Hel Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
OVERBEVOLKING.
M 1837.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. YEEEMAH, Heusden.
ZATERDAG 30 SEPT.
1899.
r>'
|:V ""'H
m Hl H
U - T
sa.
land van alte^-*
YOOB
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.-
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7*/i ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Wanneer men zich tot een landbouwer
wendt met de vraag, waarom bp in plaats
van tien koeien, die bjj op stal heeft, niet
liever een twintigtal aanschaft, zal hp n
zonder dralen verklaren dat voor de overige
tien zijn weiden en relden ontoereikend
zjjn. Dit argument is even eenvoudig als
overtuigend. Slechts weinigen buiten den
boerenstand hebben begrip van de massa
plantenvoedsel, die een koe jaarljjks tot
haar onderhoud behoeft en een stadbewoner
staat bepaald verbaasd over de grootte der
vlakte, die benoodigd is om een enkelen
herkauwer in het leven te houden.
Kan dus een veeboer niet naar believen
zjjn veestal vermeerderen, even verklaarbaar
is het dat ook het menschental over een
zeker afgesloten gebied eene hoogte be
reiken kan, waar boven het niet meer mo-
geljjk is voor ieder lid der familie het
noodige onderhoud te verkrjjgen. Die hoogte
zal des te later bereikt worden naarmate
de bevolking zich op een hoogeren trap
van beschaving bevindt.
Een volkstam van den allerlaagsten rang,
waarvan de leden zich voeden met wat de
natuur hun als voedsel voorzet, behoeft
een zeer groot gebied voor een klein men
schental. Datzelfde gebied zal echter een
veel grooter menschental kannen onder
houden, wannéér de bewoners zich ook met
jacht en visscberij bezig honden. Toch heeft
dan ook nog iedere familie ongeveer een
ruimte noodig van een nur in 't vierkant.
Een nog grooter getal kan 't leven be
boaden wanneer de trap van 't herdersleven
bereikt is, en dit stggt het hoogst waar
akkerbouw gedreven wordt. Echter zjjn ook
hier grenzen, waar boven de oogstopbrengst
niet stggen kan, en mag dus de wasdom
der bevolking evenmin zekere grenzen te
bniten gaan. Stggt de laatste daar boven,
dan zjjn de gevolgen verschrikkelijk. Het
overschot toch kan op geen wjjze in 't leven
behouden worden: honger en ziekten slee
pen het ten grave. Neemt men zelfs het
meest onwaarschjjnljjk geval dat de geza-
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
Uit het Engelsch.
(3
Toen het verhoor van Royston was af-
geloopen, waarvan Gorby alle bijzonder
heden had opgeschreven, werd Robert Chin-
ston geroepi-n. Deze verklaarde:
»Ik ben een sedert jaren gevestigd ge
neesheer en woon in de Collinstraat. Ik
onderzocht het lijk van den versla ene op
Vrgdag; uit de wjjze, waarop de zakdoek,
met chloroform doortrokken, voor den mond
gebonden was, maakte ik op, dat dit de
oorzaak van zjjn dood moest wezen en in
aanmerking genomen, hoe spoedig genoemd
vergif vervliegt, begon ik oogenblikkeljjk
met de lijkschouwing.
>Bet lichaam scheen"volkomen gezond en
goed gevoed. Ook waren er geen uiterlgke
teekenen van geweld zichtbaar. De vlekken
achter op de beenen en den rug waren 't
gevolg van congestie na den dood. De
hersens waren feloedrjjk. Een belangrijke
congestie had plaats gehad, vooral aan de
oppervlakte. De kersens waren overigens
niet ziekelgk aangedaan. Bjj het openen
van de borstholte kwam een geringe reuk
van spiritualiën mg te gemoet. De longen
waren normaal, ofschoon niet vrjj van con
gestie. Het hart was slap. De rechter hart
kamer bevatte eene aanzienlijke hoeveelheid
donker, vloeibaar bloed. Er bestond een
begin van aanvetting van dit orgaan. De
maag bevatte nog een kleine hoeveelheid
geheel verteerd voedsel.
Naar mjjn overtuiging is de dood het
gevolg geweest van de inademing van chlo-
menljjke bewoners van zeker akkergebied
besluiten hun aandeel te verminderen om
daardoor de overigen te redden, ook dan
nog is geen voortdurende verbetering te
verwachten, daar de armoede in dit geval
haar gevolgen in wjjder kring zal doen
gevoelen en de nakomelingen zooveel grooter
in getal znllen zgn, waardoor het mensche-
Ijjke »te veel* ten slotte stggt.
Het woord »overschot«, op menschen
toegepast, is een zeer harde uitdrukking.
Het klinkt afscbuweljjk en onmenscheljjk
en boezemt een zacht gemoed afschuw in
voor hen, die 't bezigen. Menigeen is van
meening dat de waarheid, er kunnen te
veel menschen geboren worden, in strjjd is
met da wjjsheil des Scheppers. Een IJs-
landseh spreekwoord zegt: »waar veel ren
dieren kalveren, daar woekert het mos* en
zoo is men geneigd te gelooven dat ook in
de menschen wereld het eten vermenigvuldigt
in dezelfde mate als 't getal eters, 't Spreek
woord zou beter luiden: »waar veel mos
groeit, daar kunnen rendieren kalveren,
zonder gevaar te loopen van honger te
sterven.* De valsche opvatting heeft zgn
grond daarin dat de redenen, waardoor de
vrees voor overbevolking gerechtvaardigd
wordt, niet genoeg bekend zgn.
Het is een waarheid, dat onder gunstige
omstandigheden het menschen geslacht zich
in 25 jaren verdubbelt, doch dit is nog
geenszins de kortste tjjdruimte binnen welke
eene verdnbbeÜDg der bevolking plaats
vinden kan.
In het rjjk der dieren is echter de mate
der vermenigvuldiging nog veel sterker.
Zoo kan b.v. een steur elk jaar aan 3 mill.,
een kabeljauw aan 4 mill, schepselen 't
leven schenken en dalen we lager af tot
de wormen, daar vinden we een voort-
teelingskracht die aan 'fc fabelachtige grenst.
Al deze en dergeljjke organische wezens
vermeerderen zich in zoo'n ongehoorde me
nigte, dat noodwendig negen tiende deel
daarvan te gronde moet gaan, zal voor
hoogere dieren en de mensch rnimte van
beweging overbljjven. De natuur produceert
aldus een enorm overschot* van leven, dat
bestemd is onder te gaan.
Daar, waar van de zijde der ouders zorg
gedragen wordt voor het kinderlijk orga
nisme, daar is de productie tot een be-
roform of methyleen.*
V. >Gjj zegt, dat er een aanvetting van
het hart bestond. Kan dit in eenig verband
staan met den dood van den verslagene?*
A. »Niet onmiddellijk. Maar chloroform
aangewend, terwjjl het hart in dien toestand
verkeerde, moest, bepaald het noodlottige
resultaat verhaasten. Tevens moet ik ver
klaren, dat de kenteekenen van een ver
giftiging door chloroform zeer onvolkomen
zjjn.*
Hierop kon dr. Chinston zich verwjjderen
en werd Clement Rankin, de ko tsier van
het tweede rjjtaig, opgfroepen. Zgn ver
klaring luidde:
Ik herinner mjj den nacht van Vrjj lag
zeer goed. Ik had een passagier naar St.
Kilda gebracht en keerde vandaar ongeveer
half één terug. Op korten afstand van de
Grammar-school werd ik aangehouden door
een jongmenscb, in een lichtbruine j >s ge
kleed hg rookte een cigarette en wilde,
dat ik hem naar Powlettstraat in Oost-
Mei bourne zou brengen. Dit deel ik. Op
den hoek van Wellingtonplein en Powlett
straat liet bjj ophouden, betaalde mjj en
ging de Powlettstraat in, terwjjl ik naar
de stad terugreed.*
V. »Hoe laat was het, toen gjj in Pow
lettstraat ophieldt?*
A. >Jnist twee uur.*
V. >Hebt gjj het een en ander opgemerkt
bjj den heer in de lichte jas!*
A. >Neen, bjj zag er uit als ieder ander.
Ik zag hem aan voor een dandy, die op
het een of ander avontnar nit was. Zgn
hoed stond in zgn oogen, zoodat ik zgn
gezicht niet kon zien.*
V. »Hebt gjj ook opgemerkt of hjj een
ring droeg?*
>A. Ja, bjj hal een ring aan. Toen hjj
mjj de halve sovereigne gaf, zag ik een dia*
scheiden maat terug gebracht, zoodat alzoo
bjj den mensch van een overschot, dat van
te voren reeds tot den ondergang gedoemd
is, niet wel sprake kan zjjn.
Toch worden in alle beschaafde landen
steeds meer menschen geboren dan toe
reikend gevoed kannen worden en voor
volkrjjke staten is het onwaar dat de beide
handen, welke met iederen nieuwen mond
geboren worden, steeds het gevorderde voed
sel voor den laatste voorhanden hebben.
Ware de aarde een oneindig groote vlakte
van overigens geljjke vorming als ze in de
werkelijkheid is, zoo kon de vermeerdering
van het menschenras ongestoord haar gang
gaan. Doch wjj moeten bedenken dat we
op een bol wonen, wiens vlakte wel groot,
maar niettemin begrensd is.
Ons land b.v. zou, zelfs al was al ons
bouwland voor korenbouw geschikt en in
gebruik, niet de noodige hoeveelheid op
leveren. Nu is 't wel waar dat de gansche
wereldmarkt voor ons open staat, maar zal
de koren massa uit Noord-Amerika tot ons
komen, dan moet ze door arbeid hier te
lande betaald worden. Arbeid laat zich
echter niet naar believen scheppen, daar
het aanbod bereids zoo groot is dat het de
vraag ver te boven gaat, vooral in den
winter. Voortdurende overloop der arbeids
markt veroorzaakt ver'aging van loon en
't een zoowel als 't ander zgn teekenen van
overbevolking. Sommige politici en economen
zien dat niet in. Ze meenen dat een land
eerst dan aan overbevolking ljjdt, wanneer
de menschen zoo dicht op elkaar wonen
als haringen in een ton. Het spreekt van
Het zeerst dwalen echter zjj, die meenen
dat van overbevolking nimmer sprake kan
zjjn. Zjj zien niet dat de verdringing der
overtolligen wel degeljjk aan den gang is
en hoe de zwarigheid voedsel te ontvangen,
haar uitdrukking vindt in het voortwoeke
ren van 't pauperisme, in de groote kinder
sterfte en andere uitvloeisels der mensche-
ljjke ellende.
Middelen tegen overbevolking zgn er zeer
vele, geljjk tegen kiespjju. Tot heden toe
is nog geen middel proefhoudend bevonden.
mant aan zjjn wjjsvinger schitteren.*
Clement Rankin kon vertrekken, waarna
de rechter proces-verbaal opmaakte. Vol
gens zgn beweren bestond er geen twijfel
of de dood van den verslagene was niet
het gevolg van een natnurljjke oorzaak,
maar wel van de uitwerking van bet vergif.
Het was echter moeilijk, om den juisten tjjd
te bepalen, waarop het ongeval had plaats
gehad en niemand viel in de termen van
verdenking, dan het onbekend jongmensch,
dat op den hoek vaa de Schotsche kerk,
dicht bjj het Burke en Wills monument
in het rjjtaig plaats nam, waarin het slacht
offer zich bevond.
Hoogstwciarsehjjnljjk was de verslagene,
toen hg in het rjjtaig geholpen werd, vol
komen gezond, ofschoon hjj in een staat
van volslagen dronkenschap verkeerde, ter
wjjl het feit, dat koetsier Royston, nadat
het jongmensch in de lichtkleurige jas het
rjjtaig had verlaten, het slachtoffer gevonden
bad met een zakdoek voor den mond ge
bonden, met chloroform bevochtigd, onloo
chenbaar was.
Alle aanwjjzingen in deze zaak waren
van indirecten aard; daarentegen leed het
geen twjjfel, of er was hier sprake van een
misdaad. Daar de bekende omstandigheden
echter tot geen bepaald besluit aanleiding
gaven, kon de jary niet verder gaan, dan
een proces-verbaal opmaken, in betrekking
tot de gegevens.
Zjj trok zich daartoe terug en had na
een afwezigheid van een halfuur het vol
gende proces-verbaal gereedDat de ver
slagene, wiens naam onbekend was, op 27
Jnli was gestorven, ten gevolge van een
vergiftiging, nameljjk door chloroform, lie
met misdadige bedoeling door een onbekend
persoon was toegedienddat ook de jury
van inecning was, dat gezegde onbekende,
Buitenland.
Donderdagmiddag is in de Wolfsstrasse
te Keulen een nienw gebouwd vier verdie
pingen hoog huis ingestort. Het huis was
reeds ondar dak en juist werd het binnen
werk in gereedheid gebracht. In den mid-
dagschafttjjd deden de stukadoors, metselaars
en opperlieden, naar man maant, 13 in getal
een slaapje, toen het gebouw geheel onver
wacht instortte tengevolge van een nog
onbekende oorzaak. Het 15 meter hooge huis
was binnen weinige oogenblikken geheel in
gevallen, alle werklieden, op een na, onder
het puin begravend.
Een stnkadoor was juist in den kelder,
toen het ongeluk gebeurde en kon zich door
een lnik redden. De brandweer begon on-
middelljjk het puin weg te ruimen, om, als
bet mogeljjk was, de levend b9gravenen van
den dood te redden. Maar vergeefs. Na twae
uren haalde men twee ljjken te voorschjjn,
een van een stnkadoor, vader van zes kin
deren. Zjjn 12-jarige zoon had hem juist,
eten gebracht op het karwei en was van
de derde verdieping af mede in de diepte
gestort. Men bemerkte na 3 uren werken,
dat de jongen leefde, want hjj gaf antwoord
op het geroep en klopte met doffe slagen
onder het pain. Een uar later haalde men
hem te voorschijn en nu bleek, dat bjj
terecht gekomen was onder eenige balken
die dwars over elkaar waren gevallen en
een dak boven zgn hoofd hadden gevormd,
waarop de steenen waren bljjven liggen.
Hjj had slechts lichte kwetsuren bekomen.
Den geheelen avond en den ganschen
nacht werl het ruimen voortgezet en achter
eenvolgens werden nog 10 ljjken gevonden.
Naar de »Frankf. Ztg.« meedeelt, is Zon
dagmiddag in het groote station te Frankfort
een elegant gekleed jongeman in hechtenis
genomen, betrapt óp het doorsnuffelen van
hand-bagage in den D.-frein, die klaar
stond om naar Amsterdam te vertrekken.
Behalve een geladen revolver, vond men op
het jonge mensch een groot m9S, een tangetje
om kettingen enz. door te knjjpen en verder
portefeuilles, portemonnaies, sigaren- en
sigarettenkokers, die hjj waarschjjnljjk ge
stolen heeft. De koffer van den in hechtenis
genomen persoon, een kantoorbediende buiten
betrekking, bevatte breekijzers, een glazen-
met misdadig opzet en met voorbedachten
rade zjjn slachtoffer gedood had.
Eene belooning van 100 p. st. werd uit
geloofd voor dengene, die eenige opheldering
of aanwijzing kon geven, welke tot de
ontdekking van deze misdaad kon leiden.
III.
»Wöl,« zei Gorby tot zichzelven, terwjjl
hjj in den spiegel keek. »Ik heb nu ge
durende twintig jaren allerlei onder handen
gehad, maar dit is voor mjj een onoplosbaar
raadsel.*
Gorby was bezig zich te scheren en had
de gewoonte onder die bezigheden een praatje
te honden met zij a eigen beeld. Daar hij
bjjzonder in zichzelven gekeerd was, sprak
hij nooit met iemand over zjjn bezigheden,
of maakte nooit iemand tot zgn vertrouwde.
Had bjj soms behoefte, zich te uiten, dan
trok hjj zich in zijn slaapkamer terug en
sprak tot zgn beeld in den spiegel. Dit was
ongetwijfel 1 een hoogst veilige manier, om
zjjn ge lachten mede te deelen, te meer, daar
hjj dan aan zjjn overvol gemoed lucht gaf,
zonder er iemand deelgenoot van te maken.
Hem was de taak opgedragen den moor
denaar te ontdekken en het geheimzinnige
van deze misdaad te ontsluieren, dus over
legde hg, hoe een begin te maken.
»Wat drommel*, zaiie hg, in gedachten
verdiept, zjjn scheermes aanzettende, alles
heeft toch een begin en een eind en zoolang
ik geen begin heb, kan ik das ook niet aan
het einde komen.*
Daar de spiegel geen antwoord gaf, zeepte
hjj zich in en begon zich min of meer
werktuigeljjk te scheren, daar zijn gedachten
steeds met hetzelfde bezig waren en onge
veer deze richting volgden:
Het is een manspersoon, laten wjj na
aannemen, dat het een heer is, die dronken
makersdiamant, bossen sleutels, horloges,
kleinoodiën, enz., naar hg zegt eerlijk ge
kregen of gevonden. De man, die zich
Ludwig Haskamp noemt, moet herhaaldelijk
op de perrons van de stations gezien zgn.
Te Frankfort a/M. is Woensdag een
bloedig drama afgespeeld. Een kellner te
Hamburg, die langen tjjd omgang gehad
had met eene zekere Helene Grundmann,
kellnerin, die van Hamburg naar Frankfort
was verhuisd, ging zijn vroegere geliefde een
bezoek brengen, ten einde de afgebroken
liefdesbetrekkingen weer aan te knoopen.
Toen zjj hem dit weigerde, trok hg een
revolver en schoot haar een kogel door c
borst, met het gevolg, dat zjj levenloos nee
viel. Daarna richtte hg het wapen op zie
zelf en doodde zich door een schot in e
hersenen.
Men zegt te Berljjn dat het Duits
oorlogsschip »Jaguar« in last heeft, r
naar de Mapia-eilanden te gaan, om elaeu
indruk te vermijden, alsof men zou willen
beproeven, op onvriendschappelijke wjjze
den Nederlandsehen kruiser daar de loef af
te steken. Ook in de Duitsche pers wordt,
voorzoover deze zich in het algemeen met
de Mapia-aangelegenheii bemoeit, eenstem
mig nadruk erop gelegd dat het met het
oog op de goede buurschap met Nederland
volkomen natuurljjk zou wezen, als men
het in der minne eens werd. De eilandjes
zijn, meent men, niet waard dat er booze
woorden over vallen.
In Italië is een commissie gavorml, di
het heilig jaar 1900 wil vieren door
oprichting op de bergtoppen in het r k,
van 19 Christusbeelden, van koperbrons
marmeren voetstukken. Op elk van
hoogste bergen zou zulk een beeid, dat
's avonds wordt verlicht, worden geplast
één voor elke eeuw die sedert (je ge
boorte van Christus is verloopen.
Knesewitch, de dader van den moord
aanslag op ex-koning Milan van Servië, ia
Maandagmiddag te Belgrado door een de
tachement gendarmes doodgeschoten.
Alle tot 20-jarigen zwaren dwangarbeid
veroordeelden zijn zwaar geboeid naar de
vesting van Belgrado overgebracht.
was en daardoor niet meer wist wat hjj
deed. Een ander heer, die zich in zjjn nabjj-
heid bevindt, hondt een rjjtaig voor hem
aaneerst beweert hjj hem niet te kennen,
terwijl het later blijkt, dat dit wel het geval
is. Hjj loopt kwaad weg, bedenkt zich, komt
terug en springt in het rjjtaig, na den
koetsier bevolen te hebben, naar St. Kilda
te rjjden. Dan laat hjj het dronken heer
schap chloroform ruiken, verlaat het rijtuig,
springt in een ander en na tot Powlett'
straat gereden te hebben, verdwjjnt hij. Dit
is het raadsel, dat ik moet oplossen en dat,
geloof ik, nog nooit door een ingewikkelder
is overtroffen Er moeten drie zaken aan
het licht komen. Ten eerste, wie is het
slachtoffer Ten tweede, waarom werd hjj
vermoord? En ten derds wie is de dader?
De eerste vraag is moeiljjk te beant
woorden, de beide andere zjjn minder inge
wikkeld, daar het spoedig genoeg bïkend
is, wie er belang bjj heeft, een van zgn
medemenschen van het wereldtooneel te zien
verdwjjnen. Hjj, die dien kerel vermoordde,
zal daart.e wel een gegronde reden gehad
hebben en juist dit moet ik trachten te
weten te komen. Liefde? Neen, dat niet
in het werkelijk leven voert de lief le niemand
zoover DiefstalNeen, er is veel
geld in zijn zak gevondenWraak
Na, dat zou kunnen, daar de meeste men
schen daardoor verder worden geleid, dan
nuttig isEr was geen geweld gepleegd,
daar zgn kleederen niet in wanorde waren;
hij moet dus onverwacht zgn aangevallen,
voordat hjj begreep, wat die andere kerel
in den zin had. Maar dat is waar ook, heb
ik zgn zakken wel nauwkeurig genoeg on
derzocht? Misschien vind ik dan nog wel
een aanwjjzing; in elk geval is het de
moeite waard: dus met zgnkleeren begonnen.*
WW
"V-..
-
A1
VwÊb
W W^W 1
-r
zelf dat het tot znlk een opdringen nimmer
zal komen, dewjjl niet gebrek aan ruimte,
doch gebrek aan voedsel de reden van over
bevolking is.
Wordt vervolgd.)