Het
Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Brieven uit Amsterdam.
M 1869.
FEUILLETON.
aliens
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 17 JAN.
1900.
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
TRANSVAAL en ENGELAND.
LAND VAN
TOO*
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatamimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
«Wel conducteur, veel zieken?*
«Mjjnheer, alleen op deze Ijjn Leidsche
PleinPlantage hebben we 28 ljjders aan
influenza. En vreemd is bet, op de ljjn
DamAmateldjjk maar 3.*
Da influenza, die ons we«r in dezen na-
winter danig beet heeft, schjjnt in bepaalde
bunrten te heerschen. In mjjn bnurt omtrek
Vondelpark, heeft ze er heel wat te pakken.
Verscheidene bejaarden zjjn reeds wegge
rukt: longontsteking en hartverlamming zjjn
haar gezellen en wie wat de gezondheid
betreft, niet stevig in zjjn schoenen staat,
wordt weggerukt. Aansprekers, doodgravers
en allen, die van begrafenissen leven, heb
ben 't nu goed. Eiken morgen zjjn de wegen
die naar de begraafplaatsen leiden, met
gansche optochten van ljjkstatie's gevuld.
Vredenhof, St. Barbara, de Ooster, de Wes
ter en Zorgvlied halen hnn oogst binnen.
Ik hoorde van een aanspreker, die bp de
vorige groote influenza-epidemie 't bjjzonder
goed had gehad, zoodat hjj onvoorzichtig
genoeg was geweest te zeggen: «nog zoo'n
epidemietje en ik ben boven Jan.* Op 't
oogenblik heeft het huidige epidemietje ook
hem te pakken, heel erg, zoodat hjj weldra
in een anderen zin >boven Jan* zjjn zal.
De dagbladen hebben lang gezwegen van
het woeden der ziekte, in de meening dat
bekendmaking ze verspreiden zon. Ze zullen
toch niet meenen dat ze een denkbeeldige
ziekte is? Nn alle ambtenaren bjj politie,
onderwjjs, tram, gas, telefoon, waterleiding
en administratie door daartoe aangestelde
doctoren worden nagegaan, is het moeilijk
aan te nemen dat er zjjn, die op grond van
't bestaan eener epidemie, eenige daagjes
vacantie nemen.
Wat ook epidemisch heerscht Het Trans-
vaalsche Volkslied. Neen maar, dat is be
paald onnitstaanbaar. Niet alleen dat ik
zelf dagen en weken lang neurie dat vrije
volkmaar waar ik kom, beeft iedereen 't
op de lippen. Mjjn kinderen staan er mee
op en gaan er mee te bed. Mjjn vrouw
protegeert het ook sterk. Ze varieert het
zelfs: >Kent gij den man vol heldenmoed,*
zong ze gisteren, toen ik de trap opkwam
en of ik er zin in had of niet, moest ik
wel laten volgen: «en toch zoo lang ge
knecht.* Ik ben, moet ge weten, reeds 21
Uit het Engelsch.
(35
Zjj kwam tot besluit, dat haar toekom
stige echtgenoot een bijzonder groot ver
stand had, daar bjj reeds sedert lang de
zekerheid had gehad, van hetgeen nn eerst
door geheel Melbourne begrepen werd. Dit
deed haar ook besluiten, om zoodra zjj haar
macht op hem konden gelden, te zorgen
dat Felix zitting in het Parlement verkreeg
en dat zjj door haar fortuin en zjjn ver
stand op zekeren dag de echtgenoot van een
Parlementslid zou worden. Mjjnheer Rolle-
ston had geen fLnw vermoeden, welke een
politieke eereplaats zjjn toekomstige echtge
noot voor hem uitdacht en had al pratende
zjjn vaste plaatsje in de zaal ingenomen.
»Ik heb altjjd wel gezegd, dat hjj on
schuldig was, herinnert gg u niet? zei hjj
met een zelfvoldanen glimlach. Fitzgerald
ziet er te goed uit en al die soort van din
gen meer, om een moord te plegen".
Een geesteljjke, die toevallig deze vluch
tige woorden van den levendigen Felix op
ving, verschilde daaromtrent geheel van
gevoelen en hield een redevoering om te
bewjjzen, dat een goed niterljjk zeer goed
te zamen kan gaan met het plegen van een
misdaad, dat Jndas Iscariot en Nero beiden
«en knap niterljjk hadden gehad.
>0 zoo", zei Calton, die preek hoorende,
«als die vreemde theorie waarheid bevat,
moet die dominé al bjjzonder braaf zjjn!"
Deze toespeling op het niterljjk van den
jaar getrouwd. Op straat fluit of zingt 't
elke loopjongen, en iedere karvoerder zocht
achter zjjn briquetten«dat vrjje volk zjjn
wjj.« Laatst was ik in de opera, de Trou
badour zon gegeven worden en natunrljjk
het Transvaalsche Volkslied tot voor-ouver
ture. Van der Linden voerde den stok of
hjj tegen de Engelschen optrok. Op alle
concerten staat bet op 't programma en waar
't niet op staat, geeft men het als inleiding
of toegift. Op enkele dagen in de week ver-
schjjnen in onze stille straat van het dichter-
kwartier een drietal schamel uitgedoste
heertjes, elk m^t een instrument onder den
arm, dat in zwart foudraal gewikkeld, aan
de oogen, vooral der politie, onttrokken
wjrdt. Ze loopen langs de huizen, schijn
baar niet bjj elkaar behoorend, tot ze hun
kans schoon ziende, zich vereenigen en een
mopsken blazen. Natnurljjk beginnen za met
het Transvaalsche volkslied. De cornet zet 't
in en de anderen volgen. Maar die twee zijn
met het accompagnement nog niet in 't reine.
Ze zoeken de toonen, die bjj 't lied passen
en als ze ze gevonden hebben, is de melodie
alweer een eind voortgeschoTen. Muzikaal
genot geeft zoo'n uitvoering juist niet. Dik-
wjjls gebeurt het dat ze, middenin gekomen,
b.v. Transvalere, laat de vlaggen plot
seling afbreken, 't geweer onder den arm
nemen en 't hazenpad kiezen. Dan zit een
agent, meestal een rechercheur ze na. Ze
vereenigen zich echter in een andere straat
en blazen er weer lustig op los: kent gjj
dat volk. Dat staat nu eenmaal op 't reper
toire in de hoofden en harten en maakt het
geschiktst de beurzen los.
En vooreerst zjjn we er nog niet at, neen
't zal nn eerst recht beginnen. De Vereeni-
ging tot Verbetering van den Volkszang
zal een bundel volksliederen uitgeven in de
hoop dat 't beele land ze zingen zal. En
waarachtig, daar heeft men ook ook het
Transvaalsche Volkslied een plaats in ge
geven. Ik vrees dat men bjj 't verscbjjnen
van het bundeltje, alom verzadigd zal zjjn.
Waarom zouden we ook niet eens van thema
verwisselen en b.v. het Vrjjstater Volkslied
gaan zingen? Dat heeft evenveel recht.
Zoo vermengen we nu de narigheid met
wat vrooljjkheid en verslaan de gedachten
aan de eene epidemie met wat opwekkende
tonen van een andere.
Nieuws is er niet. Men heeft verleden week
getracht de werkeloozen op een bepaald
weleerwaarde was weinig vriendeljjk, daar
hjj er volstrekt niet kwaad uitzag. Calton
behoorde echter tot die geesteljjke menschen,
die liever een vriend verliezen, dan zulk
een aardigheid voor zich honden.
Toen de gevangene werl binnengeleid,
liep er een sympathiek gefluister door de
bezette zaal, daar zjjn ontdaan en vermoeid
uiterljjk een ieder trof. Calton was echter
verbaasd daar de uitdrukking van zjjn ge
laat niet die was van iemand, wiens leven
gered is of, beter gezegd, zou gered worden,
want werkeljjk dit leed geen twijfel meer.
«Gjj weet wie de papieren gestolen heeft,"
dacht hjj, Fitzgerald medeljjdend aanziende,
>en die dief is ook de moordenaar van
Whyte".
Toen de rechter binnenkwam en de zit
ting geopend was, stond Calton op, om het
woord te smeren en maakte in enkele woor
den daideljjk, op welke gronden hjj vrjj-
spraak zon eischen.
Ten eerste werd Albert Dendy, horloge
maker van beroep, opgeroepen, om te ge
tuigen, dat hjj op Donderdag ten acht uur
in den avond in de woning van den ge
vangene was geweest, terwjjl de hospita
afwezig was en aldaar de kenkenklok geljjk
had gezet. Ook moest Felix Rolleston, als
vriend van den gevangene voorkomen, ohi
te verklaren, dat de beschuldigde nimmer
een ring droeg en meermalen zjjn afkeer
van deze gewoonte uitsprak. Sebastiaan
Broion, kellner van de Melbourne Clnb,
moest getnigen, dat op Donderdagavond
aan de Club een brief voor den gevangene
was afgegeven door zekere Sarah Rawlins
en dat de beschuldigde de Club even voor
éónen van Vrjjdagnacht had verlaten. Ook
son bjj Sarah Rawlins oproepen, om te
punt te vereenigen en een optoeht te orga-
niseeren, maar het taktvol optreden der po
litie tegen den aanlegger, den bekenden
Sanason, heeft de beweging in de geboorte
gestuit. De werkeloosheid is in één vak zeer
groot; onder dat der diamantwerkers, van
welke er een paar duizïnd leeg loopen. De
oorlog in Afrika en verminderde aftrek naar
Engeland zjjn daarvan de oorzaak. Dat zjjn
dus ook slachtoffers van den oorlog.
Buitenland.
Naar het schjjnt, zal van alle pogingen
om het Frangche ministerie door interpel
lation ten val te brengen, weinig terecht
komen. De meeste daarvan toch zjjn uitge
steld tot na afdoening der begrooting, welke
de Kamers wel tot het laatst van Maart
zal bezighouden. Kort daarop volgt de
Paaschvacantie, welke, met het oog op de
opening der tentoonstelling op 15 April,
dit jaar tot 15 Mei zal duren. Zoodra de
Kamers dan weer bjjeenkomen, zal de be
grooting voor 1901 worden ingediend, ter
wjjl de zitting in de eerste da jen van Juli
zal worden gesloten, om waarscbjjnljjk eerst
tegen November te worden heropend, zoodat
er dan nanweljjks twee maanden znllen
overbleven om de begrooting vast te stellen.
Alle partgen zjjn het overigens eens, dat
tjjdens de tentoonstellingsdrukte eene ver
andering van ministerie al bjjzonder onge-
wenscht is. Zelfs Paul Dóroulèle heeft in
een onderhoud verklaard dat bjj, als hoofd
der nationalistische par tg, zgne vrienden
heeft aanbevolen zich te onthouden van elke
manifestatie, welke tjjdens de tentoonstellng
de rust des lands in gevaar zon kunnen
brengen. Na afloop daarvan zal hg zelf eene
nieuwe poging aanwenden om de zegepraal
der republiek van het volk te verzekeren.
De Turk8che regeering heeft Vrjjdag aan
Rusland het achterstallige bedrag der oor
logsschatting betaald. Naar beweerd wordt,
is de schatkist daartoe in staat gesteld door
gerechteljjke invordering van achterstallige
schuld belastingen.
De Keizer van Rusland heeft zjjn minister
van bnitenlandsche zaken, graaf Muraview,
in een openbaar schrjjven zjjn innigen dank
betuigd voor de nitnemende diensten, aan
het rjjk bewezen, voornameljjk wat betreft
verklaren, dat zjj kwart voor twaalven op
Donderdagavond aan de Melbourne Club
een briefje had afjegeven aan Sebastiaan
Brown, dat zjj enkele minuten over ééaen
den gevangene naar een kot in de kleine
Bourkestraat had gebracht en dat bjj aldaar
tusschen ééaen en tweeëa in dien nacht
bad vertoefd, dus het uur, waarop de moord
bleek plaats gehad te hebben.
Daar het een en ander de gronden tot
verdediging van Brian uitmaakte, tegen de
hem ten laste gelegde feiten, werd Albert
Dendy opgeroepen.
Na dsn eed te hebben afgelegd, verklaarde
deze
Ik ben horlogemaker en heb mjjn zaak
in Fitzroy. Ik herinner mjj zeer goed op
Donderdag den 26en Juli, op den avond
van diea dag een bezoek te hebben afgelegd
bjj mjjn tante, die kamers aan den gevangene
verhuurt en in de Powlettstraat, Oost-Mel-
bourne, woont. Zjj was afwezig, zoodat ik
in de kenken op haar terugkomst wachtte.
Ik keek op de keukenklok, om te zien of
ik tjjd had, om langer te big ven en daarna
raadpleegde ik mgn horloge. Ik zag toen,
dat de klok tien minuten vóór liep, waarna
ik haar geljjkzette en opwond.
Calton. «Hoe laat was het, toen gjj die
klok geljjk zette?*
Get. «Omstreeks acht nnr.c
Calton. «Is het mogeljjk, dat de klok
tusschen acht nur des avonds en twee nnr
des nachts, tien minuten voorliep?*
Get. «Neen, dat is onmogeljjk.*
Calton. «Is het ook mogeljjk, dat zjj een
weinig voorliep?*
Get. «Niet tnsschen achten en tweeën,
dat tjjdsverloop is te kort.*
Calton. «Hebt gjj uw tante dien avond
de pogingen om, met behoud der vriend-
8chnppeljjke betrekkingen met alle mogend
heden, arn Rnsland eene ijsvrije haven in
het verre Oosten te verschaffen, den afstand
in vruchtgebruik van het schiereiland Kwan-
tung met Port Arthur en de met Engeland
en Japan getroffen overeenstemming welke
het aan Rnsland mogeljjk maakt zjjne
krachten te wijden aan zgne vreedzame
ontwikkeling. Het stak besluit met den
wensch dat aan alle volken de weldaden
van een dunrzamen vrede mogen verzekerd
worden en met de hoop dat de Haagscbe
conferentie hechte grondslagen daarvoor zal
hebben opgeleverd.
Mag men hieruit afleiden dat Rnslands
troepenbewegingen in Centraal Azië niet
gericht zjjn tegen Engelands belangen in
Indië, uit tal van andere feiten big kt dai
deljjk dat het jjverig voortgaat, zjjn invloed
in het gansche Oosten uit te breiden.
De zoon van den Italiaanschen oud-
minister-president Crispi is door de recht
bank te Rome tot 4 jaar gevangenisstraf
veroordeeld wegens verduistering van de
diamanten zjjner minnares, gravin Elere,
in 1893, tjjdens zjjn vader aan het bewind
was. De veroordeelde heeft de wjjk genomen
naar Znid-Amerika.
De commissie uit den Beierschen Land
dag heeft zich verklaard voor invoering bjj
de wet van den achtunrs werkdag in de
mjjnen.
De onafhankelijke werkmanspartjj heeft
te Edenburg, onder voorzitterschap van
Hardie, een motie ten gunste van het sluiten
van den vrede aangenomen, welke aan de
leden der regeering en invloedrjjke Parle
mentsleden zal worden rondgezonden.
Ook in Canada is de bevolking niet zoo
geestdriftig voor den oorlog als de eerste
minister wil doen gelooven.
Van alle zjjden brengen de groote bladen
ons «veronderstellingen* omtrent een bit
teren strjjd die thans tnsschen de partgen
gevoerd wo dt; jniste berichten ontbreken
geheel en op wat hier en daar verteld wordt
mag men geen vertrouwen stellen wèl bljjkt
uit alles, dat de dagen voor beide zeer ernstig
zjjn, ja dat thans de beslissing voor goed
kan vallen.
gezien
Get. «Ja, ik wachtte tot zij thuiskwam.*
Calton. «Hebt gjj haar toen gezegd, dat
gjj de klok geljjk had gaz->t?«
Get. «Neen, dat deed ik niet, ik dacht
er niet meer aan.*
Calton. «Zjj wist dus niet beter of de
klok liep tien minuten voor.*
Get. «Ja, dat denk ik wel.*
Nadat Dendy verhoord was in kruisver
hoor, werd Felix Rolleston opgeroepen en
getuigde het volgende:
Ik ben een intiem vriend van den gevan
gene, heb hem vjjf of zes jaar gekend en
zag hem gedurende al dien tjjd nooit een
ring dragen. Hg zei meermalen, dat bjj daar
niet van hield en er nooit een dragen zon,
In kruisverhoor:
Openbaar Ministerie. «Gjj hebt das nooit
gezien, dat de gevangene een ring droeg
Get. «Neen, nooit.*
Openbaar Ministerie. «Hebt gjj nooit een
ring in zjjn bezit gezien?*
Get. «Neen, ik heb hem ringen voor
jonge dimes zien koopen, maar heb hem
nooit met een heerenring gezien.*
Openpaar Ministerie. «Ook geen zegel
ring
Get. «Zelfs geen zegelring.*
Daarna nam Sarah Rawlins in de bank
der getuigen plaats en verklaarde na den
eed te hebben afgelegd
Ik ken den gevangene. Ik gaf een brief
aan zjjn adres aan de Melbonrne-Clnb af
op Donderdagavond, 26 Jnli, kwart voor
twaalven. Ik wist niet, hoe hjj heette, en
ontmoette hem even voor éénen op den hoek
van de Rnssell- en Bourkestraat, waar de
vruuw lag te sterven, die om hem gezonden
had. Hjj ging naar binnen en bleef daar
Misschien weten wjj bjj 't afdrukken van
ons blad reeds meerthans moeten we ons
tevreden stellen met weer te geven, wat de
telegrammen melden.
Een telegram nit Pretoria zonder datam
toont aan, dat uit officieel® berichten bljjkt,
dat de Engelschen verleden Zondag bjj
Colesberg zjjn teruggeslagen met groote ver
liezen.
De verliezen der Boeren waren nog niet
bekend.
Zaterdagmiddag is er een ljjst verschenen,
die men algemeen als «eerste ljjst* be
schouwt. Zjj bevat 14 gesneuvelde en 26
gewonde officieren, 135 gesneuvelde en 244
gewonde manschappen.
Daartegenover staat de opgaaf der Boe-
renverliezen door generaal Boller, die slechts
twintig dooden en gewonden zou tellen. Dit
laatste is echter geen opgaaf welke vertrou
wen verdient, tenzjj ze door de Transvaal
sche regeering bevestigd wordt.
Een telegram bericht, dat Boller nog
altjjd de Tngela niet over is. Dat kan hem
nog moeite genoeg kosten. De rivier is ge
wassen en geen is er zoo gevaarljjk en ver
raderlijk als juist deze. Niet voor niet heet
zjj Tngela, wat in de taal van het land
«verschrikking* bednidt. Een enkel onweer
in de Draken bergen is voldoende om de
rivier in een paar minutejj evenveel meters
te laten stjjgen en inwoners van Natal ver
zekeren, dat men soms in een nacht een
was van 40 voet heeft gezien.
Dat is dus de eerste vijand, waartegeBT
Sir Radvers Boller te strjjden heeft en waar
schijnlijk zal hg, zoolang d9 Tngela ge
wassen is, deze met geen mogeljjkheid over
kunnen trekken.
Dat is een koud stortbad over het en
thousiasme van de Londenaars, die verrukt
waren over het weer voortrukken der En
gelschen. Het bericht maakte bepaald sen
satie, om de avondcouranten werd haast
gevochten en het ministerie van oorlog ver
heugde zich plotseling in veel grooter be
langstelling.
Engeland is niet geheel verblind, en
vooral onder de geesteljjken vindt men man
nen die den oorlog darren veroordeelen.
De kanHnnik Scott Holland heeft in een
zjjner laatste preeken in de Sint Paul's
kerk te Londen Engeland met den Assy-
rischen koning Nebacadnezar vergeleken,
ongeveer twintig minuten, waarna ik hem
terug bracht naar den hoek van de Bourke-
en Russ-dlstraat. Kort nadat ik terugkeerde,
speelde het kwart voor tweeën.
Openbaar Ministerie. «Zjjt gjj stellig
zeker, dat de gevangene dezelfde persoon is,
dien gjj dien nacht ontmoet heb
Get. «Volkomen zeker, zoo waar helpe
mjj God
Openbaar Ministerie. «Zjjt gjj hem enkele
minuten over ëénen tegengekomen?*
Get. «Ja, ongeveer vjjf minuten ik
hoorde juist de klok slaan, voor dat hg de
straat in kwam en toen ik hem alleen liet,
was het ongeveer vjjf minuten over half
twee, daar ik tien minuten noodig had, om
weer thnis te komen en dicht bjj huis hoorde
ik het kwart voor tweeën spelen.*
Openbaar Ministerie. «Hoe weet gjj, dat
het vjjf minuten over half twee was, toen
gjj alleen verder ging?*
Get. «Omdat ik de klok zagik
bracht hem naar den hoek van de Russell-
straat en kwam door de Bourkestraat terng,
dus kon ik de klok van bet postkantoor
daideljjk zien en toen ik de Swanstoustraat
insloeg, keek ik naar de klok van het stad-
hnis, die even laat stond.*
Openbaar Ministerie. «Hebt gjj den ge
vangene gedurende dien tjjd niet nit het
oog verloren?*
Get. «Neen, er was maar één deur in de
kamer, ik zat daar buiten, zoodat hjj bjj
zjjn vertrek bjj na over mg strnikelle.*
Pres. «Waart gjj in slaap gevallen?*
Get. «Ik heb geen oog dicht gedaan.*
Amsterdam, 14 Jan. 1900. J. L.
j( Wordt vervolgd.)