Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Boinmelerwaard. AANLEG. Een avontuur in China. FEUILLETON. Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. 1769. ZATERDAG 4 FEBR. 1899. land VAN alUN^ YOOR Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00. franco per post zonder prgsverhooging. Afzonderlijke pummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel meer 71/# et. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. Oppervlakkig besehouwd zou men mee- nen, dat de menschen, die zoo oneindig veel van elkander verschillen in krachten, in talenten, in opvattingen en smaak, slechts producten zpn van de omstandigheden, onder welke zjj zjjn opgegroeid. Er bestaan vertellingen van verwisselde koningskin deren, in ontbering grootgebracht en on wetend gelaten van al de schatten, waar mede wetenschap en kunst de wereld hebben verrjjkt, omdat men in hun plaats in de vorstelijke wieg het zoontje van een hout hakker bad gelegd, die nu al de zorgen en de weelde van het hofleven genoot. Tn de werkelijkheid zou de proef niet te nemen zijn, en zelfs, al gelukte zij, dan werd er nog weinig door bewezen; het vermogen toch van aanpassing in uitwendige toe standen zal wel tot op zekere hoogte bp een groot aantal individuen gelijk zjjn. De afwijkingen beginnen, waar de recht- streek8cbe invloed eener inwerking van buiten vermindert of ophoudt, bij de zede Ijjke eigenschappen, die ons denken en ons doen beheerschen. Dit wordt bedoeld als we spreken van verschil in aanleg. Men behoeft het niet ver te hebben gebracht in de kunst van opmerken, om te knnnen bespeuren dat dit verschil reeds uitkomt bij jonge kinderen, op wie dus, de kunstbewerking, waaraan de naam van opvoeding wordt gegeven, nog weinig in vloed heeft gehad. De zielen zijn ongeljjk; we vinden in het eene kind hoedanigheden welke het andere mist, en vermogens, die zich bjj den een krachtig, bjj den ander bjjna in het geheel niet openbaren. De oorzaak nu daargelaten is er dus verschil, over welk verschijnsel het vol gende. Een zeer gewenschte, misschien wel een ideale toestand zou hiervan het gevolg kunnen worden, dat elke aanleg geheel tot zjjn recht kwamdat al hetgeen door ontwikkeling van de bestaande mensche- ljjke krachten kon worden verkregen, ook inderdaad verkregen werd. Dat znlks geens zins het geval is, behoeft niet te worden aangetoondslechts een zeer klein, door zjjn kleinheid niet te taxeeren gedeelte van de som van ieders aanleg wordt in het maatscbapeljjk leven benuttigd. Tocb Graaf d'Hérisson vertelde gaarne van dt- avonturen, door hem in China doorleefd. Hjj nam aldaar in 1860 deel aan de expe ditie der Franschen en Engelschen, en wel als particulier secretaris van generaal De Montauban, commandant der Fransche troepen, en als tolk. D'Hérisson klom spoe dig op tot den graad van wachtmeester •n genoot, zoolang hg den generaal ver gezelde en diende, diens onbegrensd ver trouwen. Onder de avonturen nu, door hem tjjdens diens veldtocht in China meegemaakt, be kleedt het navolgende zeker wel eene eerste plaats. Na vele bloedige gevechten hadden de Franschen het keizerlijk zomerpaleis te Peking ingenomen. De chefs waren niet bjj machte de plundering tegen te gaan; onnoemlijke schatten en kostbaarheden werden geroofd en vernield. D'Hérisson nam aan het plunderen, dat zeer tegen den zin van den opperbevelhebber geschiedde, geen deel, doch vergenoegde zich met de rol van toeschouwer en be wonderaar van de onbeschrijfelijke pracht, die overal iu het zomerpaleis heerschte. Idem was, door zjjn chef, het kruis van het Legioen van Eer beloofdhjj stelde dit boven alles en zou dus oui niets ter wereld aan generaal De Montauban reden tot on tevredenheid hebben gegeven. Hg wandelde kalm door de vertrekken, zouden we ook een tegenovergestelde mea ning tot een pont van overweging kunnen maken. Wat wjj zien gebeuren in de stof- feljjke wereld, in de naluur die voor waar neming bloot ligt, dat gebeurt ook in het gebied waar het oog niet doordringt. Als van de duizend zaden ééi valt in vrucht baren bodem en daar wortel schiet, op die plek dus voortleeft, dan blijft de soort be houden deelden al de zaden vaa die soort in dat voorrecht, zjj zonden weldra heel de aardoppervlakte overweldigen. Zoo ook in de onstoffelijke wereld, op het terrein van het geestelijk levenook daar zien we duizenden van de kiemen verloren gaan zonder tot volgroeid individu zich te ont wikkelen, tegen ééo, die tot het eigenlijk doel van haar aanwezen wordt gebracht. De opmerking kan worden gemankt, dat hier het woord aanleg* is opgevat in epnigszins beperkten zin, met het oog op één functie: op die van maatschappelijk nut. En met zulks te doen handhaven we de wen- scheljjkheid, om ieder mensch zoo ver mo gelijk vooruit te brengen in verstandelijke en zedeljjke vorming. Er is vrees uitgedrukt, dat zulks nadeelig zou zijn voor de harmonie der maatschappelijke samenwerking, dat met name de werkzaamheden van lagere orde niet meer verricht zullen worden door personen op een hoog peil van intellect staande, en derhalve het sociaal zelfbehoud dwingt, de deuren op een kier te houden. Vooralsnog kan men echter gerust zijn en mildeljjk allen toelaten, die om kennis komen vragenwie op de markt des levens het meest aan kan bieden, en van de beste kwa liteit, zal toch in ieder geval den voorrang behouden. En mocht in eene latere periode de kwestie van de »ruwe werkzaamheden* dreigen, dan zullen de menschen ook wel verstandig genoeg zjjn om voor haar eene bevredigende oplossing te vinden. Op eene vraag b.v. als deze: Wanneer alle menschen tot een hoogen trap van verstandelijke ont wikkeling zijn opgevoerd, wie zal er dan nog schoorsteenveger willen worden zouden we gerust durven antwoorden als het zoover is gekomen, dan zullen er wel geen schoorsteeuen meer zjjn; dan zal men al lang k'aar zjjn met het vraagstuk van de rookvrjje verbranding. Onder het begrip aanleg brengt men zekere speciale geschiktheid voor het uitoefenen van eenig vak, het verrichten van een be waar de plunderaars druk bezig waren, en kwam zoo in den tuin. Toen ik, zoo verhaalt hjj, in het park aankwam, ontdekte ik op een eilandje in het groote meer een paleis, stapte in een gondel en roeide met fikscbe slagen er heen. Ik land, maak mjjn gondel vast en, de trappen beklimmende, kom ik in het hoofd- vertrek, dat geheel van sofa's is voorzien. Daar mjj de matrassen echter verdacht voorkwamen, trok ik mjjn sabel en schopte tegen een der sofa's; plotseling klinkt een angstige gil en zie ik eene vrouw, ineen gehurkt, in een fraai geborduurd zjjden kleed. Om haar te doen oprjjzen zei ik iwees maar niet bang, ik zal u geen kwaad doen.* Zjj richtte zich op hare kleine voetjes overeind, 't Was een allerliefst schepseltje van 20 jaren, gekleed als eene keizerin. Daar geen enkele kreet te kennen gaf, dat zjj mishandeld werd, doken overal vrouwenkopjes en daarna ook geheele licha men op. Er waren er totaal 24. Allen wierpen zich voor mjj neder en raakten den grond met hare lieve voorhoofdjes aan. Ik was in den harem, of ten minste in een gedeelte van den harem van Zjjne Majesteit terechtgekomen. L)aar zat ik dus met 24 vrouwen, die schier krankzinnig waren van angst en zoo geheel en al buiten zich zeiven, dat als eene van haar zuchtte, de anderen ter stond weer op den grond vielen, denkende dat er een nieuwe barbaar was gekomen, en dat zjj ook dezen hun eerbied, schrik en onderworpenheid moesten doen bljjken. Ik had de meest mogeljjke moeite om haar te troosten en tot kalmte te brengen. Zjj mochten ik durf dit gerust zeggen ran geluk spreken, dat zjj in handen van paalden arbeid, met het hoofd of met de handen. Dikwijls weet men niet waar zjj vandaan komt, en dat eigenlijk alleen omdat er zooveel werkeljjk bestaande oorzaken aan onzen blik ontsnappen. Er zijn voorbeelden van personen, voortgekomen uit kleinen burgerlijken kring, waar door gemis van kennis nooit sprake kan geweest zjjn van eenige bijzondere wetenschap, en die in de geleerde wereld een beroemden naam hebben verkregen door den omvang van hunne kennis, vracht van een op gelukkigen aanleg gebouwde studie. Vanwaar die buitengewone begaafdheid Men kan er zeker van zjjn, dat zjj niet is het product van eenig toeval; in die familie zullen wel helderheid van ge dachte, ook al leveren alledaagsche dingen de stof voor het denken, en vaardigheid om uit het bekende tot het onbekende te be sluiten, aanwezig zijn. Maar nu zijn er om standigheden bijgekomen, die den gelukkigen bezitter dier gaven er toe hebben gebracht ze te besteden op eene wijze, die ze tot vollen wasdom kon doen gerakenze aan te wenden in eene richting, dia voor haar verdere ontwikkeling een ruim veld aan wees. De ijver maakt van de gelegenheid gebruik, die de aanleg veroorlooft te be nuttigen, en de uitkomst is schitterend. Is die gelukkige de eenige, voor wien zoo iets mogeljjk is? O neen, daar zijn misschien nog velen, die het even ver zouden brengen, als de gelegenheid er maar was. Ware die man geboren in een afgelegen plaatsje, waar niemand ooit had gehoord van de weten schap onder welker beoefenaars hjj nu eene eerste plaats inneemt, de jjver zou dat arbeidsveld, de aanleg die ontwikkeling niet gevonden hebben. Op het gebied van de kunst is het niet anders. Dat iu de artistenfamilies het getal personen, die eene hooge mate van ge schiktheid voor uitbeelding in vorm of klenr of klank, dikwjjlg groot is, kan geen ver wondering baren. Maar men ziet soms, uit eene omgeving waar niemand het ooit zou verwachten, een kunstgenie van den eersten rang als het ware opspatteneen aanleg, welks aanwezigheid door niemand werd vermoed, zich ontwikkelen tot de hoogste voortrefleljjkheid, dikwijls ondanks de meest gebrekkige gelegenheid, en niet zelden, zelfs in weerwil van tegenwerking. Wat heeft tot den bouw dezer geniën medegewerkt, en van waar de macht, die de vonk van een braven jongen waren gevallen. Want, men behoefde er geen oogenblik aan te twjjfelen, zjj zouden aan de aandacht der plunderaars niet ontsnapt zjjn, die na het paleis ook de overige gebouwen wel zouden doorzoeken. Hoe zouden zjj van daar hebben kunnen ontvluchten? Ik kwam op de gedachte haar te vragen of zjj wilden vluchten. >0 ja, o ja!« En opnieuw vielen zjj aan mijne voeten. Ik wjjs er negen aan, die ik in de kei zerlijke gondel plaats laat nemen. Meer kon het vaartuigje er niet dragen. Ik beveel haar aan stil te zitten en roei niet naar de aanlegplaats, maar naar de remise der keizerljjke koetsen, die ik in de nabjjheid had opgemerkt. Ik zet de dames daar aan land en berg ze op de bestoven kussens der rjjtuigen. Ik beveel haar stilte aan en haal e8ne tweede bezending, daarna eene derde. Bjj dit laatste tochtje begon ik mg echter af te vragen, wat ik met al die vrouwen zou doen en of ik niet verstan diger gedaan zou hebben met ze op goed geluk in den harem te laten, dan ze aan land te brengen waar zjj wellicht door de soldaten zouden worden ontdekt en dan verloren zouden zijn. Want aan bescher ming tegen de plunderaars kon moeiljjk worden gedacht. Op het oogenblik, dat ik mjjn laatste vrachtje ia de remise binnenbreng, zie ik, in een der groote koetsen, kalm, te midden van de ontstelde dames, een roodbroek, een sergeant van de linie, zitten. »Wat doe je daar, kameraad?* vroeg ik hem. »Wat doa ja hier zelf?* vroeg hg brutaal terug. het goddeljjke, in ieder mensch glorende, aanwakkerde tot een gloed? De menschen- ziel is kunstenares van natuur: zij brengt in beeld wat het oog niet ziet. En als we, van ieder dier groote mannen, die als mete oren zich los maken van hunne omgeving om als lichten van de eerste grootte aan den hemel te schitteren als wij van hen, van hunne ouders, van hunne omgeving alles tot in de kleinste bjjzonderheden konden weten, vermoedelijk zou dan ook de bron wel ontdekt worden van de technische vaar digheid, die de scheppingen eener kunste naarsziel in tastbaren vorm kon doen be waard big ven. Als er aanleg bestaat tot wat ook dat is alzoo eene buitengewone geschiktheid voor eene bepaalde levenstaak dan is slechts een kleine steun, een schjjnbaar on beduidende aanleiding noodig om den weg der ontwikkeling te doen vinden. Maar die steun, die aanleiding zjjn onmisbaar. Om een lichaam, geplaatst op een hellend vlak en dat daar in rust verkeert, in beweging te brengen, is een stoot noodig, hoe gering ook, nauw merkbaar vaak; maar zonder dien stoot zou de stilstand nimmer worden opgeheven. Eén woord, het toereiken van één vinger, het ter lezing geven van een boek, het toegang verleenen tot een les, een van soortgelijke bonderderlei kleinig heden kan het middel worden om een aanleg zich te doen openbaren en tot een begin van bevrediging te komen en het is niet on waarsGhijnljjk, dat in het leven van menige beroemdheid heilzame invloeden hebben ge werkt, zonder dat zelfs de personen, van wie zjj uitgingen, eenig besef konden hebben van de groote gevolgen eener weinig opzet telijke handeling. Wanneer bet nu waar is, dat de hoogere belangen der menschheid het meest en het zekerst worden bevorderd door de enkelen, die boven het gemiddeld peil, ook van de zeer goeden, uitstekendat die enkelen de wegwjjzers naar het volmaakte, de gidsen naar het hoogere zjjn dan komt het er ook op aan dusdanigen steun beschikbaar te stellen als er eigenschappen worden ont dekt, die een buitengewonen aanleg doen vermoeden. Niet elke dier gaven kan tot haar recht komen, niet elke ook treedt in het lichtmaar misschien bljjft zjj toch, over de geslachten heen, bewaard om te harer tjjd in eenig man of vrouw tot vol- >Ik? wel, ik breng deze vrouwen weg.* »In dat geval, samen deelenl* Volstrekt niet! Ik verbied je ze aan te raken; ik verbied het je, verstaat-ge De sergeant keek naar zjjn mouw, zag dat wjj denzelfiea graad hadden, en viel terstond uit: »Wat belief-je? Jjj verbiedt me? Ik lach wat om je verbod, hoor-je!« In dien tjjd was geduld niet mijne hoofd- deugl, en ik wond mjj op. »Ik ben de secretaris van den generaal, en als je je dnrft bewegen, als je eene van deze vrouwen durft aanraken, ben je de strepen kwjjt. »Dat is wat anders!* riep de man uit, en hjj sprong uit het rjjtuig. Het noemen van den titel van secretaris van den generaal had een tooverachtigen invloed op hem gehad. Ik had spjjt hem gedreigd te hebben en stak hem de hand toe, zeggende: Vergeef mjj, kameraad, maar je weet, 't is het consigne. De dienst bovenal!* En ik nam een voorkomen van bjjzondere geheimzinnigheid en achtbaarheid aan. Begrepen,* antwoordde hjj, ofschoon hg er volstrekt niets van begreep. »'t Zijn vrouwen van den keizer!* »Alle duivels, en ik, dieEnfin, kan ik je ook van dienst zijn?* »Ja, help mg ze uit het park wegbrengen.* »Waar moeten zjj heen?* Daar ik dit volstrekt niet wist, ant woordde ik losweg: »Wjj zullen wel zien.* »'t Is maar dat ik anders zou voorstellen ze bjj een christen van Haï-Oien te brengen, die hier vlak bjj woont. Ik heb kennis met hem gemaakt, toen hg den aalmoezenier komen wasdom te komen. Buitenland* Het bestuur van den onafhankelgken Congostaat te Brussel erkent thans dat de berichten omtrent de muiterjj en desertie der inlandsche troepen van majoor Lothaire juist zjjn. De correspondent van »la Presse* te Cayenne meldt, dat met de laatste post een zeer groot aantal brieven voor Dreyfus zjjn aangekomen, die hem, na contröle, zjjn ter band gesteld. Dreyfus moet geweigerd hebben eenige schriftelijke verklaring af te leggenhjj wil slechts mondeling te Parijs zijn zaak ver dedigen. De regeering van Columbia is sreneigd de Pann ma-kan aal-Maatschappij uitstel toe te staan, om haar in de gelegenheid te stellen, het kanaal te voltooien, waarvan de con cessie op het punt is te vervallen. Een ge volmachtigde zal naar Parjjs gezonden worden, om over de verlenging der concessie te onderhandelen en te trachten de geld middelen bjjeen te krijgen ter voltooiing van het kanaal. Het schijnt er om te doen te zijn het plan der Amerikanen tot het graven van het Nicaragna-kanaal schipbreuk te doen lijden, door het Panama-kanaal vroeger gereed te doen komen. Volgens den correspondent van de »Po- litiscbe Correspondenz* te Sofia heeft het Eaeedonische comité, inziende dat onder de gegeven omstandigheden een algemeene be weging in Macedonië geen kans van slagen zou hebben, besloten om voor dit voorjaar haar plan te laten varen. Men zegt dat de agenten van het comité in Macedonië al bevelen hebben ontvangen in dien geest. Men vreest te Peking voor een paleis revolutie, in verband met het gerucht, dat de keizerin-weduwe een troonopvolger heeft benoemd. De keizer wordt nog altjjd streng bewaakt; het ijs rondom het eilandje, waarop hg gevangen zit, wordt iederen morgen ge broken. De Staadsraad en het Tsung-li- Yamen worden door de keizerin volkomen geïgnoreerd. Het stoomschip Chateau Laffitte* is van Cuba te Barcelona aangekomen, met 350 terugkeerende Spaansche soldaten aan boord, die allen ernstig ziek zjjn; 56 soldaten kwam bezoeken, die een landgenoot van mg is. Wjj hebben later thee bjj hem gedronken, 't Is een brave kerel.* Laten wjj dan naar hem gaan! Maar mondje dicht, nietwaar?* »Wees onbezorgd.* Links van ons, bij de remise, was eene deur, die uit het park op het veld uitkwam. Wjj brachten de dametjes daarheen. Zjj huppelden op hare kleine misvormde voetjes als vogeltjes. De meesten hadden over hare kostbare en schitterende toiletten grove overkleederen geworpen, om het voorkomen van vrouwen der volksklasse te hebben. Wjj verlieten het park, gingen links af, staken den weg over, het kamp der Fran schen en dat der Engelschen vermijdende, en ontmoetten geen sterveling, daar alles in het zomerpaleis bezig was. En zoo kwamen wjj, zonder ongevallen, aan de woning van den christen, die aan de dames, de vrouwen van zjjn keizer, aller bereidwilligst en eerbiedig gastvrjjheid ver leende. De sergeant bleef bjj onze prinsessen de wacht honden en belastte zich met het be zorgen van drie voertuigen, terwjjl ik zelf bjj den generaal een vrjjgeleide-biljet ging halen, dat ik zonder de minste moeite kreeg, en keerde toen tut mjjne beschermelingen terag. De voertuigen werden voorgebracht en de 24 vrouwen er in gestopt. Ik gaf het vrjjgeleidebiljet aan een der voerlieden ea beduidde hun, dat zjj de vrouwen van den keizer vervoerden en zjj door Zjjne Majes teit buitengewoon rjjk beloond zouden wor den. Zjj antwoordden vrooljjk: »Tchin, Tchin,* en reden haastig voort. Zoo werden de vrouwen des keizers gered. ««^Twaw rnmfWWliiH uiiiiHBiwaiiniwii

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1899 | | pagina 1