Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
M 1876.
Nieuw liclit
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 10 FEBR.
1900.
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
TRANSVAAL en ENGELAND.
hisT UND VAN ALTEN^
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
F anco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrjjdagavond
ingewacht.
Enkele jaren achtereen is de wereld op
geschrikt door de tg ding: de pest is uitge
broken. Zoo b.v. in 't vorige jaar te Lorenzo
Marquez, door den fenidigon oorlog thans
algemeen bekend, te Oporto in Portugal en
te Weenen. De beide laatste gevallen zp'n
ernstige waarschuwingen tot ons werelddeel:
wees op nw hoede. Te Opor'o is de ziekte
gebracht door een schip, uit Engelsch Indië
afkomstig. Toch was het niet rechtstreeks
nit Indië daar gearriveerd, maar had eerst
Londen aangedaan. Een raadsel bljjft het
hoe Londen verschoond bleef. Te Oporto
waren reeds drie der sjouwers, dia by de
ontlading werkzaam waren, gestorven, vóór
de medische faculteit met zekerheid kon
vaststellen, dat de ljjders aan pest bezweken
waren. Eu toen nu de regeering een cordon
om de stad l*gde en haar in staat van
quarantaine verklaarde, kwam de bevolking,
door vrees voor de ziekte half waanzinnig
geworden in opstand en hadden vooral de
geneeskundigen, die de pest geconstateerd
hadden, van het woedende gepeupel te lijden.
Tragischer zjjn de gevallen te Wtenen.
Eenige Oosten»ijksche doctoren, onder lei
ding van dr. Müller, hadden een reis ge
maakt naar Bombay, tot een wetenschap
pelijk onderzoek naar de pest. Ze brachten
een verzameling pestbacillen mede, kweekten
die aan en namen er proeven mee op ratten.
Toen die proeven een jaar voortgezet waren,
werd de man ziek, aan wien de oppassing
der dieren was toevertrouwd. Eerst na zyn
dood, drie dagen later, bemerkte dr. Müller
de kenteekenen der ziekte. Trots de uitge
breidste maatregelen tegen verspreiding wer
den nog drie zusters aangetast, van welke
één bezweek, en drie dagen na den dood
van den oppa?s°r bespeurde dr. Müller bjj
zichzelven de eerste kenteekenen. Hjj zon
derde zich geheel af en stierf: een slacht
offer van 't wetenschappelijk onderzoek. De
epidemie bleef tot deze gevallen beperkt.
Dank zjj 't onderzoek van dr. Müller en
zyn ambtgenooten en van Engelsche genees
kundigen, die de ziekte in Indië bestudeerden
is men thans zóóver de ziekte in haar ver
schillende vormen te kunnen herkennen.
Deze vormen verschillen naargelang de or-
Uit bet Engelsch.
»Bah«,
(42
zei Frettly blijkbaar ontstemd
van zjjn zitplaats opstaande. »Ik denk niet
aan geld ik heb genoeg voor u bei
den maar mjjn leven zal zonder Madg^
zoo treurig zjjn.*
»Kom dan by ons,* zei zyn dochter en
gaf hem een kus.
Brian herhaalde die nitnoodiging echter
niet, maar draaide geheel ontstemd aan zyn
snorren en keek, terwijl zyn gedachten
mylen ver waren afgedwaald, den tuin in.
»Wat zegt ge van dit plan, Fitzgerald?*
zei Frettly, die hem scherp aanzag.
»0, uitstekend, natuurlijk*, lnidde het
verstrooide antwoord.
«In dat geval,* vervolgde Frettly, »zal
ik u zeggen, wat ons te doen staat. Ik heb
een stoomjacht gekocht, dat tegen Januari
gereed zal zyn om zee te bouwen. Gij kunt
zoo spoedig, als gy wilt, met myn dochter
trouwen en uw huwelijksreisje naar Nieuw-
Zeeland maken. Wanneer gy daarna terug
komt en ik bljjf by mijn lan en gjj, tor-
telduiijes hebt er niets tegen, dan maken
wjj met elkaar een reis om de wereld*.
>0, hoe verrukkelijk,* riep Madge uit,
van vrengd in de handen klappende. »Ik
houdt zoo dol veel van de zee, wanneer
ik gezelschap heb, altjjd,* voegde zjj er by,
Brian met een guitigen glimlach aanziende.
biensgelaat was aanmerkelijk opgeklaard,
daar hjj een zeeman in zyn hart was en een
heerlijk reisje op de blauwe golven van den
oceaan, in gezelschap van Madge, hem een
granen, tot welke de pestbacil doordringt.
De meest voorkomende zyn de bnilenpest en
longpast. De builen vertoonen zich aan de
lies, achter de kaken, in 't algemeen daar
waar een zenuwknoop gevonden wordt. Hnn
ontstaan gaat vergezeld van hevige koortsen
en spoedige afneming der krachten. Binnpn
enkele dagen treedt de dood in. Bij lyders,
die de ziekte doorstaan, gaan de builen ette
ren en verdwijnen daarna. By de longpest
vertoonen zich geen builen, maar is alleen
de long aangetast, de koorts verheft zich,
de zieke jjlt, brengt bloedige sljjmen op en
de kans op genezing is één op tienby de
andere één op drie.
Nog een andere vorm is de zwarte pest,
d. i. de pest, die in vorige eeuwen zulke
groote verwoestingen aanrichtte. Ze ontleent
haar naam aan roode vlekken op de huid,
die spoedig zwart worden.
Opmerkeljjk is het dat men in vroeger
eeuwen vermoed heeft, wat eerst in de laatste
jaren, door 't bezigen van krachtiger en
fijne instrumenten zekerheid is geworden.
In de 17de eeuw heeft een kath. geesteljjke,
pater Kircher, verkondigd dat de pest zich
uitbreidde door een levende parasiet, die hy
trachtte op te sporen. Een eeuw later schreef
een geneesheer te Lyon haar toe aan kleine
wormen, die in grootte tot een mjjt staan
als deze tot een olifant.
Het instituut Pasteur vaardigde in 1894
dr. Yersin naar Hongkong om de ontwik
keling der ziekte te bestndeeren. Het gelukte
dazen geleerde de bacil te vinden, waaruit
ze ontstaat. Op muizen en ratten heeft deze
bacil hevige uitwerking. De Cbineezen weten
dat: een groote sterfte onder deze dieren is
hun een voorbode van de nadering der pest.
Met deze bacil heeft men paarden inge
spoten, gelijk men dat doet met den diph-
teriebacil. Het instituut Pasteur bezit tegen
woordig een stal ingeënte paarden, ongevoelig
voor de ziekte. In tijd van nood kunnen
met het bloed dezer dieren de lyders worden
ingespoten. Proeven met zulk bloed, serum
geheeten, zyn tijdens een epidemie genomen
te Hongkong en te Arnoy. Het sterftecijfer
daalde van 90 tot 7 percent. Minder ge
lukkig was men in 1897 te Bombay tegen
de longenpsst. Thans wordt in Eag. Indie
gevaccineerd, zooals dat tegen de pokken
geschied op de armen en de geneesheer n
bjjna onbereikbaar genot toescheen.
»En welken naam draagt h8t jacht?*
vroeg hjj vol belangstelling.
Welken naam!* herhaalde mijnheer
Frettly. >0, een dwazen naam, dien ik dan
ook zal veranderen. Het heet »De Rosanna.*
Rosanna
Brian en zijn braid waren hierover al
even verbaasdde eerste zag den ouden man
nieuwsgieriaan, zich verwonderende over
de overeenkomst tusschen den naam van het
jacht en dien van de vrouw, die iu ééa der
achterbuurten van Melbourne was gestor ran.
Mijnheer Frettly verschoot een weinig
van kleur, toen hg zag met welk een vra
gende uitdrukking da oogen van Brian op
hem gevestigd waren en stond met een ge
dwongen lachje op.
»Gy zyt een paar gelieven die leeft van
rozengeur en maneschyn,* zei hy vroolyk,
elk by een arm nemende en hen in huis
leidende, »maar gy vergeet, dat het diiaei
spoedig gereed zal zijn.*
XXII.
Een diner in een Engelschen familiekring
is meestal uiWst vervelender heerscht
daar een strjjf heid, die zich aan elk der
gasten mededeelt, welke dan ook met een
heiligen ernst eten en drinken, als vervulden
zij den plechtigsten eeredienst. Er zyn ech
ter ook menschen, helaas weinig in getal,
die bjjzonder de knnsfc verstaan om goede
diners te geven, waarbij al hetgeen wordt
voorgediend goed is, zoowel voor het li
chaam als voor den geest.
Mark Frettly behoorde tot deze weini
gen hy bezat de bjjzondere eigenschap, om
een kring van vriendea rondom zich te
vereenigen, die voor elkaar geschiet waren
en die by elkaar pasten. Hy had een uit
stekenden kok en een goed gevulden wjjn-
zijn zeer tevreden over de uitkomsten. De
inenting schjjnt een voorbehoedmiddel van
hooge waarde.
De pest verbreidt zich door middel van
insecten, ratten en mmzen. De vochten uit
besmette lichamen worden in de lucht op
genomen, door den wind heengevoerd; ze
dringen elders in de luchtwegen en een der
gevaarlijkste besmettiugen is geschied. De
bacil, in de lucht opgenomen, verliest in de
zon spoedig zyn krachtkan echter in ons
klimaat tot 30 dagen in leven bljjven. Al
wat dus met den ljjder in aanraking ge
weest is, dient vernietigd te worden.
Ook insecten zijn in staat de pest te ver
spreiden. Met name da vlooien doen dat
zeor zeker, gelijk door dr. Simons is aange
toond. In gezonden toestand kan de huid
des menschen met de bacil zonder gevaar
in aanraking komen, vrees voor besmetting
bestaat alleen wanneer ze gewond is of door
insecten gewond wordt. Zindelijkheid, een
deugd dia in het Oosten nogal verwaarloosd
wordt, is dm een groote hulp inden strjjd
teg;m da pest.
Verder zyn ratten en muizen verspreiders
der ziekte. Zij brengen de bacil niet recht
streeks over op het menscheljjk lichaam,
maar de ljjken der bjj gntalen stervende
ratten tijdens een pestepidemie verpesten de
lucht en maken den mensch ziek. De wjjze
waarop de ziekte zich onder de ratten ver
spreidt, is dezelfde als waaronder ze van
den eenen mensch op den anderen overgaat,
door woekerinsecten nl. Daar aangetaste
ratten en muizen spoediger sterren dan
menschen, gaat de pest der ratten die der
menschen vooraf. Een of twee dagen voor
het uitbreken der epidemie vindt mew op
pleinen, in pakhuizen en dokken ov -ral doode
ratten. Te Canton werden voor het uit
breken in 1894 22000 doode ratten gevon
den, die buiten de stad begraven werden.
In het Oosten kent men deze aankondiging.
Ons land 4s in vroeger eeuwen vele malen
door de pest bezocht. Iu 1636 stierven er
alleen te Dordrecht meer dan 3500 inwoners
aan. Sedert de vorige eeuw echter bleef
Nederland verschoond van deze verschrik
kelijke ziekte. Daar echter de middelen van
vervoer meer dan verdubbeld zjj a tusschen
Europa en 't Oosten, is het gevaar voor
overbrenging veel grooter dan vroeger. Ge-
kelder, zoodat Brian ondanks zyn verdriete
lijkheden, bljj was, de uitnoodiging aange
nomen te hebben. De schitterende glans van
het zilver en kristal, de bloemengeur, dit
alles gehuld in een zachtrooden gloed, die
van de ballons afstraalde, welke het gaslicht
temperden, kon niet anders dan een aange
name gewaarworling by hem opwekken.
Aan de eene zjjde van de eetkamer kon
men door openslaande ramen op d» veranda
komen, vanwaar het heldere groen en d-)
bloemen met haar schitterende kleurscha-
keeringen, eenigszins getemperd door het
zachte schemerlicht, zichtbaar waren.
Brian had zich zoo presentabel mogelyk
gemaakt, om in zjj a ry kostuum aan een
diner te verschjjnen en zat naast Madg-f
genoegljjk zjja glaasje wyn te drinken,
geheel oor voor de vroolijke gesprekken,
die gevoerd werden. Felix Rolleston ver
keerde in- een opgewekte stemming, daar
mevrouw Rolieston aau het ander einde
der tafel geplaatst en door een milieu, rjjk
van bloemen en vruchten voorzien, aan zjju
oog onttrokken was.
Julie Featherweight zat naast mjjnheer
Frettly en snaterde zoo zonder ophouden
tegen dezen, dat hjj wenschte, dat zy met
stomheid geslagen zou worden. Dr. Chinston
en Paterson zat^n aan de andere zgde der
tafel en de oude kolonist, Valpy geheeteD,
had de eereplaats aan de rechterhand van
mynheer Frettly. Het gesprek liep natuur
lijk over het altyd nieuwe en onderhouden
de onderwerp, de politiek, hebt gjj u nooit
met de politiek bezig gehouden, mynheer
Frettly, vroeg Rolleston.
»Wie? ik? Neen!* zei de gastheer zich
uit zyn somberen geduehtengang losruk
kende. «Ik geloof dat myn vaderlandsliefde
niet sterk genoeg is; ook stonden myn ba
zigheden het niet toe*.
Inkkig staat daar tegenover onze meerdere
kennis dar ziekte en de gunstige resultaten
door inenting reeds verkregen.
Buitenland.
Het amendement-Fitzmaurice, bedoelende
afkeuring van Chamberlain's politiek, is
in het Lagerhais verworpen. Yoor niemand
zal deze uitslag eenige verrassing zijn, na
hetgeen daar reeds werd gesproken. Het
brandpunt der belangstelling was trouwens
niet hier, doch in hetgeen Chamberlain zou
zeggen, en het moet erkend worden, hjj
heeft de menigte, en vooral zyn imparia-
lis'ische vrienden, niet teleurgesteld. Welk
een vermetel spelIn zjjn geheele rede be
kent hij niets, hjj discussieert geen oogen-
blik met zjjn tegenstanders; hjj is het niet,
die zich vergist heeft, het is niet z ij n schuld,
dat er in de organisatie van dezen oorlog
fouten zijn gemaakt; hjj weet niets af van
de vernederende slagen, die het Engelsch#
leger getroffen hebben. Niets van dat alles
herinnert hjj zich. Slechts één diög weet hy
Engeland zal winnen (Levendige ontroering
bjj zjjn vriendenHet zal de Boeren on
derwerpen 1 (Nog levendiger ontroering),
het zal de hegonomie in geheel Zuid-Afrika
aan zich trekken. (Men omhelst elkander
op de banken der ministerieelen.)
Dit is het stramien, waarop hjj voortbor
duurt. 't Valt niet te ontkennen, 't is zeer
handig. Chamberlain kent de menschen en
hun zwakheden; hjj kent de overmacht van
een sterken wil op de menigte. Hjj stelt
zich in positie zonder één blik achter zich
te werpen, met een vertrouwen en een over
moed die eerbied zouden kannen afdwingen
als zjj een betere zaak golden, en met een
absoluut negeeren van de gevaren die hjj
loopt.
Het merkwaardigste in zjjn rede is wel
dit, dat hy openljjk bekent, dat de Engel
sche regeering reeds lang het voornemen
had, met de Zuid-Afrikaansche politiek van
Gladstone te br ken, dat zjj reeds geruimen
tijd de suprematie in Zuid-Afrika op het
oog had, en met het synisme, dat een ken
merk van zija persoonljjkheid is, verklaart
hjj rondweg dat alle onderhandelingen met
de Boeren, dat alle incidenten, die zich in
»En nu?«
>Nu,« vervolgde mjjnheer Frettly naar
zjjn dochter ziende, »nu ga ik raiz9n«.
>Daar haalt nu niets bjj*, zei Patersoa,
gretig. »Nooit wordt men moe, al de vreem
de dingen te zien, die in de wereld te koop
zjjn*.
»Ik heb in vroeger dagen genoeg vreemds
in Melbourne gezien*, zei de oude kolonist
met een schalksche uitdrukking in zyn
oo eren.
>0*, zei Jnlia, baar ooren met beide
handen bedekkende, vertel daar maar niets
van, dat zjjn zeker ondeugende stukjes*.
»We waren toen geen heiligen*, zei de
onde Valpy, met het gegrinnik van een
ouden heer.
>Eu ia dat opzicht zyn wjj niet erg ver
anderd,* merkte Frettly droogjes op.
»Gjj praat nu over uw schouwburgen*,
ging Valpy voort op de praatzieke manier
van bejaarle luidjas, >maar gjj hebt nu
zoo'n danseres niet als Rosanna*.
Brian keek verschrikt op bjj het hooren
van dien naam, en hjj voelde Madge's koude
hand op de zjjne.
»Wie was die Rosanna?* vroeg Felix,
nieuwsgierig opkjjkende.
>Een danseres en een actrice in vaude
villes*, antwoordde Valpy met een leven
dige beweging zyn oude hoofd schuddende.
>Een eerste beauté, wjj waren alle even
gek op haar wat 'n haar en
wat 'n oogenGjj herinnert het u wel, niet
Fret ly?«
>Ja«, antwoordde de gastheer op bjjzon-
der afgemeten toon. Daar het gesprek een
wendi g nam, die aan den dessertstjjl deed
denkeD, stond Madge op en de dames volg
den haar voorbeeld.
Brian bleef zitten, terwjjl hjj naar een
reden zocht, waarom Frettly zoo van kleur
den loop der laatste jaren hebben voorge
daan, niets anders waren dan middelen, om
öf tot de» oorlog óf tot de onderwerping
der Boeren te geraken. Men vermoedde dit
reeds, doch de bek ntenis nit den mond van
hem, die alles in het werk heeft gesteld om
het imperialisme te doen zegevieren, is er
nFts minder om.
Chamberlain vergeet echter ééi ding. Door
den oorlog voor te stellen als e9n strjjd,
waaraan niet te ontkomen was, een strjjd,
die Engeland beginnen moest ter wille van
zijn koloniaal bezit in Zuid-Afrika, snijdt
hjj het verwijt van zyn tegenstanders, dat
de oorlog slechts een operatie is van enkele
gewetenlooze financiers, wel is waar af, doch
tegelykertjjd dat hij dezen oorlog erkent,
als een noodzakelijken, spreekt hjj zyn eigen
vonnis uit, want nooit is een oorlog be
gonnen, waarbjj de voorbarei ling zoo treurig,
de genomen maatregelen zoo lichtzinnig, de
administratieve en militaire organisatie zoo
onbekwaam zyn gebleken als hier.
In het Lagerhuis zegt Wyndham, dat er
besloten is nog 17 bataljons van de militie
uit te zenden. Ook zyn er nog 3000 man
van de Yeomanry gelicht en zullen naar de
Kaap gezonden worden. Het algemeen totaal
van de Britsche krjjgsmacht ia Zuid-Afrika
wordt daardoor gebracht op 194.009 man.
De correspondent vau de «Indépendance
Beige* te New-York verneemt uit goede
bron, dat het Engelsche gouvernement te
Bridgeport, in Connecticut 70 a 80 snel-
vuurkanonneu heeft besteld van verschillen 1
kaliber. Ieder stuk zal geleverd moeten wor
den met 350 projectielen.
Men vraagt zich te New-York af, of de
Amerikaansche regeering haar toestemming
heeft kunnen geven voor deze levering, dis
in strjjd is met de neutraliteit van Noord-
Amerika.
Uit Fiume wordt geseind dat daar tegen
11 Februari 500 paarden worden verwacht,
die onmiddelljjk verschaept moeten worden
naar Zuid-Afrika. De stoomboot, voor het
transport bestemd, ligt reeds in de haren.
De paarden werden door Eagalsche officieren
aangekocht, die eveneens het toezicht over
le inscheping zullen houden. Er worden
nieuwe groote aankoopen verwacht.
Volgens de »Figaro« heeft de te Parjjs
veranderd was by het hooren van dien naam
hjj vooronderstelde, dat de millionair zich
byzonder met de actrice had beziggehoaden
en nu liever niet herinnerd werd aan die
jeugdige onbezonnenhedentrouwens
wien zou dat aangenaam zijn.
»Zjj was zoo licht als eeu fee,* zei Valpy
ondeugend lachend.
»En wat is er van haar geworden?*
vroeg Brian eensklaps.
Mark Frettly zag snel op by 't hooren
van die vraag.
»Zjj ging in 1858 naar Engeland*, zei
de oude heer. »Ik weet niet zeker of het
in Juli of in Augustus was, maar het was
in 1858.*
»Excu3eer me, Valpy, maar ik vind, dat
die herinneringen aan een balletdanseres
weinig amusant zjjn,* zei_ Frettly kortaf,
zich nogmaals inschenkende. »Liat dat
onderwerp nu maar rusten.
Wanneer een gastheer een dergeljjk ver
zoek doet, is bet moeilyk daaraan geen
gevolg te geven, doch Brian voelde byzonder
veel zin het gesprek te vervolgen. Uit be
leefdheid was hjj echter genoodzaakt verder
geen enkele opmerking te maken en stelde
hjj zich tevreden met het vooruitzicht, na
afloop van het diuer deu ouden Valpy nog
eens naar de balletdanseres te vragen, die
bjj Mark Frettly zulke heftige aandoenin
gen opwekte. Maar tot zjju teleurstelling
nam Frettly, toen de heerea naar het salon
gingen, den ouden kolonist mede naar zjjn
kamer, alwaar hy den ganschen avond met
hem over den ouden tjjd praatte.
Fitzgerald trof Madge in het salon aan,
waar zy een der »Lieder ohne Worte* vau
Mendel8Sohu speelde.
MEUWSMiAB
ManWMBWMKUMHilll HiM »«WMHPimMWBerniHH M
IIIII III IIIIIIIIIBBMéBMWgCTMB—UKMMWWBCKBBWJWWJi ■IIUJIgBIIIKSBagB»*-
Wordt vervolgd.)