Het Land van Heusden en \ltena, de Lanslraal en de Bommelenvaard.
LEERPLICHT.
FEUILLETON.
Bet te eken der Vier
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
M 1681.
WOENSDAG 30 MAART
1898,
VOOR
üit blad verschjjHt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsreihooging. Afzonderlgke
nnmmers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 77. ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjj dagavond
ingewacht.
Een wet op den leerplicht is ingediend
en met gemengde gewaarwordingen ont
vangen. Dat was te voorzien. Al wat ter-
ordening en wet heet en op de school be
trekking breft, doet naar de wapens grjjpen.
Is dat schoolverzuim dan nu zóó enorm,
dat daartoe strafbepalingen dienen in 't
leven geroepen te worden?
Dat doet ons denken aan «en kiespjjn-
ljjder, die weksn lang geklaagd heeft en
eindelgk besluit naar den deadist te gaan.
En ziet, nog beeft hjj de schel in de baud
en de pjjn is verdwenen
Daar ligt de wet op den leerplicht, een
wet, die zelfs de meest barbaarsche ouders
met glacé handschoenen aanvat en nu hoort
men dat 't wezenlijk niet zoo erg is als
geklaagd wordt.
En nog iets anders hoort men.
Het kind behoort aan de ouders. De
staat mag zich niet plaatsen tegenover de
natuurlijke opvoeders en dezen dwingen,
zelfs niut met zachten dwang hun kind be
hoorlijk te laten onderwijzen.
Het kind behoort aan de ouders. Zeker,
dat is niet tegen te spreken. Zoolang de
ouders jegens de kinderen hun schuldigen
plicht vervullen, mag niemand zich tusschen
hen plaatsen en zal in een beschaafd land
de staat dit ook niet doen.
Maar als er voorbeelden te over zjjn
van onders die op dit pnnt schromelijk
hua plicht verwaarloozen, ja, dien niet eens
kennen, als we zien dat kinderen afgericht
worden tot bedelen, door drankzuchtige
vaders en luie moeders geëxploiteerd worden
als kostwinners en dat in iedere stad en
elk dorp ouders wonen, volkomen onver
schillig of 't kind school gaat dan wel
kwaaddoende, langs den weg slentert, al
Welke ouders geen grein idee hebben van
de verplichting die rust op eiken burger, dan
weten we niet waarom de staat den vinger
niet dreigend zon mogen opheffen tegen
deze ouders.
De staat is verplicht zich in de bres te
■tellen, voor de onmondigen, die bjj opvoe
ding en onderwjjs groot belang hebben.
Er zal toch wel niemand in Nederland
gevondm worden, die onwetendheid stelt
boven kennis en die onderwjjs «en kwaad
noemt. Welnu, dan moet ook den stum-
door A. Conan Doylb.
(28
Doch spoedig bleek het dat de veiligheid
ook daar veel te wenschen overliet. H«t ge-
heele land geleek op een bjjenzwerm. Daar
de Engelschen zich in kleine troepen kon
den bjjeenvoegen, behielden zij juist zooveel
als hunne geweren reikten. Oreral elders
waren zjj hulpelooze vluchtelingen. Het was
een gevecht van millioenen tegen honderden
en het wreedste van de zaak was dat deze
mannen die wjj bevochten met voetvolk,
ruiterg en kanonnen, onze eigen opgerichte
troepen waren, die wg onderwezen en afge
richt hadden, en die thans onze eigen wapens
gebruikten en onze eigen kogels op ons af
schoten. Te Agra lagen het Se regiment
Bengaalsche fusiliers, een afdeeling Sikhs,
twee eskadrons ruiterg en een batterjj ar
tillerie. Er had zich een korps vrg willigere,
uit schrjjvers en kooplieden bestaande, ge
vormd en daarbjj voegde ik ook mg, met
mjjn houten been. In het begin van Juli
trokken wg uit om de oproerlingen te Shah-
gunge te ontmoeten en sloegen hen voor
eenigen tjjd terug, doeh ons kruit raakte
op en wg waren genoodzaakt op de stad
terug te trekken.
«Van alle zjjden vernamen wg het ergste,
wat niet te verwenderen is, want als gjj op
de kaart ziet zult gg zien, dat wij ons in
het hart van bet oproer bevonden. Lucknow
ligt meer dun honiierd rnjjleu verder oost-
waai to en Cawnj.ore eT<-t>er naar het zuiden,
perds, die opzettelijk in onwetendheid groot
gebracht worden, hulp van den staat ge
bracht worden.
Is het vernederend dat ouders door de
staatsmacht gedwongen worden hun kin
deren te doen onderwijzen
't Is beschamend voor hen, die in hun
plicht te kort schieten, maar zg, die zich
in dit opzicht niets hebben te verwgten,
gevoelen zich ook niet beleedigd door dit
bevel. Wanneer daar aan den ingang van
een park op een groot bord geschilderd
staatverboden 't plantsoen te beschadigen
op boete van zóó en zóóveel, dan hebben
de fatsoenlijke wandelaars zich daaraan
niet te atcoten. Wat daar geschreven is,
geldt hun niet't Is alleen geschreven voor
de schendende handen.
En wanneer dus de wet verordineert:
ouders, voogden en verzorgers zgn ver
plicht de, bg hen of in de inrichting onder
hun beheer inwonende kinderen van zes tot
dertien jaar, geregeld een lagere school te
doen bezoeken,c dan behoeven zg, die er
nooit aan gedacht hebben hun kinderen
van 't onderwjjs uit te sluiten, zich daaraan
niet te ergeren. Dat artikel is alleen een
bevel voor nalatigen en onverschilligen.
Of is de vrijheidszin der Nederlanders
zóó groot dat we ons de vrjjheid voor
behouden onze kinderen verstoken te houden
van onderwjjs? En dat een luie dronkaard
mag zeggenbljjf af van mjjn jongens, ze
moeten mjjn jenevercenten bedelen
Doch niet waar, dat is geen vrjjheidszin
Dat is misdaad. Onze aangeboren zin voor
vrjjheid komt dus niet tegen de wet op den
leerplicht op, maar onze richting?
Ja, die zou een groot woord meespreken
als de regeering een partjjdige wet in 't
leven geroepen had, maar in dat opzicht
laat ze niets te wenschen over.
Met. «lager onderwjjs* uit het boven
aangehaalde artikel 1 der wet wordt bedoeld
onderwjjs, gegeven op openbare zoowel als
bjjeondere scholen. Het doet er dus niet
toe, waar het kind school gaat, als het
maar school gaat.
Een wet op den leerplicht is dan ook
volstrekt geen uitvloeisel vau liberale wet
geving beslist katholieke landen, als Oos
tenrijk, zijn ons al lang voor. Ook in Italië
en Frankrjjk bestaat leerplicht en in deze
landen is ze evenmin impopulair als in
Duitsehland.
In elke richting heerschte niets dan marteling,
moord en brandstichting.
»Agra is een gioote stad, vol met dweep
zieke en gevaarljjke duivelbanners van aller
lei soort. Ons handrol volk ging bjjna ver
loren in de nauwe, kronkelende straten.
Daarom trok onze aanvoerder de rivier over
en koos zgn stelling in het oule fort van
Agra. Ik weet niet of een uwer ooit om
trent dit oude fort gehoord of gelezen heeft.
Het is het grootste dat ik ooit gezien heb.
Ik denk dat de ruimte vele morgen land
beslaat. Er is een nieuwer gedeelte, dat meer
dan genoegzame ruimte aanbood voor ons
gansche garnizoen, vrouweB, kinderen, pro
visie en allerlei bjjbeboorende zaken. Maar
dit gedeelte beteekent niets in vergelijking
met den omvang van het oude, dat door
niemand bezocht wordt en dat overgelaten
is aan de schorpioenen en slangen. Het is
vol groote, verlaten zalen, kronkelende
gangen, en lange corridors, zoodat men er
gemakkeljjk in verdwalen kan. Om deze
reden ging er ook zelden iemand alleen heen,
hoewel van tgd tot tgd een gezelschap met
brandende toortsen op onderzoek uitging.
«De rivier stroomt langs het oude fort
en beschermt het, maar op zijde en aan den
achterkant bevinden zich een menigte deuren
en deze moesten zoowel in het oude als
nieuwere gedeelte, dat door onze troepen be
woond werd, bewaakt worden. Wjj kwamen
handen te kort, met nauweljjks manschap
pen genoeg om de hoeken van het gebouw
te bezetten en de kanonnen te bedienen.
Daardoor was het ons onmogeljjk om bjj
ontelbare poorten genoegzame wachten te
plaatsen. Deswege organiseerden wjj een
centraal-wachthuis in het midden van het
fort en stelden wjj elke poort onder de be-
We zullen later enkele artikelen eens
napkizen, alvast willen we hier een paar
punten aanhalen waaruit bljjkt dat de wet
wezenljjk zeer meegaand is.
Zoo b.v. geeft art. 3 vrjjheid kinderen
van onderwjjs verstoken te laten, wanneer
de ouders bezwaren hebben tegen de scholen,
gelegen binnen 45 min. afstands van hnn
woning. Wanneer die bezwaren zóó over
wegend zgn dat ze liever hun kinderen
niet aan die scholen toevertrouwen, mogen
ze ze thuis houden.
Dat is een uiterst vrijgevige maatregel.
Zoo geeft art. 10 vrjjheid de kinderen
jaarlijks zes weken, ongerekend de vacantia,
schoolverzuim te doen plegen «ten behoeve
van werkzaamheden in en voor de bedrjjven
van landbouw, tuinbouw, boschbouw, vee
houderij en veenderjj.*
Een en ander moge dienen om te doen
zien dat de wet met groote voorzichtigheid
in elkaar gezet en dat er rekening ge
houden is met gemoedsbezwaren en lokale
omstandigheden.
Buitenland.
Het zal wellicht menigeen een troost zjjn,
te weten, dat wjj de eenigen niet zjjn, die
over guur, ongezond weder te klagen hebben.
Ja, als men verneemt, hoe de grillige maand
Maart de laatste dagen in het buitenland
zjjn staart geroerd heeft, dan hebben wjj
zelfs alle reden, ons al te dikwjjls verwensehte
kikvorschenklimaat hoogelijk te waardeeren.
In het zonnig Italië is het thans zelfs
veel guurder dan bg ons. De geheele pro
vincie Como is ondergesneeuwd, in de stad
Como ligt de sneeuw zelfs 10 cM. hoog.
In de provincie Novara werden de postwegen
door geweldige lawinen beschadigd en on
begaanbaar gemaakt. Een en ander ging
vergezeld van zware stormen en een koude
vau eenige graden beneden het vriespunt.
In de Pyreneeën heeft het zoo sterk ge
vroren, dat de meeste wjjngaarden als ver
loren kunnen worden beschouwd. De vrucht-
boomen, die in bloei staan, hebben het
hard te verantwoorden. Uit Perpignan en
Rivesaltes komen berichten, die voor mis
gewas op het gebied van wjjnbouw en ooft-
teelt doen vreezen. Hier en daar heerscht
een koude van 3a C. Hetzelfde valt van
een groot deel van Zuid-en Middel-Frankrijk
te zeggen. Te Nancy woedde Zaterdagnacht
waking van een blanke en twee of drie
inboorlingen. Ik werd uitgekozen om ge
durende eenige uren van den nacht de wacht
te houden bjj een kleine afgelegen deur aan
de zuid-westeljjke zjjde van het gebouw.
Twee Sikhs werden onder mjjn bevel ge
plaatst en mjjn instructie luidde om bjj het
minste onraad mjjn geweer af te vuren,
opdat men mjj uit de centraal-wacht on
middellijk te hulp zoude komen. Daar mjjn
wacht echter ruim twee honderd passen
daarvan verwjjderd was, en de ruimte tus-
schen ons doorsneden was met een doolhof
van gangen en corridors, betwjjfelde ik het
zeer of men bjj een overvalliug wel spoedig
genoeg ter plaatse zoude kunnen zjjn.
Welnu, ik was aardig trotscb op het
mg gegeven commando, wgl ik slechts vrij
williger, en nog wel met een houten been
was. Reeds twee nachten hield ik de wacht
met mjjne Punjaubees. Het waren slanke,
flink uitziende kerels, Mahomed Singh en
Abdullah Khan geheeten, beiden oude ge-
dienden, die te Chilian Wallah de wapens
tegen ons gedragen hadden. Zij spraken
tameljjk goed Engelsch, maar ik kon weinig
van hen gewaar worden. Zjj gaven er de
voorkeur aan om den ganschen nacht bij
elkander te staan en hun leeljjke Sikhsche
taal te spreken. Wat mg betreft, ik was
gewoon buiten het hek te gaan staan, en
over de breede, voorbjjstroomende rivier naar
de lichten van de groote stad te staren. Het
roffelen van trommen, het ratelen der tom
toms, en het geschreeuw der oproerlingen,
dronken van opium en woede, waren vol
doende om ons gedurende den gansehen
nacht aan onze gevaarljjke buren aan gene
zjjde van den stroom te herinneren. Om de
twee uren was de officier van de wacht ge-
een geweldige sneeuwstorm, zoodat 's mor
gens de sneeuw in de stad en in de om
streken 20 cM. hoog lag. Aan wegruimen
viel voorloopig niet te denken, daar het
Zaterdagmorgen onafgebroken bleef ioor-
8neeuwea. Brest werd geteisterd door hagel
en sneeuwstormen.
De zee stond zóó woest, dat verscheidene
schepen in de haven een toevlucht moesten
zoeken.
De vlootmanoeuvre van het Noorder
eskader, die iu het gezicht van Brest zou
plaats hebben, moest worden uitgesteld.
Ook in Noord- en West-Europa heeft
het gespookt. Te Kopenhagen werd Vrijdag
nacht en Zaterdag door sneeuwstormen een
geheele serie scheepsongelukken veroorzaakt.
Op Fttuen ontstonden ernstige storingen
in het verkeer.
Bjj Bornholm werden sinds Vrjjdagnacht
26 zalmvisscher8vaartuigen vermist.
Te Flensburg, waar door den hoogen
waterstand reeds zooveel schade werd ver
oorzaakt, kwamen door het opsteken van
een st^rm nit het noordoosten opnieuw over
stroomingen voor. Verscheidene aanlegstei
gers werden weggeslagen. De meeste scheep
vaartondernemingen hebben den dienst ge
staakt.
Te Kiel eveneens overstroomingen, onder-
geloopen woningen, verzakkingen in kaden
en rivierdammen. Nabjj Propstei brak de
Oostzee-djjk door, zoodat het plaatsje Staken-
dorf onderliep en de bewoners landinwaarts
de wijk moesten nemen naar Schönberg.
Ook te Lübeck is de scheepvaart reeds
eenige dagen gestremd.
Aan de Engelsche kust heeft men niet
minder geprofiteerd van stormen en sneeuw.
Te Sheerness, te Dover en te North Shields
is het kanaalverkeer gestaakt. In het gezicht
van laatstgenoemde haren geraakte een
geladen bark onklaar en strandde op de
rotsen. Pogiegen zgn aangewend om de
bemanning te redden.
Een uittreksel uit het Maine-rapport, ge
trokken uit het officiëele rapport, is gister
openbaar gemaakt. De commissie van onder
zoek is tot de conclusie gekomeu, dat de
ontploffing eener mjjn, ie ontploffing van
twee magazjjnen heeft ten gevolge gehad.
Zg verklaart verder geen bewjjzen te kunnen
vinden, waaruit kan bljjken, op wie de
verantwoordelijkheid rust.
woon de ronde te doen langs de posten, om
zich te vergewissen dat alles in orde was.
»De der le nacht van mjjn wacht was
duister en mistig en er viel een lichte,
doordringende regen. Het was ondoenljjk
om bg zulk weder uren achtereen voor het
hek te staan. Ik trachtte herhaaldelijk mjjne
Sikhs aan het praten te krjjgen, doch zonder
het gewenschte gevolg. Om twee uur iu
den morgen kwam de ronde voorbjj, en
bracht eenige afwisseling teweeg. Ziende dat
mjjne metgezellen niet tot spreken te be
wegen waren, nam ik mjjn pjjp en legde
mgu geweer even af om een lucifer aan te
strjjken. In hetzelfde oogenblik vlogen de
twee Sikhs op mg aan. Een hunner richtte
den loop van mjjn geladen geweer op mjja
voorhoofd, terwjjl de ander een groot mes
op mjjn keel zette en een eed deed, dat hg
bjj de minste beweging die ik maakte zou
toestooten.
Mgu eerste gedachte was dat deze knapen
in verbinding stonden met de oproerlingen
en dat dit het begin van een aanval was.
Indien de deur die wjj bewaakten in handen
der Sepoy» viel, dan was de plaats verloren,
en zouden de vrouwen en kinderen behan
deld worden geljjk te Cawnpore. Gg zoudt
kunnen denken, heeren, dat ik dit te uijjnen
gunste vertel, doch ik verzeker u, dat ik,
toen ik dit bedacht hoewel ik de punt
van het mes op mjjn keel voelde mjjn
mond opende met het voornemen om zoo
luid mogeljjk alarm te schreeuwen, al moest
het mjj dau ook het leven kosten. De man
die mjj vasthield scheen mgn gedachte te
raden; want toen ik mjjn adem ophaalde
om het te doen, fluisterde hg: «Maak geen
geraas. Het fort is veilig genoeg. Aan deze
zjjde der rivier zjjn geen oproerige honden.*
Men is na dit bericht echter nog geen
stap nader gekomen tot de oplossing der
vraag, of er oorlog zal komen tusschen de
Vereenigde Staten en Spanje, of dat de vrede
zal big ven gehandhaafd. Een oorlog worlt
als mogeljjk beschouwd; de mogeljjkbeil,
dat het vrede bljjft, wordt niet ontkend.
De president der Vereenigde Staten is
niet voor oorlogernstige bladen, zooals
de «Tribune* en de «Herald*, hopen nog
steeds, dat de vrede bewaard bljjft; het
laatste blad beweert zelfs, dat ook de meer
derheid van het Congres den vrede gunstig
gezind is, iu elk geval groote neiging toont
om de politiek van den heer Mc. Kinley
in alles te volgen.
Toch kan ook de «Herald* niet ont
kennen, dat het gevaar voor oorlog elk uur
toeneemt, ofschoon feiteljjk niemand eenige
geldige reden kan opgeven, waarom de
Vereenigde Staten zich in een oorlog met
Spanje moeten wikkelen. Iedereen ziet der
halve met groote belangstelling op naar den
president, die aan den toestand van onze
kerheid een einde kan maken. Mc Kinley
heeft zich, zooals de New-Yorker corres
pondent der «Times* opmerkt, tot nog toe
een uitstekend staatsman getoond en
waarom zou men nu van hem onderstellen,
dat hjj plotseling den demagoog zal spelen?
Niemand weet beter dan hjj zelf, dat hjj
meester is van den toestand en dat zgn
meening den doorslag zal geven. Verklaart
hjj den oorlog onvermjjdeljjk, dan komt er
oorlog en dan zullen ongetwijfeld ook zjj
zwjjgen, die thans nog met alle kracht aan
dringen op het handhaven van den vrede.
Zeker is het, dat in den laatsten tgd op
den president een groote verantwoordeljjk-
heid rust. Tot nog toe heeft hjj bewjjzen
gegeven, dat hjj deze weet te dragenmen
mag vertrouwen, dat hjj ook verder niet
dan na ernstig met zich zelf overlegd te
hebben, zal handelen.
De Spanjaarden moeten evenwel, evenals
de Amerikanen, rekening houden met de
mogeljjkheid, dat de Maine-quaestie tot een
botsing kan voeren. Alle krachten werden
derhalve ingespannen om de vloot in goeden
staat te brengen; en de regeering onder
vindt hierbjj kraehtigen steun van het volk
zelf en van de vroegere koloniën. Een Span
jaard in Mexico bjjvoorbeeld heeft aan de
regeering 100,000 peseta's geschonkende
bisschop van Madrid houdt inzamelingen
Er klonk waarheid uit zjjn stem, en ik wist,
dat als ik mgn stem verhief, ik onmiddellijk
sterven moest. Dat las ik in zjjne oogeu.
Ik wachtte daarom in stilte om te zien
wat zjj van mij verlangden.
«Luister naar mjj, Sahib,* zei de slankste
en sterkste van het paar, die Abdullah Khau
genoemd werd, «gg moet het thans met ous
eens zgn of voor altjjd tot zwjjgen worden
gebracht. De zaak is voor ons van te groot
belang om een oogenblik te aarzelen. Of
gjj verbindt u aan ons met hart en ziel
onder eede op het kruis der Christenen, of
uw ljjk zal hedennacht in den stroom ge
worpen worden en wjj loopen tot de op
standelingen over. Er bestaat geen midden
weg. Wat kiest gjjdood of leven? Wjj
kunnen u slechts drie minuten beden ktjjd
toestaan, want de tjjd gaat om en alles
moet geschied zgn eer de volgende ronde
komt.*
«Hoe kan ik een besluit nemen?* vroeg
ik, «gg hebt mjj niet gezegd wat gjj van
mg verlangt. Maar dat zeg ik u nu reeds,
dat ik, indien het iets is dat in strjjd is
met de veiligheid van het fort, er niets
mede te maken wil hebben; dus kunt gjj
in dit geval gerust toesteken.*
«Het is niets tegen het fort,* zeide hjj,
«wg vragen u slechts datgene te doen,
waarvoor uwe landgenooten naar dit land
komen. Wjj vragen van u om rjjk te worden.
Indien gg hedennacht een der onzen wilt
wezen, dan willen wjj u op het ontbloote
zwaard, en met den drievoudigen eed die
nog nimmer door een Sikh geschonden
werd, bezweren, dat gg uw eerljjk deel van
de waarde zult ontvangen. Een vierde van
den schat zal het uwe zgn. Beter kunnen
wjj niet spreken.* WorcU vervolgd.