l!cl Land van Heusdcn en Altena, de Langstraat en de llomiiielerwaard. Vóór het laatste bedrijf. land van alten^ UitgeverL. J. VEEEMAH, Heusden. M 1804. WOENSDAG 7 JUNI 1899. FEUILLETON. Onze Patriarchen VOOB Dit blad verschjjnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco p«r post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën ran 16 regels 60 et. Elke regel meer 7*/t et. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond ingewacht. Het treurspel is in '94 begonneneerste bedrijfDreyfus beschuldigd en veroordeeld; tweede bedrijfScheurer-Kestner en Picquart zo°k<m naar den waren dader; derde bedrijf hernieuwd onderzoekvierde en laatste be- drjjfdat zal nu volgen. Op 't oogen- blik zpn we aan het slot van 't derde, dat de heele beschaafde en onbeschaafde wereld van Europa «n elders, behalve de generale staf van Frankrjjfe en zpn strooplikkende aanhang, met innerlijke ontroering vernomen heeft: het Hof van Cassatie, het hoogste gerechtshof in Frankrjjk, heeft gelast den banneling van 't Duivelseiland voor een nieuwen krjjgsraad te brengen. Al wat een hart in den bopzem voelt kloppen, heeft van blijdschap getrild bjj dit bericht, dat Zaterdag per telegraaf de wereld doorging, en zich een steen voelen afwentelen. Die Dreyfns, onteerd en ver bannen is de lieveling geworden van al wat men8ch is en dat Hof van Cassatie heeft Frankrjjk gerehabilliteerd in de oogen van al wie twjjfelden of daar te lande nog wel recht te verkrijgen is. Nu is er recht gedaan en er zal recht gedaan worden en de waar heid zal triomfeeren. Is 't niet onze Jacob Cats, die gezegd heeft; begraaf de waar heid, dek het graf toe met een zwaren zerk geen nood, ze zal den steen afwen telen, zich opheffen en 't hoofd boven de aarde uitsteken? Dat is nu in Frankrijk te zien. Om een joodsch officier in 't verderf te storten, heeft de militaire macht zerk bjj zerk aangedragen en den ongelukkige daaronder begraven. En toen ze meenden, dat hjj goed en wel bezorgd was, zijn de steenen opgeheven en klimt de onschuldig veroordeelde uit zjjn graf op. Nog één stap en hij staat weer in het land der levenden, ten spjjt van hen die zjjn dood wilden. En terwijl we zoo die verrijzenis gade slaan, gaat die heele lange geschiedenis voor onze oogen voorbjj. Eerste bedrijf: beschuldiging en veroor- deelirg. In 't jaar '93 verdwjjnen belangrijke stukken uit de bureelen van den generaier staf. Kolonel Henry krjjgt een brief ii hanlen rerds in stukken gescheurd EMMY YON DINCKLAGE (Novelle uit Oost-Friesland). 3) Den volgenden morgen om vier uur spande Ko den forschen bruine met den ramsneus voor het lichte, tweewielige rijtuig, reed op de provincie Groningen toe en verder door tot aan de zeekust, teneinde de bannelingen terng te halen. Met kinderlijke blijdschap verheugde Ivo zich op de komst van een jongen makker, van wien bjj zeker veel zou kunnea leeren. Ivo toch was door en door bescheiden en steeds gereed, om zonder voorbehoud het voortreffelijke in anderen te erkennen. Van vrouw Regina had bjj dezen karaktertrek zeker niet. Ook Alarich verheugde zich, en wel op Hanna's verzorging en de verlamde boerin kon in haar ziekeljjk ongeduld bjjna niet wachten, tot de berichten uit haar ge boorteland, aan de kust der Noordzee, tot, haar konden komen. Toch zou ze die be richten, in dit leven, niet meer vernemen. Den volgenden avond, toen Alarich het avondgebed uitsprak en Ivo biddend lag neergeknield bjj den ziekenstoel zjjner moeder, zonk hare hand zwaar en als zege nend op zjjn hoofddaar bleef ze liggen Toen de boer, na verloop van een kwar tier »Amen« had gezegd, kwam het Ivo voor alsof de dierbare hand die op zjjn blond hoofd rustte, koud begon te worden en toen hjj haar vol angst in de zijne nam, was ze weikeigk koud en ievenloos. Regina's waarin de schrijver belooft vijf belangrijke documenten te zullen zenden. De stukken worden aan elkaar geplakt, het geheel ge fotografeerd en naar alle chefs verzonden, met verzoek den schrjjver op te sporen. Dit stuk is het z.g. borderel, waarover in de procedure zoo dikwjjls sprake was. Majoor Pafy de Clam zou ook onder zoeken en verdenkt Dreyfus, geeft dezen iets te schrijven en beschuldigt hem. Kolonel Henry is vast overtuigd. De zaak komt voor den krijgsraad, die twijfeltdoch nu komt men aandragen met geheime stukken, waar van Dreyfus noch zjjn verdediger inzage krjjgen en kapitein Dreyfus wordt ver oordeeld, schandeljjk; er is een aparte wet noodig om de straf buitengewoon streng te maken degradatie en verbanning. Tweede bedrjjfpogingen tot ontsteking van nieuw licht. In dit bedrijf, dat loopt van '95 tot '98 treden op de broeder van den veroordeelde, kolonel Picquart en de senator Scheurer- Kestner. Picquart krjjgt een briefje in handen in 't proces petit-bleu geheeten geadres seerd aan majoor Esterhazy. Hjj doet onder zoek naar dezen collega en krijgt brieven van hem in banden. Onmiddellijk valt hem de groote gelijkenis op van zjjn schrift met dat van het borderel en nadat hjj zich inzage verschaft heeft van het geheime dossier uit het proces Dreyfus, waaruit niets tegen dezen te bewjjzen valt, is het hem klaar, dat Esterhazy de schrjjver is. Zjjn chefs schuiven den lastigen Picquart van den hals door een zending naar Afrika. Intns8chen wordt het den beeren van den generalen staf bang om 't hart en zinnen ze op middelen om Dreyfns schuld al klaarder in 't licht te stellen. Ze laten daartoe brieven schrjjven aan Dr., zoowel als aan Picquart, waarin op verstandhouding met 't buitenland gezinspeeld wordt. Esterhazy, voor den rechter gebracht, beschuldigd van het borderel geschreven te hebben, wordt vrijgesproken. Het is echter later gebleken dat hjj wel degelijk de schrijver is en z°lf bekent hjj het thans ook. Picquart, beschuldigd het petit bleu ver- valseht te hebben, wordt uit het leger ver wijderd en gevangen genomen. De generale staf, Boisdeffre, PatydeClam, Henry, Gonze e. a. barst in juichtonen uit. hoofd was op de borst gezonken en, met een glimlach op 't gelaat, was ze voor eeuwig ingeslapen. Hanna kwam nog juist bijtijds om hare doode vijandin op het kerkhof in den taaien kleigrond te zien wegzinken en het begrafenismaal voor de huisvaders uit den omtrek gereed te maken. Alarich was er op gesteld, dat 's Zondags op zjjne plaats de rust zoo weinig mogeljjk werd gestoord. Hjj was dan gewoon om 's namiddags zjjn onderhoorigen en dienst boden, waarvan de meeste ook reeds bejaard waren, over de beide dien dag gehoorde preeken te ondervragen. Was daarna het vee verzorgd, Alarich placht »het on schuldige veec te zeggen, dan mocht het dienstpersoneel tot aan de avondgods dienstoefening in 't vrjje veld gaan, om zich daar in ernstige overpeinzingen 's Hemels zegeningen voor oogen te stellen. Hg was voor zijne huisgemeente een streng en waakzaam priester en de wekelijk- sche tocht naar de kerk werd altjjd volbracht, hoe bezwaarljjk de elementen dien ook mochten maken. Die streken toch, waar men gewoon is de huizen op werven te bouwen, staan meestal bloot aan plotselinge over stroomingen. Het lage land tusschen de Plaats en het Kerkdorp werd door eene tochtsloot doorsneden, waarover geen brug lag. Bjj lagen waterstand sprongen de voet gangers die sloot over, met behulp van een polsstok, die van onder van eene schijf was voorzien, indien men tenminste geen gebruik wilde maken van de kleine boot, die de boer daar onder een licht afdak had vastliggen. Rytuigen moesten een grooten omweg maken over de zoogenaamde Zomer- brug, die dus genoemd werd, omdat zjj bjj Daar verschjjnt 13 Jan. 1898 Emile Zola ten tooneele met zjjn stuk; »ik bescbnldig.« Hjj beschuldigt daarin tal van generaals, de schriftonderzoekers, den krjjgsraad en 't ministerie van oorlog van medeplichtigheid aan 't onrechtvaardig vonnis. Rumcer! De minister leest, om de Kamer te overtuigen, drie geheime stukken voor, waarop Dr. veroordeeld is. De Kamer zwicht, maar wat schrik, daar komt het nit, dat één dezer stukken door kolonel Henry eigenhandig gefabriceerd is. Henry, gevangen genomen, maakt zich van kant. Vooral dit laatste geeft nu aan 't mi nisterie den doorslag om de zaak-Dreyfus aan het hof van Cassatie te doen onder zoeken. Derde bedrjjfDe strafkamer van 't hof aan den arbeid. De generale staf, bang voor den uitslag, tracht de Kamer over te halen de revisie aan 't gebeele hof te onderwerpen. Dat Inkt. Het hof werkt langzaam, grondig maar geheim. Desniettemin wordt het onder zoek in genren en kleuren door 't blad »Figaroc publiek gemaakt, 't Is vernietigend voor den staf, den krjjgsraad en verschil lende ministers. Bljiëindend slot: Dreyfns is onschuldig veroordeeld en om de zaak nu verder naar orde en regel te vervolgen, zal de krjjgs raad te Rennes het proces opnieuw doen onderzoeken en de gevangene daarvoor terecht staan. Zjjn onmiddellijke superieur, Paty de Clam, is achter de traliën gezet en 't staat te be zien dat later meerderen volgen. De bewoners van het Zuid te Antwerpen werden Maandagmorgen, kort na zonsop- opgang, op onaangename wjjze uit den slaap gewekt. Het paardenspel, waarin de troep van Rodolphe Guillaume sedert 14 dagen ver tooningen geeft, stond te vier uren in brand. Het groote houten gebouw, een 20-tal meters hoog en naar schatting ruim 30 meters middelljjn hebbende, gevuld met houten banken en stoelen, de stallen gevuld met hooi en stroo, costumes en licht ma teriaal der artisten, dat alles vlamde op als een doos zwavelstokken en joeg eene reus achtige vlam in de hoogte. In 't begin kwam de wind min of meer hoog water en in den winter geheel werd weggenomen en opgeborgen, want ook de landweg, die daarover liep, was dan ge woonlijk overstroomd en daardoor onbruik baar. De hooger gelegen, meestal watervrjje heerweg op den djjk, stond niet met het Kerkdorp in verbinding. Die tochten naar de kerk brachten eene zeer gewenschte af wisseling in het anders zoo eentonige leven op de Plaats. Regenschermen behoorden in dien tjjd nog tot artikelen van weelde, maar de sterke eigengeweven kleedingstukken waren uit muntend bestand tegen storm en regen en de vrouwen wisten zieh aan eene bescher mende omhulling te helpen, door deD boven sten van hare talrjjke wollen rokken op te halen en over hoofd en schouder te slaan. 't Was op een Zondagmiddag; 't examen over de preek was afgeloopen en de dienst boden hadden zich verstrooid alleen Alarich en Ko waren bjj 't haardvuur achtergebleven. Een tijdlang zaten heer en knecht uit hunne lange, witte aarden pijpen te rooken, zonder een woord te spreken. Eindeljjk begon de boer: »Het huis voor de overledene is nu gereed, Ko! Morgen, met het aanbreken van den dag, zal ik alle vee, alle linnen en wat er verder aan veeren bedden, peluwen en kussens aanwezig is, in twee deelen ver- deelen, het eene voor haar zoon, het andere voor mjj. Alles, wat zjjne moeder bovendien naliet aan zjjden en lakensche kleederen, kanten, kleinoodiëu, geld en geldswaarde, kan Ivo onverminderd voor zich nemen! Morgen aan den dag moet hg echter in het nieuwe hnis trekken, zooals juffrouw Regina Hertog Zaliger het heeft gewild en vast- »Hjj leerde wel gehoorzamen, maar niet bevelen», gaf Ko in bedenking. uit het westen en bedreigde alzoo de be lendende huizen, te midden waaronder de schoone St. Michielskerk. De vensterruiten der huizen sprongen reeds in stukken en de verf van de kerkdeur werd gezengd. Doch plotseling sloeg de wind om en dreef na de vlam naar het groote, nieuw gebouwde »Café Cosmopolite», eea huis van 6 of 7 vensters breed en behalve de groote gelagzaal drie verdiepingen hoog. En nu moet de knetterende vlam al de vensters van dit gebouw tegeljjk binnen- geslagen zijn, te oordeelen naar den kleinen afstand tusschen dit huis en de brandende houtmassa. Onbeschrijfelijk moet de paniek daar binnen geweest zijn, want het huis was aan verschillende huishoudens in gedeelten verhuurd. Vensters, plafonds, het dak zelfs vatte vlam en het brandde om zoo te zeggen in alle bovenkamers tegelijk. Maar ook de daken der nevenstaande huizen vatten vlam. Eveneens het dak van eene herberg, een hoekhuis, waarvan al de kornissen, daken en bovenvensters nog al erg geleden hebben. Een hippodróme, dat achter het circus op het nieuwe gedeelte der Zuiderlei stond, werd ook door de vlammen aangetast en tot den grond toe vernield; de reiswagens der aanpalende kermisbarakken vatten even eens vuur, en 't kostte den kermisbeden groote moeite om te beletten, dat al wat langs dien kant stond, brandde. 't Was een vreeseljjk schonwspel, dat niet te beschrijven is. Het alarmgeroep der geburen, het geknetter der vlammen, 't springen der ruiten van de vensters der omstaande huizen, het neerstorten van brandende balken, en dan binnen den stal het gewoel van 24 verschrikte paarden, die men te midden van de vlammen en een regen van brandend hooi en stroo poogde naar buiten te jagen, dat ijzingwekkend tooneel kan men zich niet inbeelden, als men het niet gezien heeft. De brandweerlieden van het museum en de politie waren spoedig ter plaatse. Zij vonden echter circus en hippodróme reddeloos verloren. Doch zij hadden nog werk genoeg, met de omstaande huizen voor totale vernieling Welnn, vooreerst zgt gjj hem tot stean en later moet zjjne vrouw voor hem han delen.» »Hm, is 't daarom te doen! Maar welke vrouw zal hem het verlies zjjner moeder, dat hem van verdriet doet wegkwjjnen, kunnen vergoeden?» »Geene van hier, KoOnze overledene zei altjjd, dat de vrouwen uit deze streek onordeljjk waren en Onbedreven in haar werk. Waar Regina is opgegroeid, daar zullen we ook Ivo's vrouw zoeken, want betere dan Regina zjjn er niet!» Ko stiet een turf in de opstuivende asch en zeide, alsof hg hardop dacht en de laatste woorden van den boer niet gehoord had »Zoo, zoo, dus moet de jonge boer er op uit, Tom eene vrouw te zoeken »Wat? het kind dat ik verre hield van de wereld en hare gevaren? Zouden niet zjjne onervaren oogen verblind worden en zjjne oor en, die nog geen goddeloos woord hoorden, als verdoofd? Neen, neen, Ko, hem laat ik niet naar de steden gaan, om daar door de kinderen der wereld bespot te worden! U, den wereldkundigen, trouwen man, zend ik er op nit, om de bruid voor mg a erfgenaam te halen, nadat gjj u eerst overtuigd hebt, dat ze in geen arm en on aanzienlijk huis zal trekken »Ho, ho boer, dat is geen gemakkelijke boodschap,» bromde Ko. »Van jonge vrou wen heb ik niet veel verstand en ik kan toch niet op elke markt gaan uitroepen, dat ik kom als bruidwerver voor Ivo Hertog, opdat de meestbiedenden zich aanmelden Hertog liet zieh niet van zjjn stuk brengen en antwoordde bedaard: >Üat gaat natuur lijk niet. Wie op reis gaat, zonder zjjne zaken vooraf goed te overleggen, komt be drogen thuis, Gjj neemt zooveel zakken te behoeden. Het personeel van het circus, artisten en bedienden, bestaat nit een vjjftigtal personen en de stallingen waren gevuld met 23 paarden en een muilezel. Eene artiste was nog Zondagavond uit Nancy aangekomen met hare paarden en materiaal, om eene reeks vertooningen te geven. Dat alles is mee vernield. Elf paarden heeft men uit den brand kunnen jagen. Deze zjjn gered en bjj nabjj- wonende stalhouders ingenomen. Drie andere, die eveneens waren buiten gejaagd, zjjn terug in de vlammen geloopen en omgekomen met degenen, die men niet haastig genoeg kon lossnijden of kappen. Niets was verzekerd dan het gebouw, zoodat de bestuurder, de artisten en de be dienden totaal geruïneerd zijn. Een aanslag op Loubet. Na Panl DérOulède hebben Zondagmiddag de koningsgezinder! een aanslag op den President der republiek beproefd, maar met even weinig succes. De wedrennen te Auteuil, welke de heer Loubet ditmaal afwjjkende van zijne burgerlijke gewoonte met even veel praal bjjwoonde als zjjne voorgangers, bood bun een gunstige gelegenheid voor de uitvoering van hun plan. Opmerkelijk mag het zeker heeten, dat van overheidswege geen uitgebreider voorzorgsmaatregelen wa ren genomen, daar de regeering zeer goed wist dat er van dien kant iets broeide en zjj aan bare agenten langs de Belgische en Duitsche grenzen bevel bad gezonden, ge streng toezicht te bonden op den Hertog van Orleans, die voornemens scheen zelf naar Parjjs te komeD en reeds een aantal koffers had vooruit gezonden. Wjjseljjk heeft de Hertog echter gevolg gegeven aan waar schuwingen van bevriende zjjde en is hg bedaard te Palermo bljjven spelevaren. Toen president Loubet op het terrein der wedrennen verscheen, hief opeens een aantal heeren en dames uit de sportkringen binnen de omheining, waar de jockeys gewogen worden, een »leve het leger! Panama!» en andere kreten aan, terwjjl er ook gefloten werd. Graaf Cristiani sloeg zelfs met zjjn wandelstok naar den President en raakte diens hoed. De directeur der gemeentelijke politie Touny wilde den aanrander grjjpeu, maar van alle kanten sloeg man op hem raapzaad mee, als wjj gewoonlijk op een wagen knnnen laden, slaat Ivo's beste span paarden er voor en verkoopt het zaad tot goeden prijs aan een of ander makelaar of scheepskapitein, die gereed ligt om eene lading in te nemen. Tegeljjk brengt ge de groeten van Ivo en mjj over aan mgn zwager Peter Höltker en geeft daarbjj nauwkeurig acht of ook zjjue kleindochter Katharina u, wegens de familiebetrekking, eervol ontvangt. Doet ze dit, dan geeft ge haar de dia manten van vrouw Regina zaliger en vraagt hare hand voor mgn zoon Ivo Hertog. Op den leegen wagen kunt ge haar dan dadeljjk met haar uitzet en een paar vertrouwde dienstmaagden meenemen. Tot de bruiloft kunnen de vrouwen bjj mg op de Plaats big ven en mocht haar vader of broeder het feest willen bjj wonen, om meteen eens een kjjkje te nemen van onze bezittingen, dan weten ze waar de Eems stroomt.» Nog was de bezorgde trek niet geheel van Ko's gelaat verdwenen en aarzelend opperde bjj nog het volgende bezwaar tegen de uitvoering van hetgeen zjjn heer en vriend besloten had: >Boer, ge vergeet, dat de wegen niet zeer veilig zjjn; overal zwerft er krjjgsvolk en gespuis van allerlei natie rond. Ze zouden de diamanten bjj mg kun nen ontdekken of mg van mjjne paarden en mjjne vracht zaad ontlasten, eer nog de koop gesloten is.» »Ge hebt geljjk! Neem dus twee vrachten raapzaad op twee wagens en laat uw beide zoons, benevens een knecht met u reizen. Verder moet uwe vrouw de diamanten in een groot brood bakken^en dat^ brood stopt ge in den voederzak.» Wordt vervolgd. 1 swrMBWMMumumrarMMriwmri-TrriTwrMrrrMBMnrawwwmM imi—iin nisinm DOOR Buitenland. Ml ■■Mil Wil WUXBWWB—SMWW

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1899 | | pagina 1