklaarde, dat de vrede over de gansche werold verzekerd was, doch dat aan het eene uiteinde van Europa kanker heerschte, welke de gezondheid van geheel Europa in gevaar kon brengen. Zonder Engeland in een oorlog te willen wikkelen, achtte Lord Salisbury het evenwel onmogelyk dat Groot-Brittannië zich ging onttrekken aan een eenheid van handelen, welke scheen voorgeschreven te zjjn bij het verdrag van Parijs. Er bestaat gevaar voor de storing van het evenwicht in Europa. Hjj sprak de hoop uit, dat de andere mogendheden middelen mochten vinden om dat gevaar te doen verdwijnen, hetwelk reeds te lang heeft bestaan. Omtrent den heer Lilienthal, die dezer dagen bjj eene proefneming met de vlieg machine op zoo noodlottige wjjze om het leven kwam, schrijft men nog het volgende: De heer Lilienthal was bekend als een voortreffelijk ingenieur met een zeer vinding rijke geest en stond aan 't hoofd van een machinefabriek te Berlyn,doch hoofdzakelyk stond de overledene bekend wegens zjjn ernstige, wetenschappelijke studiën over de mogeljjkheid van het vliegen door menschen. Zelf vervaardigde hij verscheidene vlieg machines en ten vorigen jare nam hjj een proef, met een machina welke sprekend op een reusachtige Japansc'ne vlieger geleek, die met hare volle vleugelen en in 't midden een lichaam, ongeveer als een vliegend insect er uitzien. De vleugels van Lilienthal's machine waren van stovig papier over bam boes en deden aan vleermuisvleugels denken. Verleden jaar bond deze uitvinder twee vleugels op den rug en ze met de armen wjjd uitgestrekt bewegend sprong hjj van ee* steden, 30 M. hoogen heuvel, in de diepte. Hij slaagde er in, een tiental meters voort te vliegen, kantelde dan en stortte pijlsnel naar beneden gelakkig in een moeras, zoodat hij er met eenige kneuzingen afkwam. Zijn plan gaf hjj desondanks geenszins op; hjj verbeterde zjjn maohine telkenmale en hoewel bjj bjj elke proef in levensgevaar verkeerde, zette hij zijn vliegpogingen voort, slaagde er zelfs herhaalde malen in, dertig tot veertig meter in de lucht af te leggen. In vakbladen schreef hij herhaaldeljjk arti kelen over de nieuwe sport en in een dier stukken leest meD o.m.: >kennis omtrent de praktijk van het vliegen kan men slechts dan verkrjjgen, als men zich in werkeljjke vlucht bevindt.* De grootte van het vliegtoestel is echter helaas begrensd, daar anders het. besturen in de lucht onmogelyk wordt. Met vleugels van 14 M' oppervlakte met een lengte van punt tot punt van 7 M. kan men na be- hoorljjke oefening een wind van 7 M. snel heid verdragen. Onbeschrjjfeljjk is de bekoring van zulke vliegtochten en men kan moeiljjk een ge zondere beweging en een meer opwekkende sport dan het vliegen zich uitdenken. Bjj sterken wind wordt het vliegen echter gevaarlijker. Lilienthal schrjjft daaromtrent >By kalmen wind zeilt men gelijkmatig voort; zoodra de wind zich eehter verheft wordt de vliegbaan wankelend. Het toestel zwenkt dan naar links, dan naar rechts, plotseling wordt de vliegende door den wind opgenomen, hoog naar boven gedragen en j bljjft op één punt in de lucht zweven. De jtoeschouwers houden den adem in: maar t j de vliegende zeilt dan weer verder en gljjdt onder het gejubel der menigte in een slanke ljjn zachtkens ter aarde I Dat »zachtkens ter aarde glijden* eischt i echter klaarbljjkeijjk grootere behendigheid j dan de heer Silienthal reeds bezatdat zjj echter na veel oefening te verkrygen zou zjjn, behoort geenszins tot de onraogeljjk- j heden. Zoowel als fietsen, schaatsenrjjdsn en vooral goed zeilen langdurige oefening eischen, zoowel zal ook de vliegsport niet dadelijk het werk van iedereen zjjn. Maar dat werkeljjk het vliegen voor menschen mogeljjk is, heeft de helaas verongelukte nog niet bewezen. ter wereld zich tegen hem richtte, werd hjj bedreigd in zjjn geluk, verduisterden on genade en gevaar alom zjjn naam, zjj be minde hem des te vuriger, juist om zijn lijden. Indien zjjn lot zelfs het medegevoel zjjner vyanden kon opwekken, wat moet dan wel de zielefoltering geweest zjjn van haar, in wier hart zjjn beeld gegrift was Dat zjj h«t zeggen, die plotseling het dier baarst, wat zjj bezaten, in het graf hebben zien dalen die daar gestaan hebben, als buitengesloten in een koude, eenzame wereld, vanwaar alles, wat hun lief was, ver dwenen is. En dan de verschrikkingen van zulk een graf! zoo huiveringwekkend, zoo onteerend! er was niets voor de nagedachtenis om de smart der scheiding te verzachten, geen enkele teedere, hoewel droeve omstandigheid om het scheiden dierbaar te maken niets om leed te mengen in deze gezegende tranen, als dauw van den hemel gezonden, om het hart te doen herleven. Nog ondraagljjker werd haar toestand, doordat zjj zich door haar ongelukkige ge negenheid, het ongenoegen haars vad«rs op den hals had gehaald en uit het ouderljjk huis werd verdreven. Hadden het medegevoel en de diensten van vrienden tot haar hart kun nen doordringen, tot dat hart, zoozeer ge schokt, het zou haar niet aan troost ontbroken hebben, want de Ieren zjjn gevoelig en edel moedig. De liefste attentiën werden haar bewezen door rjjke en deftige families. Zjj werd in gezelschappen gebracht, en men trachtte door allerlei bezigheid an amusement haar af te leiden, doch alles was vergeefsch. Er zjjn ongelukken, die de ziel verzengen, die de vatbaarheid voor geluk wegnemen en aiaken, dat er nooit meer knop of bloesem kan worden voortgebracht. Zjj verzette zich nooit tegen het bjj wonen van vermaken, maar was daar even alleen, als in de diepste eenzaamheid, blykbaar onbewust vaa de wereld rondom haarzjj droeg een inwendige smart met zich om, een leed, dat sreen vriendschap kon verdrjjven. De persoon, die mjj haar geschiedenis vertelde, had haar op een gemaskerd bal gezien. Nooit kan ellende pjjnljjker treffen dan iemand zóó te ontmoeten. Haar alleen en vol droefheid te zien rondloopen, waar alles in 't rond vroolyk is, haaf gekleed zien in vreugdetooi en er zoo droefgeestig uit te zien! Na door de prachtige zalen en dartele menigte gewandeld te zjjn, ging zjj op de trap van 't orkest zitten en eerst even rondziende, begon ze een klagend lied te neuriën. Zjj had een prachtige stem, maar bjj deze gelegenheid was die zoo een voudig, zoo treffend, ademde zjj zooveel ellende, dat er een groep om haar heen kwam staan, die, stom van verbazing, ten laatste tranen van droefheid stortte. Het kon niet anders, of haar treurige geschiedenis moest veel belang wekken in een land, zoo bekend om zjjn geestdrift. Zij won daardoor het hart van een officier, die haar zjjn liefde verklaarde. Zjj wees hem af, want haar gedachten waren onverbid- deljjk bjj haar eersten minnaar. Hjj hield echter vol. Minder vroeg hjj haar liefde, dan wel haar achtiDg, en daar zjj afhan- keljjk was van vrienden, schonk zij hem eindelyk haar hand met de plechtige ver zekering echter, dat haar hart onverander lijk een ander zou toebehooren. De officier nam haar met zich mee naar Sicilië, in de hoop, dat die verandering de herinnering aan haar lyden zou uitwisschen. Zjj was een beminnelijke en voorbeeldige vrouw en deed zelfs pogingen om gelukkig te zjjn, maar niets kon de droefgeestigheid genezen, die haar tot in de ziel was door gedrongen. Zjj kwijnde weg en daalde ein delyk ten grave, als het slachtoffer van een gebroken hart.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1896 | | pagina 1