de Bommelerwaard.
Het nieuwe Kabinet.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
M 1613.
WOENSDAG 4 AUG.
feuilletönT
1897.
Dit blad verschijnt "WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonaementaprj b: per 3 maanden f 1.00.
franco per post zonder prjjsvei hooging. Afiosderljjke
nummers 5 cent.
Zwenking naar links: dat is het resul
taat der verkiezingen geweest. De liberale
meerderheid is geslonken beneden het half-
honderd, deck met de radicalen en sociaal
democraten daar weer boven gestegen,
't Gevolg is een zwenking naar links, d. w.
in dit geval zeggen: de kiezers hebben al9
hun wensch te kennen gegeven dat de
staat meer dan tot dusverre ingrijpe in
het maatschappelijk leven. Dat is het ideaal
der radicalen en sociaal-democraten, daar
heen stuurt de Liberale Unie en daarvoor
jjveren ook velen der verbonden tegen
partijen, voornameljjk der anti-revolutio
nairen, die zich heel gaarne tot de demo
cratie rekenen.
't Ministerie heeft gemeend ontslag te moe
ten nemen en terecht. Opgetreden met een
bepaald doel kiesrechtuitbreiding
heeft het die taak met grooten tact vol
bracht en 't daarbij niet gelaten. Ja, er zjjn
weinig Kabinetten geweest, die zoo ijverig
gewerkt hebben als dit. Wanneer de'partjj-
verhouding dezelfde gebleven ware, had bet
nog zeer veel goeds kunnen afwerken. Nu
die verhouding echter eenigszins veranderd
is, handelde het volkomen constitutioneel
door de portefeuilles ter beschikking van
H. M. te stellen.
En zoo is dan ook dit ministerie ten
grave gedaald en een nieuw heeft zjju
plaats ingenomen.
Alweer volkomen in den geest der grond
wet, vindt men in het nieuwe Kabinet alle
schakeeringen terug der verbonden partgen,
die de meerderheid vormen, behalve de
sociaal-democratische. We sturen nu een
richting uit, die ook deze party met ge
noegen ziet volgen, waarvoor ze al jaren
lang heeft gearbeid, onverstandig en lawaai
makend dikwgls, maar vasthoudend en nooit
verflauwend.
Aan de spits treffen we aan mr. N. G.
Pierson als mini: er van Finantiën. We
achten het een geluk voor 't land dat H. M.
dezen uitmuntenden staatsman als dienaar
der Kroon heeft teruggeroepen. De hervor
ming onzer belastingen onder 't voorlaatste
Kabinet door hem aangevallen en onder
't laatste door min. Van Eyk met omwer
king der personeele belasting zoo gelukkig
voortgezet, kon aan niemand beter ter
voortzetting toevertrouwd worden dan aan
Pierson.
EEN NOVELLE VAN HET STRAND.
5)
Hendrik had die woordenvloed kalm over
zich heen laten gaan, tussehenbeiden glim
lachende of knikkende, hjj beschreef vlug
de ligging van zjjn vaderlijk huis, en was
toen met enkele snelle schreden achter de
duinen verdwenen.
Zijn begeleider zag hem vol gedachten
na. Jong, flink en een vrolijke knaapIk
ben nieuwsgierig of alleen het verlangen
naar zyn vader hem zoo onrustig maakte.
By streek met de hand over zyn donkerblond
dik haar, waarin de eerste nog weinige
witte ouderdomsteekenen te ^ien waren,
terwjjl de kleur van zyn bakkebaard reeds
zeer naar geheel grjjs overhelde. Zyn glad
voorhoofd sprak met de vroolyke diepblauwe
oogen van een zorgeloos leven zonder ont
beringen, maar in de fijne trekken om den
mond lagen sporen van diepe smart wel
overwonnen, maar de herinnering aan vroe
ger leed vloog nog dikwyls over het gelaat,
hoewel ook de oogen poogden te lachen.
Hg zag over de dorre zandheuvels heen,
waarop slechts spaarzaam de stekelige zand-
haver groeiie, dan ov?r het eenzame kale
strand, en ^hjj huiverde plotseling, zooals
men zegt, alsof iemand over zjjn graf ging.
fly keerde zich snel om, maar de gloed
van de zon was verdwenen, witte nevel-
I T
Met Pierson noemen w? in één af!em
mr. W. II. de Beaufort, van dezelfde, z.g.
oud-liberale richting, die over enkele tien
tallen van jaren de conservatieve genoemd
zal worden. Aan dezen intelligenten man
is de portefenille van Bnitanlanrlsche zaken
toevertrouwd. Tot heden een sieraad in
't Parlement, van welk lichaam hjj een der
schitterendste figuren uitmaakt, is hij met
Pierson ons een waarborg, dat het Rturen
in democratische richting bedachtzaam zal
aangevangen of voortgezet worden.
De post van Buifenlandsche zaken is
toevertrouwd aan mr. II. Goeman Borgesius.
Deze geleerde is eenige jaren redacteur
van 't Vaderland geweest; hij behoort tot
de mannen der Liberale Unie, tot de voor
uitstrevender Toch i3 hij overtuigd dat dit
streven niet mag geschieden zonder wyze
bedachtzaamheid; bewijs daarvoor is deze
aanhaling uit een artikel in de Vragen
des Tjjds :c Ook de vooruitstrevenden weten
geduld te oefenen. Vast zijn zjj overtuigd,
dat ook in ons land weldra de tjjd zal
aanbreken, dat de groote meerderheid der
kiezers zal onderschrijven hun levensbe
ginsel: alle politiek is slechts kleinzielige
politiek als ze zich niet ten doel stelt ver
betering te brengen in hot lot van de
overgroote massa
Over mr. Cort van der Linden als minister
van Justitie, is in de wereld der rechts
geleerden maar één stem: ieder erkent hem
als een der knapste koppen op dit gebied.
Door min. Van der Kaay tot adviseur aan
het departement van justitie verkoren
zooveel als onder-minister heeft deze
gewezen hoogleeraar een praktische school
doorloopen, wat hem op zijn zetel zeer te
stade zal komen.
Met den heer Pierson maakten ook de
heeren Lely en Jansen, deel uit van 't
Kabinet Tak. Zoo we 't nog niet wisten
uit Piersons mond, dan staat de min. van
W. H. en N., Lely, ons borg, dat de vaan
des vrjjen handels boven ons land zal bljjven
wapperen. Jansen, min. van Marine is een
zeeman 't hart; bij de marine heeft zyn
naam een goeden klank.
De min. van Oorlog, generaal-majoor
K. Eland is een nieuw man op politiek
gebied. Hij is ontegenzeggelijk een der
meest eminente mannen van 't leger. Van
hem verwachte men een voordracht tot
algemeenen dienstplicht, afschaffing der
schutterjj, tienjarigen diensttyd. Dit althans
heeft de heer Eland eenige jaren geleden
door den avondwind gedreven, zweefden zjj
naar hem toe en strekten zich, als lange
witte armen naar hem uit.
Met een spotachtigen trek om den mond
draaide hij zich om, en naar den planken-
weg gaande, zeide hy halfluidIk zou terug-
keeren, als ik zoo bjjgeloovig ware, als
vermoedeljjk de menschen hier zullen zjjn;
de watergeesten schijnen mij terug te roepen,
en ik heb ook inderdaad genoeg bjjge-
loof in mjj, om mjj hoogst onaangenaam
aangedaan te gevoelen, hoewel ik weet wat
het is. Deed ik misschien niet verstandiger,
om met de boot, die mjjn goed hier zal
brengen, weer terug te gaan? O, o, wat is
er van mjjn hefrlyk dorp, mjjne schoone
visschers en visscbersmeisjes geworden?
Hy stond op de hoogte van de duinen
en overzag met een lichte huivering de
beklagelyke huisjes, waaruit dunne, blauwe
rook opsteeg, om dadeljjk door den wind
gegrepen en verspreid te worden.
Blootvoetige, armeljjk gekleede kinderen
lagen op het zand voor de hutten en streken
het lange, over het gezicht hangende haar
weg, om den vreemde verbaasd aantezien.
Voor de in twee helften gescheiden, half
geopende huisdeuren, stonden vrouwen,
wier strenge hardvochtige gezichten, door
ontbering en harden arbeid nog strenger
en hardvochtiger waren gemaakt, terwjjl de
zwarte hoofddoeken niet tot verfraaiing bij
droegen. De zwarte jakken waren even
leeljjk, als de overige kleeding slordig.
Hier is een vreemdeling even zeldzaam
als een goede maaltjjd, ging de vreemde
voort, ik wensckte niet gaarne van den
■^jy
als zyn ideaal voorgesteld in eea lezing.
Rest nog de heer J. T. Cremer, min.
van Koloniën, uit zjjn politieke loopbaan
genoegzaam bekend als een man van hel
deren blik en volkomen op de hoogte der
Indische z^ken.
Met eerug overleg en kunnende rekenen
op de medewerking der Kamers, mag van
deze ministers veel verwacht worden. Het
is een achttal inderdaad kundige en wel
gezinde mannen.
Waarop nu gestuurd zal worden? We
zullen daartoe de opening der Kamers in
September moeten afwachten.
Wanneer in het a.s. vierjarig tijdvak
van 't groote program der Liberale Unie
slechts een deel wordt omgezet in wets
ontwerpen zullen we reeds dankbaar zjjn.
Buitenland.
De hervatting van het werk in de Bel
gische mjjndistricten ondervindt belangrijke
vertraging door eenige gisting, die een ge
volg is van het ontslaggeven aan ver
scheidene werklieden, die de werkstaking
bevorderd of kameraden den arbeid belet
hebben. Op drie verschillende plaatsen in
de Borinage werden dynamiet-aanslagen
gepleegd, die groote schade aan materiaal
enz., doch geen persoonljjke ongelukken ten
gevolge hadden.
De Londensche dierentuin is onlangs een
schildpad rjjk geworden, die volgens de
Daily Mail,* ongeveer vjjfhonderd jaar
oud is.
Hot is thans betrekkeljjk rustig te Lissa
bon en Oporto. Er bevindt zich in die twee
steden voorzoover men te weten kan
komen uit de weinige berichten een re
volutionair hoofdbestuur dat met enkele
militairen een staatsgreep voor den 14den
Juli voorbereidde. De toeleg mislukte door
de voorzorgen van de regeering, die de ver
dachte officieren bewaakte en de garnizoenen
van enkele steden verplaatste. Thans zou
de beweging gedempt zyn, ook doordat het
kabinet zyn voornaamste financieel© ont
werpen moet hebben ingetrokken,
Dit alles is echter noch duidelijk noch
betrouwbaar.
De te Liverpool aangekomen anarchisten
moeten geld vragen van partjjgenooten en
anderen om aan den kost te kómen, want
zjj zy'n totaal broodeloos. Zjj doen gruw
zame verhalen van hun ljjden in de ge-
mjjne evenmenschen afhankeljjk te zjjn, en
mjjne begrippen over comfort of genoegens
van Europeesche badplaatsen moet ik hier
vergeten neen, daaraan mag ik 'niet
denken. Moge het naar het vele overige
gaan, wat ik gaarne zou willen vergeten.
Met een zucht liep hjj eeuige armzalige
tuiyaanplantingen voorbjj en naar het huis
dat hij naar de beschrijving voor dat van
den kapitein hield.
Het was iets grooter dun de overigen,
met een klein haisje er naast, in welks be
nedenruimte eene boot en allerlei gereed
schappen lagen. Eene geit zocht onafge
broken naar frisch gras, en zag wantrouwig
naar de vreemdsoortige verschjjning, die
het huis binnentrad, alsof de vroljjke, jeug
dige stem daarbinnen haar daartoe uit-
noodigde. Er lag ook zooveel frisehheid in
de stem, zjj sprak zoo duideljjk van reine
vreugd, en tegelijk had zjj toch een vasten
klank, die men gaarne volgde, overtuigd,
dat de oogen, die by de stem behoorden,
scherp waren en de handen vlug om te
handelen.
Een groote open haard nam de eene hoek
van de keuken, die tegel jjker tjjd woonkamer
was, in, en boven het vlammende haardvuur
hing aan een lange ketting, een kokende
ketel. Naast den haard zat kapitein Cassen,
wiens haar en baard even pluisterig en grys
waren als zyn buis en broek, waarvan de
kleur in 't geheel eigenlyk niet te onder
kennen was. Orer 't geheel zag hjj er recht
verweerd uit, en het glas grog, dat naast
hem stond, was eene passende stoflage. Hjj
lachte over iets wat Hendrik had gezegd
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/# ®t. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
vangeniasen ten hunnent, waar zjj acht
dagen lang zoutevisch moesten eten zonder
drinkwater, men hen met jjzers brandde,
hun de nagels uitrukte enz.
De »Times« meldt uit Konstantinopel,
dat de geheime politie zestig Turken van
goeden stand in hechtenis nam, onder ver
denking van tot de jong Turksche party
te behooren. Ook vele arme Armeniërs
moeten weder opgepakt zjjn.
Uit Canea wordt bericht, dat de admi
raals zich desnoods met geweld tegen het
landen van Turksche troepen zullen ver
zetten.
Met den algemeenen toestand in Eugelsch-
Indië is 't wat beter gesteld. In verscheiden
districten is overvloedig regen gevallen.
Toch wordt nog aan 3,220,000 menschen
onderstand of werk verstrekt van over-
e.
In de »Revue des Revuesc kwam voor
eenigen tjjd een belangwekkend artikel voor
over het ruilen van kinderen in Deneraarken,
een nieuwigheid, die in de Scandinavische
landen vormen van philantropische betee-
kenis aanneemt.
Het railsysteem is in weinige woorden
verklaard. De bewoners van het land staan
gedurende de zomervacantie hun telgen
tot zekeren leeftjjd natuurljjk aan de
stadsmenschen af en ontvangen daarvoor
in ruil stadskindertjes, die de buitenlucht
behoeven. De staat zorgt voor gratis ver
voer en de scholen eipediëeren de kleinen
naar gelang van de aanvragen, welke van
stads- en buitenmenschen zyn ingekomen.
De kinderen reizen alleen, wat geen be
zwaar oplevert, daar elk zyn vervoerbiljet,
dat in duidelijke letters de plaats vau be
stemming vermeldt, op de borst gehecht
draagt. Wanneer door de eene of andere
omstandigheid kinderen mochten verdwalen,
dan worden zjj aan het eerste het beste
station geherbergd en terecht gewezen.
Aan de stations, waar de vacantietrein
stopt, ïtaan boeren en boerinnen op de kleine
reizigers te wachten en nemen hun welwillend
in ontvangst, waarbjj de reiswjjzers elke
vergissing buiten sluiten. Nu breekt voor
de kinderen eerst een leventje aan. De stads
jeugd doet zich te goed aan alles wat hun
het vrjje landleven biedt, terwjjl de jonge
boertjes en boerinnetjes huu hart ophalen
aan al het stads moois, dat hen onder een
geschikt geleide wordt voorgesteld. Bjj zulk
een ruil vaart men aan beide zjjden wel,
wezen in overeenstemming was, en welke
de opreehtste bewondering van den vreemde
opriep. Juist wilde hjj te voorschjjn komen,
toen eene andere deur werd opengestooten,
en een meisje binnentrad met een brandende
kaars in de hand. Had Hendrik een zuster
en hoe was het mogelijk dat het eiland
zulk eene wonderbloem voortbracht? Waren
dit meisje en die onschoone, strenge vrou
wen zusters, in deze groote famielje, welke
hier op het eiland leefde? Het zwarte jak,
liet den slanken, schoonen hals zien, waarop
nu het sierljjke kopje eenigszins gebogen
stond, alsof de last der lange tressen te
zwaar was. Om het teedere liefeljjk gezicht
hingen krullende roodblonde lokken, en
groote donkere oogen richtten zich vragend
op den jongen man. Zjj werd bleek, dan
weder rood, eene siddering doorliep hare
geheele gestalte, hare oogen openden zich
wjjd
»Nu ïSina, wat zegt gjj? Gjj kent hem
in 't geheel niet meer. Ja hjj is een flinke
jongen geworden!* riep de kapitein op
vroolyken toon.
Met een stralend gelaat strekte Hendrik
beide handen uit, waarin zjj de haren lag,
nadat zjj snel het licht had weggezet, en
juichende riep zjj: Hendrik? Zjjt gjj het
werkeljjk? O, God zjj gedankt, dat gjj er
weer zjjt.«
Er was minder menschenkennis voor
noodig dan de vreemde bezat, om uit deze
woorden te verstaan, welk een last van
verlangen met hem was afgeschud.
Hare oogen schitterden, haar mond glim
lachte en zjj zag den #pitein aan, die haar
daar al het mogeljjke wordt gedaan om
den kinderen zooveel mogcljjk genot te
verschaffen.
Dit vernuftig denkbeeld is van een vrouw,
die er zich thans op kan beroemen, dat zjj
in het belang van de ontwikkeling der
jeugd iets grootsch heeft verricht. In De
nemarken heeft het railsysteem zooveel op
gang gemaakt, dat Kopenhagen jaarljjks
10.000 kinderen eenige weken naar buiten
zendt om er evenveel boerenkinderen voor
in rail te ontvangen.
Volgens een bericht uit Kaapstad zouden
de Portugeezen in Gazaland, bjj de Delagoa-
baai, door de inboorlingen verslagen zjju.
Uit Gothenburg wordt gemeld, dat vol
gens een walvischvaarder op de hoogte,
waar de kapitein van de Dordrecht* An-
dreé's ballon meende gezien te hebben,
verscheidene doode walvisschen worden aan
getroffen.
Elf stoomschepen, die op reis zjjn naar
de Jenessei, hebben bevel- ontvangen om
het door kapitein Lehman aangeduide water
nauwkeurig te onderzoeken.
Een deel van Daitschland en Oostenrjjk
wordt zwaar geteisterd door stortregens,
welke de rivieren onrustbarend doen stjjgen.
Het water is zoo plotseling komen opzetten,
dat verscheidene menschen zich helaas niet
hebben kunnen redden. Het grootste aantal
slachtoffers telt Zwickan, in Saksen, waar
twaalf arbeiders het leven hebben verloren.
Met welk eea kracht het water is komen
opzetten getuigt het feit, dat te Löbtau het
nieuwe raadhuis geheel in elkaar is ge
slagen.
De meest geteisterde streken worden ge
vonden in het Silezische gebergte, vooral
het Reuzengebergte, de Sudeten, h?t graaf
schap Glatz, het Lausitzer gebergte, de om
geving van Zittau en bet Salzkammergut.
Men krjjgt een juist beeld van de aan
gerichte verwoestingen wanneer men de be
richten leest, welke uit de verschillende
plaatsen worden ontvangen. Uit Spaottau
bjjv. wordt gemeld, dat binnen een uur tjjds
het water in sommige deelen der stad twee
tot drie meter hoog stond, zoodat de stad
slechts van ééne zjjde kon. worden bei rikt,
Tegen vier uur Zaterdagnach' werden de
burgerjj en de brandweer door vuursignalea
gewaarschuwd eu men toog onmiddellijk
het werk om inboedeL en vee te .r Uien
waarin ongelukkig nog niet een. allen kon
den slagen. De bevolking der overstroomde
»Ja hy is het werkeljjk; gelooft gk; het
nog altjjd niet, meisje? kor fc ou voor iets
goeds voor het avondeten, er komt nog
iemand.*
De vreemde hield het oogenblik voor zeei
geschikt, om zich aar te melden, en zoo
trad hy snel naar de groep, de aanwezigen
groetende.
Hendrik had aan zyn vader reeds het
noodige gezegd, en snel werden alle détails
besproken en de voorwaarden geregeld voor
een verbljjf van eenige weken van den heer
Raad in het huis van den kapitein, en Sina
snelde heen, om het noodige te bezorgen.
»Naar hetgeen ik in het voorbjjgaan
vluchtig van de vrouwen hier heb gezien»,
begon de heer Raad, verschilt uwe dochter
veel van hen.*
>Zjj is mjjne dochter niet,* zeide de
kapitein ruw.
»Dus misschien eene nicht, of* - hjj
hield op en wierp een blik op Hendrik,
die hem den rug had toegekeerd, maar zich
onrustig heen en weer bewoog.
>Neen,< bromde de kapitein. >Zjj behoort
in 't geheel niet bjj onszjj wordt zoo maar
mee onderhouden. Hendrik, geef den heer
een grog.*
Hendrik gehoorzaamde en wierp den heer
een verzoekenden blik toe, dien deze zoo
uitlegde, dat hjj niets meer over het schoone
meisje moest zeggen. Met een fijnen glim
lach vroeg hy den kapitein, of hjj binnen
kort nog eene groote reis had gedaan, dan
wel of hjj de nu welverdiende rust genoot.
I Wordt vwolgd.)