Hel Land van Hensden en Allena, de Langstraat en de Bommelervvaard.
Brieven uit Amsterdam.
Und van alten^
M 1858.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 13 DEC.
1899.
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
TRANSVAAL en ENGELAND.
YOOB
Dit blad verschjjat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 8 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentien ran 16 regels 50 et. Elke rejel
meer 7l/t ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentien worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Onder de met scboone bloemennamen
voorziene straten der Jordaan, vindt men
ook de Maagdelievenstraat, wat eigenlijk
Madelievenstraat wezen moet, en in die
Blraat staat, een pand, door manr drie ge
zinnen bewoond. Ik wil u iets nader met
de kostwinners dezer gezinnen bekend ma
ken en stel u in de eerste plaats voor den
bewoner van de hoogste étage, genaamd
Arie. Gisterenavond is Arie een beetje sikker
thuisgekomen. Hg bad een buitenkansje
gehad en kon toen tnoeiljjk den weg naar
huis vinden. Eenige buren hebben hem ge
haald en thuisgebracht. Zjjn eenige zuster,
met wie hg samenwoont, weet dan raad
en legt hem eenvoudig op den vloer neer,
waar hg zgn roes uitslaapt en den vol
genden morgen opstaat in de hoop nogmaals
zoo'n buitenkansje op te loopen. Arie is
•sleepboot*, een menscheljjke sleepboot.
Ge kunt hem van 's morgéns vroeg tot
in den namiddag op een sluis gestationeerd
vinden, gewapend met een touw, waaraan
een jjzeren baak bevestigd is. Een »sluis«
te Amsterdam is een vaste brug. Onze
vaderen hadden schik in water en hebben
tal van grachten gegraven en over die
grachten sierljjke, hooge steenen bruggen
gebouwd. Mooi maar moordend voor
paarden en menschen. Deze sluizen bebben
een ambacht in 't leven geroepen dat ik
met den naam sleep boot* wensch aan te
duilen. Arie is een vertegenwoordiger van
dat gilde. Als de zon opkomt 's winters
en 's zomers wat later, staat hg op de
hooge brug, achteloos tegen de leuning
hangend, met spiedende blikken naar links
en rechts nikgkend naar bakkersknechts,
groenteboeren, melkboeren en alle andere
karrjjders. Zoo spoedig er een in 't gezicht
komt, snelt Arie er op af, slaat zgn haak
ergens vast en trekt nit alle macht het
vrachtje tegen de hooge brug op. Bovenop
gekomen steekt hg met effen gezicht, zonder
boe of ba zgn loon op, dat 1 cent bedraagt.
Hg kent ze, die zgn diensten niet op prjjs
stellen en hg laat die sjouwen, al zonden
ze er onder bezwgken. Arie is een oudge
diende, hg heett den dienst met een klein
pensioentje verlaten, kent geen ambacht,
en verdient op zijn sluis een daggellje. In
de morgenaren weaielt de stad van karre-
Uit het Engelsch.
(24
XIV.
Een oud spreekwoord zegt»soort zoekt
soort,* en de tegenstelling moet zgn, dat
wie niet tot dezelfde soort behooren zoover
mogelgk van elkaar blgven. Somtijds schept
het lot er behagen iD, zulke menschen op
de zonderlingste manier te zamen te brengen,
waardoor een voortdurende strijd tnsschen
de niet overeenstemmende elementen ont
staat.
Mijnheer Gorbj was een zeer behendig
rechercheur, die met een ieder in goede ver-
standhonding leef Je, uitgezonderd met Kilsip.
Deze laatsts was op zgn b urt en op zgn
manier even behendig en in de gunst bjj
een ieder, uitgezonderd bjj Gorby. Deze
beide rechercheurs waren met elkaar als
water en vuur, zoodat mea bjj een ont
moeting verzekerd kon zgn, dat er onaan
genaamheden zonden volgen. Het uiterljjk
van Kilsip verschilde hemelsbreed van dat
van Gorby, daar de eerste lang en mager
en de ander kort en dik was. Kilsip was
donker van uiterljjk, terwgl de schrander
heid hem uit de eogen keeken op Gorby'*
gelaat lag een zelfgenoegzame, tevreden uit
drukking, hetgeen men niet zou verwachten
bjj ieu aLd, die als znlk een behendig re
chercheur bekend stond.
Toen aan Gorby het onderzoek in zake
den moord was opgedragen, werd Kilsip
tj»s en de meeste bestuurders hebben, als
hun vracht zwaar is, gaarne 1 cent over
voor een sleepboot, daar ze zonder hulp
absoluut onmachtig zjjn de kar er ep te
krjjgen. Dat onze sleepboot een enkele maal
bo*en zgn bier thuis komt, is verklaarbaar
en vergeeflijklokt hem toch aan elke zij
der sluis een proeflokaal toe, hem een oud
gediende Is het dan wonder, als hg een
enkele maal aan een mooi vrachtje een
stuiver verdient, dat dan de verlokkingen
van de «wijnhuizen* hem te sterk worden
Onder Arie woont het gezin Meier, dat
twee kostwinners telt. De vader, van beroep
kleermaker, heeft door voortdurende slapte
in 't vak, zgn ambacht er aan gegeven,
heeft zich een zwart pak gemaakt, dat nn
al wat groen is geworden en daarin ge
stoken, kan men hem geregeld vinden in
den omtrek van 't stadhuis of in de wacht
kamers van den burgerlijken stand. Men
kan daar elk oogenblik van den dag over
hem beschikken als getuige een vader die
voor de zooveelste maal een kind komt
aangeven, kan niet zoo gemakkeljjk als
den eersten keer vrienden vinden en neemt
zgn toevlucht tot vader Meier. Er is me
zelfs verteld dat een achtbaar lid van den
raai zich in 't hnwelgksbootjs willende
begeven zonder eenige pracht of praal, de
diensten van Meier niet versmaad heeft.
Zjjnedelachtbare kwam met zgn bruid in
een gewoon conpétje aangereden, zonder
getuigen en was door Meier's tusschenkomst
dadeljjt geholpen.
Meiers zoon heeft in zgn jeugd een onge
luk gehad, waardoor zgn eene arm stjjf
gebleven is. Het is hem gelukt in dienst
te komen by de tram en wel als graveur.*
Toch heeft hg nooit een graveerstift gazien.
Zgn stift is een lange stok, waaraan een
gzeren bakje zit, dat tnsschen de rails past
en van voren open is. Met dit instrument
gewapend, wandelt de jonge Meier de rails
langs, het schopje voor zich uitzettende.
Daarin verzamelt hg dan het zand en vuil
en wanneer het vol is, wipt hg 't er nit
en plaatst zgn schopje weer op de rail.
Zoo voortgaande, loopt hg tusschen twee
bepaalde stations, den beelen dag zorgende
dat de tram niet ontspoort. Rjjk bezoldigd
is dit ambt van »graveur« niet, maar 't is
een broodje.
Minder net en al niet veel beter loonend
is het bedrjjf van 't echtpaar, dat »in 't buis*
verteerd van jaloezie en toen Fitzgerald ge
arresteerd werd en al de bewgzen, door
Gorby bijeengebracht,, zoozeer tegen hem
getuigden, was Kilsip woedend over den
triomf van zgn vjjand.
Ofschoon het hem onuitsprekelijk geluk
kig gemaakt zou hebben, zoo bg had kunnen
zeggen, dat Gorby had misgetast, zoo waren
de bewgzen te overtuigend en vond bjj die
gedachte te dwaas, totdat hg een briefje van
mjjnheer Calton ontving, waarbjj deze hem
verzocht nog dienzelt ten avond op zgn
kantoor te willen komen, ter zake van den
moord. Kilsip wiet, dat Calton als advocaat
voor den gevangene zou optreden en be
greep instinctmatig, dat er iets ontdekt was,
waardoor de zaak een andere wending kreeg,
welke tot vrgspraak van den gevangene kon
leiden. Van deze gedachte vervuld, besloot
hg zich met hart en ziel te wjjden aan al
hetgeen Calton van hem eischen zou. Welk
een triomf zou bet voor hem wezen, zoo bg
kon bewgzen, dat Gorby ongelgk had.
De mogelijkheid van dit geval bracht hem
reeds in verrukking en toen hg Gorby toe
vallig ontmoette, stelde bg hem voor, te
zamen een glas bier te drinken.
Dit was zoo geheel ongewoon, dat deze
onverwachte beleefdheid Gorby verdacht
voorkwim, doch hg vleide zich, zoowel
geestelgk als lichameljjk Kilsip'a meerdere
te zgn en nam de nitnoodiging Jas aan.
>0,< zei Kilsip mat zgn zachte stem,
terwgl hg zgn magere, witte handen in
elkaar wreef, toen zjj voor hun glas zaten,
•gg moogt van geluk sprekeH, zoo spoedig
den dader van dien moord ontdekt te
hebben.*
•Ja, ik mag injj vleien, dit zaakje handig
aangelegd te hebben,* zei Gorby, zgn pjjpje
woont. >In 't huis* zegt men van hen,
die gelijkvloers wonen. Den bewoner kunt
ge 's morgens in de vroegte zgn woning
zien verlaten, gewapend met een enormen
zak en een hark. Hg begeeft zich naar de
nieuwe wjjken, waar bg vóór de vuilnis
man komt, de bakken leegt. De hark dient
om al wat in 't water dryvende is, op te
visschen. In de wandeling heet deze man
Morgenster,* omdat hg als zgn hoogver
heven znster Venus* den dageraad aan
kondigt. Al wat hg verzamelt, vindt plaats
in den zak, die tegen den middag vol is
efl t'huisgebracht, op den vloer uitgestort
wordt, waarna de inhoud gesorteerd en naar
den voddenkoopman gebracht wordt. Des
morgensters echtgenoote heeft intnsschen,
evenals hjj voorzien van een balenzak, het
huis verlaten en loopt haar wjjk af, bjj
haar klantjes aanbellende, waar ze als de
deur opengetrokken is met schelle stem
uitgalmt: »skillefronw Voor de schillen-
vronw bewaren de dienstboden allen afval
van groente en aardappelschillen, die zij
op haar beurt tegen 15 ct. den zak verkoopt
aan ds melkboertjes, die aan den zoom
onzer stad, hun koetjes stallen. Of de melk
van deze, met aardappelschillen gevoerde
koeien ook blauw ziet!*
Ten slotte een bekentenis. Ik heb Skille-
frouw, Morgenster, Graveur, Getuige en
Sleepboot onder een dak gebracht om u
een kjjkje te geven op enkele eigenaardige
kostwinningen, die men in een stad ontmoet.
A., 12 Dec. 1899. J. L.
Buitenland.
Er heerscht gisting onder de dokwerkers
te Antwerpen tengevolge van de aanneming
van sjouwerlieden uit Vlaanderen beneden
den loonstandaard. Men vreest een staking.
Men beweert dat Sipjagin, de bestuurder
van het Russische ministerie van binnen-
landsche zak n, gehoor gevende aan den
wensch van den Tsaar, in beginsel heeft
besloten de onvrjjheid van de pers te ver
zachten en, in 't bjjzonder, voortaan aan
al do bladen wil toestaan, over de hande
lingen van de regeering een oordeel uit te
spreken. Voorts wil hjj eeaige persvergrjjpen
voor de gewone rechtbanken brengen, den
borgtocht afschaffen en de waarschuwingen
wjjzigen. Onder anderen zal de bepaling
opstekende. »Ik dacht niet, dat het zoo een
voudig in zgn werk zou gaan, ofschoon gjj
gerust kunt gelooven, dat ik lang heb
moeten nadenken, eer ik een uitgangspunt
gevonden had.*
Ik vooronderstel, dat gjj zoo goed als
zeker zjjt, dat gij uw man gevonden hebt,*
vervolgde Kilsip niet een triomfantelijke uit
drukking in zgn zwarte oogen.
Zoo goed als zeker, ja,« antwoordde
Gorby minachtend, »er valt niet aan te
twijfelen. Ik durf beweren, dat hg de
dader is.<
En wie is de advocaat?* vroeg Kilsip.
•Mjjnheer Calton is de eenige, die het
fijue van de zaak weet,* antwoordde Gorby
zgn glas leegdrinkende, >maar hoe handig
ook is, tegen znlke bewgzen kan hg
toch niets inbrengen.*
•Zijt gjj daar zoo zeker van luidde
Kilsips spottend antwoord, daar hg door
jaloezie verteerd werd.
Zeker ben ik dat,* antwoordde Gorby,
die bg die woorden zoo rood werd als een
kalkoenschen haan. >Je bent jaloersch,
omdat je er je neus niet in hebt.*
Dat zou nog kannen gebeuren.*
Dan ga je zeker op eigen gelegenheid
op verkenning,* zei Gorby minachtend
grommend. >Op verkeuning van wat
van een, die achter slot zit?j
Ik geloof niet, dat je den rechten mau
hebt,* zei Kilsip op beslisten toon.
Gorby zag hem met aan medeljjdenden
glimlach aan.
•Neen, natunrljjk gelooft ge dat niet,
juist omdat ik hem gepakt hebwanneer
gg hem ziet hangen, zult gjj het misschien
eerst gelooven.*
•Je bent een handige vent,* antwoordde
dat een driemaal gewaarschuwd blad op
houdt te verschijnen, worden afgeschaft.
We worden eenieszins huiverig, geloof
te slaan aan voorgespiegelde liberale her
vormingen en maatregelen die van dezen
Tsaar uitgaan. Wat we tot dasver daarvan
gezien hebben, onder anderen na de stu-
dentenonlnsten, geeft wainig vertrouwen.
Maar moeht het werkelijk waar zijn dat
de Russische pers meer vrjjheid verkrjjgt
(wat zeker te wenschen is), dan zal dit in
zonderlinge tegenspraak staan met de on
derdrukking van de persvrijheid in Finland
tegenwoordig.
De worstelaars, die Kara Ahmed, den
Tnrk. wereldkampioen, hadden uitgedaagd,
hebben diens voorwaarde aangenomen, en
zullen eeist tegen elkaar worstelen, opdat
de winnaar den Turk zijn titel zal kunnen
betwisten. Bjj de uitdagers heeft zich nn
ook Selim, een geweldig «worstelaar van
den Sultan* genoegd. Het •Journal des
Sports heeft nu voor dit viertal ?en reeks
van zes wedstrijden opengesteld Pons-Le
BeaucairoisEberle-SelimSelim-Pons;
Eberle-Ls BeaucairoisPons-EberleLe
Beaucairois-Selim. De uitslag wordt bere
kend naar punten: 1 punt voor elke over
winning. Het toernooi, dat zes avonden
duurt, wordt in de Folies-Bergé re gehouden,
wier directeur 11000 fr. aan prjjzsn uitlooft.
Generaal Gatacre trok 10 dezer met twee
duizend man en twee batterjjen in gefor
ceerde marschen op Stormberg aan, waar
de Boeren een zeer sterke stelling bezet
hielden.
De Boeren openden eerst het vunr op
het oogenblik, dat de Engelsche troepen
aan den voet van de stelling waren aan
gekomen.
Een groot artillerie-duel begon om vier
uur in den morgen en duurde tot zeven
uur 's avonds. De Engelsche troepen trokken
toen terug. De stelling bleek onneembaar.
Het Engelsche ministerie van oorlog ont
ving Zondag de volgende depêche van
generaal GatacreIk betreur het zeer te
moeten mededeelen, dat de aanval op
Stormberg 's morgens met groote verliezen
is teruggeslagen. Wjj waren door den gids
over de stelling der Boeren slecht ingelicht
Kilsip, »maar je bent toch niet onfeilbaar.*
En op welken grond, beweert ge, dat
hij de dader n et is,« vroeg Gorby.
Kilsip glimlachte en sloop onhoorbaar als
een kat door de zaal.
•Ik zal niet alles zeggen, wat ik weet,
maar ge zjjt niet zoo gelukkig en slim ge
weest als ge wel denkt, en met een ver
nietigenden blik verliet hg het vertrek.
Gorby keek hem vol verontwaardiging
en verbazing na. Kilsip had werkelgk ge
loofd, dat Fitzgerald de ware man was,
maar door Calton aan het twjjfelen gebracht,
wilde hg Gorby door deze afspraak ver
toornen, ofschoon hjj niets kon aanvoereD,
om zgn meening te rechtvaardigen.
•Hg is een kat en een slang,dacht
Gorby, toen de deor achter zgn confrater
dicht viel, »maar het is niets dan pocherjj,
er ontbreekt geen schakel uit den keten
van bewjjz-sn tegen Fitzgerald, ik tart hem
dus
Te acht uren dienzelfden avond meldde
Kilsip zich aan het kantoor van Calton aan,
waar de advocaat met ongeduld zgn komst
verbeidde. Kilsip sloot de deur zachtjes en
wachtte, na een stoel tegenover Calton ge
nomen te hebben, totdat deze zon spreken.
Calton bood hem echter eerst een sigaar
aan, haalde daarna een flesch whisky en
twee glazen voor den dag, vulde een daarvan
en schoof dit den rechercheur toe.
Na zgn bezoeker aldus in een vriend
schappelijke stemming en in een goed hnmeur
gebracht te hebben, begon hjj:
Ik vooronderstel, dat al de kleine bijzon
derheden van den moord n bekend zgn.*
Dat zon ik wel denken,* antwoordde
Kilsip met een eigenaardig lacoje in zgn
vreemde oogen, >daar Gorby altjjd en overal
en vonden het terrein ondoelmatig.
De kommandeerende generaal telegra
feert: »Voor zoover bekend verloor generaal
Gatacre 9 officieren die gewond werden, 9
worden vermist. Twee manschappen werden
gedood, 17 gewond. 596 manschappen wor
den vermist.
De «Times* meldt, dat twee rivier-ka-
nonneerbooten te Chatam onmiddellgk in
gereedheid worden gebracht om dienst te
doen in Zaid-Afrika.
De Daily Mail* maakt een telegram
openbaar, volgens hetwelk haar correspon
denten in Kaapkolonie van meening zjjn,
dat de tegenslag der Engelachen zal leiden
tot een opstand in Kaapkolonie.
Het uitschot van Johannesburg, dat in
Lorenzo Marques is terecht gekomen, geeft
van zjjn tegenwoordigheid aldaar bljjk door
tal van inbraken en diefstallen en zelfs door
aanranding op straat op klaarlichten dag.
De politie-beambten loopen rond met ge
trokken sabel. In Durban heeft men ook
reeds verscheidene verdachte Rand-berncht-
heden gearresteerd, die over Delagoabaai
uit Transvaal aankwamen.
Om een bewjjs te geven hoe en welke
berichten men van nit Kaapstad naar Enge
land telegrafeert, dient het volgende:
Op 23 Oct. telegrafeert Dailziel's agent
schap
Hvt is bekend, dat de Boeren onder Lucas
Mejjer op Zaterdag (d. i. de dag na den
slag van Glencoe) met zwaar verlies terug
geslagen werden. De Boeren worden gezegd
over het algemeen geheel gedemoraliseerd
te zgn.
Op 22 Oct. stuurde hetzelfde agentschap
het volgende:
Nieuws is hier ontvangen van Pretoria,
meldende, dat president Kruger zich thans
verklaard heeft ten gunste van onvoorwaar
delijke overgave. Men denkt, dat het waar
schijnlijk is, dat een bijeenkomst van den
Uitvoerenden Raad zal worden gehouden
op Maandag of Dinsdag, om over de raad
zaamheid van znlk een stap te beraadslagen.
Beide berichten zgn van Kaapstad gezon
den. Zulke kost discht men het arme En
gelsche publiek op.
De laatste couranten uit den Oranje-
Vrijstaat geven het verlies der Boeren sedert
het begin van den oorlog volgens ofiSciesle
pocht, dat hg den vermoedelgken moordenaar
gevat heeft.*
O, zoo,* zei Calton met de armen krui
selings op de tafel geleund, >den vermoe-
dffgkan moordenaar, zoo, beteekent dat,
dat hg nog niet door een jury schnldig
verklaard is, of gelooft gg persoonlijk aan
zjjn onschuld?*
Kilsip zag den advocaat strak aan en
wreef zjja handen langzaam in elkaar.
Wel!* klonk het eindeljjk op beslisten
toon, voordat ik aw briefje ontving, was
ik overtuigd, dat Gorby den dader gevat
had, maar zoodra ik vernam, dat n mjj
wilde spreken, en daar ik weet, dat u den
gevangene zult verdedigen, begreep ik,"dat
u iets ten zjjnen voordeele ontdekt moest
hebben, waarop n mjj nu zult afsturen.*
•Juist,* zei Calton laconisch.
Daar mijnheer Fitzgerald zegt, dat hjj
Whyte op dien hoek aantrof en het rjjtaig
aanbi-dd,* ging de rechercheur voort.*
Hoe weet ge dat?* viel Calton hem in
de rede.
Gorby vertelde bet mjj.
Hoe duivel, weet hjj dat, zei de advo
caat in oprechte verbazing.
Omdat hij altjjd oreral zgn neus insteekt
en den speurhond uithangt,* antwoordde
Kilsip, die in zgn verontwaardiging vergat,
dat, de grootste verdienste van een recher
cheur hierin gelegen is. ff aar ia elk geval,*
vervolgde hg haastig, >als mynheer Fitz
gerald Whyte achterliet, ligt de eeaige
grond voor zgn onschuld in het bewgzen,
dat hg niet terugkwam, zooals de koetsier
beweert.
NIEUWSBLAD
c^3
Wordt vervolgd.)
