van Heiisden en A!(ena, tic Langstraat en de üommelenvaari
llel
Land
FEUILLETON.
INE.
UitgeverL.. J. YEERMAH, Heusden.
M 1647. WOENSDAG 1 DECEMBER.
1897.
'!tï land VAN ALÏ^
voos
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsvei hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regei
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrgdagavocd
ingewacht.
Brieven uit een Visschersdorp.
IX.
DE VAN SPEIJKSTOREN.
^No de dienst op den toren in ons vorig
schrijven is afgehandeld, willen we eens
meer speciaal op het gebouw gaan letteD.
Het geheel staat op een soort duinterras
dicht aan zee en is door een jjzeren bek
omgeven. De aandacht wordt al dadelijk
getrokken door het vrjj grootsch monu
ment om en aan den voet van den vuur
toren. Dit monument is vierkant met af
metingen van ong. 17 M., terwjjl de hoogte
misschien een meter of 4 zal wezen, en
loopt op die hoogte naar het midden met
een kleine hoek schuin toe, zoodat het
bovenstuk een weinig de vorm van eene
piramide heeft. De hoeken zijn door op
slaande stukken eenigszins gemaskeerd en
het geheel is van zandsteen opgetrokken,
terwjjl rondom nog een breede vloer van
dezelfde stof is.
Boven den ingang staat op een voetstuk
de in jjzer gegoten Nederlandsche leeuw,
staande op 2 liggende kanonnen, terwjjl
een vlaggestok en de een weinig gedra
peerde vlag alles in metaal rechts
tegen den leeuw rust. Dit standbeeld, meer dan
levensgroot, versiert met het monument den
toren zeer en breekt de steeds zoo een-
toonige vorm, anders aan vuurtorens eigen.
Verder naar boven op l/s van de hoogte
tot den omloop bevindt zich een krans om
2 ankers en op den naam J. C. J. van
Spejjk. Rechts en links van den ingang
staan in steen gehouwen, de volgende regels
»Jan Carel Josepbus van Spejjk, luite
nant ter zee, met 's lands kanoneerboot
no. 2 op de Schelde voor Antwerpen door
oproerige Belgen overweldigd, heeft, de eer
der Nederlandsche vlag boven het leven
stellende, den brand in het kruit gestoken
en zich zeiven den dood, maar ook eene
onverwelkeljjke kroone des roems bereid
V Februari MDCCCXXXI.c
En vervolgens aan de andere zjjde:
»Koning Willem I heeft dezen vuurtoren
door vrjjwillige giften van het collegie
Zeemanshoop en andere bewonderaars des
jeugdigen helds, tot een nationaal gedenk-
teeken hervormd en ingericht, den naam
geschonken van Jan van Spejjkstoren
ingewjjd in den jare MDCCCXL.*
Daar deze woorden in zaadsteen zijn
gebeiteld heeft de tands des tjjds reeds vele
(5
Zesde Hoofdstuk.
Des avonds was zjj gewoonljjk thuis. Zjj
ging niet naar bals en schouwburgen; de
aristocratie van Venetië kwam bjj haar. Des
avonds zagen Adrianis, noch Damer haar
alleenslechts enkele soirees werden door
hen bjjgewoond, en dikwjjls als zjj zich even
op een divan had neergezet knoopte Damer,
over den rng geleund een gesprek met haar
aan, zjj waren echter steeds door anderen
omringd, doch over dag, op het kleine
eilandje, kon de eene of andere soms eenige
minuten in haar nabjjheid doorbrengen zon
der een luisteraar naast zich te hebben.
Zulke oogenblikken zocht Adrianis. Da
mer scheen er nooit moeite voor te doen.
Bjj was dikwjjls op het eiland en in het
paleis, doch scheen zulks alleen te doen,
omdat Adrianis het deed. Niemand kon
zeggen, of hij er genoegen in schepte.
Adrianis verwonderde er zich over, dat
zoo lang bleef, en dacht bjj zich zelf:
»Hjj moest den tienden Mei in Gothenburg
zjjn en nu is 't reeds de twintigste.*
»Hebt gjj van uwe benoeming afgezien ?c
vroeg hjj eens.
Damer antwoordde slechts met >neen«;
doch gaf geen verklaring hjj bleef in Venetië,
ofschoon hjj van de mooie kamers van zjjn
vriend verhuisde naar een huis op de Fon-
damenti Nuoviwaar hjj twee apartementen
letters doen verdwijnen.
Om den toren loopt in dit monument
een donkere gang, waarvan eens een snug
gere vreemdeling vroeg of die naar de
andere vuurtoren leidde (nota bene naar
heel den anderen kant van het dorp). De
man daeht zeker aan een kasteel uit den
riddert jjd.
De toren staat los in het monument met
eene ruimte van ODgeveer 1 a/9 d.M. Dit
is gedaan om bjj schudding als het stormt
meer speling te geven en dus meerdere
veerkracht. In tegenstelling van de vuur
torens te IJmuiden, Scheveningen, in 't
kort van alle nieuwere, is deze nog van
steen gebouwd. De muur is beneden meer
dan een meter dik, terwjjl de dikte boven
aan nog rnim een halve M. bedraagt.
Wanneer we de deur van het monument
zijn binnengetreden, komen we aan die
van den foren zelve. Gelijkvloersch is hier
de bewaarplaats van de 5 petroleumbussen,
de brandstol voor het lieht. Rechts komen
we aan de trap. De trappen zjjn smal en
steil en geheel van jjzer. De le trap voert
ons naar eene verdieping, waarop zich niets
bevindt dan een collectebus voor gebrekkige
zeelieden. De vloer is, als de andere, van
tegels, anders gezegd, plavuizen. Op de
2e verdieping treft men een kast aanop
de 3e vindt men 2 kooien of bedsteden
boven elkander en op de 4e 3 ook boven
elkaar. Iedere verdieping is rond en heeft
naar zeezjjde een klein rond venster, terwijl
de grootte naar boven telkens een weinig
minder wordt. Zooals we reeds in de vorige
brief meldden is de 5e verdieping tot
kamertje ingericht en heeft dientengevolge
een trapkast, zoodat het dus gesloten kan
worden voor tocht en anderszins. Vervol
gens komen we na de 6e trap te hebben
beklommen op het belangrjjkste gedeelte
van den toren, waar zich het lichttoestel
bevindt en waar een deur toegang tot den
omloop verschaft. Deze trap heeft slechts
13 treden, de overige hebben er 18 terwjjl
de 7e en laatste niet meer is dan een
klein laddertje, dat voert in de half glazen
kap, aan de landzjjde van plaatjjzer. Van
hier heeft men een eenig mooi gezicht op
duin en zee door de roodgekleurde glazen.
Wie voor het eerst de lamp van een vuur
toren ziet, is ten zeerste verbaasd over de
geringe grootte van de pit. Deze lamp is
van de 3e grootte die in IJmuiden,
Huisduinen, aan de Waterweg e. a. zjjn
had gehuurd omdat hjj daar beter kon
stndeeren.
Het huis, dat hjj gekozen had, was don
ker en onbehaagljjk.
»Wat doet gij daar?* had Veronica Za-
ranegra hem willen vragendoch zjj deed
het nooit; zjj voelde zich beangst, evenals
de vrouwen der middeleeuwen bang waren
voor de toovenaars.
Ofschoon de oogen van minnaars scherp
zjjn, scheen Adrianis blind te zijn voor den
hartstocht, welke zich ook had meester ge
maakt van Damer. Doch diens zelfbeheer-
echiag, diens gereserveerdheid bewaarden
zjjn geheim. Bovendien achtte Adrianis door
den trots van zjjn ras, waarmede hjj was
geboren en grootgebracht, het onmogeljjk
een mededinger te zien in hem, die gees-
teljjk zjjn meerdere, in maatschappelijke
positie verre de mindere was van hem en
van haar, die hjj beminde. Wanneer iemand
hem had gewaarschuwd, zou hjj zelfs har-
teljjk gelachen hebben. Het was al te dwaas
dat een soort schoolmeester zjjn oogen durfde
op te slaan naar Veronica Zaranegra. Nooit
bemerkte hjj het vuur dat in de groote
koude oogen van zjjn vriend kon gloeien.
Nooit had hjj bemerkt, hoe Damer hen be
spiedde en beluisterde en zich altjjd in het
gesprek mengde, wanneer hnn woorden
uiting zouden geven aan wat zjj gevoelden.
Hjj zelf telde den tfjd slechts bjj uren,
welke hjj in haar nabjjheid op het water,
op het eiland, of in het paleis doorbracht.
Hjj regelde waterfeestjes en pleiziertochtjes,
om haar te vermaken. Dikwjjls glimlachte
zjj hem toe, met al de bekoorlijkheid der
jeugddoch plotseling verdween soms die
glimlach, wanneer haar oog in de verte den
van de le grootte.
De pit is als die van e9n ouder we tsche
petroleuuibranderbier echter zijn 2 pitten
in elkaar. De lichtsterkte is dan ook op
zich zdf zeer gering. De glazen prisma's
echter vergrootea het licht honderdvoud
en meer en doen het ziehtbaar wezen tot
op bjjna 6 uur van de kust. De lamp is
omgeven door een glazen omhulsel van ong.
een paar M. hoogte, in de vorm van een
bjjenkorf. De petroleum wordt uit eeu
koperen cilinder regelmatig naar de pit
gevoerd. Het omhulsil wordt gevormd door
evenwjjdige prisma's van geslepen glas met
een lens op de hoogte van het licht. Deze
lens is maar naar 2 zijden rondgeslepen en
dus langwerpig, omgeeft het licht, dat ze
zeer vergroot, en is er de oorzaak van,
dat de vuurtoren diebt bjj zoo weinig lieht
geeft, doch op grooten afstand, als men
de lamp door het brandpunt ziet, deze nog
zoo duidelijk zichtbaar is. Het lichttoestel
met bjjbehoorende is in het jaar 1879 geljjk
met dat van de nu op nonactiviteit gestelde
andere toren vernieuwd. Deze toestellen zjjn
gelijk met die in de torens te IJmuiden
nit Birmingham (Eng.) aangekomen. Het
zijn vooral de talrjjke prisma's voor de
lichtkaatsing, die het licht kostbaar maken.
Volgens hooren zeggen kostte lamp met toe-
behooren de somma van f 30,000.
De Van Spejjkstoren die toen echter
dezen naam nog niet droeg is in 1834
in gebruik genomen. Of bjj de onthulling
van het monument Koning Willem I is
tegenwoordig geweest, kan ik niet met
zekerheid zeggen. Wel echter, dat de laatste
vorsteljjke bezoeker Prins Hendrik was, die
bjj gelegenheid van het openen der Prins-
Hendrikstichting deze toren tot de le ver
dieping heeft beklommen.
Op den omloop, waarheen een zware
jjzeren deur ons toegang verschaft, vinden
we, behalve het reeds genoemde glazen
wachthokje, nog 2 groote vlaggestokken,
de een voor de nationale, de andere voor
de seinvlaggen. Aan de eerste wapperden
met Koninginne-verjaardag de vlaggen van
bjjna alle nationaliteiten onder elkander met
de oude driekleur in top, wat een interessant
gezicht opleverde. (Slot.)
Buitenland.
Het Oostenrjjksche ministerie heeft col
lectief zjjn ontslag aangeboden, 't geen ook
direkt aangenomen werd. Deze oplossing
blik van Damer ontmoette.
Alles wat Adrianis haar kon aanbieden,
was even schoon het welkom zijner moeder,
zjjn zuideljjk klimaat, zjjn oneindige liefde,
zijn groote teederheid en zachtheid van tem
perament, zijn greote lichamelijk schoon
heid. Zij verlangde er naar, dat zjjn armen
om haar hals werden geslagen, dat. haar
wang rustte tegen de zijne. En toch aarzelde
zjj. Zij las verachting in de oogen van den
ander, dien zjj haatte en vreesde. Zjj kon
niet zeggen waarom.
Waarom bleef hjj evenwel ook hier, die
koude, stjjve, onbegrijpelijke man!
Verliest gjj geen tijd?* vroeg zjj hem
eens; »wjj zijn zoo onwetend, zoo geheel
anders dan gij.*
»Ik verlies nooit tjjd,« antwoordde Damer.
»Een amoeba in een poel is genoeg gezel
schap voor mjj.«
En Damer bleef. Hij las in het hart van
Adrianis als in een opengeslagen boek en
wist, dat het geheel met het beeld van
Veronica vervuld was. Hjj had nooit van
Adrianis gehoudenhjj was ongevoelig voor
jeugd en lichamelijke schoonheid, evenals
voor vriendeljjkheid en eenvoud van karakter.
Hjj had het leven van Adrianis gered,
omdat het geval hem belang inboezemde
en hem beloond hadhjj had een jaar met
den jongen man gereisd, omdat dit beter
nitkwam met zjjn financiëndoch hjj hield
niet van hemhjj bleef ongevoelig voor de
vele edelmoedige daden van zjjn vriend
hjj benjjdde hem soms. En waar jaloezie op
den drempel komt, kloppen goedheid en
vriendeljjkheid en vertrouwen tevergeefs aan
de deur.
Op zekeren dag verzocht Veronica Damer,
was trouwens de eenige, nadat voldoende
bewezen was, dat het aanblijven slechts
schadelijk voor Oostenrijk zou geweest zijn.
Zaterdag is 't nog eens weer schandelijk
toegegaan in de Kamer.
De president werd bjj het binnentreden
om halfelf ontvangen met gefluit, geschreeuw,
getrompet en met proppen papier. De
afgevaardigde Wolf drong de vergaderzaal
binnen, van waar de wachten hem verwjj-
derden.
Nadat de zitting weer eenigen tjjd ge
schorst was geweest, hief de vice-president
Kramarz de zitting op, met de mededeeling,
dat schriftelijk bekend zon worden gemaakt,
wanneer de eerstvolgende zitting zou worden
gehouden.
Wolf sloeg met zjjn stok de politieagenten,
waarop hjj naar een politiepost werd ge
bracht. Hjj zal voor dit feit voor de cor-
rectioneele rechtbank terechtstaan. Hjj moet
getracht hebben, met een valseben baard
de vergaderzaal binnen te dringen. Eerst
werd Wolf gevangen gehouden in de spreek
kamer van den premier, daarna werd hjj
op bevel van minister Gleispach wegens
openbaar geweld, in een rijtuig naar het
gerechtsgebouw gebracht. Wolf zal zelf een
aanklacht indienen wegens geweldpleging
tegen zjjn persoon, waardoor hjj verhinderd
werd zjjn mandaat als afgevaardigde te ver
vullen, evenals de sociaal-democratische
leider Daszynski, die toen hjj Zaterdag op
de schouders der studenten omhoog werd
geheven vóór het parlement, bjjna overreden
werd door de politie.
Terwjjl Vrijdag bjj de manifestation op
den openbaren weg 51 personen werden
gearresteerd, van wie er 13 wegens ver
storing der orde en overtreding van wet-
teljjke voorschriften zullen vervolgd worden,
één persoon wegens openbaar geweld zal
moeten bloeden en vele anderen er met
geldboeten zullen afkomen, is 't Zaterdag
nog veel ernstiger geweest.
Op het o ogenblik, dat Wolf gearresteerd
werd, vielen verscheiden afgevaardigden de
politie aan. De politie moest Wolf met ge
weld plaats doen nemen in een rjjtuig, dat
door politie te paard werd geëscorteerd. De
politie moest herhaalde malen charges ma
ken op de volksverzamelingen vóór de uni
versiteit, waar met flesschen en stoelen uit
de vensters werd geworpen.
De soldaten te Graz werden door troepen
werklieden met stokken en steenen aange-
eens naar een der oude bedienden van de
Zaranegra's te gaan zien, die zeer ziek in
het hospitaal lag, waarheen hjj op zjjn ver
zoek was gebraeht. Damer ging hem be
zoeken hjj von 1 den man op den drempel
des doods, ljjdende aan kanker.
Wanneer hjj niet geopereerd wordt, is
hjj binnen een week dood,* zei de En
gel schai an.
Geen der geneesheeren durfde de operatie
te wagen.
»Ik zal de operatie doen; als gjj het
goed vindt.*
De geneesheeren stemden toe.
»Zal Biancon herstellen?* vroeg Veronica,
toen hjj terugkeerde eu haar den stand van
zaken uitlegde.
»Zóó kan hjj geen week langer leven.*
>Wenscht hjj geopereerd te worden?*
Daarover kan hjj niet oordeelen.*
»Doch zal hjj herstellen?*
Zeker is het, dat de man sterft als hjj
zoo bljjft liggen.*
Den volgenden dag ondernam hjj de
operatie; de man stierf.
Toen zjj hoorde dat de oude man dood
was, barstte Veronica in snikken nit.
Waarom, waarom hebt ge hem in zjjn
laatste oogenblikken nog gemarteld, wanneer
gjj wist, dat hjj dood moest?*
»Ik heb hem een kans gegeven,* ant
woordde hij onverschillig. »In allen gevalle
zou hjj de operatie nooit langer dan eenige
weken hebben overleefd!*
Waarom hebt gjj hem dan nog ge
marteld?*
»Het was een zeldzame, bjjna eenige
gelegenheid. Ik heb daardoor een twjjïel
opgelost, die nog nooit opgelost was en
vallen. De soldaten gaven vuurer vielen
een doode en een gewonde, terwijl ook
eenige gendarmen werden gekwetst. Vele
werklieden bekwamen bajonetsteken. Na het
verschjjnen der avondbladen met het verslag
van de zitting, liepen te Graz duizenden
in de Herrengasse te hoop. Men zong het
Duitsche volkslied en andere nationale
liederen.
Te Brussel bestaat het plan de boven
stad met de benedenstad te verbinden door
een brug van staal, die 80 meter lang
wordt en van den Boulevarl Central over
de haizen der benedenstad naar de Place
du Palais, tegenover het Park, zal loopen.
Zij zal tevens door een electrische tram
worden beredeD, die den afstand in 4 mi
nuten aflegt. Aan het eene uiteinde daalt
men dan in een lift, door de brugpeilers,
in één minuut neder; Fichefet, de ont
werper, neemt aan die brug in drie jareu
gereed te hebben. De Koning steunt het
plan krachtig.
De zaak-Dreyfus maakt hoe langer hoe
meer den indruk, van ten opzichte van
den luidruchtigen v t
te zullen uitloopen op niemendal, ten minste
voorshands. Later zal zeker wel een n'euwe
poging volgen tot agitatie. Er wordt ver
zekerd dat generaal Pellienx geen reden
heeft gevonden Graaf Esterhazy gerechtelijk
te doen vervolgen, voor hetgeen Dreyfus
is ten laste gelegd
heeft na zich geslee
De gezondheidsto< 1 r
sche leger in Thessa is gunst''
Minstens elke week e-- t
zieken, van circa 300 man, r .t
van Volo naar Constaniinop'l plaats.
Een transport is zeer ongelukkig nfge-
loopen. Eene boot vertrok van Volo met
deze bestemming de zee was woest en
onstuimig en dicht bjj het eiland Lemnos
(Turksch) aangekomen, was het niet mo
gelijk de haven te bereiken en dit deed den
kapitein het besluit nemen naar Volo terug
te keeren.
De zieken hadden veel te verduren, met
den noodlottigen afloop, dat 120 mau aan
boord stierven, en, volgens zeemans gebruik,
over boord gezet, hun graf in da golven
vonden.
Ook het hospitaal te Lamia is vol en
150 zieke soldaten wachten om opgenomen
nooit opgelost zou kunnen worden zonder
een menscheljjk sujat.*
Vol afschuw wendde zjj zich rillend van
hem af.
»Ga heen! Ga heen! Gjj hebt geen hart
en geen geweten.*
Damer glimlachte.
»Ik heb een wetenschappeljjk geweten;
dat is even goed als een moreel geweten
en het doet beter werk.*
>Waarom hebt gjj dien man naar Venetië
gebracht?* vroeg zjj Adrianis eenige uren
later. Hij heeft mjjn armen Biancon ver
moord en bekommert zich daar in het ge
heel niet om.«
Waarom ontvangt gjj hem?* was het
antwoord. »Verban hem uit uw nabjjheid.*
Zjj zou hem zoo gaarne willen verbannen,
doch zij had er den moed nie toe. Zjj
trachtte weerstand te bieden aan zjjn invloed
en zjj geraakte er steeds meer aan onder
worpen. Het was de invloed van den hypno
tiseur op het medium; een invloedbaar-
tegen echtgenoot, minnaar, kinderen, alle
natuurljjke banden te vergeefs worstelen.
Het is geen liefdehet heeft niets met liefde
te maken, maar is dikwjjls veel sterker dan
liefde en werpt hulpeloos den gevleugelden
God ter neer.
»Pierres de malheur! Pierres de malheur!*
zuchtte zjj toen zij des avonds haar hals
snoer bekeek. Waarom hebt gjj dien man
op mjjn levensweg geplaatst?* Zjj had hem
kunnen verbannen, maar zjj had er den
moed niet toe; Damer had haar in zjjn
macht; hjj had haar gehypnotiseerd. Zjj
trachtte zich te verzetten; maar haar wil
werd door den zjjne verlamd.
mil IIMIlin WIT III <1111 I IU WIIIIBIIIWHHI 'II I— H II Ml IIIIMI H II «HUI IITWII M l"
-y. vrxatvmyon: s>.
Wordt vervolgd,!