llrl Land van Heiisdcn en Allena. de Langstraat en de Ooniinelerwaard.
Brieven uit Amsterdam.
M 1814.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN. Heusden.
WOENSDA.G 12 JULI
1899.
öuve ^atrlMeke»
LAND VAN ALTENA
VOOB
Dit blad verschat WOENSDAG an ZATERDAG.
Abonnementsprgs: per 8 maanden l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging, Afsonderljjke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 1-—6 regels SO et. Elke regel
meer T1/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
't Is Zondagmorgen, heel vroeg en ik
b°n juist thuisgekomen van een plakpartjj.
Ge denkt misschien dat ik uit vergulden
geweest Len of aan 't boemelen, maar noch
't een noch 't ander is 't geval. Weet dat
ik woon in district IX, dat den naam heelt
radicaal te zijn. Nu, Kerdjjk is onze afge
vaardigde ter Tweede Kamer, dus heel ver
zal 't er niet af zijn. En nu weer bp d>
verkiezing voor twee leden van den Ge
meenteraad zaten we volop in onze vrjjzintjigf
candidaten. Ja, daar de antirev. en katho
lieken 't met de radicale partij op eer
accoordje gegooid hadden, om er eikaars
candidaten door te krijgen, waren deze par
tgen niet eens voor den dag gekomen, maar
steunden den radicalen candidaat Van Arkel.
Deze heeft dan ook bp de stemming de
meeste punten behaald, dank zjj de samen
werking der drie verbondenen. Na hem had
den Hertog de meeste stemmen, die door
de radicale partij uitgeworpen is. Ik kan
bier niet opsommen wat ze zooal tegen den
Hertog inbrengen, maar zeker is het dat
deze tbans hg de herstemming weer het ver
bond tegenover zich ziet, thans nog gesteund
door een deel van den onderwijzersbond, di»
woedend gebeten is op dit ex-hoofd.
Aangezien de liberalen er grooten prgs op
stellen den Hertog als onderwjjzersspecia-
litoit te houden, zetten ze alle zeilen bjj en
hielden bniten de kiesvereeniging om ver
gadering op vergadering ten einde middelen
te beramen om den Hertog er door te
krijgen, 't Gevolg daarvan is geweest, dat
ik hedennacht uit plakken geweest ben. We
hebben n.l. ons district, dat zuidelijk de
Vondel- en Helmersbuurt, ncordelijk de Nas-
saubnurt en in 't midden het uitgebreide
Van Lennepkwartier bevat, in brokken ge
knipt voor elk twee man aangewezen om
met een armvol aanplakbiljetten gewapend
em werkman te vergezellen, die in last had
alle schuttingen en de gevels der woningen
te behangen met aanbevelingen van den
Hertog.
We gingen 12 uur op marsch, doch 't bleek
te vroeg, want behalve dat de politie ons in
de gaten hiel 1, waren nog alle bewoners
op, van welke sommigen zich pertinent
tegen dergelgke versiering verzetten. En we
hadden zulke mooie biljetten, groene, gele
EMMY VON DjINCKLAGE
Novelle uit Oost-Friesland). 13)
Op dat oogenblik opende Ko de dear met
bet bericht«Nu zullen we zeker vernemen,
of Gouverneur Bonhomme den openbaren
landdag ook bjjeen roept en of de Friezen
hunne staatsregeling zullen behouden. Daar
buiten is Jans die regelrecht van Leer komt
en maar even de schaatsen af bindt.
>0, dat is heerlgk!* riep Ivo verheugd
en wilde hem tegemoet snellen, maar hij
bedacht zich en fluisterde zyne jonge vrouw
iB. »Wees goed jegens den jongen, Kaatje,
om mijnentwille 1<
En Jans trad binnen, bevallig en opge
wekt, luchthartig als altjjd en stralend van
jeugdige schoonheid! 't Was, of het oude,
sombere huis lichter en vrooljjker werd door
zgne tegenwoordigheid. De berichten, die
hg bracht, waren voorzeker minder ver-
blgdend. De vrghaven en het stapelrecht
waren aan de stad Emden, het hart van
Oost-Friesland, ontnomen. De rykdom van
die zeeplaats, die grootendeels op 't water
dreef, en eene waarde van millioenen ver
tegenwoordigde, was daardoor meer dan
onbeschermd en voor de oude landrechten
gaf niemand een duit meer, geen mensch
geloofde aan hunne handhaving.
Ernstig hoorden de manLen deze en
nog vele andere, even verontrustende mede-
deelingcn aan. Cato gaf zich, half afgewend,
on wi fe. Dat witte vooral. Daar stem! op
dat aan d^n Hertog het behoud der avond
school te danken was en verscheidene moe
ders, die belangstellend ons bedrijf gade
sloegen verklaarden zich onomwonden voor
onzrn candidaat. Jammer dat ze geen stem
recht bezitten. »Dat is niets* zei onze aan
plakker, »als we de vrouwtjes maar hebben,
dan volgen de mannen vanzelf.Ik ver
moed, daar hij zoo'n grooten dunk heeft
van d n vrouwelpken invloed, dat zijn ega
nog al wat mans is.
Te 1 uur waren in de Yan Lsnnep en
Kinkerstraten alle winkels nog open en
eerst tegen 2 uur kwam die buurt tot rust,
voor zoover daar van rust sprake kan zgn
En wg in den schemer van den vroegen,
schoonen zomerdag spiedende naar geschikte
plekjes om onze waar aan te bevelen. We
hebben geplakt tot kwart voor 3 en maar
een enkele maal konden we dat verrichten
zonder bekeken te worden, steeds hadden
we nieuwsgierigen om ons, tot 't laatst toe.
Eerlgk hebben we ons werk gedaan, steeds
den naam van den tegen candidaat ontzien,
doch waar we dien vonden er altjjd onzen
man naastgeplakt, soms ook er boven en
onder, want op papier kwam 't niet aan.
Een leeljjke streek hadden onze tegenstan
ders uitgehaald. Wel hadden ze den Hertogs
naam ontzien, maar op de biljetten van de
kiegvereeniging, die ook onderteekend waren
door het bestuur van den christelgk-histo-
riscben bond, hadden ze hun biljet over die
onderteekening heengeplakt. Deze mocht
door de anti en kath. niet worden gelezen
Natuurlijk bepalen we ons niet tot dit
middel alleen, maar onderteekenen ook
advertenties (er zjjn er geplaatst van f 150
't stuk) zenden mannen uit met borden,
zetten dito mannen met dito borden op de
bruggen, die naar ons district heenleiden,
laten morgen een grooten wagen rgden,
waarop een houten gevaarte, rondom be
plakt met Hertogen, leggen bezoeken af,
enz. enz. al wat bij zoo'n spannende ver-
kieïing te doen gebruikelijk is. Vooral ook
is het noodig den kiezers op 't hart te
drukken toch vooral met attentie het kies-
potlood te hanteeren. Aan 't stembu eel,
waar ik de eer heb te zitten, hebben we
nooit zooveel briefjes van onwaarde gehad
als deze maal.
Ik heb de verzoeking niet kannen weer-
het aanzien, ah vond ze 't nauwelgks der
moeite waard, notitie van Jans te nemen,
terwgl Ivo baar fluisterend en met s nee-
kende gebaren, vriendelijker jegens zgn stief
broeder zocht te stemmen. Deze echter sprong
op, alsof hem plotseling iets te binnen schoot,
greep zgn hoed en verklaarde, dat hij thans
moest gaan.
Wacht nog een uurtje, dan is de maan
op en gaan we samen ge blyft toch dezen
nacht bg ons?* drong Ivo hartelgk.
«Ik dank u, mijn jongen, neen, dat doe
ik niet, en buitendien ik word gewacht.
Jans lachte luid en zorgeloos, schudde zgne
krullende lokken naar achter, groette met
de hand tot afscheid en verwgderde zich met
zgn gewonen, veerkrachtigen tred waarmee
hg, zonder moeite, elke hindernis scheen te
boven te komen. Cato klemde de sterke, witte
tanden op elkaar, om hem geen verwensching
na te slin geren. O, had ze maar mogen
schelden, tot de adem haar begaf of schreien,
naar hartelust schreienHoe kon een man,
die voor eenige maanden met vurige kussen
afscheid had genomen, zóó terugkeeren, en
dat terwgl de herinnering aan dat afscheid
haar al dien tgd het gelaat had doen gloeien
en het hart doen stilstaan. Gelukkig viel het
bg 't avondeten niet op, dat Cato zoo stil
was. In dit huis sprak men nooit alleen voor
den vorm, maar niet anders, dan wanneer
men werkelgk iets te zeggen had; 't werd
echter altijd nog betamelgaer geacht om te
zwygen.
Op den geheelen terugweg merkte Ivo, dat
zgn vrouwtje iets moest hebben, dat baar
hinderde, maar hg begreep haai zóó weinig
en bad haar zóó lief, dat hij er nooit toe
kwam, een afkeurend woord tot haar te
richten. De jjzers van hare schaatsen schit-
staan om een kjjkje te nemen in de recht
zaal, waar Van Hall en Haas hun vonnis
afwachten. Die vrienden hebben een ronde
14 d. terechtgstaan en zullen, als de recht
bank met d^n officier meegaat, 4 jaar
krjjgen om uit te rusten. Toch meen ik
aan dat meegaan te mogen twijfelen. Ik
weet niet of alle besproken zwendelargen
wel door de rechtbank klaar bewezen zullen
gpoordeeld worden, 't Zijn duistere zaken
geweest, die deze heeien drev-n. Ik kon
uit 't verhoor, tjjdens ik er bgzat, geen
touwen vastmaken en begreep alleen, dat
er onder de getuigen zijn, die evenmin
deugen als de beklaagden. Van Hall is glad
als een aal, maar verpraat zich soms door
zgn breedsprakigheid. Haas zegt zoo weinig
mogelgk, wat verstandig is in zgn geval.
Dat heer is anders een droevig voorwerp.
Zoon van den in 't heele land bekenden en
geachten advocaat, ik meen uit Rotterdam,
moet hg van zgn ouders naar ik vernam
3 ton geërfd en er doorgelapt hebben.
Daarna is hg met Van Hall geld gaan
slaan uit waardeloos papier en daartoe
hebben ze betrekkingen aangeknoopt met
een bende, die te Londen zetelt. Eindelijk
brak de kruik eu zitten de hoofdschuldigen
achter slot. Van Hall wil echter van schuld
niets hooren. Als we hem gelooven moeten
dan is hg de meest onbaatzuchtige, eerlijke
man van de wereld. «Dat rat n toch wel,*
zei eens tot den officier, «dat ik den
goeden naam van mgn bankiershuis niet
in de waagschaal zal stellen door me met
dergelgke vuile zaakjes op te houdenDie
kon Haas in zgn zak steken, want hg had
ze op touw gezet. Mogelgk heeft die wel
gedacht aan het bekende spreekwoord van
een fatsoenlijk rgtuig en een mestkar.
De gang van het proces gaf me zoo den
indruk dat de edelachtbare heeren der
rechtbank met den officier van justitie in
cluis de grootste moeite hadden om den
draad van 't verwarde kinwen terng te
vinden en als ze 't weer gevonden hadden,
vast te houden.
De advocaten zgn nu aan 't woord, twee
wakkere leden der balie, die zich niet weinig
verkneukelen in de bergen van hindernissen,
die zich tusschen rechtbank en beklaagden
hebben opgehoopt. Volgens hen is natnurlgk
niets bewezen en zgn de h.h. Van Hall en
Haas een tweetal onschuldige lammeren.
Ook is volgens hen de officier zgn boekje
terden in 't maanlicht en bewogen zich on
vermoeid, met knarsend geluid over de gs-
vlakte.
Kaatje!* riep hg eens, hier is de plaats,
waar ik bg mgn eersten avondmaalsgang
byna verdronken zou zgn
«Zoo* antwoordde ze verstrooid.
«Wilt ge niet opleggen düveke!*
«Ik ben niets moe.* En 't was waar,
want ze had wel zonder ophouden zoo
voort willen stormen, altgd voorüit, altijd
verder. Plotseling gevoelde ze iets als mede
lijden met dien goeden, forschgebouwden
man, beschreef een wgden boog en stond
onverwachts voor hem. Zgne handen in de
hare nemende, zeide Z8: «Arme Ivo, ik ben
niet waardig u te hebben, gg zgt de aller,
allerbeste Hg bukte zich, hief haar van
het gs aan zijne borst en haar zoo als een
kind op de armen dragend, reed hg een
eind met baar voort.
Thuis was er iets voorgevallen. De oudste
Hollandsche dienstmaagd beschuldigde Etje,
hare jongere gezellin van een minnehandel
met mjjnbeer Jans te hebben aangeknoopt;
deze was daar geweest en had haar een
doek van Oost-Indische zgde geschonken.
«Wanneer was mgnheer Jans hier?*
«Hg kwam ongeveer een uur geleden en
ging eerst voor een paar minuten heen
«Tegen St. Jan kunt ge een anderen dienst
zoeken, Etjevoegde de meesteres deze toe.
Dienst? ik zou denken boerin, dat trou
wen beter was!*
Noch Cato, noeh haar dienstmeisje vonden
dien nacht rust op hare legerstede.
De volgende dag was de eerste der maand
en daarom ging Ivo reeds vroeg op weg,
om in de naastbyzynae plaats waar eene
rechtbank zitting hield, zgne belastingen te
te buiten gegaan door te zeggen dat Van
Hall in een poel van zonde en ongerechtig
heid rondwentelde en door bg den minister
een tal gewisselde telegrammen op te vragen.
Alles en alles saamgenomen i? h t voor
de pleitende advokaten Van Gigh en Worst
een dankbaar werk en zon 't me niet ver
wonderen, zooals ik reeds zei, dat ze van
de 4 geëisebte jaren heel wat af krggen,
wat jammer zou zijn, want alles moge niet
wezeljjk bewezen zgn, dat de jnstitie in
Van Hall en Haas en paar echte te pakken
heeft, is in het proces klaar te berde ge
komen.
A., 9 Juli '99. J. L.
ïJiiitenlancl.
De «Temps* bericht, dat het proces-
Dreyfus te Rennes niet vóór 10 Augustus
zal aanvangen.
Uit Rennes wordt gemeld dat kapitein
Dreyfus in zgn gevangenis nog steeds
bnrgerkleeren draagt, maar dat mevrouw
Dreyfus verzocht heeft dat hem een uniform
als kapitein der artillerie zal worden ge
maakt om voor den krggsraad te verschgnen.
De regimentskleermaker van het 7e reg. is
daarmee belast. Het verhaal van de onde
uniform, waarop mevr. Dreyfus zelve de
bg de degradatie afgerukte tressen weer
zon hebben genaaid, big kt dus een ver
zinsel te zjjn geweest.
In de Fransche pers werd dezer dagen
beweerd, dat de vorige minister van kolo
niën Guillain verantwoordelyk was voor de
mishandeling, waaraan Dreyfus in den laat-
sten tgd van zijn bedrijf op het Duivels
eiland, vooral tgdens de behandeling van
het ontwerp rakende de bevoegdheid der
Strafkamer van het Hof van Cassatie in
de Kamers, heeft blootgestaan. Nu de oud
minister dat openlgk heeft tegengesproken,
zal er een onderzoek worden ingesteld wie
daarvoor dan wel verantwoordelgk is. Zoo
wel de gouverneur van Guyana Mouttet als
de commandant der strafkolonie Deniel zal
worden gehoord. Laatstgenoemde is inmid
dels reeds van dat ambt ontzet en vervangen.
Ook wordt verzekerd dat zoodra het onder
zoek van generaal Dnquesne is afgeloopen
over de generaal Pellieux ten laste gelegde
knoeiergen, die tot de vrgspraak van Ester-
bazy hebben geleid, genoemde generaal uit
Pargs zal worden verplaatst of van zijn
betalen. Om tien uur 's morgens zat Cato
peinzend in haar huisvertrek, met eene
warme stoof onder de voeten en eene van
Ivo's groote sokken, die ze wilde stoppen,
over de mollige hand getrokken, en nog
nooit sedert haar huwelijk had ze zich zoo
eenzaam gevoeld.
Het zingen van den waterketel, het bor
relen in den grooten pot met groenten en
daarbjj het doffe, regelmatige geluid van de
dorschvlegels in de sehuur, dat alles was
zóó slaapwekkend na een rnsteloozen nacht.
Eerst knipoogde ze een weinig en eindelgk
vielen de oogleden voorgoed toe.
Of ze nn werkelgk gehoord of maar ge
droomd had, dat er iemand was binnen
gekomen, om 't even, toen ze weer helder
wakker was, zag ze Jans met een lachend
gezieht voor zich staan.
«Etje, uwe bruid, is op den dorschvloer U
riep de jonge vrouw toornig, maar strgd-
vaardig.
«Juist en daar hoort ze thuis! Etje is
noodig om mg de deur open te doen, als
ik u wenach te zien!*
«Wat wilt ge daarmee zeggen?* vroeg
Cato in verwarring, ofschoon zgne oogen
haar duidelyk genoeg te kennen gaven wat
zgne bedoeling was.
«Etje is voor mg niets dan een voor
wendsel voor de wereld!*
«Eene gelukkige vrouw heeft geene voor
wendsels noodig, als ze hare vrienden wil
ontvangen!*
«Zoo Cato, zgt ge gelukkig De menschen
en mgne oogen oordeelen anders.*
«Zwgg! Ivo houdt mg in eere, als het
beste dat hg heeft!*
«Maar zgne moeder stond nog hooger bg
hem in achting; geloof mg, als zg nog leefde,
rang zal worden vervallen verklaard. Majoor
Ravary, die een onwaar rapport over Ester-
hazy uitbracht, zal volgens de «Journal des
Débats* naar Marseille worden verplaatst.
Verder moet het ministerie besloten hebben
een gerechtelijk onderzoek te doen instellen
of het optreden van Déroulèle en Habert
op den dag van Faure's begrafenis, de
standjes bjj de wedrennen van Autenil en
andere incidenten op zichzelf staande zaken
zgn, dan wel deel uitmaken van ééa groot
plan tegen de republiek, zooals door velen
beweerd wordt.
Is dat waar, dan mag men zeker het ge
rucht betwjjfelen dat president Loubet reeds
ter gelegenheid van een nationalen feestdag
van 14 dezer gratie zal verleen en aan baron
Christiani, dis tot 4 jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld wegens den bg die wed
rennen aan den President toegebrachten slag.
De gewezen minister van koloniën, Gail-
lain, spreekt echter beslist tegen, dat hg
ooit last gegeven heeft Dreyfus op het
Duivelseiland aan een strenger regime te
onderwerpen. Hg verzachtte integendeel het
lot van den balling, door de opsluiting
binnen de palissaden op te heffen en Dreyfus
te vergunnen het eiland te doorkruisen. Ook
spreekt bg tegen dat de brieven van de
familie Dreyfus aan den gevangene ver
duisterd zgn. Deze brieven werden aan het
ministerie van oorlog doorgezien, wat, op
advies van minister De Freycinet, van 16
April 1899 af, niet meer geschiedde. Geen
enkele brief van Dreyfus aan mr. Demange
werd achtergehouden. Nooit heeft Guillain
geweigerd, brieven van Dreyfns door te
zenden. De beschuldigingen over het voedsel
zgn ook onjuist en wat het dagboek betreft,
waarin Dreyfus zgn gedachten neerschreef,
ieder cahier werd, van het begin der gevan
genschap af, naar het ministerie van kolo
niën opgezonden en dadelgk na de uitspraak
tot herziening van het proces aan den
minister van oorlog opgedragen.
In de Dreyfus-zaak geeft een der bladen
die tegen Dreyfus zgn een nieuwe lezing
omtrent het zoo dikwgls genoemde bordereau.
Dit zou gestolen zjjn aan de Duitsche
ambassade. Bij Casimir-Périer kwam graaf
Munster zgn eigendom opeischen. Aan den
eisch van den Duitschen gezant werd vol
daan, maar te voren was het bordereau
gecopieerd. Tot zooverre is dat alles oud
dan zoult ge spoedig merken slechts de
tweede te zgn
Cato werd bleek van drift. «Lieg tot de
leugens n in de lasterlgke keel big ven steken
en gg er in verstikt!* riep ze.
«Als ik verstikken moet, verstik mg dan
lie ver met uwe kussen, dan zal ik er vrede
mee hebben!*
«Nog één woord en ik roep de knechten
met de dorschvlegels hier
«Doe dat, gg moet hier toch immers boer
en boerin beiden vertegenwoordigen, want
Ivo heeft geen wil!*
Cato sloeg de handen voor 't gelaat, want
de tranen van ergernis sprongen haar in de
oogen. Ze wist niet meer hoe zich te ge
dragen, bg die onbeschaamde liefdesver
klaring en dien vermetelen hoon.
«Schaam u!< bracht ze eindelgk uit,
«schaam u, zoo tot mg te spreken, nu ge
weet dat Ivo er niet is, om mg te ver
dedigen!*
«Ivo u verdedigen? ja misschien met de
bgl of een hekpaal, maar niet met woorden.
Hg denkt als de vette beesten op de zo mar
weide Geniet het goede en laat u slachten,
ha! ha! ha! 't is zulk een goed, groot
beest!*
Cato sprong op, rukte de deur die naar
den dorschvloer leidde open, en riep zoo luid
ze kon: «Etje, kom hier, uw bruidegom,
mgnheer Jans, is bg mg gekomen om uwe
hand te vragen!*
Etje naderde verlegen en de dorschers
namen Etje's minnaar met nieuwsgierige
blikken op.
Jans kneep het meisje zonder veel omslag
in de hoogroode wangen en zeide«Ge ziet
Etje, dat de boerin u van harte alle goeds
guntU Wordt vervolgd.
1INIW1I1AI
O
DOOR
