■IF 1
Hel Land van
en
de Lanffslraal
oaimelerwaard.
FEUILLETON
Ef ABLLDIR e.
UitgaverL. J. VEERMAN, Heusden.
M 1636. ZATERDAG 23 OCTOBER.
1897.
voos
JT' -
r;tr Und van alteNA-
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsve* Looging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/* et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
25ES3
WBxKmmmÊBmÊËBB mrwm "jwau
Naar aanleiding van den Renei-sehen
torenbrand is bet tot dusver eenig bekende
middel tegen het hemelvuur ter sprake
gekomen en heeft n?en hier en daar met
grooten schrik vernomen, dat in sommige
plaatsen torens en anders hooge gebouwen
geheel ongewapend slaan, benevens dat in
de plaatsen, waar de torens van een blik
semafleider voorzien zjjn, deze geen reden
tot gerusstelling geven knn, tenzjj hij op
gezette tjjden wordt nagezien en hersteld.
Dit moet dan ook voornamelijk de reden
zjjn dat men maar geen blik emafleidars
meer plaatst.
Zorgeloosheid is een trek van het rnen-
scbtljjk karakter. Het is jaren lang goed
gegaan, dus zal 't in vervolg ook wel
schikken. Een goede bliksemafleider kost
geld, het onderhoud eveneens, laten we
't dus maar zonder doen, 't is een zeld
zaamheid dat een toren getroffen wordt
't Is nu reeds anderhalve eeuw geleden
dat de groote Benjamin Franklin den blik
semafleider uitvond. Hg nam proeven met
een vlieger en bevond dat de electriciteit
haar weg langs het touw nam. Kort daarna
waren alle uitstekende gebouwen te Phila
delphia van afleiders voorzien.
't Ontbrak natuurlgk niet aan afkeerigen.
»Zjjt ge dwaas* riepen deze, zoult ge
den bliksem tot u trekken? Is het niet
beter, hem geen weg tot uw huis te banen
en maar liever in de vrije natuur te laten
En ze wezen op het geval te Brescia in
Italië, waar den 18den Augustus 1769 de
bliksem sloeg in den St. Nazariustoren,
ofschoon deze van een afleider voorzien
was, en over de 2000 centenaars kruid
deed ontploffen, die in een kelder bewaard
werden. De torsn, een groot deel der stad
en meer dan 8000 menschen werden ver
brijzeld. Thans echter weet men volkomen
zeker, dat deze meening op een dwaling
berust en dat de gevallen, waarin een ge
bouw trots den afleider getroffen werd,
uitsluitend veroorzaakt worden door ontoe
reikendheid van den afleider.
Het doel van dezen is den bliksem een
weg te wijzen, langs welken hij zonder
schade san te richten in den aardbodem
verdwijnt. De uit de onweerswolken neer
slaande electrische straal zoekt bij voorkeur
het water op, dat zich op de oppervlakte
of daaronder bevindt. Derhalve moet de
leider daarheen voeren. Tot den voehtigen
aardbodem is geenszins genoeg, hg moet
■SMMMHSSBKCOtk
o
(6
»Wat er van hem geworden is? Wat er
van alle menschen wordt, stof,* ant
woordde bij dof; daarna echter hief hij zijn
gelaat op en zag met zjjne schoone zwaar
moedige oogen het meisje aan op smar te
lgken en bitteren toon vragend: Waarom
wilt .ge dat welen, Madeleine? Het is een
donker hoofdstuk in het ernstig boek van
mgn levensloop en wie niet in de woestijn
geboren en tot een hartstochtelijk Arabier
opgevoed is, die zal ze nooit begrijpen, de
strenge wetten van ons landDe bewoners
vun onze woestijn zjjn wild en vreeseljjk,
als de leeuw van hun geboorteland, kalm
en vreedzaam, als men hun stil zjjn leven
laat leiden, maar wee hem, die het waagt
met vermetele hand zjjn vrede aan te tasten,
dan breekt tegenover den rustverstoorder
zjjn wilde hartstocht los, dan rust hij niet
eer hjj wraak genomen heeft, dan schreeuwt
hg om het bloed van hem, die htm heeft
aangerand 1 Zoo iels kunt gjj niet begrgpen,
Madeleine; wat ons niet meer dan natuur-
ljjk voorkomt, weert gjj van u als zondig
en misdadig. Laat mij dus het zwjjgen
bewaren over dien tijd van mijn leven!*
Het jonge meisje begreep zgne duistere
woorden niet, maar zg zag aan de ernstige
ia het grondmater eindigen. Kan men dit
niet bereiken, dan is het beter geen af
leider te plaatsen. Daar, waar men een
waterlei'ing bezit, heeft m°u in den regel
een uitstekenden bliksemafleider, dewjjl de
jjz.-ren pijpen do electrische straal tot het
grondwater brengen. Vroeger was men
bevreesd dat daardoor het pijpennet kon
bescbaligd worden, maar dit gevaar bestaat
ook wanneer de afleider niet aan het net
bevestigd is. Biedt dit nl. aan den bliksem
een gemakkelijker weg en dat doet het
in den regel dan langs de aangebrachte
bodemgeleiding, dan zal hjj dezen toch
kiezen
Zeer verbreid is de meening dat hooge
boomen, in de nabjjheid van een gebouw
staande, dit beschermen tegen den blik saai
zoodat zulk een gebouw een kuustmatigen
afleider niet van noode heeft. Men heeft
door nauwkeurig onderzoek bevonden, dat
dit slechts ten deele waar is. Wel is het
zsker dat met name populieren en andere
boomen den bliksem een geleidenden weg
aanbieden, maar eveneens, dat in zeven
van tien waargenomen gevallen, de elec
trische straal weer van den boom afsprong
op en om het gebouw, bjj voorkeur in een
put, een sloot of een vjjver. Slechts onder
deze voorwaarde dus, dat het gebouw den
bliksem geen metalen geleider aanbiedt,
kan een boom als bvschutter van het ge
bouw beschouwd worden. In elk ander geval
vermeerdert hg bet gevaar.
De vraag, hoever zich de kring uitstrekt,
die door het plaatsen van een afleider als
veilig mag beschouwd worden, is al dik
wijls opgeworpen. Vroeger meende men,
dat een 'bliksemafleider een cirkel beschutte
waarvan de middellijn viermaal de hoogte
van de spits bedroeg. De ervaring heeft
deze preciese opgave niet bevestigd, maar
integendeel geleerd, dat de beschutting, die
een afleider brengt, van bijzondere om
standigheden afhangt. In het algemeen kan
men stellen, dat verschillende, over het dak
verdeelde, matig hooge stangen meer zeker
heid geven, dan een enkele, al is die hooger.
Praktjjk en theorie hebben de uitvinding
van den grooten Franklin in waarde ge
houden. Men doet daarom niet wel zijn
wjjzen raad in den wind te slaan, en kost
bare gebouwen onbeschermd op t8 trekken,
om reden 't een hooge zeldzaamheid is dat
de bliksem langs deze zijn weg zoekt. De
kosten aan 't aanleggen van een geleider
verbonden en 't onderhoud van dezen komen
in geen vergeljjking met de tonnen, die
gevorderd worden, wanneer een toren of
uitdrukking van zijn oogen, dat Kaïri-Jaffta
gelijk had als hjj van dien tijd zweeg en
zoo reikte zij hem vriendeljjk haar hand
en sprak over andere dingen, die zg wist
dat hem belang inboezemden.
III.
Kaïri-Jaffta begeleidde ook vader Pierre
dikwjjls door den molen, en de oude man
vond er een genoegen in, hem met een
soort van gewicht het gebruik van de ra
deren en het nut vau de zware steenen, die
zoo onmisbaar voor het geheel waren en
zooveel tot stanl konden brengen, te ver
klaren.
Alles wekte in hooge mate de belang
stelling van den vreemdeling op, die zoo
iets nooit had gezien en hg luisterde op
merkzaam naar de woorden van zjju leer
meester en was ten hoogste verbaasd over
de wjjsheid en de vindingrjjkbeid van de
menschen.
Op zekeren dag zeide de molenaar tot
hem: Hoe zoudt gij het vinden, Kaïri-
Jaffta, om hier zoolang te big ven, totdat
het jjs gesmolten is en het water weer
stroomt en ik u kan laten zien, hoe de
molen werkt? Gjj zoudt mij voortaan
kunnen helpen, injj dunkt dat gjj er ge
noegen ia zoudt hebben de gouden korrels
tot meel te vermalen.
Dat viel in den smaak van den Arabier,
en hij kon zijn vreugde dan ook cauwelgks
bedwingenhjj drukte zjjn vriendelgken
gastheer de hand en beloofde hem dat hjj,
als mocht big ven, zijn best zou doen
kerk getroffen wordt.
Buitenland.
Er wordtin de Belgi-che gemeente Etter
beek van niets anders gesproken dan van
een vijfdubbelen kindermoord, waarvan een
nardappelenverkooper zjjn nicht beschuldigt,
met wie hjj gedurende acht jaren heeft samen
gewoond. Ilij heeft er bjjgevoegd, dat hij
zelf de Ijjkjes begraven heeft nabjj een kerk.
Opgravingen daar ter plaatse geda m, heb
ben geen uitslag opgeleverd. De nicht is
aangehouden. De beschuldiger is getrouwd
en vader van vier kiudereu.
De aanhouding te Ljon van Vacher, die
bekend heeft niet minder dan acht moorden
gedaan te hebben, nu hier, dan daar, op
alleenzgnde kinderen iu het veld, hetft in
Frankrijk ean grooten indrak gemaakt. Die
geschieienis wordt alle dagen schrikwek
kender, en ieder vraagt zich af, hoe het
mogeljjk is, dat zulk een monster dri9 jaar
achtereen half Frankrjjk heeft kannen door-
dwalen, overal een bloedig spoor achter
latende, en nooit de moeite nemende van
zich te verbergen of van kleederen te
verwisselen.
Het bljjkt dat Vacher een tjjdlang in
een gekkenhuis is verpleegd geworden, en
toen bekend stond als zeer gevaarljjk. Niet
temin is bjj ontslagen, omdat men hem
genezen waande, maar er zijn meer voor
beelden van krankzinnigen, die voor het
oog genezen een nieuwen aanval krjjgen,
zoodra zjj weder buiten het gesticht in al
de drukte van het gewone vrjje leven komen,
en wijn ©f andere opwekkende dranken
kunnen krjjgen. Dit kan wel de verklaring
zjjn van Vacher's gruweldaden.
Het ergste is, dat telkens als hjj een
moord gedaan had, een aantal mensehen
verdacht, en preventief aangehouden wer
den. Nabij Lyon heeft zich zelfs het feit
voorgedaan, dat een zekere Grenier zoo
stokstjjf door de publieke meening werd
gebrandmerkt als de moordenaar, dat de
rechters, na hem onschuldig te hebben be
vonden, werden uitgekreten als omgekocht,
en de man zijn dorp moest verlaten, omdat
noch hij noch zijn kinderen veilig waren
voor den smaad en de verachtiug zijner
buren.
Ware Vacher niet ontslagen uit het
krankzinnigengesticht, dan zou hij zijn gru
weldaden niet hebben kunnen bedrjjven.
Het denkbeeld is dus geopperd, om voor
de gevaarljjke gekken een overgangs-in-
richting te maken. Meent men dat zjj ge-
■AtaKSöfcaritasK a
en een vljjtiga leerling van zijn meester
zou worden.
Langzamerhand werd ook het weer zachter
en toen op zekeren namiddag de zon vroolijk
door het venster scheen, werd de huisdeur
zacht geopend en men zag iemand met
snelle schreden naar de keuken gaan
Kaïri-Jaffta, dia in de huiskamer was,
hoorde eeu luiden juichkreet en daarna
levendige woorden, toen naderden schreden
de deur van de woonkamer en het volgend
oogenblik werd deze geopend en stond er
ean knappe jongeling tegenover hem, in
jachtkostuum eu met een buks over den
schouder.
»Kjjk Denis, dat is onze gast,* zeide
vader Pierre, die met den jager was bin
nengekomen en hem nu bjj Kaïri-Jaffta
bracht, »hjj heeft een verre reis aehter don
rug en is de zoon van mgn zuster uit
Spanje. Hg zal geruimen tjjd bg mg bljjven
en mg in den molen helpen.*
De Arabier voelde dat hg kleurde, maar
hg zeide geen woord om de leugen van
den molenaar te weerspreken, want hg be
greep de bedoeling van den goeden man
en hjj reikte dan ook zwijgend de hand
aan den bezoeker.
Denis nam plaats en spr*»k levendig en
onbevangen, lig richtte dikwgls het woord
tot den vreemden gast va» den molenaar
en volgde met stralende blikken de sierljjke
gestalte van Madeleine, die bedrjjvig af en
aan ging, de mannen van alles voorzag en
zoo nu eu dan een schertsende opmerking
tusschen het gesprek wierp. Toen zg naar
nezrn zijn, en dat zij in aanmerking komen,
om in de samenleving terug te keeren, dan
zouden zij eerst een paar jaar doorbrenger,
in een observatie-gesticht, wnar meerdere
vrijheid heerscht, maar wrr.r toch dageljjks
geneeskundig toezicht bestaat. Heeft de her
stelde krankzinnige dan nog gevaarljjke
neigingen, zoo zonden die wellicht worden
opgemerkt en ten andere zou de overgang
tusschen den strengen leefregel van het
gesticht en de bandelooze vrjjheid van d<m
landlooper minder kras zjjn.
Te Genè/e is een fabrieksdirecteur D.,
gevangen gezet, die, 26 jaren oud en vóór
2V3 jaar met een meisje van 22 jaar ge
trouwd, in Maart jl. zjjn jonge echtgenoote
plotseling verloren heeft. Daar bg toen met
een der fabrieksmeisjes ongeoorloofde be
trekkingen onderhield, kwam terstoud het
gerucht in omloop, dat hjj de vrouw uit
den weg had geruimd. Naamlooze brieven
bleven niet uit en ook de inmiddels ver
laten vriendin* moet vervolgens beschuldi
gingen tegen D. hebben ingebracht. Vóór
eenige weken is eindeljjk het ljjk der vrouw
opgegraven, in de ingewanden werd een
groote hoeveelheid rattekruid gevonden en
de inhechtenisneming was het gevolg.
Te Weenen is Zaterdag der afgeloopen
week wegens moord op een oude vrouw
een zekere Dolezal opgehangen, ondanks
zijne verklaring, dat hjj geen moordenaar
was. Zelfs in een afscheidsbrief aan zijne
ouders schreef hjj, dat hjj, hoewel een slecht
mensch geweest zijnde, toch geen moordenaar
was en den dood niet verdiend had. Die
tot op het laatst volgehouden ontkentenis
maakt, naar de correspondent van de »N.
R. Ct.« te Weenen scbrjjft, nog al sensatie.
De eenige die wellicht in deze duistere
zaak opheldering zou kunnen geven, maar
niet mag spreken, is de biechtvader, die wel
alles weten zal, omdat de delinquent zoo
berouwhebbend gestorven is. Door de justitie
wordt aangenomen, dat de door de jury ter
dood veroordeelde oorspronkeljjk niet de
bedoeling gehad heeft de oude vrouw te
dooden, maar haar to bedwelmen om te
stelen, en dat Dolezal eerst de vrouw om
het leven bracht toen het niet anders meer
ging, en daarom in zjjn afscheidsbrief schreef,
niet den dood verdiend te hebben en geen
moordenaar te zijn.
De rapporten der prefecten uit Noord-
Spanje spreken van ernstige Carlistische
voorbereidingen tot den opstand. In de af
geloopen weken zijn in de provincie Huesca
den tuin ging, stond da jager op eu volgde
haar; daar hielp hjj bet jonge meisje om
de groene kool onder de smeltende sneeuw
weg te halen, wandelde met haar langs het
beekje en verheugde zich over ieder gras
sprietje, dat in den bodem ontkiemde.
»Nu duurt het niet lang meer of het is
lente en dan hebben wij Mei, Madeleine,*
zeide hjj, haar hand vattend en die vast in
de zgne houdend, >en in Mei wordt gjj mgn
vrouw, als het God behaagt!*
Zg keek hem teeder in de donkere oogen,
maar zeide echter niets.
»En hebt gjj mg nog lief, nog even lief
als vroeger vroeg hjj en bleef staan om
haar beter in de oogen te kunnen zien.
Zjj kleurde tot in haar blanken hals,
daarna echter zeide zij bijna jubelend en
hartstochtelijk: »U heb ik lief, Denis,
slechts u alleen en ik zal u altjjd even
lief hebben!*
Hg nam haar in zgne armen en vroeg
schertsend: »En die vreemdeling daar
binnen?*
Toen schudde zg ernstig het blonde kopje,
maar maakte zich niet los nit zgne om
arming. »Lach niet,* zeide zjj treurig, »laeh
niet bjj is zoo ongelukkig!*
Hg kuste haar en arm in arm wandelden
zij naar den molen terug.
De jonge jager verkeerde natuurlgk in
de meening dat zijn meisje geheel op de
hoogte was van het verleden van haar gast
en hjj had uit hare woorden opgemaakt,
dat üeze zeer ongelukkig was, kg was daar
om nog beleefder en vriendelijker tegen hem
11,000 Mausergeweren binnengesmokkeld.
Een cycloon heeft de tot de Philipijaen
bekooiende eilan Dn Leite en Samar ver
woest. Dj plaatsen Curigara en Barugo zjjn
geheel vernietigd; de landerijen zijn onder-
geloopende woningen tegen den grond
geworpen door reusachtige vloedgolven, te
Nipa en Cana. Verscheiden dorpen zijn ver
dwenen; duizenden personen zjjn gedood
te Taoloban, allen inboorlingen. De plaats
Hermani is totaal verwoest. Het totale
cijfer der verongelukten is nog niet bekend.
Volgens een telegram uit Hivana aan
de j>Times* zijn van de >Triton«, die op
de Cubaansche ku3t vergaan is, twee-en-
veeriig personsn gered. Er wordt aange
nomen, dat 150 personen zjjn omgekomen.
Voor één milüoeu, achthonderdduizend
gulden foutief geconstrueerde torpedos zullen
eerstdaags op last der Engelsche admirali
teit, met alle toebehooren, vernietigd worden.
Deze vernietiging betreft alle Whitehead-
torpedos Nocke I en II ten getale van pl.
m. 300 stuks. De stuurinrichting van deze
helsche machines bleek namelgk bg de
laatste vlootmanoeuvres zoo gebrekkig te
zjjn, dat de loop van de torpedo in geen
geval vooraf bepaald kon worden, zoodat
de mogeljjkheid niet was uitgesloten dat
ze eigen schepen met dood en vernietiging
zouden bedreigen. Om nu te voorkomen
dat het zorgvuldig geheim gehouden me
chanisme der stuurinrichting aan andere
naties bekend wordt, heeft de admiraliteit
zich genoodzaakt gezien, do foutief gecon
strueerde torpedos, die per stuk f 6000
kosten, te doen vernietigen.
Torn Mann moet naar New-York ver
trokken zjjn om aldaar een beweging onder
de machinistenbonden in de Vereenigde
Staten ten behoeve en tot steun van de
Engelsche werkstaking uit te lokken, en
als het kan een werkstaking der Ameri-
kaansche ketelwerkers waartoe deze bereid
heeten, ook op de Ocsaan-booten.
Te St. Michael, iu Alaska, zijn door een
walvischvaarder veertien man binnenge
bracht, die men van een ijsschots gered had.
Het was de bemanning van den walvisch
vaarder Nevarch, die tusschen het jjs ver
pletterd was. Elf dagen hebben de schip
breukelingen doorgebracht op een schots
die niet grooter was dan twintig Eng. voet
in het vierkant. Zij hadden allen bevroren
ledematen en vijf hunner waren van ellende
krankzinnig geworden.
toen zij in het woonvertrek waren terug
gekeerd, dan toen hrj hem voor het eerst zag.
De verhouding tusschen den jager Denis
eD Kaïri-Jaffta werd merkbaar koeler en het
gebeurde ook wel, dat aeu bijna spottend
lachje de lippen van den Arabier krulde,
als de jager vau zgoe avonturen sprak of
een gevaarleken tocht in het gebergte be
schreef.
Dan zeide hjj aanvankelijk ni-sts, maar
begon daarna onverwachts te vertellen hoe
hg vroeger dikwjjls oog in oog had gestaan
met den versehrikkelijken panter, hoe hg
boven in een palm was geklommen, tegen
den stam zonder takken op, of stoutmoedig
door een kamp van slapende Bedouïnen was
geslopen en van vele dergel jjke avonturen,
dan luisterde de oude molenaar met ia-
gehouden adem en Bprak hg tot Denis, hem
op de knie kloppend: »Mjjn verstand staat
er bg stil, zoo iets heb ik nog nooit ge
hoord, gjj zjjt dapper, mgn zoon, maar
Kaïri-Jaffta is een held!*
Wat baatte het den jongen Zwitser al,
of hjj zich tot bloedens toe op zgne lippen
beet en ongezien door de anderen zjjn vuist
tegen den vreemdeling balde? Madeleine
zat er immers ook bjj en haar schitterende
blikken hingen aan de trotsche trekken van
den Zouaaf, als hjj vol opgewondenheid
vertelde van al die gevaarljjke avonturen
en bjjna onbegrijpelijke heldendaden; zg
bewonderde den vreemdeling en deed geen
moeite dit te verbergen, en dat alles ver
droot den eerzuchtige Denis.
Wordt vervolgd.
