!!fl Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Itommelerwaard.
ije weg, ook een veilige ffeg.
Een Vrouwenhater,
FEUILLETON.
M 1791.
1899.
land van altena>
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 22 APRIL
VOOB
Dit blad versehjjnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prgsvei hooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 77. ot. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Zooals onze lezers weten, heeft de regee
ring twee wetsontwerpen bjj de Staten-
Generaal ingediend, welke eene afzonderlijke
bespreking ten volle rechtvaardigen.
Het eerste daarvan stelt voor, de rechten,
die de Staat heft voor het gebruik vat.
wegen, kanalen, havens, sluizen en bruggen,
met andere woorden, de tollen, te land en
te water, af te schaffen.
Op deze afschaffing, als die eener belas
ting, welke geheel verouderd pn met heden-
daagsche begrippen in strjjd is, was sind
lang aangedrongenm^ar dezeshonderd,
duizend gulden, die de Staat jaarlijks daar
uit geniet, zijn voor de sebatkist geene on
verschillige zaak. Op dat verlies is echter
reeds eenigsziDs gerekend bjj de laatste ver
hooging van het zegelrecht op effecten, zoo
dat de regeering thans niet langer met den
maatregel wilde dralen.
De wegen en kanalen zpn er, evenals alle
andere Staatsinstellingen, in het publiek be
lang, en volstrekt niet alleen in bet belang
van hen die er anders dan te voet gebruik
van maken en daarom moeten betalen. Nooi'
is het met eenige zekerheid te zeggen, of
die betaling van tol, in evenredigheid staat
tot het gemak, nut of voordeel, dat men door
het gebruik van den weg heeft.
Hierbij komt dat men staat tusschen d<
kens om, óf de tollen af te schaffen, öf er
eene geheel nieuwe regeling op te maken.
Door de uitbreiding van een aantal stedcE
en dorpen, is de bebouwde kom daarvan ge
komen tot aan, ja zelfs tot ver voorbij df
lang geleden geplaatste tollen. Door den
aanleg van nieuwe wegen, die aan een straat
weg, dicbt bij een tol uitkomen, moet mer
hier en daar betalen, waar een zeer kleit
gedeelte van dien straatweg gebruikt wordt.
Op andere plaatsen zjjn wegen aangelegd,
evenwijdig loopende van den straatweg,
waardoor men den tol kan misrjjden. En bji
dit alles komt nog, dat niet eens overal
dezelfde tarieven bestaan, en er zelfs verschi
is in de vrijstellingenzoodat de belasting
zeer ongeljjkmatig en dus onbilljjk werkt.
Men denke ook eens aan het nieuwere
vervoermiddel, de tram. Deze is in vele
streken het eenige middel om bjj gebrek aan
spoorwegen in de toenemende behoeften van
het verkeer te voorzien, zoodat de Staat deE
aanleg en de ontwikkeling er van behoort
te bevorderen door alle gepaste middelen.
De Geldersche Stoomtramweg-maatschappij
betaalt jaarljjks voor het gebruik van den
Rjjksweg, ongeveer zes duizend zes honderd
door Mevr. LA CHAPELLERoobol.
(5
De zieke kon Grada's gelaat niet zien,
toon zjj antwoordde: »Ik zal mjjn best doen,
Tienis, om baar te vinden en als ik haar
gevonden heb, zal zij niet alleen staan op
de wereld. Hoe diep zjj ook gevallen is,
ik zal hsar helpen op te staan. Dat beloof ik.
Wat bjj antwoordde, en hoe hjj haar
dankte, weet ik niet; maar toen ik dei-
volgenden dag bjj zjjn ljjk stond, zag ik,
dat er een kalme, gelukkige uitdrukking
over de bleeke doode trekken verspreid lag,
en om de lippen, die in den laatsten tjjd
zoo dikwjjls een verwensching geuit hadden,
speelde thans een tevreden glimlach.
Natuurlijk had iedereen heel wat te zeggen,
toen het bekend werd, dat Grada een dienst
zocht in Utrecht. Zjj stoorde er zich niet
aanook aan mjj zeide zjj de reden niet,
maar ik begreep er wel iets van. Zjj ver
telde mjj later, dat zjj met den zoon van
den notaris gesproken had en dat die haar
beloofde zjjn best te doen om Letje Verkerk
uit te vinden. Wat vcorpogiDgen zjj gedaan
hebben,en hoeveel moeite het kostte, weet
gullden. Andere naar evenredigheid.
Dat ook de watertollen onder de afschaf
fing begrepen zijn is reeds gezegd. Toan in
vroeger tijd de kanalen door het Rijks
bestuur werden gegraven en tot dekking van
het onderhoud tolheffing werd ingevoerd,
werd niets gedaan aan de verbetering der
rivieren. Thans daarentegen wordt zeer veel
aan rivierverbetering ten koste gelegd, ter
wijl de vaart daarop natuurljjk vrij is ge
bleven. Maar nu werkt de kanaaltol ook al
onbilljjk.
Om de verschillende opgenoemde redenen,
laat het wetsontwerp zich das wel aanbe
velen.
Men houde echte1" in het °og, dat de
provin ciale, gemeentelijke en particuliere
tollen door den Staat niet kannen worden
afgeschaft, dan alleen door middel van
naasting of afkoop, waaraan bij de minder
gunstige geldelijke omstandigheden zpker
niet zon kunnen worden gedacht. Bij af
schaffing der Rjjkstollen, die de straatwegen
vrjj maken, zal echter vermoedelijk de op
brengst der andere dalen en zoo zal het
beginsel der afschaffing wel ten gevolge
hebben, dat langzamerhand ook de overige
verdwjjnen of zoodanige vermindering van
opbreDgst ondergaan, dat afkoop bjj de wet
geen bezwaar meer oplevert.
Is de weg vrij, daarom is hjj nog niet
veilig, en veilig zjjn in onze dagen de wegen
zeker niet, sinds de nieuwere vervoermid
delen, het rjjwiel en de automobiel, het den
voetgangers meer en meer lastig maken.
Dat die onveiligheid nog zal toenemen is
gemakkelijk te voorspellen. Maar er is nog
een ander bezwaar. Verschillende provinciale
en gemeentebesturen hebben voorschriften
gemaakt, die ten doel hebben, veiligheid en
zekerheid te bevorderen; maar deze voor
schriften missen alle eenheid en, na de auto
mobielen in zwang komen, begint men overal
bepalingen te maken die het gebruik van
deze vervoermiddelen allicht zouden kun
nen belemmeren.
Noodzakeljjk is het, dat er ééne alge-
meene rijksregeling kome, waarbjj in hoofd
zaak alles wordt voorzien, wat op de veilig
heid der wegen en de reizigers zeiven, bij
het gebrnik en de inrichting der nieuwere
vervoermiddelen betrekking beeft; zooals:
de snelheid, het uitwjjken, het stoppen en
afzitten, de verlichting, de samenstelling der
machines, enz.
Eerst dan komen wjj op den goeden weg,
en de R^geering heeft dan ook thans een
wetsontwerp, het tweede der door ons be
doelde, ingediend, waarbjj bepaald wordt
dat zulk een algemeen reglement van Rjjks-
ik nietmaar nadat Grada een jaar als
werkmeid in Utrecht gediend bad, wist, zij
dat Letje nog leefde en waar zij was. Grada
beeft nip nooit verteld in welke diepe ellende
'.jj het meisje weervond, zjj heeft nooit ge
zegd welke opofferingen het haar kostte om
haar belofte te houden. Ik heb nooit ge
weten, welke edelmoedige onwaarheden zij
uitsprak om het ongelukkige schepseltje van
haar goede bedoeling te overtuigen en haar
over te halen de hulp, die haar geboden
werd, aan te nemen.
Letje bad niet voor zich alleen te zorgen
zjj had een kind, een doofstomme, arme
kleine jongen. Grada zei haar dienst op en
stelde haar voor om samen te gaan wonen.
Zjj huurde een kleine achterkamer en ging
uit schoonmakenLetje verdiende den kost
met naaien, maar veel kon zjj niet meer
doen, want zjj was ziek en verminderde
met den dag.
Er kwam een tjjd dat Grada alleen werkte
en zwoegde om voor alles te zorgen. Me-
nigen avond, als zjj afgetobd en moede van
haar werk thuis kwam, bracht zjj den nacht
aan het ziekbed door. Het zoo zuur ver
diende weekloon was dikwjjls maar nauw
toereikend om de medicjjntn voor de zieke
te betalen, en menigen keer begaf Grada
zich hongerig te rusten en gaf zjj den
laatsten korst brood aan het doofstomme
kind. Wanneer zjj Letje had lief gehad,
zou dat alles misschien makkelijk te dragen
zjjn geweest, maar ik weet dat zjj in haar
wege zal worden gemaakt.
Maar dan bljjven nog over de bjjzondere
plaatselijke toestanden en omstandigheden,
waarin bij de algemeene regeling niet kan
worden voorzien.
Daarom wordt dan ook bij het wetsont
werp aan de provinciale- en gemeentebe
sturen uitdrukkeljjk de bevoegdheid toege
kend, om in eigen kring nadere voorschriften
te maken, omtrent alles waarin het Rjjks-
reglement niet voorziet, of dat reglement
zelf, aan de genoemde besturen eene bjj
zondere voorziening toelaat.
Wij zjjn overtnigd, dat het regeerings-
voorstel voldoet aan eene behoefte, die met
den dag grooter wordt, en hopen de wet
dan ook spoedig tot stand te zien komen.
Buitenland.
De wprkstaking in de vier stfienkolen"
bekkens in Bel pië breidt zich voortdurend
uit en de eiscb tot een loonsverbooging van
20 percent is algemeen aangenomen. Sedert
de staking is geproclameerd, werken vele
fabrieken met Duitscbe kolen, die in grootft
hoeveelheden met extra-treinen te Luik
worden aangevoerd. Overal heersebt vol
maakte orde. Evenals bij vroegere stakingen
honden de werkloozen zich onledig met
aardappelen poten, als zij niet ter verga
dering zijn. Anderen trekken in troepen
door de dorpen en vragen, soms onder be
dreigingen, levensmiddelen. Overal worden
de troepen gereedgehonden, om, indien
noodig, de orde te herstellen. In bet bekken
van Charleroi staken 12000, in de Borinage
10.000, rondom Luik 3500 arbeiders, terwjjl
in het centrumbekken 2000 stakers zjjn.
De ex-majoor Esterhazy heeft thans aan
een medewerker van de »Matin« verklaart
dat bij in het belang zijner familie en voor
de eer zjjner kinderen zich in het vervolg
verdedigen zal tegen elke beschuldiging, die
bij de Strafkamer tegen hem is nitgebracht.
De Matinbeweert, dat Esterhazy den
lOden en 11 den Juli te Rotterdam verschei
den malen bezoek heeft gehad van mevrouw
du Paty de Clam.
Voor 90 cents hebben de echtelieden
Sohad te Friedenhausen in Duitschland hun
kind verkocht. Daar hield zich tjjdens de
carnavalsdagen een troep kermisreizigers
op en het echtpaar, waarvan de man dag-
looner is, bood zjjn kind, dat vjjf maanden
oud was, te koop aan. Werkeljjk kwam
een schriftelijke overeenkomst tot stand,
volgens welke de directeur van den kermis
troep voor de som van 90 cents de bevoegd-
hart steeds bitterheid voelde, ofschoon er
nooit een verwjjtend woord over haar lippen
kwamik weet dat zjj haar steeds be
schouwde als de oorzaak van den onder
gang van wat haar 't dierbaarste op de
wereld geweest was, en nochtans verzorgde
zjj haar met onwankelbare trouw, alleen
omdat zjj het beloofd had en omdat de
laatste wensch van den stervende, dien zjj
bemind ha 1, haar boven alles heilig was.
Langer dan een jaar duurde die foltering.
Toen stierf het arme zwakke schepsel
en nu was Grada vrjj. Maar niet in haar
eigen oogen. Het doofstomme, kleine kind
stond daar hulpeloos en verlatenmen stelde
haar voor om het jongske in een gesticht te
doen, maar zij schudde het hoofdzjj zou
voor het arme schaap zorgen. Nu, er was
niemand die zjjn rechten deed geldende
moeder was dood, de vader wist misschien
niet eens dat net ongeluikige kind in leven
was, dns niemand betwistte Grada zijn Jbezit.
Toen ik haar later eens vroeg, waarom zij
den jongen, die toch Tienis niets aanging,
niet in het gesticht had laten gaan, ant
woordde zjj eenvoudig
»Denk je dat hij het kind van Letje aan
vreemde hulp zou hebben overgelaten?*
Maar Grada kon het in de stad niet
langer uithouden. Zjj had een zeker heimwee
naar de heuvels der heide en de denne-
bo8schen van Gelderland. Aan Letje had zjj
't nooit willen voorstellen, naar het geliei-
koosde dorp terug te gaanzjj begreep dat I
heid kreeg, het kind als zjjn eigen te be
schouwen en er tot zjjn 20ste jaar de
ouderijjke rechten over uit te oefenen.
De Berljjnsche vereeniging tot bescher
ming van dieren heeft, om den hond als
trekdier vervangen te krijgen door een dier,
dat daartoe beter geschikt is, eenigen tjjd
geleden een aantal ezels en ezelinnen uit
den Kaukasus laten komen em met dezen
een ezelfokkerjj opgezet. De vereeniging
heeft hier veel succes mee gehad, want al
de beschikbare ezels zjjn haar door de
eigenaars van kleine karren afgekocht, en
honderden bestellingen op ezels wachten op
het oogenblik nog op uitvoering.
Dr. Esser, een Afrika-reiziger, werd in
December jl. gedecoreerd door den Duitschen
keizer, die tot hem zeide»Ik wenschte dat
ied er van onze koloniën een man bezat als
gij.* Nu heeft een dr. Wagner een brochure
uitgegeven, waarin bjj betoogt, dat dr. Esser
de landen, welke hjj beschreven heeft, nooit
heeft bezocht, doch alles uit andere boeken
heeft overgenomen.
Volgens een bericht van »Central News*
heeft Duitschland thans het eiland Koesai,
in deD Carolineu-archipel, van Spanje ge
kocht. Het eiland heeft niet meer dan 100
vie rk. kilometer oppervlakte, maar moet de
beste haven bezitten van de heele groep.
Er is reeds dikwijls sprake geweest van
overdracht van den geheelen archipel aan
Duitschland.
De vertegenwoordigers van de vier mo
gendheden hebben onder presidnm van den
minister van bnitenlandsche zaken van Italië,
Canevaro, toegestemd in de opdracht aan
een hooggeplaatst Zwitsersch ambtenaar van
de organisatie der financiën van Kreta en
hebben tevens prins George opgedragen,
uitvoering te geven aan den wensch der
Porte, om de amnestie ook uit te breiden
tot de politieke misdrjjven, welke in de
maand Augustus zjjn gepleegd en welker
daders voor de meerderheid Mohamme
danen zjjn.
In Tnrkjje heerscht een onbestemde angst
voor de geheime bonden der Armeniërs. De
Turksche pers door de censuur bekort, kan
het volk niet gerust stellen, en in de bni
tenlandsche bladen wordt meer dan ooit
gestookt en opgeruid.
Te Baler, op de oostkust van het eiland
Lu£on, ligt nog altjjd een Spaansch gar
nizoen van 80 soldaten en 3 officieren, dat
door 400 Philippjjnsche opstandelingen
wordt ingesloten. Aangezien dit eiland thans
eene Amerikaansche bezitting is, heeft ad-
het voor haar te grievend zou zjjn geweest
maar nu hield niets haar terug om haar
geboorteplaats weer op te zoeken en zoo
zag ik haar, meer dan twee jaren na haar
vertrek, haar oude kleine woning opnieuw
betrekken.
üe kleine som, die Grada voor het ver-
koopen van den kruidenierswinkel gekregen
had, was geheel opgeteerd, want hetgeen
zjj verdiende was niet genoeg geweest om
Letjes ziekte en haar begrafenis te betalen.
Zjj was altjjd sterk en gezond geweest en
dat stelde haar tot hard werken in staat.
Toen zjj op ons dorp terugkwam, met
het doofstomme kind, dat niet veel beter
was dan een idiootje, was iedereen even
nieuwsgierig om te weten, hoe zjj aan dat
ongelukkige schepsel gekomen was. Maar
zjj vond het niet noodig, te vertellen dat
het Letjes kind was, zjj zei niet veel anders
dan dat een nicht van haar vader, die te
Utrecht woonde, haar gevraagd had voor
het kind te zorgen. De waarheid bleef niet
verborgen, maar ik denk niet dat er velen
waren die haar wilden gelooven. Grada
zweeg en ging haar eigen weg, en de laster
bleef niet uit. Men vertelde allerlei erger! yke
praatjes en toen de boereului zagen, dat zjj
er zich niet aan stoorde, werden zij hoe
langer hoe kwader.
't Is waar, Grada bleef niet met veel
menschen goede vriendenmet den dominee
kreeg zy 't ook aan den stokdeze vroeg
haar tot welke gezindheid 't kind behoorde
miraal Derwey den kruiser »Yorktown«
daarheen gezonden om dat dappere troepje
te ontzetten. Maar gemakkelijk zal dat niet
gaan. Bij een eerste verkenning warden de
Amerikaansche troepen aangevallen en hun
aanvoerder benevens 14 man gevangen ge
nomen.
Yeel ernstiger nog luidt, een telegram uit
Manilla aan de Philippijnsebe junta in
Europa. Eene afdeeling van 140 man van
de brigade van generaal Lawton, door een
inlandschen gids geleid, zon halverwege
Laguna de Bay en Baler in eene hinderlaag
gevallen en krijgsgevangen gemaakt zijn.
Generaal Lawton is daarna op Manilla
teruggetrokken, op hevel van generaal Otis,
die een algemeenen opstand der inboorlingen
vreest. Ook zonden de Philippgners zich
hebben meester gemaakt van de door da
Spanjaarden ontruimde stad Zamboangn,
ten zuiden van Mandanao, waar zij 7000
Maasergeweren en een grooten voorraad
patronen gevonden hebben, alsmede van
eenige aan de Amerikanen verkochte ka-
nonneerhooten, welke terstond langs da Rio
Grande naar het binnenland zjjn gebracht.
De opstandelingen moeten vast besloten
zijn, den strijd tot het uiterste vol te houden.
Volgens een ontsnapten Spaanschen ge
vangene beschikken zjj over 50.000 ge
weren, 200 kanonnen en overvloed van
mnnitie en leeftocht.
Naar nit Manilla gemeld wordt zjjn 24
Phillippnnsche notabelen met de Ameri
kaansche regeerirtg in onderhandeling over
oen vredelievende oplossing. E°n der voor
waarden zon zpn, dat de ambten op de
Pbillippfinen gelijkelijk tusschen de Ame
rikanen en Philippii'nen worden verdeeld.
Door het departement van oorlog te Was
hington wordt ter algemeene kennis gebracht,
dat de vrijwilligers op de Philippijnsehe
eilanden, die niet willen bjjteekenen, 1 Juli
a.s. gerepatrieerd zullen zjjn, daar met de
overbrenging onmiidelljjk een aanvang zal
worden gemaakt.
Het Engelsche Lagerhuis heeft de voor
stellen, waarbij de belasting op de thee en
een inkomstenbelasting weer worden inge
steld, aangenomen.
Er worden toebereidselen gemaakt tot het
nemen van proeven met telegrafeeren zonder
draad tusschen Engeland en de Vereenigde
Staten.
Lord Charles Beresford beeft in een bjjeen-
komst te York verklaard, dat men voor
geen oorlog tusschen Engeland en Rusland
wegens China bedacht behoefde te zjjn.
en zjj wist het niet te zeggen, ze zei, dat
zjj niet vond dat het er veel toe deed, ook
werd hjj boos toen zij weigerde om met het
kind naar de kerk te gaan, omdat de arme
jongen daar natuurljjk niet veel hooren
of begrjjpen zon, en eindeljjk kwam zjj er
toe zelve ook niet meer in de kerk te komen
zjj had zoo haar eigen meeningen en zei
ronduit dat zjj de Zondaguren beter be
steedde wanneer zij die gebruikte om met
den doofstommen Pieter te spelen (waartoe
zjj in de week nooit tjjd had) dan wanneer
zjj de preek ging hooren. Ik denk dat zjj
geljjk ha 1wel weet ik het niet, maar ik
geloof dat Onze Lieve Heer met meer wel
gevallen op Grada neerzag als zjj Zondags
morgens in haar armoedige, kleine kamer
zat en al haar krachten inspande om het
treurige lot van den armen Pieter te ver
zachten en een soort van lach op het on-
noozele gezicht van den jongen te voor-
schjjn te roepen, dan op de velen die zich
in Zjjnen naam vereenigden om lofliederen
te zingen te Zjjner eer.
In het dorp vertelde men dat Grada met
den godsdienst spotte en dat zjj den Heer
niet wilde dienen. Dat was niet waar. Zjj
spotte nooit met iets dat haar heilig was,
en zjj diende God op hare wijze en dat was
niet die van de meeste menschen.
(Slot volgt./
IHIIIW1IU1
--,..iii>wivmninn«Bmiii njiwnHimmjpiiiiiiram wii Minimus- r—a—wa—aane-i
Ml—WW Wil. SUM ISIB H—S IIITTTTTIMIiHI >Pl ■l"'IIS ill I'll! IV i III ill