Hel Land van Heusdcn en Aliens, de Langslraal en de Rommelerwaard.
Dum-dum en nog wat.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Neusden.
M 1816. WOENSDAG 19 JULI 1899.
Dukc FctiMkoi
LAND VAN ALTEN^-
VÜOE
Dit blad verschuilt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00.
franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiè'n van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/» Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
Toen in de laatste jarpn der vorige eeuw
ons land door de Franschen begiftigd werd
met de zegeningen der »Vrjjheid, Gelijk
heid en Broederschap*, de edele gevers
alom met blijdschap ontvangen werden, en
toen op den Dam der hoofdstad de burgers
en burgeressen, dronken van vreugde, om
den vrjjheidshoed rondsprongen, liep daar
een joodje, die zjjn waar op een kruiwagen
rondventte onder den gestadigen uitroep
van »kool, kool, allemaal kool!*
Onwillekeurig schoot ons deze overleve
ring in de gedachte, terwijl we dezer dagen
van verkrachting van volksrechten van
nieuw oorlogsmateriaal lazen en geruchten
van oorlogen de rondte deden daarbp
Biet vergetende dat nog altjjd in Den Haai
de gezanten der mogendheden confereeren
over terzijdestelling van den oorlog met al
den aankleve van dien.
Een der voornaamste leden der conferenti»
is de afgevaardigde nit Frankrjjk, een in-
▼loedrjjk man, die de eer genoot door pre
sident Loubet geroepen te worden tot het
vormen van het tegenwoordige ministerie.
En terwjjl deze nu in Den Haag metzjjr
medeleden zint tot voorkoming van oorlog,
wat geschiedt onderwijl in zjjn vaderland
en wat doet zjjn superieur Loubet?
De 14de Juli is aangebroken, de dag.
dien Frankrjjk nooit zal vergeten, waarop
tien jaren langer dan een eeuw geleden de
Bastille door bet volk werd belegerd, ge
nomen en geslecht. De Bastille was niet
maar bloot een gevangenis, ze was het
symbool van tirannie, van verkrachting der
volksrechten, ze was een zwjjgend, steenen
getuige van de verregaande willekeur der
vorsteD.
De verdwijning der Bastille wordt elk
jaar gevierd met een groote wapenschouwing.
Ook nu. President Loubet monsterde te
Longehamps zjjn leger en thuis gekomen,
nam bjj, de republikein, de superieur van
den afgezant in Den Haag ter vredescon
ferentie, de pen op en schreef een brief
aan zjjn minister van Oorlog, vol lof over
de houding der troepen. Dat is correct.
Houdt men eenmaal een leger, dan m&<.'
men ook eischen dat houding, geast en
discipline niets te wenschen overlaten. Maar
hoor nu hoe ernstig die Franschen 't meenen
EMMY VON DINCKLAGE
(Novelle uit OosUFrie&land). 15)
Zeker was er iemand achter de jjzeren
tralies, die naar deze avoudmuziek luisterde
want er bewoog zich daar iets, als eene
wenkende hand.
>Haid windken weib,«
zong bjj, die zich op den wal bevond en
tegeljjk sloeg hjj ijverig met het staal op
den vuursteen in de kleine koperen tondel
doos, alsof hg voornemens was, zjjne pjjp
aan te steken.
»Cato zal u redden,
Van diedelom dei
Doch noem haar, uwe zuster,
De rechter mag baar welt*
En zoo zong de man door, tot de schild
wacht om den hoek keek en hem verzocht,
daar niet te zingen, waarop de vrooljjke
zanger zich met den waggelenden tred eens
bescbonkenen verwijderde.
De gerechtszaal binnengevoerd, begreep
Ivo Hertog met eenige moeite uit de breed
voerige aanklacht, die daar in zgne tegen
woordigheid werd voorgelezen, dat twee zee
soldaten van de kanonneerboot Zaandam*,
herhaaldelgk een verdacht smokkelschip in
't oog hadden gehouden, dat nu met turf,
dan met zand of steen geladen, volgens voor
geven, tusschen Papenburg en Emden voer,
maar ook zee kon bouwen. L>e soldaten,
leuterig naar de belooniugf die voor de ont-
met inkrimping hunner legermacht: »voor
de eerste maal konden wij de natie het
nieuwe artillerie-materiaal toonen, het voor
werp van de zorg van regeering en parle
ment.* Is 't niet of Loubet onze Grondwet
nageschreven heeft, die onderwjjs een voor
werp van de zorg der regeering noemt?
Nieuw oorlogsmateriaal het voorwerp dier
zorg? Is 't dan wonder dat ons bjj de
verslagen der vredesconferentie, waarin
Frankrjjk ook zjjn lied zingt, de uitroep
van het koopmannetje te binnen schiet?
Erger kool wordt verkocht aan de over
zijde der Noordzee. Of Paul Kruger al
water in zjjn wjjn doet en zich bukt, zoover
als 't met de waardigheid van zjjn land
en zijn waardigheid als mensch overeen te
brengen is, 't helpt niet. De Engelsche
minister Chamberlain wil hem op de knieën
zien en is hg daartoe niet genegen, dan
ontbrandt in Z.-Afriba de oorlog, althans
indien Victoria en haar andere dienaren
dezen Chamberlain niet tot de orde roepen.
En breekt de oorlog uit, wee dan de
Transvalere
Toen Engeland enkele jaren geleden een
opstand in Engelsch-Indië moest dempen,
werden de soldaten voorzien van een nieuw
model kogel, die daarin van de gewone ver
schilt, dat hij een nikkelen hulsel om zich
heeft. Die kogel voldeed niet in 't gebruik,
hjj doodde niet snel genoeg. Wat deden nu
de manschappen Ze slepen of vjjlden de
nikkelen huid aan de punt af en verkregen
nu een prachtig resultaat. Prachtig van
soldaten-standpunt gezien. De kogel toch,
in het lichaam dringende, zette daarin uit,
maakte in vleesch en been ontzettende won
den en bracht onder afgrjjseljjke smarten
den dood. Het toeval heeft dit moordwerk
tuig doen vinden, de vervaardiging werd
opgedragen aan de fabriek Dum-dum te
Calcutta en de Engelschen hebben aan de
grenzen de verschrikkelijke uitwerking kun
nen gadeslaan.
Deze kogel, naar de fabriek dum-dum-
kogel geheeten, is ter vredesconferentie ver
oordeeld.
Wat doet intnsschen Engeland? Het
zendt kisten vol dom-dumkogels naar de
Kaap om er de Boers op te trakteeren, zoo
spoedig de oorlog uitbreekt. Doch omdat
de dum-dum nu eenmaal in zoo'n kwaden
reuk staat en 't gebruik er van veroordeeld
is, heeft Engeland hem een nieuwen naam
dekking van eene bewaarplaats van smok
kelwaren was uitgeloofd, volgden het vaartuig
en bespeurden, dat het nabij de Hertog-Plaats
voor anker ging liggen. Daar de militairen
geen recht hadden het onderzoek aan land
voort te zetten, droegen ze dit als nauw
gezette mannen op aan de daartoe bevoegde
tolbeambten, en deze ontdekten dan ook
werkeljjk in de steenbakkerij van boer Ivo
Hertog, eene smokbelaarsbergplaats van
koloniale waren, welke daar voor eene
waarde van drie- tot vierhonderd Holland-
sche guldens aanwezig waren. Toen men boer
Ivo Hertog verzocht om het certificaat van
herkomst der in beslaggenomen goederen,
benevens het waagbriefje en het paspoort
van 't kantoor der waterwegen te mogen
zien, kon hjj geene enkele legimitatie ver-
toonen, ja loochende zóó hardnekkig alle
medeweten van en elke betrekking tot de
verborgen waren, dat zgne gevangenneming
onvermjjdelgk werd. Ivo Hertog, werd ver
der gezag 1, stond thans voor de balie, om
zich te rechtvaardigen of zich aao de rech
terlijke straf te onderwerpen.*
Hiermede eindigde de gebrilde voorlezer.
Ivo Hertog, die als een groot verdoold
kind om zich heen zag, moest zich thans
verdedigen. Nooit had hjj, tot nn toe, iets
andBrs hooren lezen, dan vrome bespiege
lingen en nadat hg nu in aandachtige hou
ding, zjjn best bad gedaan om de lange
Hollandsche aanklacht, waarin bovendien
nog vele Latgnscbe woorden voorkwamen,
zoo goed mogeljjk te begrgpen, moest hjj,
de arme Ivo, die vreemdeling in de wereld,
zich verdedigen.
De beide zeesoldaten van de kanonneer
boot >Zaandam<, die de schaamtelooze aan
klacht tegen hem hadden ingebracht, de
uitgedacht en kogel no. 4 genoemd. Hjj
is ook eenigszins anders geconstrueerd maar
de uitwerking is zoo niet erger dan ten
minste niet minder verschrikkelijk. Prof.
Burns te Tubergen heeft er tal van proeven
mee genomen op lijken en dooie dieren.
Hjj heeft bevonden dat de wond, in den
aanvaDg slechts 7 m.M. groot, zich verwijdt
tot een breedte van 2040 c.M., terwijl het
gebeente, waartegen hjj stuit, tot splinters
wordt geslagen. In zjjn uitwerking evenaart
hij de ontplofbare kogels.
De minister, in bet parlement ondervraagd,
heeft al zjjn welsprekendheid moeten aan
wenden om te voorkomen dat men in kogel
no. 4 den veroordeelden dum-dum herkende.
Maar niettemin hebben de Iersche parle
mentsleden den vinger op de wonde gelegd,
toen ze er tegen opkwamen dat de veroor
deelde kogel toch in Afrika bjj millioenen
wordt ingevoerd.
Is dat nu kool of niet, dat de groote
mogendheden een menschonteerend oorlogs
werktuig verbieden, terwjjl Engeland dood
gewoon kisten vol verzendt om bjj gelegen
heid te dienen?
Buitenland.
Toen de werklieden van het Orleans-
station te Parjjs Donderdag eenige waggons
der 2e klasse wilden schoonmaken, bemerk
ten zjj, tot hun verwondering, dat in een
der coupés een net gekleede dame zat, die
stevig sliep. Het koste veel moeite de dame
te wekken, die uit een aangenamen droom
scheen te ontwaken.
Zoodra zjj weder geheel wakker was,
stond de werkelijkheid al te wreed voor
haar. Uit een taschje miste zjj 70.000 francs
in haar geld en waardepapieren.
De beroofde, de echtgenoote van een
wijnhandelaar uit Bordeaux, deelde mede,
dat in de nabjjheid van Limoges een heer
ingestegen was, die in 't uniform van een
ljjn-inspecteur was gekleed. Hjj had haar
gevraagd haar kaartje te zien en toen zjj
't hem overreikte, had hjj haar een fleschje
onder den neus gehouden. Wat er verder
gebeurd was, wist zjj niet.
Dadeljjk werd naar alle stations tusschsn
Limoges en Parijs om inlichtingen en op
sporing geseind, zonder resultaat echter.
De man, die in Frankrjjk 't meest over
tuigd is van de schuld van kapitein Dreyfus,
rechter met den hoornen bril en de slim-
uitzieude schrgvers, hadden voorzeker geen
maatregel van voorzorg verzuimd, geen strik
vergeten te spannen, om zich in deze slechte
tjjden van de veelbelovende vangst te ver
zekeren. Op Ivo stuitten al deze kunst
grepen af!
Daar hjj de oogen van de aanwezigen
vol verwachting op zich gevestigd zag, be
greep hjj, dat men een antwoord van hem
verwachtte en verklaarde daarom met kal-
men ernst: «Wat ik eens gezegd heb, daar
bljjf ik bjj, ik weet van niets
Maar terwjjl hij nog sprak, stond bet
geheele schrjjversvolkje op, als had hjj geen
mond open gedaan, want er trad een won
derschoon, voornaam man in eene fraaie
uniform binnen, wien een onzichtbare wolk,
die de welriekendste geuren om zich ver
spreidde, scheen te omzweven. Ivo dacht,
dat moest wel Keizer Napoleon zelf of
Koning Lodewjjk of ten minste een Prins
zjjn. 't Was intusschen niemand anders dan
de Commissaris-Rapporteur, die de andere
heeren genadig toeknikte, den aangeklaagde
doordringend aanzag en toen vroeg, of er
zich ook getuigen ten gunste van dezen
hadden aangemeld.
»Ja twee, de scheepssoldaat Jans van de
Pétrel en Katharina Hertog, de zaster van
den gevangene.*
>Laat ze voorkomen*, zeide de voorname
man in gebroken liollandsch en gaf tegeljjk
een wenk, dat men Ivo, die van vreugde
bloosde dat zgne Kaatje hier was, moest
wegleiden. Eerst daarbuiten was het hem,
of de groote heer van zgne zuster had ge
sproken.
Jans werd eerst alleen verhoord en daarna
trad C&to Hertog de gerechtszaal binnen.
is zeker wel de heer Qaesnay de Beanrepaire,
die door den krjjusraad te Rennes als ge
tuige zal gehoord worden. In de »Echo de
Paris* verzekert de ex-magistraat nogmaals,
dat hjj de meest overtuigende bewjjzen voor
de schuld van Dreyfus heeft.
>In 't begin van deze maand,* zegt de
heer Q. de B., »heeft een man, omtrent
wien ik slechts goede informaties heb ge
kregen, mjj medegedeeld, dat lang voor 1894
Dreyfus voor rekening van een vreemde
mogendheid spionnage bedreef en dat hjj
terzelfder tjjd in relatie stond met spionnen
van een andere mogendheid.
Hjj was ooggetuige geweest, en zjjn mede-
deelingen waren nauwkeurig omschreven.
Daar ik de feiten niet kende, ben ik wan
trouwig gebleven, hoewel de getuige zeer
op zijn verscbjjning voor den krjjgsraad
aandrong. Ik heb een geschreven verklaring
geëiseht, waaraan gemakkeljjk te contro
leeren feiten moesten zjjn toegevoegd.
Weinige dagen later heeft de getuige mjj
het gevraagde stuk gezonden. Dit stuk is
onderschept geworden, ik heb het nooit
ontvangen.
Hij heeft mjj later door een boodschapper
een tweede stuk doen toekomen. Dat berust
op een veilige plaats.*
Een zestigtal vrouwen uit alle standen
hebben Zaterdag mevrouw Dreyfus te Rennes
opgewaeht toen zjj de gevangenis verliet,
om haar te begroeten.
Mevrouw Dreyfus heeft zich aan deze,
voor haar vriendelijke betooging onttrokken
door in een rjjtaig weg te rjjden.
Zoodra de heer Loubet door het congres
tot president der Fransche Republiek was
gekozen, heeft hjj een aanzienljjk deel van
zijn hem door den Staat toegekende dotatie
bestemd om aan het dienstpersoneel van het
pr esidentschap, deurwaarders, koetsiers, ka
merdien aars enz., ongeveer honderdvjjftig
personen, een pensioen te verschaffen. Een
delegatie uit dit personeel, bestaande uit
acht der oudste bedienden van het Elysée,
heeft Zaterdag verzocht om toegelaten te
worden tot den president, ten einde dezen
namens het geheele personeel hun dank te
betuigen.
Volgens een bericht van de Figaro*,
had bjj de ontmoeting te Bergen de »Ho-
henzollern* aan den fokkemast de Fransche
vlag in top. De >Berliner Neueste Nach-
Met de haar aangeboren stoutmoedigheid
verklaarde ze flinkweg, dat Ivo op den
avond, die door de matrozen van de Zaan
dam* was opgegeven, en op het genoemde
uur niet gesmokkeld kon hebben. Toen
hadden zich toch de beide gezinnen Hertog,
zonder dat er één lid had ontbroken, ver-
eenigd, om zich gezamenljjk tot de heilige
Avondmaalsviering van den volgenden dag
voor te bereiden. En deze voorbereiding had
door de bgzondere boetgebeden, ten aanzien
van de moeiljjke tijdsomstandigheden, tot
middernacht geduurd, volgens het gebod:
Waakt en bidt* Al de bewoners der beide
Plaatsen, zouden hierop dadeljjk ia persoon
een eed kunnen afleggen.
Zjj zag er allerliefst uit in haar ijver en
de oogen van den co umissaris, die onaf
gewend op haar gevestigd waren, zeiden
duideljjk genoeg, dat hjj hare schoonheid
wist te waardeeren.
Cato was verbluft dat hare zegevierende
verdediging over 't geheel zoo weinig indruk
scheen te maken. De commissaris merkte
aan, dat er nog veel onverklaarbaars over
bleef en dat men broeder en zaster moest
confronteeren. Dus werd ook Ivo nu weer
binnengeleid. Cato snikte luid, toen ze Ivo's
boeien zag, maar de commissaris gaf, terwjjl
hjj beleefd voor haar boog bevel, dat men
den aangeklaagde de boeien zou afnemen.
Verdere bewjjzen van teederheid werden er
niet gewisseld, het boerenfatsoen verbood
dit. Eene opeenvolging van strikvragen
werden door de Hertogs als uit één mond
beantwoord en 't verhoor eindigde met het
vooruitzicht van binnen eenige dagen, na
een vernieuwd onderzoek op de plaats zelf,
weer hervat te worden. De commissaris
verzekerde hoffelgk, dat Katharina Hertog
richten* merkt op dat dit »een beleefdheid
is, die zeer veel verder gaat dan het inter
nationale vlaggenreglement*.
Overal in Duitschland hebben Zondag
ongewoon zware onweders plaats gehad, die
erge verwoestingen hebben aangericht. Zoo
in Hanover, bjj Bremen, in Silezië enz. Bjj
Pirna sloeg de bliksem in een rjjdenden
spoortrein, wat een vreeseljjke paniek ten
gevolge had onder de talrjjke Zondagsrei
zigers. Te Berljjn sloeg de bliksem vjjf
menscben op straat neer, een van hen was
dadeljjk dood.
De Duitsche regeering heeft den invoer
van versch vleesch nit België verboden. De
Belgische regeering heeft onlangs toegestaan,
dat Amerikaansch vee mocht worden inge
voerd, doch bjj de landing moest worden
geslacht. Door den invoer van dit vleesch
bestaat er volgens de Dnitsche regeering
gevaar voor bet overbrengen van de Texas-
koorts; doch er wordt van andere zijde
beweerd, dat het verbod alleen is uitgevaar
digd om de Agrariërs te believen.
Uit Belgrado wordt gemeld, dat zekere
Kantschorowitscb, die in hechtenis was ge* -
nomen als beschuldigd deel te hebben gehqft
aan den aanslag tegen Koning Milan, in de
gevangenis krankzinnig is geworden.
Verscheiden voorname leden van de radi
cale partjj moeten zich onder bescherming
van de bnitenlandsche vertegenwoordigers
hebben geplaatst.
Uit Bern komt het volgende bericht:
De internationale Yredes- en Vrjjheidsliga
bereidt een oproeping aan de volken voor
om, in verband met de vredesconferentie
in Den Haag, een algemeen manifest nit
te vaardigen ten gunste van de invoering
van internationale arbitrage.
Het aantal werkstakers te Bilbao is reeds
tot 10.000 gestegen. De straten worden
door troepen bezet. Bilbao geldt voor een
gevaarljjk Carlistisch wespenest en de ra-
geering wil met krachtige maatregelen zoo
veel mogeljjk elkeongeregeldheid voorkomen.
De »National-Zeitung«, een der hoofd
bladen van Duitschland, schrgft: »Niette-
genstaande de moeilijkheden, die er tusschen
Engeland en Transvaal bestaan, houdt men
er hier (te Berljjn) in welonderrichte kringen
aan vast, dat er, onverwachte voorvallen
onbezorgd kon zjjn en dat hjj alles zon
doen, wat hg vermocht, om haar van dienst
te wezen. Haar broeder zou zoo goed mogeljjk
verzorgd worden en hjj de commissaris
zou niet nalaten, zich persoonlijk van den
welstand van mademoiselle Katharine te
komen overtuigen. Ivo moest, terwjjl hjj
werd weggeleid, dit afzonderlijk gesprek nog
gehoord hebben, maar hjj wendde het hoofd
niet om.
Het duizelde Cato en ze wist zelf niet
hoe ze op straat gekomen was, waar ze
zich door Jans hoorde toevoegen»Ge hebt
mjjnheer den commissaris geheel ingepakt,
het staat maar aan n, om Ivo en de Plaats
te redden 1*
>Als hjj mg aanraakt, sla ik hem in 't
gezicht!* Met deze woorden stond de jonge
vronw, die met haastige schreden den weg
naar hare herberg was ingeslagen, plotse
ling stil.
>Als gjj hem slaat, veroordeelt hg Ivo
tot betaling van twintigmaal de waarde der
smokkelgoederen,* antwoordde Jans. »Zelf
kunt ge berekenen, wat er daarna van uwe
Plaats zal overblijven. Ook is 't wel mogeljjk
dat het hem zelfs den kraag kost, want de
wetten zjjn rekbaar als droge touwen.*
Even later voegde hg er bjj>'t Is immers
duideljjk, dat ook Ivo zich zelf en zjjn ver
mogen wil redden. Hg sprak toch geen
enkel woord, om de dwaling te doen op
houden, toen er sprake was van zjjne zustpr.*
»Ze hebben het hem niet gevraagd,* zei
Cato trotseerend.
>Nu, we zallen eens zien, als 't er toe
komt,* werd er op hoonenden toon geant
woord.
KIEIWUI
DOOR
{Wordt vervolgd.)