Hel Land van Hensden en Mlena, de Langslraal en de Bonimelerwaard.
Het Woningvraagstuk.
FEUILLETON.
M 1835.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 23 SEPT.
1899.
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
LAND VAN ALTENk
YOOB
Dit blad verschjjat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
hanco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Bij de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal is door de regeering »en zeer belangrijk
wetsvoorstel ingediend, dat der bespreking
overwaardig is het ontwerp eener woning
wet.
Het belang der volkshuisvesting is sedert
lang ingezien door allen, die hart hebben
voor de lagere klassenwant het spreekt
wel van zelt, dat deze aan verbeterde toe
standen het moest behoefte gevoelen.
Het meest, maar toch niet uitsluitend.
Bij het woningvraagstuk is ons aller belang
betrokken en hoeveel onheil en kwaad zoude
niet voorkomen zjjn, wanneer de wetgever
een twintig jaren geleden had gedaan wat
hg thans tracht te doen.
Een goede twintig jaren geleden begon
de bouwwoede in de groote steden en loog
alles van het platteland er heen.
Niet alleen behoefte, maar ook speculatie
zucht deden tal van ondernemingen tot
stichting van menscheljjke verblgven ont
staan. Sedert is hier en daar het blaa ïje
omgekeerd en is men bezig op het platte
land de dorpen en gehuchten aan elkaar
te timmeren en te overstroomen met nieuwe
woningen, inzonderheid voor den werkenden
stand.
Op zich zelf moge de stichting van nieuwe
woningen niet ongewenscht wezen, waar
bjjna overal nog zoovele oude en ongezonde
of slecht ingerichte woningen aanwezig zgn,
het is toch een feit, dat hetgeen men het
vraagstuk der volkshuisvesting noemt, vol
strekt niet opgelost wordt alleen door het
bouwen van eeu grooten voorraad huizen.
Het is, zoo niet uitsluitend, dan toch in
de eerste plaats de vraag, hoe onze woningen
gelegen zgn, hoe ze zgn ingericht en op
getrokken, aan welke eischen van gezond
heid en veiligheid zjj voldoen.
Menig gemeentebestuur heeft het hooge
gewicht der volkshuisvesting ingezien en,
ofschoon dan ook soms te laat, voor de
toekomst regelen gesteld, die althans eenigen
waarborg geven, dat het volk niet opgeofferd
wordt aan de handelingen van minder nauw
gezette lieden.
De gemeentebesturen zgn echter beperkt
Uit het Engelsch.
1)
Het volgende bericht verscheen in de
>Melbourne Argasc van Zaterdag 28 Juli
18—:
»De werkelijkheid is erger vaak dau de
verdichting, en ongetwijfeld strekt, de mis
daad, die Donderdagnacht of beter gezegd,
Vrijdagmorgen in Melbourne plaats had,
om deze meening waar te maken. Door een
onbekend persoon is op korten afstand van
de voornaamste straten dezer stad een ge
heimzinnige moord gepleegd. Door het ka
rakter, dat de misdaad draagt, de plaats,
waar zg bedreven werd en de ontvluchting
van den misdadiger, die geen enkel spoor
heeft nagelaten, schjjnt het, alsof alles over
legd is in navolging van een der romans
van Gaboreau en alsof de beroemde recher
cheur Leccq de eenige zou zgn, die licht
over deze zaak zou kunnen verspreiden. Het
geval heeft zich aldus toegedragen
»In den vroegen morgen van den 27n
Juli, tien minuten over half wee, reed een
huurrjjtnig voor het politiebureau in Grey-
struat, St. Kilda, en gaf den koetsier aldaar
geheel verschrikt kennis, in zgn rjjtuig het
lgk van een heer gevonden te hebben, die
naar zgn meening vermoord moest zgn.
»Bjj den inspecteur toegelaten, deel te de
koetsier, Malcolm Royston genaamd, de vol
gende bijzonderheden mede:
»Een uur na middernacht, toen hg zich
in de Collinstraat bevond en juist het mo
nument van Burke en Wills voorbjjreed,
werd hg aangehouden door een jongmensch,
die aan den hoek der Schotsche kerk stond.
in hunne bevoegdheid. Bovendien zgn zg
volstrekt niet verplicht tot het maken van
dengdelgke verordeningen. Het ontbreekt
dus aan eenheid en het ontbreekt ook aan
leiding.
Er is slechts één middel om dit gebrek
te voorkomende Staat most er voor waken,
dat de gemeentebesturen verplichtingen heb
ben en die behoorlijk nakomen en daartoe
moeten bjj de wet algemeene regelen worden
gesteld.
Bjj het thans ingediende ontwerp wordt
aan alle gemeentebesturen de verplichting
opgelegd om verordeningen te maken om
trent den boaw en de inrichting van woon
huizen. Slechts ingeval er bjjzondere redenen
bestaan, die eene afwgking van dezen regel
veroorloven, kannen Gedeputeerde Staten
aan de gemeentebesturen ontheffing van deze
verplichting verleenen.
Het zal zich echter veel meer voordoen,
dat aan de bouwverordening en hare hand
having dringend behoefte bestaat. Nu is
vrjj willige medewerking in het volksbelang,
van de meeste gemeentebesturen ongetwjjfeld
te verwachten. Het kan echter ook anders
wezen en daarom zullen volgens het ontwerp
de Gedeputeerde Staten de bevoegdheid
hebben om van eene bepaalde gemeente zelf
de verordening te maken, wanneer de raad
twee jaren na het tot stand komen der wet
nog in gebreke is.
Het spreekt wel van zelf, dat elke ge
meente bjjna, hare eigenaardige behoeften
heeft. In de lagere kuststreken b.v. zal men
zeer nauwlettend op de ligging der gebouwen
moeten toezien. Sommige* g^ineonten hebben
een loffeljjk voorbeeld gegeven, dooi gd®
hoogte der ligging voor te schrgven en te
bepalen, dat de bodem tot op die hoogte
met grond moet worden aangevuld. Iu de
hoogere grondstreken zal een dergelijke zorg
natuurljjk minder noodzakelijk zgn.
Dit ten bewgze, dat het niet uitsluitend
aan de beoordeeling van het gemeentebestuur
mag worden overgelaten, hoever dit gaan
wil. Er moeten zekere algemeene Ijjnen zgn
aangegeven.
In het ontwerp is evenwel niet voorge
schreven, welke minimum-eischen in de
verordening moeten worden opgenomen.
Alleen wordt bepaald welke punten, be-
Hjj reed onmiddellijk op en zag, hoe de
persoon, door wien hjj aangeroepen was, het
slachtoffer, dat in een verregaanden staat
van dronkenschap verkeerde, ondersteunde.
»Beidea waren in avondtoilet; de be-
scbonkene droeg geen overjas, terwjjl de
ander in een korte jas van lichtbruine stof
gekleed was. Toen Royston nader kwam,
zei hg: >Hei koetsier, hier is iemand, die
aardig de hoogte heeft en dien gjj maar
naar huis moest brengen.
Boyston vroeg of de beschonkene zjjn
vriend was, hetgeen door den ander ontkend
werd met de bewering, hem daar juist van
de straat te hebben opgenomen, zonder hem
voorheen ooit gezien te hebben. Bjj die
woorden keek de bescbonkene op en scheen
in het licht der lantaarn, waaronder zg
stonden, door den ander herkend te worden,
die haastig achteruit trad en zgn dronken
beschermeling onzacht op de straatsteenen
deed terechtkomen met d»n uitroep: »Zjjt
gjj het?« waarop hg de hielen draaide, om
daarna haastig in de richting van Bourke-
straat en Russellstraat te verdwijnen.
Royston keek hem vol verbazing over
deze vreemde handelwijze na, maar werd
reeds sp edig door den beschonkene die zich
had weten op te richten en zich nu zwaaiende
aan den lantaarnpaal vasthield, in zgn over
peinzing gestoord. »Ik wil naar huis«, zei
deze met een schorre stem. »Sc. Kilda
deed eenige pogingen, om ia te stappen,
was daartoe echter te machteloos en kwam
opnieuw in aanraking met de straatsteenen.
Dit ziende, daalde Royston van den bok,
tilde het vrachtje op en hielp hem met veel
moeite in het rijtuig. De verslagene viel in
de kussens neer en scheen weldra in te
slapen, waarna Royston het portier sloot,
en zgn verheven zitplaats weder wilde in
nemen, teen hg het jongmensch, dat zoo
even zgn hulp had geboden, naast zich zag
staan.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 7l/t ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
hondens vrijstelling, in de verordeningen
moeten worden geregeld. B.v, omtrent af
meting van woonvertrekk-n, hechtheid van
maren, toevoer van licht en lucht, enz.
zullen minimum eischen moeten worden
gesteld, maar aan de gemeentebesturen
wordt overgelaten te beslissen, welke die
eischen zallen zgn.
Hierbg moet worden in aanmerking ge
nomen, dat de verordeningen aan de goed
keuring van Gedeputeerde Staten onder
worpen zjjn. Deze kunnen zich van de be
paalde behoefte eener gemeente op de hoogte
stellen. De reden, waarom de wet geene
algemeene eischen stelt is deze, dat die
eischen dan veel te laag zouden zgn voor
sommige gemeenten en toch weer veel te
hoog voor andere.
Het gevaar dat een bouwverordening te
hoog is, is zeker niet zoo groot als hst ge
vaar dat ze te lage eischen stelt. Trouwens
mogen we hier wel de opmerking maken,
die geheel op de ervaring is gegrond, dat
het dikwjjls minder aankomt op de ver
ordening, dan wel op hare handhaving.
Bestaat de verordening, dan kom?n velen
haar vrjj willig na, doch anderen tracbteD
ze te ontduiken, of, wat erger is, verhalen
de meerdere kosten, die het gevolg zgn van
het bouwen naar de verordening, op zekere
ondergeschikte punten, die bjj het voor
schrift niet zjjn voorzien.
De ondergrondsche aanleg ten behoeve
van drinkwater en reiniging b.v. wordt
schandelijk verwaarloos!, het houtwerk van
deuren bevindt zich in een toestand alsof
het juist uit de bosschen gekomen is. Her
haaldelijk heeft bet onze aandacht getroffen
daF~Tïir>e?Ordeningen zich met die zooge
naamde ondergèscfei^f^Pnllfen inlaten,
en dat het aan eene strèfig£ controle van
de eenmaal gegeven voorschriften maar &L
te vaak ontbreekt.
liiii tenia, nel.
Dreyfus is Dinsdagnacht in vrijheid ge
steld en heeft te 3 uur de stad verlateD,
volkomen onopgemerkt door de bevolking.
Te Brnz, een klein station, eenige uren ten
zuiden van Rennes, heeft hjj den trein ge
nomen naar Nantes.
»Zoo bent u daar weer zeide bg, waar jp
het antwoord luidde: »Ja ik heb mjj bedacht
en zal hem maar thuisbrengen.c Dit zeg
gende, opende hg het portier, sprong bet
rjjtuig in en gaf order naar St. Kilda te
rjjden. Royston, die bljjde was, dat zijn
passagier niet in den steek werd gelaten,
reed in de aangegeven richting voort, totdat
de hear met de lichtbruine overjas hem dicht
bij de Engelsche kerk deed stil houden, het
rjjtuig verliet en het portier weder achter
zich sloot.
»Hg wil niet, dat ik hem thuisbreng.*
zei bjj, >ik zal daarom maar naar de stad
terugwandelen, breng hem dus maar naar
St. Kilda.*
Welke straat, mjjnheer?* vroeg Royston.
>Greystraat, geloof ik, maar mjjnbeer zal
bg het kruispunt gekomen, zgn adres wel
nauwkeurig opgeven.*
»Is bg daarvoor niet te ver weg mijn
heer vroeg Royston op twjjfelenden toon.
>0, neen, daartoe is hg nog wel in staat.
Hg woontja, ik geloof in Greystraat
of in Aclandstraat, maar dat weet ik niet
zeker.
Daarna opende bg hit portier nogmaals
en riep >wel te rusten, ouwe jongen!*
Bljjkbaar kreeg ons heerschap geen ant
woord, daar hg de schouders ophaalde, het
portier weder sloot en zei: »Norsche vlegel!*
Toen gaf hg Royston een sovereign, stak
een sigaret op en stapte, na een paar op
merkingen over den mooien nacht gemaakt
te hebben, haastig in de richting van Mel
bourne voort.
Royston reed door naar het kruispunt,
hield daar stil en vroeg volgens afspraak
herhaalde malen aan zgn passagier, welke
straat hij moest inslaan. Geen antwoord
ontvangende, meende hij, dat de beschonkene
niet tot spreken in staat was, klom nog
maals van den bok, opende het portier en
zag dtzen met een zakdoek voor den mond
De Fransche bladen bevatten de volgende
verklaring van Dreyfns
»De Regeering der Republiek schenkt mg
de vrijheid, die niets voor mij is, zonder
de eer.
»Van dit oogenblik af zal ik bljjven
voortgaan het herstel te zoeken van de ver
schrikkelijke rechterlijke dwaling, waarvan
ik nog steeds het slachtoffer ben.
»Ik wil, dat geheel Frankrijk door een
beslissend vonnis weten zal, dat ik onschuldig
ben. Mjjn hart zal slechts gerust zgn, als
er geen Franschman meer wezen zal, die
mjj de afgrjjseljjke misdaad aandicht, door
een ander begaan.*
De fort-Chabrol-mop is uit. Donderdag
nacht te halfdrie had, op het gerucht, dat
Jules Guérin zou worden aangevallen, zich
een groote menigte in de nabijheid van de
Rue de Chabrol verzameld. Het verkeer in
die straat was verboden. Voortdurend werd
de politie versterkt, terwjjl ook een afdeeling
republikeinsche gardes te paard en te voet
en 200 man linietroepen aankwamen. De
aanval zon geschieden onder leiding van
den prefect van politie Lepine. De antise-
mietiscbe kamerafgevaardigden Millevoye en
Lasies hadden verlof gekregen, Guérin over
te halen, zich over te geven en, ofschoon
deze aanvankelijk tegenwerpingen maakte,
beloofde hg even over halfdrie, dat hjj zich
te 4 unr zou overgeven. De toebereidselen
tot bestorming van de vesting werden echter
voortgezet en tegen 4 uur stond een stoom-
brandspuit in de Rue de Chabrol gereed,
om het noodige water te leveren, waarmede
talrjjke brandweerlieden het fort zouden
uitspuiten. Guérin achtte het blijkbaar een
te weinig ernstig einde voor zjjn 37 dagen
geleden begonnen heldenfeit, want eenige
minuten over vieren ging de deur open en
vers£t,en Hg, vergezeld van Millevoye en
Lasdes, o{NS.traa^ Hoofd van de veilig-
heids-p'olitie kwam onmiddellijknaar hem
toe en arresteerde hem. Fer werd
Guérin naar het dépot gevoerd, terwij' '~na
makkers in vrjjheid werden gelaten. E mige
journalisten, die een manifestatie ten gunste
van Guérin wilden uitlokken, werden on
middellijk gearresteerd.
Den geheelen dag wemelde het op den dag
in een hoek van het rijtuig liggen.
»Toen bg zjjn hand uitstak, om hem
wakker te schudden, viel bet lichaam bjj
de eerste aanraking voorover en kwam
Royston bjj nader onderzoek tot de ontdek
king een lgk voor zich te hebben. Verschrik t
door hetgeen had plaats gehad en het jong
mensch in de lichte jas verdenkende, reed
hjj naar het politiebureau in St. Kil la en
deed daar van het een en ander verslag.
»Het lichaam van den verslagene werd
uit het rjjtuig gebaald, in het bnreau ge
bracht en oogenblikkeljjk werd een genees
heer ontboden. Deze kon niets dan den
dood constateeren en kwam tot de ontdek
king, dat de zakdoek van het slachtoffer
van chloroform doortrokken was. Ook aar
zelde hg jiiet, naar de manier te oordeelen,
waarop de zakdoek voor den mond gebonden
en bljjkbaar daarna met chloroform over
goten was, te bevestigen, dat hier een moord
gepleegd was en dat de verslagene naar
alle waarschijnlijkheid zonder doodstrjjd was
ingeslapen.
Het slachtoffer is slank, van middelmatige
lengte, donker van uiterlijk en in avond
toilet gekleed, waardoor het moeieljjk zal
zgn de identiteit te bewjjzan, daar hierdoor
elk herkenningsteeken verloren is gegaan.
Geen papieren of naamkaartjes werden op
het lgk gevonden, zelfs is zgn ondergoed
ongemerkt.
»De bewuste zakdoek, die hem voor den
mond gebonden was, draagt in één der
hoeken de met roode zjjde geborduurde
letters >0. W.«
»De moordenaar zal hoogstwaarschijnlijk
zgn eigen zakdoek gebruikt hebban, om de
misdaa l te begaan, zoodat de initialen moge
lijk het eenige spoor tot zgn ontdekking
zullen wezen. Hedenmorgen zal de lgk-
schonwing plaats hebben, waardoor onge
twijfeld eenige aanwijzingen zullen verkregen
en eenig licht over het geheimzinnige van
in de Rue de Chabrol van nieuwsgierigen,
die de vesting van dichtbjj wilden zien. De
politie wilde huiszoeking doen doch moest
daarmede ophouden wegens de verpestende
lacht in het hais.
De brandweer zal het rommeltje nu eerst
opruimen.
Op het dépót vroeg Guérin eerst om eten,
»want van het begin van het beleg af*
verklaarde hg, >heb ik honger gehad.*
Daarna werd hg in verhoor genomen en
vervolgens naar de Santé-gevangenis ge
bracht, waar hg in den loop van den dag
ondervraagd werd.
Nu Guérins >fort-Chabrol« zich heeft
overgegeven is bekend geworden welke be
velen gegeven waren om een eind aan bet
verzet der rebellen te maken. Wanneer de
belegerden zich Woensdagnacht te 4 nar
niet hadden overgegeven, zouden op acht
plaatsen gaten in den muur worden gebro
ken, door elk waarvan 4 republikeinsche
gardes, aangevoerd door een officier, 4 gen
darmes onder bevel van een sergeant-majoor
of brigadier en 4 agenten van den Veilig
heidsdienst onder een inspecteur het gebouw
zouden binnendringen. De gewapende macht
moest zich van de rebellen meester maken
zonder het eerst te schieten, maar had vol
komen bevoegdheid, ter zelfverdediging ge-
brnik te maken van bare wapenen. Wanneer
één van Guérins mannen dus maar een
schet gelost had, zou een vreaseljjk bloedbad
daarvan het gevolg zgn geweest, want in
het huis waren 15 revolvers, 40 karabjjnen
en 4000 patronen aanwezig, benevens een
aantal messen, bjjlen enz.
Te Graunden (Oostenrijk-Hongarjje) is
het ondmannenhnis, door het water onder
mijnd, ingestort. Drie grgsaards verloren
daarbjj het leven.
Aan de Petit Bleu* wordt uit Zuid-Afrika
geschreven, dat er een groote opwinding
onder de Afrikaanders heerscht. Te Char-
lestown (Natal) heeft de politie talrjjke voor
raden geweren bg de Hollandsche land
ers ontdekt en in beslag genomen.
De boeren frfc^b011 een f°r' Kotnati-
/r> ^-ens) waar de spoor-
poort (Portugeesche g»<._ z.
weg Delagoa-Pretoria doorgaat, opgeworpen.
De burgers uit den Vrjjstaat die bjj de
deze gebeurtenis verspreid zal worden.*
In hetzelfde blad van Maandagmorgen
verscheen het volgende artikel:
»Het navolgende heeft ve<d bijgedragen,
om eenige opheldering ta geven ten opzichte
van den geheimzinnigen moord in een rjjtuig
gepleegd, waarvan wij in ons blad van
Zaterdag een volledig verslag geven.
>Een tweede koetsier heeft aan het politie
bureau eeu mededeeliug gedaan, die voor
zeker veel beteekenis zal hebben voor hen,
die met de opsporing van den moordenaar
belast zgn. Deze koetsier beweert Vrijdag
morgen, ongeveer twee uren op den St.
Kildaweg gereden te hebben, toen hjj door
een jongmensch, in een lichtbruine jas ge
kleed, werd aangehouden, die zgn rjjtuig
instapte en naar Powlettstraat, in het Ooste-
ljjk gedeelte van Melbourne, gebracht
wenschte te worden. Dit geschiedde. Na be
taald te hebben, steeg hjj op den hoek vau
bet Wellington plein en Powlettstraat uit,
terwjjl de voerman met zgn rjjtuig naar de
stad terugreed.
Hiermede houden alls inlichtingen op,
ofschoon het geen twjjfel ljj It, of de persoon
in de lichtbruine jas, die op den St. Kilda
weg het rjjtuig, door Royston bere len, ver
liet, is dezelfde, door wien het andere rjjtuig
gebruikt werd, om zich naar Powlettstraat
te laten brengen. Er kan geen worsteling
hebben plaats gehad, daar die onmogeljjk
door Royston onopgemerkt zou zgn gebleven.
Daarom vooronderstelt men, dat de ver
slagene in een te verregaanden staat van
dronkenschap verkeerde, om eenigen weer
stand te kannen bieden en zgn aanvaller
van dezen toestand gebruik maken ie, den
zakdoek met chloroform overgoten en voor
den mond van zgn slachtoffer gebonden
heeft, waardoor deze laatste in een toestand
van volslagen bedwelming geraakte.
IIEUW ÜBE AD
va- «WWWJS1 a—StBWC—B—WB—a—B—gMPB—BMOa
(Wordt vervolgd.)
