Ilet Land van lleusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. MM M 1848. Het onderwijs in weenie talen- FEUILLETON. n Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden. WOENSDA.G 8 NOV. 1899. LAND VAN altena- VOOB Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO. Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 60 et. Elke regel meer 71/, et. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavcal ingewacht. II. Waartoe leert men een vreemde taal? Toch zeker, om die taal, gesproken of ge schreven, te leeren verstaan en ook om zijn eigen gedachten, zoowel mondeling als schriftelijk daarin te leeren uitdrukken. Laat ons eens nsgaan, hoe men tegenwoordig nog bjjna algemeen dat doel tracht te be reiken. De leerling moet beginnen met een lijstje van woorden van buiten te leerenF ai ik hebtu as gij hebt; il a hjj heeft; enz. Je suis ik ben; tu es jij bent; enz. Le père de vader; le frère de broeder; le fils de zoon; enz. Dan moet hjj zinnetjes vertalen: Le père a le ferle frère est malade. Nieuwe woordjes: la mère de moeder; la mer de zee; la chambre de kamerenz. Nienwe zinnetjes La mère est dans la chambrela chambre est utile. Volgt een taalregel: Men heeft in 't Pransch 2 geslachtenhet lidwoord voor het mann. is le, dat voor het vr. is la. Zinnetjes ter vertaling in het Pransch moe ten dienen, om het geloerde te bevestigen De vader is op de zee; de moeder is ziek het zout is nuttig. Nieuwe woorden, nieuwe Pransche zin netjes, nieuwe taalregel, nieuwe Holland- sehe zinnetjes. De leerlingen schrjjven op, de onderwijzer corrigeert, de leerlingen leeren uit het hoofd, de onderwijzer over hoort en zoo gaat het door, al maar door. De woordenlijsten worden langer, de zin netjes moeilijker, de regels lastiger te ont houden, de thema's bljjven even vervelend of liever ze zjjn hoe langer hoe vervelender, hetgeen bljjkfc uit den jjver, waarmee de leerlingen dikwjjls het aantal regels van een nieuw opgegeven thema gaan tellen, na- tuurljjk om vast voor zich zelf tot klaar heid te komen, hoe vervelend ze is. Wees verzekerd, dat zulk onderwjjs amusant is, zoowel voor onderwjjzer als voor leerling. De een put alle middelen uit, om belang stelling te wekken, hetgeen hem toch niet gelukt, de ander heeft een gevoel, alsof hjj geplaagd wordt, alsof zjjn leermeester hem er telkens in wil laten loopen. Het is juist geschikt, om warhoofden te maken, want geen minuut aaneen mag de geest bjj één en dezelfde zaak vertoeven. Dan is er sprake EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD. Uit het Engelsch. (14 »Zoo'n Chineesche koopman,vertelde zjj, «wilde mjj daar zijn peren aansmeren, alsof ik niet weet wat peren zjjn en hjj praat over een shilling, alsof ik in een plaats opgevoed ben, waar men niet weet, wat een shilling is.« Gorby verbrak deze woorden door te zeggen, dat hjj nu alle noodige inlichtingen had en daarom zou vertrekken. «Ik hoop,* zei juffrouw Sampson, terwjjl zjj de deur voor hem opende, «dat ik het genoegen zal hebben u weer te zien, wan neer dit ten opzichte van mijnheer Fitz gerald noodig mocht zjjn.« >0, ik kom stellig terug,* luidde Gorby's vrooljjk antwoord, en voegde hjj er in gedachte bjj wel op eene wjjze, die u min Ier aangenaam zal zjjn, daar gjj als getuige zult worden opgeroepen. «Heb ik u goed begrepen, juffrouw Sampson, toen u zei, dat mjjnheer Fitzgerald vanmiddag niet thuis zal zjjn.* >0 ja, hjj is wel thuis,* antwoordde juffrouw Sampson, »hjj komt thuis thee drinken met zjjn meisje, juffrouw Frettly, die schatrgk is.« >U behoeft mjjnheer Fitzgerald niet te zeggen, dat ik hier geweest ben,* zei Gorby. Hoogstwaurschjjnljjk kom ik hem vanmid dag zelf een bezoek brengen.* «Wat een flinke manl* dacht juffrouw Sampson, toen de rechercheur vertrokken was. van de pen van papa, dan weder van het boek van mama, dan weder heeft men 't over den hoed van de vriendin of over de liniaal van den vriend van den broer. Zoo springt men van den hak op den tak. Aardig vertelt ons de tegenwoordige En- gelsche schrjjver Jerome K. Jerome dit jongensverdriet: «Daar op school is het ook, dat hjj den jongen leert, hoeveel gewicht het Fransche volk aan pennen, inkt en papier hecht. «Hebt gjj pennen, inkt en papier is de eerste vraag, die de eene Franschman aan den anderen stelt, als zjj elkander ont moeten. De ander heeft in den regel geen van drieën, maar zegt, dat de oom van zjjn broeder alle drie heeft. De eerste Fransch man schjjnt zich in 't minst niet te bekom meren om den oom van den ander zjjn broer; wat hjj nu wenscht te weten, is, of do buurman van den anderen man zjjn moeder ze ook heeft. «De buurman van mjjn moeder heeft geen pennen, geen papier en gean inkt,* antwoordt de ander uit zjjn humeur rakende. Heeft het kind van uw tuinierster pennen, inkt of papier?* Daar heeft hjj hem te pakken. Na over die ver velende pennen, inkt en papier gezanikt te hebben, om er misseljjk van te worden, blijkt het, dat het kind van zjjn eigen tuinierster ze niet heeft. Zulk een ontdek king zou iedereen den mond snoeren, be halve een Fransche-themaman ze heeft op dit schaamteloos wezen niet de minste uit werking. Hij denkt er niet aan, excuus te vragen, maar zegt, dat zjjn tante wat mosterd heeft.* Als op deze wjjze een kort begrip der grammaire is aangebracht en ook een paar honderd woorden in de hoofden der scho lieren zjjn gegoten, dan gaat men een stap verder. Samenham-^de stukken, eerst heel eenvoudige, later moeiljjker, worden vertaald uit en in het Fransch, de woordenschat wordt uitgebreider, een bescheiden dosis idioom wordt toegedeeld. Maar vertalen bljjtt het schering en inslag, daarvoor heet de methode ook de vertalingsmethode. Oefening in het spreken der vreemde taal is het moeilijkste deel van 't onderwjjs en wordt daarom slechts matig gehouden, bljjft in vele gevallen zelfs geheel achterwege. Zoo wordt nog vrij algemeen het onder wjjs in talen gegeven. Woorden zjjn het kostje, dat de leerlingen moeten slikken, Zjj sloot de deur en ging naar boven, om het OHtbijt weg te nemen, terwjjl Gorby reeds een aardig eindje op weg was naar het politiebureau, om een bevel tot gevan genneming aan te vragen van Brian, als verdacht van moord met voorbedachten rade. XI. Het was een snikheete dag, een van die weinige, waarop geen wolkje aan den hemel zichtbaar is en de zon blakerend op de droge straatsteenen schjjnt en zware, zwarte schaduwen geeft. Madge Frettly hield zich onledig met het doen van boodschappen. Zjj was ia een winkel bezig om lint en band uit te zoeken, terwjjl de trouwe Brian voor den winkel op en neer liep en zich vermaakte door op den menschenstroom, die over den straat weg vloeide, neer te zien. Hjj verfoeide, even als alle leden van het manneljjk ge slacht, dit boodschappen doenals geënga geerde was htt echter zjjn plicht zich gewillig op te offeren, ofschoon hjj niet kon nalaten aan zjjn gezellige club te denken, waar hjj kon zitten rooken en lezen met een koelen dronk naast zich. Na den aankoop van een dozjjn modeartikelen, die zjj niet noodig had, en na met de naaister gesproken te hebben over de gewichtige keus van een nieuwe japon, herinnerde Madge zich, dat B.ian op haar wachtte en verliet daarom haastig het magazjjn. »Ik heb je toch niet te lang laten wachten, wel, lieveling?* vroeg zjj hem een tikje op den arm gevende. «O neen, beste,* antwoordde Brian zjjn horloge raadplegende, >neen, slechts een half uurtje. Dat beteekent niets, als ik be denk, dat er een nieuwe japon gekozen grammatica is de pikante saus. Met behulp van de van buiten geleerde woorden, die den leerling bjj den lepel worden toegediend, oefent bjj zich in het samenknutselen van dikwjjls on-Fransche zinnen en zinnetjes, daarbjj de spraakkunstige regels geen oogen- blik uit het oog verliezende, want de gram matica is de grondwet der taal. En welke zjjn nu de resultaten van dat onderwjjs Stel u een knaap voor, die een jaar of 4 op die wjjze Fransch heeft ge leerd en toevallig door een Franschman wordt toegesproken. Monsieurpouvez- vous me diredu est la rue de f Ouimonsieur vous hjj hakkelt, hjj wil antwoorden, dat de vreemdeling maar rechtuit moet gaan, om bjj gindschen lan taarnpaal rechts om te slaan, maar hjj moet aan 't vertalen gaan en dat is een kunst die veel accuratesse en dus ook veel tjjd eischt. Het is hem, alsof de onderwjjzer achter hem staat, gereed om hem op de vingers te tikken bjj de minste fout, die hjj gaat maken tegen de spraakkunst. Nu heeft hjj 't eerste deel van zjjn antwoord klaar Monsieurvous rfavez qu'a marcher droit devant vous jusqu'a drommels, lantaarn paal, wat is dat ook weer? Maar, wees gerust, tot dat moeiljjke woord komt hjj niet eens, want zoodra de gemartelde zjjn eigen stem hoort, raakt hjj geheel de kluts kwjjt. In zjjn binnenste kon hjj nog een zinnetje ineen draaien, maar nu bjj den klank der woorden hoort, schjjnt hem alle zelfvertrouwen te begeven en hjj begint te stotteren, een kleur te krijgen en wou maar, dat hjj terstond had gezegd Non monsieur Fransch verstaan gaat al niet veel beter. Monsieur parle trop vite et sa prononciation n'esf pas trés distincte I En de grammaire en al die met zorg geleerde woorden Vraag eens over eenige jaren, wat er van is bljjven hangen. Een boek lezen? Vraag liever, of de lust gekomen is, om het Fransch te big ven beoefenen, om daardoor de kennis, die hjj opgedaan heeft, te be vestigen en uit te breiden. Maar daar zit 'm juist de knoop. Het onderwjjs heeft geen belangstelling gewekt en zulk onderwjjs is gedoemd, onvruchtbaar te bljjven. Welke jongen spreekt met genoegen over zjjn Fransche lessen? Welke jongen maakt graag zjjn Fransch huiswerk? Immers geen. Nog eens, zulk onderwjjs wekt geen be- moest worden.* »Ik meende, dat ik langer bezig was was geweest,* zei Madge, terwjjl haar ge laat ophelderde, »maar ik geloof toch, dat gjj u zelvea een martelaar vindt.* »Vol8trekt niet,* hernam Fitzgerald, haar bjj hek instijgen van het rjjtuig behulpzaam zjjnde. »Ik heb mjj uitstekend geamuseerd.* Onzin 1* luidde het glimlachend ant woord van Madge, terwjjl zjj haar parasol opstak en naast Brian plaats nam, «het is een van dia gezellige gewoonten, die een ieder zich genoodzaakt rekent, als een plicht te beschouwen. Ik ben bang, dat ik ja lang heb laten wachten, ofschoon,* ging zjj voort met die echt vrouweljjke opvatting over het voortspoeden van den tjjd: «Ik was maar een paar minuten bezig.* «En de rest,* zei Brian, haar spottend in het lief gezichtje ziende, dat recht be- tooverend onder den grooten, witten hoed uitkwam. Madge de;d als hoorde zjj deze woorden niet. «James!* riep zjj den koetsier toe, «breng ons naar de Melbourne-Club. Papa zal daar wel zjjn,« vervolgde zg tot Brian, «dan kunnen wjj hem afhalen, om bjj u thee te gaan drinken.* «Maar het is eerst één uur,* antwoordde Brian, die de klok van het stadhuis juist in het gezicht had. «Juffrouw Sampson zal nog niet klaar zjjn.* »Wat doet er dat toe?* zei Madge, «de thee is spoedig gezet en het maken van een paar dunne boterhammetjes kost ook niet veel moeite. Ik heb weinig eetlust; papa eet ook maar bitter weinig op het midden van den dag, en gjj?< »Ik eet smakeljjk op alle tjjden van den langstelling. Die belangstelling zou komen, indien de levendige kindergeest werd gevoed met taal. Want eigenljjke taal heeft die knaap van zoo even niet geleerd. Al kende hjj de geheele dictionnaire van buiten en de grammaire op zjjn duimpje, dan zou bjj daarmee de Fransche taal nog niet geleerd hebben. Taal is klank en die leert men niet door de oogen, maar door de ooren, niet uit boeken, maar uit den mond van anderen, niet door te schrjjven, maar door te sproken. Het volk spreekt met klanken en die klanken moeten zich vasthechten in de ziel, daarmede vergroeien, als het ware. Moderne talen zjjn levende talen, niet omdat men ze schrjjft, maar, omdat men ze spreekt. De vertalingsmethode is onnatuurljjk en gekunsteld en is daarmede reeds veroordeeld. Ze dwingt den leerling onopboudeljjk twee spraakkunsten met elkaar te vergeljjken en in plaats hem er aan te gewennen den vreemden naam onmiddelljjk te verbinden aan 't voorwerp zelf, gebruikt ze de moe dertaal tot brug tusschen de vreemde taal en de wereld der voorstellingen. Daardoor is ze totaal ongeschikt iemand te leeren in de vreemde taal te denken en te spreken en moet ze als onpractisch verworpen worden, daar ze niet tot het doel leidt, dat we boven omschreven hebben. Buitenland. Omtrent de ramp, welke Vrjjdag te Ant werpen heeft plaats gehad, vinden wjj de volgende bjjzonderheden in het «Handelsblad van Antwerpen:* Voor een jaar of vier, toen de dienst van den spoorweg tusschen Antwerpen en Gent nog in handen der maatschappij van het Land-van-Waal was, werd aan den linker oever eene nieuwe aanlegplaats gemaakt, met het oog op den volkstoeloop tjjdens de wereldtentoonstelling van 1894. Die aanlegbrug, welke sinds dien tjjd reeds vele proeven van sterkte gaf, bjj grooter volkstoeloop, is Vrg dagmorgen in gestort. Voor de eerste maal deed een nieuw in gerichte trein dienst, die ten 4 ure 52 uit Sint-Nicolaas vertrekt en onder weg aan al de tu8schenstations stilhoudt, om werk volk en boereH op te nemen die naar de markt van Antwerpen komsn. Kwart voor 6 uur kwam de trein op het dag,* antwoordde Brian lachend. Madge praatte op haar gewone, levendigs manier voort, terwjjl Brian met genot naar haar luisterde. Hjj dacht hoe heerljjk het was, in het vrooljjk gezelschap van een lief meisje tegen de kussens van een gemakkeljjk rjjtuig te leunen en gevoelde zich als Saul, toen deze de harp van David hoorde, terwjjl Madge met haar vrooljjk gesnap de onaan gename stemming, waarin hjj de drie laatste weken verkeerd had, geheel deed verdwjjnen. Het Burke en Wills' monument passeerende, maakte Madge eensklaps een opmerking, die hem deed verschrikken. «Ging Whyte hier niet in het rjjtuig?* vroeg zjj, naar den hoek big de Schotsche kerk wjjzende, waar een zwervend muziek gezelschap stond te spelen. »Ja, volgens de couranten,* antwoordde Brian op onverschilligen toon, zonder zjjn hoofd om te wenden. >Ik ben nieuwsgierig, wie dat jongmensch in de lichte jas kan geweest zjjn,* merkte Madge op, weder recht voor zich uit ziende. «Niemand schjjnt dat te weten,* ant woordde hjj ontwjjkend. >0, maar men heeft zjjn spoor reeds ge vonden,* zei zjj. >Weet gjj niet Brian, dat hjj gekleed was evenals gjjin een licht bruine overjas en vilten hoed?* >Hoe dwaas!* antwoordde Fitzgerald op een eenigszins sarcastischen toon, zoo kalm mogeljjk. »Hjj was gekleed, zooals negen van de tien jongelui in Melbourne gekleed zjjn.* Madge keek hem eensklaps aan, daar zjj zich verbaasde over den vreemden toon, waarop hjj sprak en wilde juist antwoorden, toen het rjjtuig voor de Melbourne-Club stilhield. Brian, die verdere opmerkingen Vlaamsch hoofd aan. En de passagiers haasten zich, zooals het in dergeljjke ge vallen altjjd gaat, om het eerst op de over zetboot te zjjn, zoodat er op zeker oogen- blik meer dan 100 menschen op de aan legbrug stonden. Terwjjl die honderd menschen zich op de brug verdrongen, voelden zjj eensklaps den vloer bewegen. Een vreeseljjk geschreeuw steeg uit de menigte op, niet alleen uit die welke zich op de brug bevond, maar ook uit die, welke nog den vasten grond onder de voeten voelde, zoodat men zelfs het gekraak van het brekende houtwerk niet hoorde. Het houtwerk was te midden der brug op twee plaatsen gebroken en al de men schen, die op het middengedeelte der brug stonden, vielen in de vreeseljjkste wanorde in het water. Zoo dicht was die menschenmassa, dat men zelfs geen water zag Daar het hoog water was, werd misschien daardoor de slag eenigszins gebroken, zoo dat velen tegen het paalwerk en de brug leuningen konden opklauteren en al lachend, met een nat pak, voet aan wal zetten. In het water woelde de menigte dooreen, daar drong men elkaar weg of greep men elkaar vast, daar riep men om hulp, tot men in dien vreeseljjken strjjd om het leven zich vrjjgevochten had of in 't Scheldewater versmoord was. Treuriger dageraad zal men wellicht op Bint-Anneke nooit beleefd hebben. In 't rjjzende grauwe daglicht zag men allen zich werende om te redden wat gered kon worden. Maar men kon zich toen reeds reken schap geven van de uitgestrektheid dezer ramp, men kon toen reeds inzien welk ver- schrikkeljjk drama er daar in de duisternis was voorgevallen. Al de opofferingen van het personeel van het station bjj de redding der in 't water gevallen personen, had de akelige wezen lijkheid, voor welke men stond, niet kunnen voorkomen. Ten 8 ure had men reeds 11 ljjken opgehaald. De ljjken werden, naar gelang zjj boven gehaald werden, met den wagen van den veerman naar het doodenhuis gebracht. Men lag ze daar op rjjen van 5, tien mannen en verder eene vrouw. wilde voorkomen, sprong vlug uit het rjjtuig en liep de treden van de stoep op. Hjj trof mijnheer Frettly aan, al lezende in de Ago* onder het genot vau een sigaar. Toen Fitzgerald binnen kwam, keek hjj op, legde de courant neer en stak hem de hand toe. »Zoo, Fitzgerald,* zei hjj, hebt gjj de aanlokkelijkheden van de Collinsstraat maar opgegeven voor die van Clubland?* «Volstrekt niet,* antwoordde Brian. >Ik kom u halen, om met Madge bjj mjj de thee te gebruiken.* «Uitstekend,* zei Frettly opstaande, «maar is dit om halftwee niet een weinig dwaas?* «Wat is er niet dwaas!* antwoordde Fitzgerald, die met zjjn gedachten afwezig was, terwjjl zjj het vertrek verlieten. «Wat hebt u vanmorgen gedaan?* «Ik heb hier het laatste halfuur zitten lezen,* luidde het antwoord. «Van de wolmarkt zeker.* «Neen, van den moord in het rjjtuig.* Die verd moord zei Brian, maar verontschuldigde zich toen hjj zag hoe ver baasd mjjnheer Frettly hem aanzag. Wer- keljjk,* vervolgde hjj, «het verveelt mjj gruweljjk, dat een ieder mjj iets omtrent dien Whyte te vragen heeft, alsof ik hem goed kende en ik weet niets van hem.* «Dat is maar goed ook,* antwoordde mjjnheer Frettly, terwjjl zjj de treden van het gebouw weer afgingen, «men behoeft niet naar zjjn gezelschap te verlangen.* Het lag Brian op de tong, om te zeggen En gjj hebt gewild, dat hjj met uw dochter zou trouwen. Hjj zweeg echter wjjseljjk, zoodat zjj het rjjtuig zwjjgend naderden. (Wordt vervolgd.) NIEUWSBLAD (Slot volgt.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1899 | | pagina 1