Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
FEUILLETON.
M 1859.
1899.
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
ZATERDAG 16 DEC.
Armoede en hare
verzorging en bestrijding.
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
TRANSVAAL en ENGELAND.
Und van alten^-
YOOB
fl
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per S maanden f l.OO.
t anco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën yan 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentiin worden tot Dinsdag- en Vrgdagayond
ingewacht.
i.
Een trenrig, maar teyens een zeer leerrjjk
onderwerp, waarvan eene oplettende be
schouwing bjj voortduring onze aandacht
verdient.
De gewone en buitengewone oorzaken
▼an het treurig maatschappelijk verschjjnsel
der armoede, dat wil zeggen van het gebrek
aan de noodzakelijkste levensbehoeften, zjjn
ons allen bekend. In hoofdzaak zjjn het de
uenschelijke gebreken en de menscheljjka
rampen, die baar doen ontstaan en maat
schappelijke verschijnselen werken mede om
ze te vergrooten, vooral een snelle toene
ming van bevolking, zonder dat eene even
redige uitbreiding van de middelen van be
staan er mede gepaard gaat.
Die armoede ts lenigen naar vermogen
is steeds als een heilige plicht beschouwd
en de liefdadigheid werd in Nederland steeds
in hooge eere gehouden.
Het antwoord op de vraag, of de armoede
door de uitoefening der liefdadigheid ver
mindert, is evenwel niet bemoedigend. Maar
er is dan ook weinig nadenken noodig om
in te zien, dat de liefdadigheid slechts tjjde-
ljjk werkt, dat zjj voor velen een lokaas
is en dat zjj in elk geval de maatschappe
lijke bronnen van bestaan niet vermeer
deren kan.
Oneindig beter is bet dan ook, te trachten
door alle beschikbare middelen de armoede
te voorkomen.
Hierbjj komt nog, dat de weldadigheid
zich dikwjjls minder als een wezenlijke
deugd, dan wel als een eigenschap vertoont.
Het verstand bljjft er buiten. Wjj geven
veel en wjj ondersteunen dikwjjls; maar dan
ook veel uit gewoonte en dat die gewoonte
een zeer bedenkelijke zjjde heeft, dit is niet
voor tegenspraak vatbaar. Dageljjks zien wjj
er de gevolgen van voor oogen.
Die gewoonte heeft, in verband met de
toeneming der bevolking en niettegenstaande
alle wetteljjke verbodsbepalingen, een stand
van bedelaars in bet leven geroepen.
Dit zjjn menschen, die werkeljjk het bede
len als een gewoon beroep of bedrjjf uit
oefenen. Yooral in sommige streken en voor
namelijk op het platteland, heeft dit ver
schijnsel een hoogst bedenkelijke uitbreiding
verkregen. Er zjjn tal van lieden die, naar
Uit het Engelsch.
(25
«Naar uw woorden te oordeelen, denkt
gjj dus, dat Fitzgerald een alibi zou kunnen
bewjjzen,zei Calton.
«Nu, mjjnheer,kloDk het bescheiden
antwoord, »u zult daar meer van weten dan
ik, maar het is mjjns inziens de eenige weg
tot zjju vrjjspraak.«
«Nu, hg is niet van plan, zich op die
wjjze te verdedigen.*
«Dan heeft bjj ook zeker schuld,* zei
Kilsip dadeljjk.
«Niet noodzakeljjk,* hernam de advocaat
droogjes.
>Maar als bjj zijn laven leefheeft, zal hjj
een alibi moeten bewjjzen,* vervolgde de
ander.
>Daar wringt de schoen juist,* ant
woordde CaltoD, »hjj wil zjjn leven ver
spelen.*
Kilsip keek verwonderd op, zette de lippen
eens aan zjjn glas en wachtte tot Calton
zou zeggea, wat hem op het hart lag.
stiet geval is zoo,* zei Calton, een nieuwe
sigaar opstekende, »hjj heeft het dwazi
denkbeeld opgevat, om te verzwjjgen, waar
hjj dien nacbt geweest is.<
Begrepen,* zei Kilsip, ernstig knikkende.
Vrouwen
«Niets daarvan,* antwoordde Calton
haastig, »dat dacht ik eerst ook, maar ik
had het mis. Hjj heeft een ster rende vrouw
een oud stelsel, op bppaalde dagen, een of
meer bepaalde plaatsen bezoeken, op die
wjjze, veelal op de meest onbeschaamde
manier, dikwjjls onder den sehjjn van iets
te koop aan te bieden, een zeer winstgevend
bedrjjf uitoefenen.
Nadat de bedelarjj zich van den zooge-
naamden colportagehandel had meester ge
maakt, waartoe, eem'ge jaren geleden, de
afschaffing der patentwet baar de behulp
zame han l bood, is d« toestand langzamer
hand ondragsljjk geworden.
Dat de zoogenaamde beroeps-bedelarij,
rechtstreeks of zjjdelings door het publiek
wordt gesteund, is, helaas, een feit. Er zjjn
er, dis altijd geren; misschien toch raae-
mende er wel door te handelen, terwjjl zjj
inderdaad een ernstig kwaad in de hand
werken.
De oorzaak daarvan is dezelfde die aan
zooveel ander kwaad ten grondslag ligt;
men verzuimt zich te stallen op het stand
punt van het algemeen belang en ziet slechts
wat voor oogen is. Men maakt zich van
het onderwerp te weinig studie en men
bedenkt niet dat die tallooze niet-arbeidende
menschen, die door de gevers worden on
derhouden en waarvan da meesten zeer goed
tot arbeiden in staat z{ju, niets bjjdragen
tot de voortbrengende kracht in de samen
leving. Zjj verteren slechts. Anderen moeten
voor ben arbeiden. En daar zeer velen zich
aan dronkenschap overgeven en van kwaad
tot erger komen, bedreigen zjj de orde en
de veiligheid, leveren zg een gevaar op
voor de zedelijkheid en zjjn in alle opzichten
een last voor staat en maatschappij.
Wjj onderscheiden de armoede in twee
soorten de natuurlijke en de ODnatuurljjke.
Natnurljjke armen zjjn ongelnkkigen en
anderen die door omstandigheden, niet van
hun wil afhankeljjk, buiten staat zjjn om
zich het noodige te verschaffen. Deze na
tuurlijke armoede, die ons medelijden ten
volle verdient, is nimmer geheel weg te
nemen. Zjj zal bestaan zoolang er menschen
op de aarde zijn. Het is dan ook onzer
aller plicht, om mede te werken tot leniging
van den nood dezer ongelukkige wezens,
en het is de plicht van den Staat, om, door
eene doelmatige wetgeving daartoe mede te
werken, waar het noodig bljjkt.
Trouwens, de kerkeljjke en particuliere
liefdadigheid zonden, desnoods door den
Staat gesteund, een zeer gemakkelijke taak
hebben, wanneer zjj niet iü hun pogingen
bezocht, die hem een geheim wilde toever
trouwen.*
»Welk geheim?*
»Dat weet ik juist niet,* antwoordde
Calton snel. »Het moet iets zeer belangrijks
geweest zijn, want zjj Hot hem in allerjjl
roepenen tusschen eenen en tweëen
van Vrijdagnacht zat hjj aan haar ziekbed.*
«Hjj kwam dus niet terug, om in het
rjjtnig te gaan?*
«Neen, dat deed hjj niet; hij ging waar
hjj geroepen werd, maar wil om de een of
andere reden riet zeggen, waar hij geweest
is. Vandaag was ik op zjjn kamers en vond
daar een half verbranden brief, waarin hem
gevraagd werd te komen.*
Calton reikte den brief aan Kilsip over,
deze le/de hem op de tafel en bekeek hem
met aandacht.
«Di is op Donderdag geschreven,* zei
de rechercheur.
»Ja, dit kunt ge aan den datum zien en
Whyte is op Vrjjdag den 27n vermoord.*
«Het is geschreven op papier afkomstig
van Villa Toorak,* vervolgde Kilsip; het
papier steeds nauwkeurig bekjjkende. >0,
ilt begrjjp het, mogeljjk is hjj daar geweest.*
«Moeiljjk,* antwoordde Calton op sarcas-
tischen toon. kan daar nijt geweest
zjjn, om een ond-rhoud te hebben en daa
om een uur in Oost-Melbourne teruggekeerd
zjjD. Koetsier Royston kan bewjjzen, dat hg
om iéa uur in de Rnssellstraat en zjjn
hospita, dat hg om twee uur in zjjn woning
te Oost-Melbourne washg is dus niet
in Toorak geweest.*
«Hoe Lat werd die brief afgegeven
«Even vóór twaalven, aan de Melbourne
club, door een meisje, dat volgens het zeggen
door de onnatuurlijke armoede wer leu be
lemmerd. Zjj die niet werken willen, maar
liever een onmatig, lui en losbandig leven
leiden, de beroepsbedelaar* en de vermomde
bedelaars, deze zjjn het, die schatten nutte
loos doen verloren gaan, schatten, onthou
den aan hen, die waarachtig hulp behoeven.
En toch zou het betrekkelijk zoo ge
makkelijk zjjn, om aan den huidigen toe
stand een einde te maken.
Hierover in een volgend artikel nader.
Buitenland*
Een oogenblik zag het er Woensdag naar
uit dat de werkstaking in de haven van
Antwerpen groote afmetingen zou aannemen,
daar de kolendragers van de Red Star Line
en andere ljjnen weigerden te werken zoo
lang hun kameraden van den Norddeutschen
Lloyd staakten. Maar 's middags ginj all"
weer aan 't werk, nadat in een lang on
derhoud tusschen vertegenwoordigers van
de verschillende betrokk«n partgen overeen
stemming was verkregen.
De losse werklui uit het Land vau Waes
waren Woensdag voor een deel niet opge
komen: de geregelde werklui hadden ze aan
den linkeroever van de Maas opgewacht en
ze overreed hum niet te onderkruipen.
Het was gelukkig dat de werkstaking
gauw uit was, zegt de «Matin*, want er
stonden te Antwerpen ruim 4000 ton
Duitsche en Belgische steenkolen in wagens
op overlading te wachten, en de toestand
is toch al niet schitteren 1 door het gebrek
aan spoorwegoaateria al.
Op alle Belgische spoorwegen zjjn aan de
locomotieven Btoomtrompetten aangebracht,
die het oorverdoovend geluid der stoom
fluiten bjj het binnenkomen en verlaten van
stations door minder schrille en toch vol
doende signalen vervangen.
In het ruim van het stoomschip »Zola«
te Antwerpen werd Woensdag het lijk ge
vonden van een persoon, bekend onder den
bjjnaam van Willem den Hollander. De nens
en de lippen van den dooien waren afge
knaagd door de ratten. Men vermoedt, dat
men de luiken van het ruim gesloten heeft,
terwjjl Willem er in was eu dat deze van
honger eu koude is omgekomen.
Woensdagnacht zjjn nabjj Parjjs 7 per
sonen doodgevroren. De thermometer daalde
tot 18 graden Fahrenheit onder het vriespunt.
van den portier niet va«l bijzonders scheen
te zjjn. Uit h^t briefje ziet ge, dat de
brengster hem op de Bourkestraat zou op
wachten, en daar er een andere straat ge
noemd is en daar Fhzgerald na Whyre
verlaten te hebben, de Rnssellstraat inging,
om dat bezoek af te leggen, komt men tot
het logisch besluit, dat de brengster van
den brief hem op den hoek van de Bourke-
en Rnssellstraat opwachtte. Nu,< ging de
advocaat voort, »moet er uitgevonden wor
den, wie het meisje is, dat den brief bracht.*
«Maar hoe dat aan te leggen?*
»God zegen me, Kilsip, hoe stom ben
j-e riep Calton uit, daar zijn drift het
ditmaal vau zjjn diplomatie won. «Begrjjpt
ge dat nu niet, het papier kwam uit een
van de achterbuurten, dus het moet gesto
len zjjn.«
Eensklaps flikkerde er iets in Kilsipa
oogen.
»Talbot villa, Torakl* riep hjj uit, den
brief weder opnemende en hem nog eens
aandachtig bekjj kende, waar die diefstal
plaats had.*
«Juist,* zei Calton met een glimlach van
voldoening. «Nu begrjjpt ge, wat ik wil
Je moet me naar het krot brengen, waar
het gestolene uit de woning van Toorak
geborgen werd. Dit papier*, op den briet
wijzende, «is een deel van den buit, en
moet door iemand gebruikt zjju geworden.
Brian Fitzgerald gaf gehoor aan het ver
zoek in den brief lot hem gericht en was
daar op het uur, dat de moord gepleegd
werd.*
Begrepen!* zei Kilsip, met een zelfge
noegzaam gegrinnik. «Er waren, vier mede
plichtigen bjj dien diefstal, en zjj verborgen
Een medewerker van de «Matin* heeft
een onderhoud gehad met dr. Bérillon te
Parijs, dsn bekenden hypnotiseur en psy
chiater, om hem te vragen hoe de stand
was van de tegenwoordige wetenschap van
het hypnotisme.
Bérillon verklaarde dat wjj aan den voor
avond van groote ontdekkingen staan. De
officieele wetenschap heeft de geneeswjjze
door suggestie in sommige gevallen vrjjwel
algemeen erkend.
Bérillon deelde verder mede dat door
middel van suggestie 50 procent der kin
deren, die behandeld worden om kwade
gewoonten, nagelbjjten, oorpeuteren, steel
zucht etc. af te werpen, worden genezen.
Ook vermeldde hjj een geval van voorko
ming van zeeziekte door suggestie.
Bjj een huiszoeking door de politie bjj
een royalist te Parjjs zijn Donderdag een
groot aantal aanplakbiljetten met het op
schrift»L«ve de hertog van Orleans!* in
beslag genomen. Ook zjjn bilt jetten met:
«Lnve Déronlèle en 150,000 papieren met
«Weg met Loubet!* er op gevonden.
De Duitsche regeering heeft aan eene
werf te Kiel den bouw van een schip voor
een Zuidpool-txpeditis opgedragen.
Van alle noordeljjke en oosteljjke plaatsan
van Europa wordt zware kou gemeld.
In het Hougaarsche komitaat Marostorda
zjjn ongeregeldheden voorgekomen, doordat
de boeren wegens den slechten oogst wei
gerden belasting te betalen. De deurwaarders
die den boel kwamen opschrjjven, werden
met zeisen en dorschvleugels ontvangen. Zjj
kwamen later terug met gendarmes eu toen
ontstond een algemeen gevecht. Er zjjn tal
van gekwetsten en er zjjn vele menschen
in hechtenis genomen.
Een groot aantal Hongaren vertrekt ten
gevolge van den slechten economischen toe
stand van het land, naar Amerika. In de
laatste drie maanden zjjn uit het district
Zemplim, in N.-O. Hongarjje, alleen meer
dan tienduizend huisvaders, meest met huu
families, naar Amerika verhuisd.
De Regeering tracht verdere landverhui
zing te voorkomen, door het aantal buiten-
landsche pas3en te beperken.
Volgens telegrammen uit Rome hangt
het laatste rapport van den Italiaauschen
gezant te Adoea (Abbessinië) een tafereel op
van de Fransche en Russische intriges daar
het gestolene in het hol van moeder Gootsnip,
in een gang vaa de Kleine Bourkestraat,
maar wat drommel een dandy als mijnheer
Fitzgerald in zjjn zwarten rok kan daar
niet geweest zjjn, of
«Hjj had iemand bjj zich, die goed bekend
was met de localiteit,* voegde Calton den
spreker toe. «Jnist de vrouw, die den brief
aan de Club afgaf, zal hem vergezeld hebben.
Volgens de beschrijving door den portier
van haar persoon gegeven, zou het mjj niet
verwonderen, of zg was goed bekend in die
krotten.*
»Wel,« zei Kilsip, opstaat?da en zjjn hor
loge raadplegende, «het is nu negen uur,
zoo n wilt, kunnen wjj dadeljjk naar de
oude heks gaan stervende vrouw,* zei
hjj, als viel hem plotseling een gedachte in,
«daar is ongeveer vier weken geleden een
vrouw gestorven.*
«Wie was zjj?« vroeg Calton, die zjjn
overjas re.da aantrok.
«Familie van moeder Gootsnip, denk ik,
antwoordde Kiisip, toen zij het kantoor
verlieten. «Ik weet niet precies wat ze was,
zjj werd de koningin genoemd en moet een
bjjzonder mooie vrouw geweest zjjn, kwam
een maand of drie geleden van Sidney, en
was, volgens hetgeen ik er van begrepen
heb, niet lang geleden nog in Engeland, en
stierf aan de tering op dien Donderdagavond
voor den moord.*
>Dan moet zjj de schrjjfster van den
brief zjjn*.
«Het lgdtgeen twjjfel,* antwoordde Kilsip,
«maar als Fitzgerald daar dien nacht was,
hebben wjj genoeg getuigen, om zjjn alibi
te bewjjzen. Yan twee ben ik tenminste
zeksr, van moeder Gootsnip en haar klein-
tegen Engeland. De Fransche en de Rus
sische gezant trachten Menelik over te halen,
thans te rechter tjjd handelend op te treden
in Soedan, om zjjn rechten daar te laten
gelden. De gezant verheelt niet zjjn vrees
dat Menelik den raad wel eens kon volgen.
De Amerikaansche troepen verlaten lang
zamerhand Cuba. In de provinciën Havana,
Santiago en Matanzss vooral, zjjn de Ame
rikaansche troepen bjj na op normale sterkte.
De bevolking in deze provincie is kalm aan
den arbeid.
2000 Spaansche soldaten zjjn, naar nit
Manilla door generaal Otis geseind wordt,
door Amerikaansche troepen uit handen
van de Philippjjners bevrjjd. Binnen een
maand zjjn aldus, door bemildeling van
Amerika, 3000 Spaansche soldaten in vrjj-
heid gesteld.
Weer zjjn te Konstantinopel verscheidene
personen, meest oelema's, in hechtenis ge
nomen, waaronder de voornaamste oelema
van de moskee van Sultan Ahmed, onder
verdenking van het verspreiden van vooruit
strevende denkbeelden.
Bjj een hevigen brand, die Woensiag-
morgan te Londen uitbrak, zjjn vjjf kinderen
tusschen 3 en 11 jaar, uit hetzelfde gezin,
in de vlammen omgekomen.
Een doorgaans welingelicht Engelsch blad
schrjjft in zake den oorlog over Koningin
Victoria
«Het treft haar dat deze vreeseljjke zaak
den gemoedstoestand van iedereen verandert,
en de hoogsten zoowel als de laagsten zjjn
daardoor op het oogenblik verbon ien. Het
bezoek van den Duitschen Keizer werd door
ieder uit de omgeving vau H. M. zeer op
prjjs gesteld, daar zjj hoopte dat dit H. M.
afleiding zoo geven en zou verhinderen te
veel te denken over de pjjnljjke verliezen
Harer soHateD. Ik heb echter sinds dien
tjjd gehoord, dat niettegenstaande elke po
ging om hare droeve gedachten af te leiden,
de Koningin vaak in tranen en snikken
nitbarst.
De Engelsche avondbladen bevatten van
13 dezer een telegram nit het kamp der
Engelschen aan de Modderrivier, Dinsdag
morgen verzonden. Het luidt als volgt:
Lord Methuea beval Zaterdagavond aan
de artillerie om op te trekken naar een
sterk verschanste stelling der Boeren, noor
dochter Sal.«
Mjjnheer Calton luisterde echter niet naar
die woorden, daar hjj, geheel met zjja ge
dachten bezig, naast zjju metgezel voortliep.
«Wat ter wereld kan een vrouw, die
eerst sedert kort uit Engeland kwam en in
een van die krotten van Melbourne woont,
aan Fitzgerald te vertellen hebben gehad,
ten opzichte van Madge Frettly?*
XIY.
Nadat zjj, niet zonder angst voor hunne
veiligheid, eenige nauwe steegjes en gangen
hadden doorgeloopen, hield de rechercheur
stil voor een deur, die hjj opende en na
binnengegaan te zjjn, vroeg bjj den advo
caat hem te willen volgen. Calton bleef niet
achter en bevond zich in een laag, donker,
onwelriekend gangetje, aan het eind waar
van hjj een flauw licht zag schemeren.
Kilsip nam zjjn medgezel bjj den arm eu
geleidde hem behoedzaam voort.
Deze voorzichtigheidsmaatregel was niet
overbodig voor Calton, daar de verrotte
planken vol gaten waren, waarin telkens
nu zjjn eene, dan zjjn andere voet bleef
steken, terwjjl hg hoorde hoe de ratten
piepend naar alle kanten vluchtten. Aan
het einde gakomeu van dezen tunnel, want
werkeljjk kon men dien gang geen beteren
naam geven, ging het licht eensklaps uit en
stonden zjj in een volslagen duisternis.
«Steak het licht weer aan,* riep de
rechercheur op bevelenden toon. «Wat be-
teekent die gekheid?
HEHWHBliAD
y.otflbtmrwbawabmi i wsmimi hwmbmomaab—snwiwi' .nu ■hiuums.t'»'
Wordt vervolgd.)