Hel Land van
'eusden en Allena, de Langstraat en de
lommelerwaard.
Brieven uit Amsterdam.
i euilletonT
Eet teek en der Vier
Uitgever: L. J. VEERMAÏÏ, Heusden.
M. 1683. WOENSDAG 6 APRIL
1898
VOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters Daar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- ®n Vrijdagavond
ingewacht.
Brahms, die de laatste 30 jaren van zgn
y> erkzaam leven in zgn geboorteplaats door
bracht, stond behalve in Duitschland ook
in ons land in hooge aehting en 't was een
voortreffelijk idee van onze afdeeling der
Maatschappij van Toonkunst aan zgn ge
dachtenis het laatste concert te wijden, dat
ze in dit seizoen, haar talrijk ledental
aanbiedt.
Maar aangezien 't aantal muziekwerken
door Brahms nagelaten groot en van velerlei
aard is, groeide die uitvoering aan tot drie
concerten, twee met behulp der aideelinga-
zangvereeniging en één een kunstenaars
concert. Nu hebben we dan ook van alle
uitingen van Brahms rijken geest een proef
Op bet eerste concert werd van den
meester uitgevoerd zgn Concert in Bes,
voor orkest en piano, een stuk voor altsolo
en mannenkoor, eenige liederen voor allen
en een groot, zwaar werk veor achtstemmig
gemengd koor en orkest.
Het eerste werd uitgevoerd door Men-
gelbergs corps met Röntgen als pianist en
hierbjj bleken de groote talenten van onzen
musicus, zoowel als de voortreffelijkheid
van ons schoon orkest. Dit groote werk,
dat uiterst moeilijk is en waarvan de uit
voering ruim drie kwartier vordert, werd
door Röntgen geheel uit het hoofd voor
gedragen.
Het laatste, Triomflied getiteld, een com
positie op woorden uit de Openbaring van
Johannes (hoofdstuk 19), en door Brahms
geschreven in 1871 op de zege der Duitsche
wapenen en daarom aan Keizer Wilhelm I
opgedragen, was toebedeeld aan de leden
der zangvereeniging.
Deze hebben daar een zware taak mee
door A. Con an Doylk. (30
sik ken mg zelf niet langer vertrouwen
met den man in gesprek te bljjven. Hoe
meer ik zgn dik angstig gelaat beschouwde,
des te harder viel het mij om hem in koelen
bloede te laten vermoorden. Het was dus
het best er een einde aan te maken.
>Br#ng hem naar de wacht,* zeide ik.
De beide Sikhs namen hem in hun midden
en de reus wandelde achter hen aan terwjjl
zjj de donkere poort door gingen. Nimmer
was een mensch zoo aan alle zijden door
hen ingesloten. Ik bleef met de lantaarn bjj
de poort. Ik kon hunne geljjkmatige voet
stappen door de corridors vernemen. Plot
seling hielden deze op en hoorde ik stem
men, een geschuifel en het geluid van slagen.
Een oogenblik later vernam ik de naderende
schreden en het hjjgen van een snel loopend
man. Ik keerde mjjn lantaarn naar de lange
gang, en daar liep de dikke man snel als
de wind met een straal bloed langs zgn
gelaat en dicht achter hem springend geljjk
een tjjger de reusachtige Sikh met den
zwarten baard, die met een groot mes in
zgn hand zwaaide. Ik heb nooit een mensch
zoo hard zien loopen als dien dikken koop
man. Hg liet den Sikh reeds achter zich en
ik zag dat hg, als hg mg voorbjj en in de
op*n lucht zoude zgn, zich nog zou redden.
aanvaard en een ondsnkbare tevens. Nu
is 't wel waar dat 't repeteeren van een
muziekstuk en de uitvoering daarvan op
zichzelf genomen, dankbaar is, in zoover
men alleen daardoor achter de schoonheden
komt en meer geniet dan een toehoorder,
die zich met ééue uitvoering moet tevreden
stellen. Maar daar staat tegenover, dat men
met den besten wil van de wereld en met
de meeste toewijding altjjd beneden de ver
wachting blgft, wanneer althans de muziek
als in dit Triomflied zoo moeiljjk en voor
een deel der mannenstemmen zoo hoog
geschreven is. Vandaar dat de kritiek nog
al zoo 't een en ander heeft aan te merken.
Op de algemeene repetitie heette het: de
koren zingen te bescheiden, zet uit de longen,
anders overstemt het orkest den zang en
na de uitvoering lees ik dat de koren te
hard gezongen hebben. En dan duikt er
gelgk na elke uitvoering, de vraag op is
Röntgen wel de rechte man op de rechte
plaats
Dit is een kritieke vraag. Röntgen is,
toen Verhulst aftrad, door hat bestuur tot
directeur benoemd en had in den eersten tjjd
nog veel te leeren. Men kan een uitstekend
musicus zijn en toch alle talent als direc
teur missen. Groot is dat talent in Röntgen
niet. Er zgn musici, die met kleine krachten
groote dingen aandurven en die goed ten
einde brengen. Röntgen heeft in zijn zang
vereeniging uit een 300 leden bestaande,
uitstekende krachten naast andere, waar
over men de schouders ophaalt, gelgk die
in elke vereeniging voorkomen, maar trots
dien steun van goede elementen, gelukt het
hem toch maar zelden er uit te halen, wat
er uit te halen is. Röntgen, nog eens, is
een eminent kunstenaar, maar dat ééue
schoone instrument, de menscheljjke stem,
verstaat hg niet te bespelen.
Met een deel der zangvereeniging, een
keurkorps van c. 150 dames en heeren is
gisteren middag, de tweede dag der feest
viering, Brahms Requiem gezongen in de
nieuwe Luthersche kerk. Dat was het hoofd
deel van 't feest. Het Requiem is het
schoonste koorwerk door den meester ge
schreven en dat het op zgn sterfdag uit
gevoerd werd, gaf aan deze uitvoering het
karakter eener godsdienstige plechtigheid.
Een Requiem is een mis ter gedachtenis
van afgestorvenen. Het heeft dien naam
gekregen naar het eerste woord der inlei
ding: >Requiem aeternam dona eïs, Domine!*
hetwelk beteekent: »geef hun de eeuwige
rust, Heer!*
»Ik kreeg deernis met hem, maar terstond
versteende de gedaehte aan zgn schat mgn
hart. Ik wierp mijn geweer tusschen zijne
voeten, terwgl hg langs mg ijlde en hg
rolde als een aangeschoten haas tweemaal
over zgn hoofd. Eer hg weder op de been
kon komen had de Sikh hem bereikt en stak
hem het mes tweemaal in de zjjde. De man
uitte noch kreet noch zucht en verroerde
geen spier, doch bleef onbeweeglijk liggen
waar hg gevallen was. Ik denk dat hij bg
den val zgn nek gebroken had. Gij ziet
heeren, dat ik mjjne belofte houd. Ik ver
haal u elk woord omtrent de zaak juist
zooals het gebeurde, of het in mgn voor
deel is of niet.*
Hier zweeg hjj en strekte zijn geboeide
handen uit naar de whisky met water die
Holmes voor hem had gereed gemaakt. Wat
mg betreft, ik moet zeggen dat ik nu den
grootsten afschuw voor den man gevoelde,
niet alleen wegens den koelbloedigen moord
waarbjj hij betrokken was geweest, maar
nog meer wegens de onverschillige en on
gevoelige wjjze waarop hg het verhaalde.
Welke straf hem ook te wachten stond, ik
gevoelde dat bjj van mgne zgde geen sym
pathie zou ondervinden. Sherlock Holmes
en Jones zaten met hunne handen op de
knieën, met groote belangstelling, doch
met denzelfden afkeer op hun gelaat, naar
zgn verhaal te luisteren. Hg merkte dit
waarschgnlgk op, want er klonk verachting
uit zgn stem toen hg vervolgde.
»Het was alles gewis slecht,* zeide hg,
»maar ik zou wel eens willen weten hoe vele
»Er bestaan Requiems van vele groote
componisten, doch dit eene van Brahms is
niet op Latjjnscben maar op Duitschen tekst
I gecomponeerd, uit bijbelteksten saamgelezen.
Bg de zangers is dit schoone werk zeer
geliefd en met grooten vlijt hebben ze het
onder Röntgens leiding in 4 repetitiën in
gestudeerd, hetgeen wat zeggen wil voor
een werk van Brahms, die het hun wezenljjk
niet gemakkelijk maakte.
Met volle tevredenheid kunnen we op
deze uitvoering terug zien. Als een bekend
musicus schrjjft, zooals hg heden avond
doet: »het bjj wonen van deze uitvoering is
voor mjj een heerlijk stichtelijk uur geweest o
dan mogen daar de solisten, msvr. Noorde
wier en de hr. Messchaert, er het hunne
toe hebben bjjgedragen, stichtelijk zou het
zeker niet geweest zgn, indien de koren
niet verdienstelijk gezongen waren. En die
hebben er het leeuwendeel in.
't Is een eigenaardig zingen en hooren
in de Luth. kerk. Deze kerk is rond, ge
bouwd naar het model der St. Pieter te
Rome. Ze heeft twee breede galerjjen en op
de hoogste vindt koor en orkest plaats. De
uitvoerenden kunnen de hoorders evenmin
zien, als deze de zangers en zelfs is de
directeur door een schotje onzichtbaar ge
maakt voor het publiek. Maar hoorenEr
is geen gebouw in Amsterdam dat vol-
komener den toon te hooren geeft dan deze
kerk. Dat legt natuurlijk op de uitvoerenden
een groote verplichting, want al wat on
zuiver en onrein voortgebracht wordt, komt
eveneens ter oore van het publiek. In de
groote ruimte van 't concertgebouw of 't
paleis kan er nog wel eens wat door, hier
is daar geen kans op't moet goed zgn of
alle stichting is weg.
Twee algemeene repetitiën, gevolgd door
twee uitvoeringen en daarna van avond nog
een uitvoering van solokwartetten door 4
zangeressen en zangers van naam, onder
welke mevr. Julia Uzielli als een ster schit
tert, ik verzeker u dat 't meer dan genoeg
is en ofschoon ik heden avond niets te doen
dan te hooren, werd het me toch ten slotte
te machtig en ben ik voor 't einde heenge
gaan, met een grooten diepen indruk van
het genie Brahms, den schepper van zoo
ontzaglijk veel schoons!
Amsterdam, 4 April '98. J. L.
ESnitenland.
De strafkamer van het Hof van Cassatie
te Parijs heeft de voorziening van Emile
jongens in mgn plaats geweigerd zouden
hebben om een deel van dien schat aan te
nemen, mst de wetenschap dat men hen,
als zjj eenig bezwaar zouden maken, de keel
zoude afsnjjden. Bovendien gold het, toen
hjj eenmaal het fort binnen was, mgn leven
of het zijne. Indien hjj eruit gekomen ware
dan zou de geheele zaak aan het licht ge
komen zgn en men zou korte metten met
mjj gemaakt, en mjj als een hond hebben
doodgeschoteuwant de lieden waren in
dien tjjd niet erg langdradig.*
»Ga voort met je geschiedenis,* zei Hol
mes kortaf.
Welnu; Abdullah, Akbar en ik, wjj
droegen hem met ons drieën naar binnen.
Hoe kort hg ook was, woog hjj toch zeer
zwaar. Mahomed Singh werd achtergelaten
om de poort te bewaken. Wjj brachten hem
naar een plaats die de Sikhs reeds vooruit
bepaald hadden. Zjj was eenigszins veraf,
waar een kronkelende gang naar een groote,
ledige zaal voert, waarvan de roodsteenen
muren geheel afgebrokkeld waren. Op eene
plaats was de aarden vloer ingezonken e»
vormde een natuurlijk graf; dus legden wjj
Achmet daarin en bedekten de opening met
puin en steenen. Dit gedaan zjjnde begaven
wjj ons naar dan schat.
»De schat lag nog waar hg hem, toen
hjj de eerste snaai werd overvallen, had
neergeworpen. De kist was dezelfde die thans
voor u op tafel staat. Er hing een sleutel
aan een zjjden koord aan dat uitgewerkt
handvat va» boven. Wjj openden haar en
het licht van de lantaarn viel op een colleetie
Zola aangenomen en het vonnis vernietigd
van het Hof van Assises van de Seine, dat
hem tot één jaar gevangenisstraf hal ver
oordeeld wegens smaad jegens den krijgs
raad.
Met den raadsheer-rapporteur Chamba-
reaud en met aanneming der conclusies van
diens rapport heeft het Hof van Cassatie
verklaard, dat de minister van oorlog niet
bevoegd w<.s in naam van den krjjgsraad
een vervolging uit te lokken.
Alleen de krjjgsraad was na beraadslaging
in een algemeene vergadering bevoegd een
aanklacht in te dienen. Dit wordt uitdruk-
keljjk bepaald door de perswet van 1881.
Aldus luidt in het kort de uitspraak van
het Hof van Cassatie, wdke beslissing door
het uit juristen en journalisten bestaand
publiek zonder teekenen van goed- of af
keuring is aangehoord.
Zooals te verwachten was, heeft deze uit
spraak al heel wat inkt doen vloeien. De
enkele bladen, die Zola's zaak verdedigen,
hebben een triomflied aangeheven, ter eere
van het Hof van Cassatie. De andere bladen
gaan hevig te keer tegen dat Hof of deelen
het vonnis mede met de opmerking, dat uit
een moreel oogpunt de door de jury uitge
sproken veroordeeling onaangetast bljjft. Dit
is o.a. de meening van den Temps.* Ook
door de rechtsgeleerden wordt de uitspraak
van het Hof van Cassatie zeer verschillend
beoordeeldsommigen keuren die goed, an
deren laken die. De quaestie wordt nameljjk
zeer ingewikkeld door de vraag, of de krjjgs
raad, welke over Esterhazy te oordeelen had,
al of niet een permanent lichaam is. Alleen
permanente lichamen hebben een algemeene
v ergadering, die een vervolging kan instellen.
Was dus de krjjgsraad in de zaak-Ester-
hazy geen permanente krjjgsraad, dan moest
volgens de wet de aanklacht uitgaan van
den minister van oorlog, wat dan ook ge
beurd is.
In de Kamer is de regeering over de zaak
geïnterpelleerd door de afgevaardigden Ha-
bert en Chiché. De eerste constateerde, dat
het gouvernement niet gelukkig is in de
keuze van zgn raadslieden. Hjj wilde niet
aannemen, dat het medeplichtig of onwetend
is. Naar aanleiding van de woorden van
den rapporteur verklaarde Habert, dat het
land Zola's medeljjden niet noodig had.
Chiché sprak in denzelfden geest, viel de
magistratuur heftig aan en eischte de af
zetting van den procureur-generaal Manan,
die door president Brisson verdedigd werd.
De minister-president Méline, die herhaal-
edelgesteenten waarvan ik als kind wel eens
te Pershove gelezen had. Het was een ver
blindend gezicht. Toen wij onze oogen te
goed hadden gedaan, namen wij ze allen er
uit en maakten er eene ljjst van op. Er
waren honderd drie-en-veertig diamanten
van het eerste water, met inbegrip van een
die naar ik geloof »de Groote Mogol* werd
genoemd, en als de tweede der grootste
steenen der wereld werd beschouwd. Dan
waren er zeven-en-negentig zeer schoone
smaragden, en honderd-en-zeventig robijnen,
waarvan enkelen echter zeer klein waren.
Nog waren er veertig karbonkels, twee
honderd-en-tien safieren, een-en-zestig aga
ten en een groote hoeveelheid berils, onyxen,
kattenoogen, turkoisen en andere steenen
wier namen mij destjjds onbekend waren,
hoewel ik mg sedert dien tjjd beter op de
hoogte ervan heb gesteld. Daarenboven waren
er omstreeks drie honderd zeer fijne paarlen,
waarvan er twaalf in een gouden kroon
gezet waren. Na verloop van tjjd moeten
deze er uit genomen zgn, want ik vond zs
niet weder toen ik mg van den schat had
meester gemaakt.
»Nadat wjj onzen rjjkdom hadden be
rekend, legden wjj de kostbaarheden weder
in de kist en begaven wjj er ons mede
naar de poort, om ze ook door Mahomed
Singh te laten bewonderen. Daarop her
baalden wjj plechtig onzen eed om elkander
bij te staan en ons geheim te bewaren. Wjj
kwamen overeen om onzen schat op een
veilige plaats te verbergen tot de rust her
steld zou wezen en hem alsdan geljjkmatig
deljjk in de rede gevallen werd, verdeligde
de regeering en eindigde met de woorden
»De minister van oorlog twijfelde aan zijn
r'cht om den krijgsraad samen te roepen.
Het Hof van Cassatie houdt staande en
wjj leggen ons bjj deze beslissing neer
dat de minister dat recht bezit. Hij zal dus
den krjjgsraad bjjeenroepen en deze laten
uitmaken, wat hg denkt te doen.*
Overeenkomstig deze verklaring heeft de
minister van oorlog, Billot, den gouverneur
van Parjjs, generaal Zurlinden, opgedragen
den krjjgsraad bijeen te roepen, waarvoor
majoor Esterhazy verschenen is.
Zaterdagochtend even na 9 uur waren
de vijftig telephonisten naar gewoonte aan
de lange lessenaar bezig op het centraal
bureau te Züricb, gevestigd op de derde ver
dieping van een groot huis in de Bahnhof-
strasse. Daar vielen plotseling op de lange
8cbakeltafel alle signalen neer, en een der
dames die een dier signalen wilde sluiten,
werd door een electrischen schok bewuste
loos op den grond geworpen. Gelijktijdig
begonnen de duizenden draden te gloeien,
de gutta-percha en papieren omwindingen
vatten sissend vlam, de tafel zelf, de wanden,
en in den verstikkenden, stinkenden walm,
bleef de telephonisten niets anders dan een
overhaaste vlucht over, de bezwjjmde mee
nemende, met achterlating van al hun man
tels en hoeden. Een beambte die nog iets
trachtte te blusschen werd ook dadeljjk door
den rook teruggedreven.
Het ongeval was ontstaan door contact
van eenige draden met de bovengrondsche
sterke stroomgeleiding van de tram. Door
de vracht van den sneeuw waren tal van
draden gebroken en op die geleiding ge
vallen.
De vlammen vernielden spoedig de beide
verdiepingen van het huis, en sloegen uit
het dak, waar enkele draden naar het kleine
rek worden gevoerd, en alle andere naar
het groote rek op het aangrenzende huis.
Deze bleven echter beide staan op de jjzeren
binten.
De brandweer, die nu natuurljjk niet
telephonisch gealarmeerd kon worden, kwam
vrjj laat. Toch gelukte het haar de belen
dende perceelen te besehermenen na drie
uur was zjj den brand meester. Tal van
spuitgasten werden door de honderden val
lende, gloeiende draden gewond.
Men schat de schade op een miljoen fran
ken alle apparaten zgn totaal gesmolten
de woning van den chef is geheel vernield,
onder ons te verdeelen. Het had geen nut
dit thans te doen, omdat als men zulke
kostbare steenen in ons bezit mocht vindeu,
dit achterdocht zou wekken, en er in het
fort geen gelegenheid bestond om ze te
bewaren. Wjj brachten de kist deswege naar
dezelfde zaal waar wjj het ljjk begraven
hadden, en maakten daar een holte in den
stevigsten muur, waarin wjj onzen schat
plaatsten. Wjj teekenden de plaats nauw
keurig aan en den volgenden dag teekende
ik vier schetsen van het vertrek, voor elk
onzer een, en plaatste »ons teeken der vier*
er onder, want wjj hadden gezworen dat
één altjjd voor de overigen zoa handelen,
zoodat niet een meer recht had dan de
ander. Dat is een eed, waaromtrent ik met
de hand op het hart kan getuigen, dat ik
hem nimmer geschonden heb.
Welnu heeren, het is overbodig u te
verhalen hoe het met den Indiaanschen
opstand is afgeloopen. Nadat Wilson Delhi
bemachtigde en sir Colin Lucknow ontzette,
was de kracht der onderneming gebroken.
Er werden versche troepen ingevoerd en
Nana Sahib vluchtte over de grenslinie.
Een vliegende kolonne onder kolonel Great-
head kwam naar Agra en joeg er de Pandies
uit. De vrede scheen in het land terugge
keerd en wjj vieren begonnen reeds te
hopen dat de tjjd aanstaande was dat wjj
ons met onzen schat uit de voeten zouden
kunnen maken. In één oogenblik werd onze
hoop echter verjjdeld, doordien wjj als de
moordenaars van Achmet werden gevangen
genomen. Wordt vervolgd.
00
Johannes Brahms, geboren den 7den
Maart '33 te Hamburg, stierf den 3ien
Apiil van het vorige jaar. Met hem daalde
een groot man ten grave, een toonkunstenaar
van den ouden stempel, die niet verkoos
te offeren op het altaar der moderne rich
ting, de dramatiek. »Een opera schrjjven,
zou voor mjj even onmogeljjk zjjn als trou
wen,* heelt hg meermalen gezegd en hg
heeft zich van 't een zoo goed als van 't
an Ier ontbonden. Met hem daalde de laatste
man uit de rjj der groote musici ten grave,
die de muziek beoefenden alleen om de
muziek en in de symphonic de hoogste
uiting der kunst zagen.
iiju ar^Tri .'I—q'wwx'i'TT'rJ1'
