Het Land van Hensden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
M I860.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
1899.
WOENSDAG 20 DEC.
Armoede en hare
verzorging en bestrijding.
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
TRANSVAAL en ENGELAND.
(.and VAM ALIENS-
VOOS
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Fanco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën yan 16 regels 50 et. Elke rejel
meer 7l/t ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Een aantal gemeentebesturen hebben reeds
d*-n maatregel ingevoerd, om dan eolportage-
bardel binnen den kring der gemeente te
verbieden of aan beperkende bepalingen te
onderwerpen. Het is dringend noodzakelijk,
dat alle gemeenten dit voorbeeld niet alleen
navolgen, maar dat alom de strengst moge-
ljjke bepalingen worden gemaakt en met
kracht gehandhaafd.
De bevoegdheden der gemeentebesturen
tot dergeljjke maatregelen, hoewel dikwjjls
betwist, is nan geen twjjfel onderhevig, om
dat, terwjjl de wet het bedelen strafbaar
•telt, de vermomde bedelarjj wordt toege
laten en een geheele stand van beroeps
bedelaars de gemeenten overstroomeD, op die
wjjze de wet ontduikende en den ingezetenen
den grootst mogelijken overlast aandoende.
En zouden dan verordeningen daartegen niet
in het belang van orde en zedelijkheid zjjn
Zoodra een dergeljjke maatregel alom is
ingevoerd en met kracht wordt gehandhaafd,
kan de beroepsbedelaar, voor zoover bjj zich
als koopman vermomde, zich alleen in zjjn
ware gedaante aan de huizen der ingezetenen
vertoonen, en van dat oogenblik af heeft
de openbare macht, mits gesteund door de
ingezetenen, het middel in handen, om aan
het bedelen een einde te maken.
Ds strafwet verbiedt het bedelen in het
openbaar en bedreigt straf daartegen. In de
eerste plaats is dus noodig een zeer krachtig
optreden der politie. Maar de meest waak
zame en jjverige politie is niet alom tegen
woordig. De medewerking der ingezetenen
is van oneiadig meer gewicht. Op hen rust
de plicht om het streven naar verbetering
in de band te werken, door zich te ont
houden van het geven van geld san hen,
die aan de deuren een aalmoes vragen.
Dat schijnt een harde maatregel; maar
in werkelijkheid is het anders. Het is vol
strekt niet de bedoeling om armen en onge-
lukkigen van onderstand teberooven; maar,
bjj een doelmatige armverzorging is het
volstrekt onnoodig dat zij aalmoezen vragen
aan de deuren der ingezetenen. Door een
voudig niet te geven aan hen die bedelen
langs de buizen, maakt men een einde aan
alle beroepsbedelarjj, hetzjj dan openljjk of
vermond uitgeoefend. De natuurlijke armen,
zjj die werkelijk onderstand behoeven, zul
len, voor zoover zjj een meer of minder
Uit het Engelsch.
(26
Hoogstwaarsshgnlgk was het een dieven-
bol, daar er een geschuifel en verwarde
gedempte stemmen hoorbaar waren, waarna
iemand de kaars weer aanstak. Nu zag
CaltoB, dat het licht door een kind werd
vastgehouden, een kleine teere gestalte, met
een knorrig bleek gezicht en verwarde
trtssen zwart haar, die haar over de
oogen hingen. Zjj zat tegen den vcchtigen
muur op den grond gehurkt, en keek den
rechercheur uitdagend, maar toch eenigszina
angstig aan, als ware zjj een wild beest,
dat tegen wil en dank gevangen zat.
»Waar is moeder Gootsnip?* vroeg de
rechercheur op beslisten toon, haar met zjjn
voet aanrakend", een onhebbeljjkheid, die
zjj met een kwaadaardigen blik beantwoordde
maar waardoor zjj toch spoedig op de been
kwam.
»De trap op,« klonk het antwoord, met
het hoofd in de richting van den wand
vrjjzende, waarin Calton, wiens oogen nu
meer aan het flikkerend kaarslicht gewenden,
een donkere holle ruimte onderscheidde,
waar volgens zjjn veronderstelling de trap
was aangebracht. »Je zak van avond niet
veel uit 'er krjjgenze gaat haar roes
drinken, dat doet ze.«
zwervend leven leiden, gedwongen zjjn dat
leven te eindigen. Zjj znllen, in den kring
der gemeente waartoe zjj behoorsB, of waar
zjj zich vestigen, geregeld ondersteuning
kunnen ontvangen van kerkeljjke of parti
culiere zjjde en, bjj gebreke daarvan, van
wege het burgerljjk armbestuur.
De wet tot regeling van het bnrgerljjk
aimbestnnr gaat aan vele gebreken mank.
Naar alle waarschijnlijkheid zal zjj spoedig
eene grondige herziening ondergaandoch
naar onze meening zal geene herziening
baten, zonder de algemeene toepassing voor
den maatregel, dien wjj in overweging gaven
en die alleen van den ernstigen wil der in
gezetenen afhangt.
Is het geen schande, dat geheele scharen
van gezonde, sterke lieden door den over
last dien zjj zwervend bedelende der burgerjj
aandoen, meer daggeld genieten dan menige
vljjtige werkman? Is het geen schande dat
dit weggeworpen geld den waarljjk hulpbe
hoevenden onthouden wordt?
Het zal voor menig bedelaar van beroep
moeiljjk wezen, terug te keeren tot de or-
deljjke samenleving in een geregeld werk
zaam leveD, en het is zeer wel mogeljjk,
dat de maatregel eenige slachtoffers zou
maken, zooals dit met al te groote maat
regelen het geval is. De bedelaar die een
gewoon werkman wordt, zal in den regel,
behalve dat hjj arbeiden moet, geldeljjk
verminderen. Maar jnist dit bewjjst de ge
biedende noodzakelijkheid om niet op den
duur een toestand te bestendigen, die een
welgeordenden Staat en een beschaafd volk
onwaardig is.
Hoeveel armoede er ook moge heerseheD,
de wezenlijke armoede is niet zóó groot, ef
zjj is zeer goed op voldoende wjjze te hel
pen. Wanneer men de onnatuurljjke armoede,
de bedelarjj als beroep, die vrjj willig of
zuiver door eigen toedoen gedragen wordt,
geheel afzonderlek beschouwt ea daaraan
door gepaste middelen, die wjj zeer goed
binnen ons bereik hebben, door samenwer
king tusschen volk en overheid, een einde
maakt, dan zal de natnnrljjke armoede, die
zich in hare ware gedaante vertoont, in
haren werkeljjken omvang bekend zjjn en
de liefdadigheid zich ten volle van hare
taak kannen kwjjten.
Liefdadigheid is een der sehoonste deug
den. Ons in die deugd te oefenen is eene
ernstige plicht en de aanstaande tjjden
znllen er ons weder ruimschoots toe in de
gelegenheid stellen. Maar laat ons ons-zelven
gewennen om, bjj elke daad van liefde,
»Hot komt er niet op aan, wat zjj doet,*
zei Kilsip norsch. »Breng mjj dadeljjk bjj
haar.*
Het meisje zag hena verschrikt aan en
ging hun met weerzin voor in de donkere
opening en de trap op, die zoo verrot was,
dat Calton bjj eiken voetstap vreesde door
de treden te zakken en in de diepte te ver
dwenen. Hjj hield daarom den arm van zjjn
geleider stevig vast, terwjjl zjj langzaam de
vermolmde trap opgingen en eindeljjk voor
een deur stilstonden, door welker reten een
flauw licht tot hen doordrong. Hier ge
komen liet ha^ meisje een schel gefluit
hooren, waarop de deur als door een toover-
roede geepend werd. Steeds voorafgegaan
door hun gids, stapten Calton en de recher
cheur binnen, waar een «onderling schouw
spel zich aan hun oogen voordeed.
Het was een kleine vierkante ruimte met
een lage zoldering, waarvan het beschim
melde en gescheurde behangsel in flarden
afhing. Rechts aan het uiterste einde, op
een soort rustbank, lag een bjjna geheel
ontkleede vrouw tusschen een hoop vuile
vodden. Zjj scheen ziek te zjjn, daar zjj haar
hoofd onrustig heen en weer bewoog en bjj
tn8schenpoozen met een schelle, gebroken
stem enkele regels van onde liedjes zong.
Midden in de kamer stond een houten
ruwe tafel en daarop een afgeloopen smeer
kaars, die de omgeving maar zwak verlichtte
en een nog half volle vierkante jenever-
vlcsch en een gebarsten glas. Voor deze
smakeljjke voorwerpen, zat een oude vrouw
met eenige spellen kaarten voor zich uit
hart en verstand heide te laten werken, en
niet te vergeten dat wjj lede» zjjn van een
groot gezin, waarvan de algemeene belan
gen steeds en in alles behooren voor te
gaan.
Uuiteiil&riol.
Reeds kort na het afdrukken van ons
vorig nummer bereikten ons de bjjzonder-
heden van den groot*n nederlaag den Engel-
schen in Transvaal toegebracht.
Generaal Boller, de opperbevelhebber, op
wien men in Engeland ten slotte alle hoop
gevestigd bad, was van plan de Tugela-
rivier over te trekken, ten einde de Boeren
van achter aan te vallen, en zoo zich een
doortocht tebanm tot ontzet van Ladysmith.
Het optrekken begon onder vrjj gunstige
omstandigheden, volgens oen langzaam be
raamd plan, dat steunde op verscheiden
verkenningstochten van voorhoeden en ver
spieders. Sedert 12 December moet Buller
zjjn plan tot den aanval hebben gereed
gehad.
Dit Frère had men o.m. een gepantserden
trein gezonden om verkenningen te doen en
de Engelschen kregen verschansingen van
de Boeren in 't gezicht.
Tjjdens een andere verkenningstocht wer
den in een kraal aan de rechterzjjde van
de Togela-rivier een twintigtal Boeren op
gemerkt, die onmiddelljjk toen zjj de ver-
kennings-patrouilles der Engelschen zagen,
over de rivier zich terugtrokken.
De Tugela-rivier was bjjzonder laag en
Bailer, die een ljjfgarde van Natalsche vrij
willigers bij zich heeft, was er van ingelicht,
dat er twee doorwaadbare plaatsen (driften)
in de Tngela-rivier waren, zoodat bjj met
troepen de rivier meende te kannen over
trekken.
De aitslag was echter geheel anders dan
Buller zich had voorgesteld, zooals bljjkt
uit onderstaande telegrammen
Generaal Buller seint uit Cbieveley-Kamp
naar Londen
»Het spjjt mjj een ernstige nederlaag te
moeten mededeelen.
Ik trok met mjjn geheele troepenmacht
van nit het kamp nabjj Chieveley om vier
uur in den morgen op.
Er zjjn twee doorwaadbare plaatsen in
de Tngelarivier. Het was mjjn plan door een
dezer den overtocht te banen. Zjj liggen
ongeveer twee mjjl van elkander verwjjderd.
jjn plan was om de een of andere drift
gespreid, waaruit zjj bljjkbaar had waarge
zegd aan een jongen man met een terug
stootend uiterljjk, die de deur voor hen had
geopend en nu met een weinig vriendeljjk
oog dsn rechercheur stond aan te kjjken.
H{j was gekleed in 'een morsige, gelapte,
fluweelen jas, en met een zwarten grooten
hoed, diep in de oogen gedrukt. Hjj was
het type van een Italiaan, dia room-jjs
rondvent, of met een orgel loopt, waarop
gewoonljjk een aap wordt medegevoerd.
Uaarbjj stond zjjn gelaat zoo norsch en
onheilspellend, dat de advocaat dacht, dat
bet niet moeiljjk moest zjjo, het lot van
dien man te voorspellenPentridge of
de galeien.
B(j bun komst bief de waarzegster baar
hoofd op en haar oogen met de magere
band overschaduwende, zag zjj den laatst
binnengekomens nieuwsgierig aan. Calton
bad nog nooit znlk een terngstootende onde
vronw gezien. Haar gelaat was met tallooze
rimpels doorgroefd, welke te duideljjker uit
kwamen door de laag vnil, die zich daar
tusschen had gevormdborstelachtige asch-
granwe wenkbrauwen overwelfden twee
doordringende, zwarte oogen, waarvan het
licht door de jaren niet gedoofd was een
kromme neus, als een snavel van een roof
vogel «n bleeke dunne lippen, waartssschen,
als ware zjj esn wild beest, twee gele slag
tanden uitkwamen. Haar baar was zser vol
en sneeuwwit en door een zwart lint en
een zware vlecht saamgebonden.
Deze lieftallige daa»e zag hen bjj hnn
binnenkomst zeer onvriendelijk aan en
met een brigade over te trekken, gesteund
door de hoofd-brigade. Generaal Hart zon
de linker drift, generaal Hildyard den weg
rechts aanvallen, generaal Lytlleton zon het
centrum nemen om een van beide» te onder
steunen.
Vroeg in den morgen zag ik, dat generaal
Hart niet in staat zou zijn den overtocht
te banen. Ik gelastte hem terug te trekken.
Hjj had evenwel de Boeren met groote
dapperheid aangevallen. Het bataljon van
generaal Hart, dat de leiding op zich had
genomen, leed vreeseljjk. Kolonel Brooke
werd zwaar gewond.
Ik gaf toen bevel aan generaal Hildyard
om op te rukken, hetgeen hjj deed. Het
regiment, dat de leiding nam, bezette het
station van Colenso en de huizen nabjj de
brug.
Op het oogenblik vernam ik, dat de
geheele artillerie, welke ik had uitgezonden
om den aanval te ondersteunen, nl. de 14e
en 66e veldbatterjjen en zss marine-snelvuur
kanonnen twaalfponders tot na aan
de rivier waren gekomen.
Het bleek, dat het daar vol vjjanden was,
die plotseling een moorddadig vaar op onze
gesloten gelederen openden, waardoor alle
paarden gedood werden.
De kanonniers werden daardoor genood
zaakt met de kanonnen te bljjven, waar
zjj waren. Enkele wagens met bespanning
vonden beschutting voor de troepen in een
natuurljjke insnjjding of loopgraaf in den
grond.
Wanhopige pogingen werden gedaan om
de veldstukken te redden, doch het vuur
was zoo hevig, dat slechts twee kanonnen
in veiligheid koaden gebracht worden.
Daar het scheen alsof de troepen het
doelwit voor de bommen zonden zjjn, en
een groot aantal levens opgeofferd werd
bjj haar dappere poging om den overgang
door te zetten, zonder steun der artillerie,
gelastte ik de troepen terng te trekken,
hetgeen zjj in goede orde deden.
Gedurende den geheelen dag drong een
aanzienljjke troepenmacht van de Boeren
op mjjn rechterflank aanzjj werden echter
teruggehouden door de bereden manschap
pen onder Lord Dundonnald en een gedeelte
van de brigade van generaal Barton.
De dag was ontzettend heet en het was
een zware beproeving voor de troepen, wier
gedrag uitstekend was.
Wjj hebben tien kanonnen in den steek
gelaten. Een verloren wjj door geschutvuur.
Ik vrees, dat de verliezen van de brigade
vroeg knorrig: »Wat komen jullie doen?«
»Ze komen om je borrel riep het meisje
met een duivelschen lag, terwjjl zjj haar
verwaarloosde haren naar achteren schudde.
»Ga weg, slang,* krjjschte de oude too-
verheks, haar met de vuist dreigende, »of
ik haal je hart uit je ljjf, verd .c
>Ja, zjj kan gaan,* zei Kilsip, op het
meisje wijzende, »en jij kant ook oprakken,*
voegde hjj er op barschen toon bjj, zich tot
den jongen man wendende, die nog altjjd
de deur open hield. Het eerste oogenblik
scheen hjj weinig genegen aan dit bevel van
den rechercheur te gehoorzamen, maar ging
toch eindeljjk heen, iets brommende van:
»ja, die dandy's loopen hier de deur plat.*
Het kind volgde hem, hiertoe aangespoord
door moeder Gootsnip, die met een vlugheid,
welke zjj aan de langdurige praktjjk te
danken bad, een barer schoenen van den
voet trok, en die het meisje naar het hootd
slingerde, zoodat ie wegsnelde.
Wacht maar, als ik je eens te pakken
krjjg, Lizer,* gilde zjj, met een lading
v'oeken. »Ik zal je je nek breken of je
doodslaan.*
Lizer antwoordde met een minachtend
lachen en verdween door de wrakke deur,
die zjj achter zich sloot.
Na die uitbarsting nam moeder Gootsnip
een slok uit het gebarsten glas en vervolgens
haar smerige kaarten bedrjj vig bjjeenschik-
kende, zag zjj Calton met een onderzoekenden
blik doordringend aan.
»Wil ik je ja toekomst eens voorspellen,
lieveling?* zei zjj met schorre stem, haastig
van generaal Hart zwaar zjjn, doch ik hoop,
dat het aantal zwaar gewonden niet groot is.
De 14e en 66e batterjj leden eveneens
zware verliezen. Wjj zjjn teruggetrokken
naar ons kamp te Chieveley.
Volgens officieele mededeeling bedragen
de verliezen van generaal Buller twee-en-
taehtig doodeng zes honderd zvven-en-zestig
gewonden en drie honderd acht-en-veertig
vermisten. Totaal 1097.
In een officieele mededeeling nit Moddar-
rivier wordt het volgende gemeld: Telegram-
rjjders berichten van het veld, dat de Beeren
een groote hoeveelheid goederen hebben
buitgemaakt, waaronder 200 Leemetford-
geweren, tevens kisten met patronen, eene
groote hoeveelheid gevulde bandelieren en
houderden bajonetten.
Een groot aantal Engelschen trok van
Tweerivieren in de richting van Belmont
terug. De verliezen der Engelschen zjjn zeer
groot, hoopen dooden liggen op het slagveld.
De Boeren verloren een asnzienljjk aantal
paarden.
De Engelscha autoriteiten hebben aan den
gouverneur van Eng. Indië geseind, dat zjj
bereid zjjn een nieuw Australisch contingent
voor den dienst in Zuid-Afrika aan te nemen.
Volgens Kafferberichten zjjn alle Boeren
in Bechuanaland in opstand gekomen.
De >Temps< zegt naar aanleiding der
nederlaag van generaal Buller, dat de ge
volgen ernstig kunnen zjjn voor Ladysmith
en voor de uitbreiding van den opstand.
De nederlaag werpt een slecht licht op
de kuade van den Engelschen generalen
staf, die zjjn lessen trok uit den oorlog tegen
wilde volksstammen.
De »Nen9 Freie Presse* zegt, dat de
nederlaag van Generaal Balier een nationale
ramp is. Men kan binnenkort de capitulatie
van Generaal White verwachten.
Het >Neue Tageblatt* zegt, dat na deze
en de andere nederlagen alle Engelsche troe
pen met lamheid zallen zjjn geslagen.
Het Vaderland* zegt, dat de nederlaag
van Buller beslissend kan zjjn voor de ge
heele campagne.
De Wiener Allgemeine Ztg.« scbrjjft,
dat alle Engelsche generaals getoond hebben
onbekwaam te zjjn. De soldaten zjjn onge
oefend. De Engelsche militaire organisatie
is ouderwetsch. Geen enkele overwinning
staat Engeland te wachten. Het zal big
mogen zjjn, als bet in Zuid-Afrika behouden
kar, wat het bezat.
de kaarten sohnddende, >esn oud moedertje
zal het je eens vertellen.*
»Neen, dat zal zjj niet,* viel da recher
cheur haar dadeljjk in da rede, »ik kom
voor zaken.*
Bjj deze woorden verschrikte de onde
vrouw, en keek hem van onder haar bor
stelige wenkbrauwen nieuwsgierig aan.
»Wat hebben da jongens nou weer uit
gevoerd,* vroeg zjj op schorren toon, »er
is hier non geen bnit t« vinden, verd
Op hetzelfde oogenblik begon de vrouw,
die ongedurig op het bed had gewoeld,
eenigeregels uiteen bekendeballaleteziagen.
Wel vervloekt, hoa je stil,* snauwde
moeder Gootsnip kwaadaardig, of ik zal je
op je hoofd slaan,* en dit zeggende, nam
zjj de vierkante flesch. op, als om haar be
dreiging te volvoeren; maar van besluit
veranderende, schonk zjj iets van den inhoui
in het glas en dronk dit gretig op.
»Die vrouw schjjnt ziek,* zei Calton, vol
hnivering een schuinen blik op de rastbank
werpende.
>Ja, dat is ze, de duivel hale er 1* bromde
moeder Gootsnip nog altjjd even kwaad
aardig. »Ze moest in de Yarrer gegooid
worden, in plaats van hier te liggen en der
beestachtige liedjes te zingen, die mg a bloed
doen stollen. Hoor na maar,* vervolgde zjj
wosdend, toen de vrouw opnieuw begon.
»Ja,« ging de onde vrouw voort, weder
haastig een slok uit het glas nemende. >Zjj
praat altjjd over dooden en dieven, alsof
dat opgewekte dingen zjjn, om over te
zaniken.* Wordt vervolgd.)
NIEUWSBLAD
(Slot).
