Hel
van Heusden en Aliens. de Lanjslra.il en de Soninieiervvaard.
Barmhartige Samaritanen.
M 1533. ZATERDAG 24 OCTOBER.
FEUILLETON»
De Klippen van Kitty Hawk.
Uitgever: K. J. YEEBMAH, Keusden.
1896.
Eerste Blad.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsve* hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7*/g ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjj dagavond
ingewacht.
W^rMOWC'-tfClMMKaE—baMMPW'MMWIM >ww<r
Kort geleden stonden we op een kerkof.
Er zou een man begraven worden, die om
vele beminnelijke eigenschappen in den
engen kring eener kleine vrijzinnige ge
meente, hooge achting genoten had. Vandaar
dat verscheidenen zjjner kennissen hem aan
de groeve een laatsten groet wenschten toe
te werpen. Toen de stoet op de begraafplaats
was aangekomen en achter de baar langzaam
voortschreed, ontwaardden we tusschen de
familieleden een vreemdeling, in priesterleken
dracht. Niet weinig verbaasde ons de tegen
woordigheid van dezen geesteljjke, zeker
als we waren dat hjj tot geen der huisge-
nooten in familiebetrekking zou staan. We
werden echter uit den droom geholpen door
een der nabestaanden, wien het hart drong
aan de groeve met een woord van dank
baarheid te gewagen van de hulp aan het
ziekbed verleend door dezen broeder de Deo.
We weten niet of dit geval onzen lezers
merkwaardig voorkomt: een katholiek gees
teljjke aan het ziekbed van een vrijzinnigen
broeder der remonstrantsche gemeente, en
dezelfde geesteljjke onder de familie en
vrienden, die den doode de laatste eer
bewijzen ons trof de tegenwoordigheid
van dezen man aan die groeve zeer.
Niet waar, we komen zoo zelden over
die schotjes heen, die opgericht zjjn tusschen
de verschillende religieën. We kennen krin
gen waar protestanten geen katholieken
melkboer zullen bevoordeelen en de laatsten
in geen geval bjj een protestantschen bakker
hun brood zullen inslaan. Gezwegen nog
van de Israëlieten, die bjj den een noch
bjj den ander te markt komen, daar hun
wet in vele gevallen verbiedt ander dan
onder rabbinaal toezicht gebakken en ge
slacht voedsel te nuttigen. Aan de ziekbedden
wordt in den regel een geloofsgenoot ge
roepen geen katholiek zal, wanneer hjj zjjn
einde voelt naderen, een protestantschen
leeraar ontbieden en evenmin zal het om
gekeerde plaats grjjpen.
En is het dan niet een merkwaardig geval,
dat onder de Roomsch katholieken een orde
bestaat van broeders, die hulp bjj zieken
verleenen, onverschillig van welk geloof de
laatsten zjjn? Die niet informeeren naar
een en ander, maar ten allen tjjde gereed
zjjn, waar en bjj wien ook, den stervende
ROMAN
FRIEDRICH ZIMMERMANN.
I.
EERSTE AFDEELING.
1.
De vlakke en moerassige kust van Noord-
Carolina, een der Vereenigde Staten van
Noord-Amerika, wordt door het water van
den Atlantischen Oceaan wonderljjk inge
korven en verbrokkeld. Overal dringt de
zee 't land binnen en vormt diepe inhammen
en haffen, van welke de grootste de namen
Albemarle- en Pamlokosond dragen. In
eeuwigwisselende beweging door ebbe en
vloed, dan als spelend onder den milden
adem van het zuiden, dan brullend en loeiend,
tot met schuim gekroonde bergen opgezweept
door den scherpen oosten- of den jjzigen
noordenwind, nimmer rustend, zetten de
golven hun werk der verwoesting reeds
eeuwen voort, knagen met begeerige tanden
aan het zandige strand of de meer weer
stand biedende klippen en zouden hun zilten
vloed, door geen menschenhand te temmen,
in trotschen overmoed reeds lang dieper het
land ingedrongen hebben, had de natuur
zelf niet langs ue kust etn beschuttend bol-
den voorstrjjd te verlichten
j De broeders de Deo zjjn eenige jaren
geleden in ons land gekomen, toen Duitsch-
land meendö eenige maatregelen te moeten
nemen tegen de verspreiding der katholieke
orden en vestigden zich in Limburg, later
te 's ïïertogenbosch, Amsterdam en Utrecht.
Daar richten ze ziekenhuizin in en zenden
hun discipelen uit om te helpen en te
troosten en dat doen ze zonder aanzien des
persoons en des geloofs. De ljjdende mensch-
heid helpen, dat is hun leuze.
Als het woord liberaal niet een bepaalde,
beperkte beteekenis gekregen had, zouden
we zeggen dat de man, naar wien ze zich
noemen, Johannes de Deo, die een Spanjaard
was en in 1555 stierf, een liberale katholiek
was, maar dan den term liberaal in de meest
edele beteekenis genomen.
Ge kent de geschiedenis en ge weet hoe'n
trouw zoon der kerk Spanje steeds geweest
is en denk u nu eens in het hart van dit
in-katholieke land een man, een zoon der
kerk, die te Grenada een oud klooster tot
hospitaal heeft ingericht en daarin allen op
neemt, die om hulp aankloppen. Daar komt
den bisschop ter oore, dat Johannes armen
opneemt, die nog werken kunnen en vrouwen,
op wie heel wat te zeggen valt. Hjj is ver
plicht dit te onderzoeken en ontbiedt den
man. Johannes kan niet anders dan op de
ingebrachte beschuldigingen ja en amen
zeggen en toen de bisschop hem beval zjjn
hospitaal voor dit uitvaagsel te sluiten, viel
dezen te voet en smeekt hem dit bevel
in te trekken. »God zelf,* zegt hjj, sluit
niemand uit, waarom zouden wjj het dan
doen?*
Is dat niet liberaal in de schoonste be
teekenis van het woord?
Johannes de Deo is een van de Heiligen
der R. K, kerk, om wiens hoofd de over
levering een krans van wonderen geweven
heeft. Een enkel mag hier plaats vinden,
dat, hetwelk hem voor altjjd de richting
zjjner werkzaamheid aanwees. Eenmaal, ge
knield liggende voor het altaar in de kerk
te Grenada, traden de beelden van Maria
en Johannes van hun voetstuk af en drukten
hem de doornenkroon op het hoofd, wat
hem een hevige pijn veroorzaakte. Maria
zeide tot hem: »deze doornen en deze
smarten zullen u groote verdiensten doen
verwerven*, waarop Johannes antwoordde:
lasten en doornen uit Uw hand, zjjn voor
mjj rozen en bloemen.*
Van toen af wjjslde de arrse man hjj
bezat zelfs geen benoodigde kleedjj zich
aan de zorg der armen, bracht ze in een
woning bjjeen en ging zelf uit om voedsel
te bedelen aan de huizen. Alle hulp-be-
hoeftigen riep hjj tot zich, zwervelingen
van alle natiën, Mooren, Joden, ze waren
hem allen even lief. Deze ongelukkigen,
door Staat en Kerk aan de ellende prjjs
gegeven, vonden in Johannes de Deo een
helper in den nood, een volmaakt onbaat
zuchtig man, die alles deed om Gods wil.
Deze man is gek, verklaarden niet wei
nigen eens zelfs is hjj gegeeseld, dat was
toen een der middelen om krankzinnigen
te genezen. Groote geesten, uitstekende
persoonljjkheden worden in den regel gek
verklaard door de menigte. Na zjjn dood
echter heeft hjj de eer ontvangen, die hem
bjj zjjn leven slechts schaarsch toebedeeld
werd. Ook elders werden hospitalen opge
richt, waarin volgens zjjn grondstelling
niemand uitgesloten werd, in 1571 werden
de Broeders de Deo als geesteljjke orde
erkend door Paus Pius V en 1690 nam
Paus Alexander VIII Johannes de Deo op
onder de Heiligen der Kerk.
Bjj pestziekten en cholera hebben de
broeders dezer orde zich onverwelkbare
lauweren verworven en waar ze zich vestigen
zjjn ze een zegen voor de ljjdende menschheid.
In hen is de Barmhartige Samaritaan
werkeljjkheid geworden.
Buitenland.
De politie van Henegouwen heeft een
bende anarchisten gegrepen, die in den
laatsten tjjd jjverig propaganda maakten
voor hun denkbeelden. Van beroep waren
de leden valsche munters; de slechte namaak
en de onvoorzichtige uitgifte van het valsche
geld heeft tot de ontdekking geleid. Uit de
in beslag genomen correspondentie bleek,
dat de bende in betrekking stond met geest
verwanten in het buitenland. Hoewel de
politie zeer snel en omzichtig is te werk
gegaan, heeft een der hoofdschuldigen tjjdig
genoeg lont geroken om te ontsnappen.
Bjj den tegenwoordigen verkiezingsstrjjd
in de Vereenigde Staten in de keuze van
een president, worden weder allerlei ma
noeuvres aangewend. Zoo waren de demo
craten vo >rnemens, kort vóór de verkiezing
een brief van M'Kinley uit 1890 te publi-
ceeren, in de hoop daardoor de Engelsehe
werk opgeworpen in een reeks lange, smalle
eilanden en banken, waartegen de wilde,
machtige golven breken.
De scheepvaart in deze wateren is wegens
de vele verborgen klippen en zandbanken
uiterst gevaarljjk en den moedigen zeeman,
die zonder te beven in alle luchtstreken den
storm getrotseerd heeft, klopt het hart van
vrees, wanneer hjj op de thuisreis de met
dood en verderf dreigende kusten van Noord-
Carolina nadert. Honderden, die op een reis
van maanden alle gevaren te boven ge
komen zjjn, vinden hier, in 't aangezicht
der wenkende haven, hun graf. Overbljjfselen
van gestrande en uit elkaar geslagen schepen
omzoomen het vlakke strand dezer smalle
eilanden, welker in zee uitstekende punten
de namen Kaap Fear (vrees) en Kaap
Lookout (kijkuit) met recht dragen.
't Is nog geen menschenleeftjjd geleden,
dat de zeeman daar hulpeloos prjjsgegeven
was aan de woedende elementen. Geen vuur
toren zond zjjn heilaanbreDgend licht uit
over de waterwoestjjn, om den eenzamen
schipper in duisteren nacht voor de nabjj-
heid der klippen en riffen te waarschuwen
geen vuurbaak, geen signaal wees hem den
weg, langs welken hjj zonder gevaar binnen
kon loopen, waar in den uitersten nood een
golf, een noodhaven of ook maar een ge
schikte ankerplaats te vinden was om schip
en manschap te bergen, tot de woedende
storm zich gelegd had. Het behoud van
't vaartuig en het leven der bemanning hing
uitsluitend af van den moed des kapiteins
of de bekwaamheid van den loods.
En gelukkig den kapitein, die slechts
naast God op zichzelven en zjjn goed geluk
vertrouwde. Ontzettend is de storm en de
woede der golven vreeseljjk echter en
dubbel gevaarljjk de boosheid der menschen,
door eigenbelang in bloeddorstige hyena's
herschapen.
Ziet ge dat matte licht daar opdoemen
uit de duisternis? Met zachte flikkering
siddert zjjn straal als een troostende ster
over de wateren. »Land aan bakboord 1*
roept de uitkjjk in den mastkorf. Volg echter
niet dien bedriegeljjken straal, stuur in den
zelfden koers verder, wakkere stuurman 1
Wee u, wanneer ge u door dit dwaallicht
verleiden laatHet beweegt zich op en neder,
het komt u voor als een lantaarn aan den
mast van e^n schip, dat op veilige ree zich
op de golven wiegt. Doch 't is scbjjn, ont
zettend bedrog 1 Daar is geen haven daar
dreigen de verraderljjke klippen met een
zeker verderf, en aan het strand loeren ze
reeds met begeerigen blik, gewapend met
enterhaken en bjjlen, de hyena's van 't strand,
tuk op den buit, dien hun de golven zullen
toewerpen.
Want op deze onherbergzame kusten
woont een ruw, barbaarseh volk, dat afge
sloten van de wereld en de overige mensch
heid, ook derzei ver wetten veracht. Van
der jeugd af vertrouwd met de zee en haar
gevaren, is het grillig en zonder erbarming,
geljjk de Oceaan, van welke het geheel
afhangt. Het kent medeljjden nog menschen-
liefde. Wanneer de zee kalm en de hemel
blauw is, wijdt het zich aan het vredige
werk der vischvangst, dat slechts een kom-
merljjk bestaan oplevert. Uit de door 't
weer geharde gezichten der visschers spre
ken ontevredenheid en op de lippen ligt
en Iersche kiezers van hem te vervreemden.
M'Kinley zou nl., in antwoord op een ver
zoek om aan zekere personen een pensioen
te bezorgen, gezegd hebben, dat hjj er niet
vóór was om pensioen te verleenen aan
Britsche es Iersche huurlingen, die naar
Amerika komen, dienst nemen iu het leger
en een flink handgeld en een goede soldjj
ontvangen.
Ma\ir de republikeinen kwamen achter
het plannetje en zjjn hun concurrenten vóór
geweest, door den brief, die zooveel stemmen
moest bezorgen aan de democraten, nu reeds
openbaar te maken. Zjj toonen echter tevens
aan, dat de brief een gefingeerd stuk en
niet van M'Kinley afkomstig is.
In het station te Schaarbeek werd Zater
dag een stoutmoedige diefstal ontdekt. Het
zegellood was afgesneden van een gesloten
wagon en een pak kleeren van 250 fr.
waarde en een jjzeren kistje met 35.000 fr.
in papieren was gestolen. Een nauwkeurig
onderzoek deed, door den veldwachter van
Neder-Over-Heerabeek, den dief ontdekken
in een persoon, bjjgenaamd »Sus den dief*.
Hjj heeft den diefstal bekond, doch weigert
te zeggen waar hjj den schat verborgen
heeft. Ik zal wel zorgen, zegt hjj, dat ik
hem terugvind, als ik uit de gevangenis kom.
Nabjj de stad Princeton in Kentucky, te
midden van een uitgestrekt park, staat een
paleis, dat veertig jaar geleden door een
millionair uit Californië, John Harpending,
voor 100,000 dollar werd gebouwd, en
waarin hjj met zjjn gezin twintig jaren heeft
gewoond.
Sedert dien tjjd staat het huis ledig, maar
het is onaangeroerd gebleven en bevindt
zich in denzelfden toestand als toen het ver
laten werd de tafel in de eetkamer is
gedekt met een zjjden tafellaken en met
zilver en kristal, de vloeren zjjn belegd met
zware tapjjten en de satjjnen gorijjnen
hangen bewegingloos voor de spiegelruiten
in de zwjjgende salons.
In een bovenkamer staan twee kristallen
doodkisten, rjjk bewerkt en geornamenteerd,
rustende op eikenhouten voetstukken, en
daarin liggen de in witte gewaden gehulde
ljjken van twee kinderen.
Toen Harpending en zjjn vrouw het huis
verlieten, namen zjj het ljjk van een derde
kind mee. Het rustbed, waarop het gelegen
heeft, is onaangeroerdhet kussen vertoont
nog den indruk van het hoofd en het bedde-
eene vloek, want alleen de nood des oogen-
bliks is het, die deze mannen dwingt de,
ljjnen van het vischnet ter hand te nemen.
Maar wanneer de nacht donker en de hemel
met wolken omhuld is, of wanneer de storm
raast en de golven beuken, dan glinsteren
de oogen en de trekken verlevendigen zich.
Nu geldt het den oogst binnen te halen van
het veld, dat in stede van door de ploeg
schaar, door de eiken kiel wordt doorploegd,
den oogst, waarvoor ze niet gezaaid hebben,
en die niettemin zoo rjjk een gewin ople
vert. Smokkelaars zjjn ze, stoute, doods-
verachtende smokkelaars zjjn ze en
strandroovers.
Een uitgestrekte bank was vroeger dwars
voor de Albemarlesond gelegen en zonderde
die geheel van de zee af. De laatste groote
stormvloed heeft intusschen die zwakke ver
binding, waarmee het eiland aan het noor-
deljjk vastland verbonden was, verbroken
en uit de bank is nu een duineiland ge
worden, dat zich vele mjjlen ver langs de
kust uitstrekt. Tusschen het zuideljjk punt
en het vastland is een straat Loggerhead,
die bjj vloed ook groote schepen toegang
biedt zoowel in de Albemarle als in de
Pamlikosond.
Dit Albemarleeiland biedt een treurigen,
woesten en toch pittoresken aanblik. Een
drievoudige rjj van zandduinen, die van de
zee uit gezien een hel schitterend gebergte
schjjnen, vormen een natuurljjken, door wind
en golven zelf opgeworpen wal tegen het
indringen van den vloed in het daarachter
gelegen land. In de lengte snjjden dalen
dit merkwaardige heuveleiland. Aan den
kant des Oceaans steil neerdalend bieden
laken ligt opgeslagen.
In de buurt wordt gefluisterd, dat voor
een venster der kamer naast die, waar de
doode kinderen liggen, en voor hetwelk de
gordjjnen zjjn opengeschoven, soms de ge
daante eener vrouw gezien wordt, en men
gelooft, dat de verschjjning niet van deze
aarde is.
De marmeren muren van het paleis be
ginnen af te schilveren, het prachtige park
is geheel verwilderd en de rozen en bloem
struiken, met zuideljjke weelderigheid en in
volle vrijheid dooreen gegroeid, vormen een
natuurljjk bouquet, welker geuren door den
wind den wandelaar worden toegewuifd.
Hoe de kinderen, die hier sedert twintig
jaren in hun kristallen sarcophagen hun
laatsten slaap slapen, aan hun einde zjjn
gekomen waarom de ouders het ljjk van één
kind meenamen en die der beide anderen
achterlieten en wat er geworden is van het
vreemde echtpaar, aan hetwelk het verlaten
paleis met zjjn spookachtigen inhoud toe
behoort? niemand weet het; want er is
nooit iemand teruggekomen om te vertellen,
welke geheimzinnige, treurige geschiedenis
hier is afgespeeld.
En de Amerikaansche inbrekers en dieven,
altjjd anders dan andere schelmen, zjjn zoo
beleefd geweest, dit paleis van den dood
slaap te ontzien en twintig jaren lang hunne
schreden naar elders te leiden.
Te Cork heeft een man zjjne vrouw, met
wie hjj drie jaren getrouwd was geweest,
en zjjne twee kinderen, een meisje van
twee-en-een-half en een wicht van zes maan
den, met een scheermes den hals afgesne
den en zich toen bjj de politie aangegeven.
Jaloezie was de reden.
Uit Pretoria verneemt de Daily Tele
graph*, dat de Magato-stammen onderling
in oorlog zjjn. Zaterdag heeft een gevecht
plaats gehad, waarin een twintigtal dooden
vielen. Het tooneel van den strjjd is 300
mjjlen ten noorden van Preforia. De Traos-
vaalsche autoriteiten houden zich gereed om
handelend op te treden.
Uit Turkjje's hoofdstad wordt aan de
Times* gemeld, dat de Italiaansche gezant
zich bjj de Porte schrifteljjk beklaagd heeft
over den onbeschaamden toon van de bood
schappen, die het ministerie van politie aan
het gezantschap liet brengen.
Een klacht is nog door de ambassadeurs
deze heuvels door de scherpte hunner ljjnen,
de grootschheid hunner vormen een aanblik,
die spot met iedere beschrjjving. Vooral
wanneer de bleeke maan hun verblindend
witte mantels beglanst, verschjjnen de dui
nen als een spookachtig sneeuwgebergte,
en niet als een vluchtig gebouw uit zand,
dat niet iederen windstoot van gedaante
verandert.
Geen boom, geen struik siert hunne hel
lingen. Niets dan ritselend zand, door den
wind suizend bewogen. Hier en daar schiet
spichtig gras omhoog. Nergens een spoor
van leven. Geen vogel nestelt in de woeste
zandwoestjjn, geen toon dringt in 't oor
behalve het eentonige gernisch der golven,
die tegen het strand rollen en zich weer
terugtrekken. Niets breekt de stilte des
daags en de diepe rust van den nacht dan
het geschreeuw der meeuwen en het krjj-
schen der stormvogels. Kaal, levenloos, het
hart met een bange beving vervullend en
den geest tot melancholie stemmend en
toch ook grootsch in haar ontzettende
woestheid dat is de duinenwoestenjj van
het eiland Albemarle.
Naar de landzjjde nemen de duinen in
hoogte af. Een reeks van moerassen en
kleine vjjvers, waarin zich zoet- en zout
water vermengt, en een kraehtigen aanwas
van moerasplanten voortbrengt, maakt den
ovegang tot de vlakte. Donkere dennen-
bosschen bedekken het laatste over de ge-
heele lengte, tot den westeljjken rand,
wuar hunne dichte kronen zich spiegelen
in den Sond.
Wordt vervolgd.)
VAN