Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
N a winter.
M 1882.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 3 MAART.
1900.
land van altera
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
TRANSVAAL en ENGELAND.
yooe
Dit blad verschgnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprga: per 3 maanden f l.OO.
F.anco per post zonder prjjsverkooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Adyertentiën yan 16 regels SO et. Elke re^el
meer 7*/t ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Adyertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Een nazomer laat men zich gaarne wel
gevallen, bjjwjjze yan overschot van bereids
ontvangen weldaden of als schadeloosstelling
voor regenachtige hondsdagen. Daarentegen
komt een nawinter ons altjjd te onpas, onver
schillig of een buiïge Maart in de bevroren
voetstappen van Januari en Februari treedt,
of dat voorbarige lenteluchtjes door den jjzi-
gen oostenwind weggeblazen worden.
Waarheen men ziet en het oor richt,
overal schrik en weegeklaag. Spaarzame huis
vrouwen hadden een waarschijnlijkheidsreke
ning gemaakt ten gunste van den brand-
stoffenvoorraad en zie met één slag ver
nietigt de nawinter hare verwachtingen de
vraatznehtige kachel verslindt de gespaards
centen en tegelijk het zoo hoog noodige
nienwe kleed. De pelshandelaar daarentegen
stoft de vellen van tamme en wilde dieren
nog eens af, waarnaar onverwacht navraag
is in een tjjd, waarin anders de kleei maker
zijn zomerstofjes ontbiedt. Stond men vóór
Kerstmis, men zou zich in de handen wrjj-
ven op den weg naar Paschen echter schjjnt
ons een nawinter als spot en hoon toe.
Tegen den avond fladderen verspreide
sneeuwvlokken van den hemel, door de kin
deren met gejuich begroet als nakomers
van het groote winterreisgezelschap. Ernstig
zal 't wel niet worden zoo iets als komedie-
sneeuw, niet eens goed genoeg om er natte
voeten in te halen. Men gaat gerust slapen,
droomende van de komende lente, met haar
zegeningen van viooltjes en appelbloesem.
Welk een ontwaken, den anderen morgen
Wit de daken, wit de tuin, wit de straat;
een muur van sneeuw op een muur vaD
steen, alle takken en twjjgen met de winter-
gift overtogen. De nawinter heeft alles be
hoorlek toegedekt, als om het te vrjj waren
voor den levenswekkenden adem van 't na
derende voorjaar.
Nu is 't feest voor de werkeloozen. Ga
naar de stad en zie ze met honderdtallen
uittrekken, gewapend met schoppen en kar
ren, veegmachines en sneeuwploegen. Onge
wone bedrijvigheid aan de tramstations.
Langs alle lijnen bewegen zich wagens, dub
bel werk verrichtende; de rails schoonve-
H
Uit het Engelsch.
(48
»Voor het oogenblik niet.*
«Dat zegt dan niet veel,* merkte Calton
minachtend op.
>De zwakste bewijzen kannen dikwerf
ren keten vormen om iemand te hangen,*
luidde de spreuk, waarmede Kilsip ant
woordde.
«De getuigenis van Moreland was toch
zeer duideljjk,* zei Calton, terwjjl hjj opstond
en het vertrek op en neer liep. «Hjj ont
moette Wbyte; zjj bedronken zichWbyte
verliet het café en kort daarna volgde
Moreland hem met de jas, die door Whyte
achtergelaten en hem later door iemand
onlnomen werd.*
«Zoo hebben ze dat gedaan,* viel Kilsip
hier haastig in.
«Dat beweert Moreland ten minste,* z*i
Calton, eensklaps stilstaande. »Ik begrjjp
je wel, js denkt dat Moreland niet zoo dron
ken was als hg beweert geweest te zjjn en
na Wbyte op straat gevolgd te hebben, diens
jas aantrok en met hem in het rjjtuig ging.*
>Dat veronderstel ik.<
»Het is vernuftig genoeg,* zei de man
der wet, «maar waarom zou Moreland Whyte
vermoord hebben?*
«Ja dat is voor mg nog een geheim,
hetwelk ik echter spoedig hoop op te lossen.*
»Weet je, waar Moreland zich thans op
houdt?*
«Hjj is buffethonder in het Kangeroo
hotel.*
«buffethouder,* herhaalde Calton, «en bjj
kwam met een aardig fortuintje uit. Kom,
gende en een regen van pekel over den weg
strooiende. Ondertusschen heeft de zon de
overwinning behaald op den nevel en helpt
een handje en in een oogenblik wordt da
sneeuw omgezet in een natte brjj, waarin
't voor de jeugd een Inst is rond te plassen,
maar die een arm menseh een verontrustend
oog op zijn schoeisel doet slaan.
En de arme vogeltjes 1 Ook zij hadden
reeds gedroomd van jonge bladknoppen en
nieuwgeboren inseeten, van 't huwelijksfeest
in een zonnig nest en ziedaar, nu is 't noodig
dat de dierenvrienden hun winterbede nog
eens herhalen en de arme dieren nogmaals
in de barmhartigheid der menschen aanbe
velen.
En hun arme mederaenschen't Is een
feit dat er in deze winternadagen een klasse
van b ij veren hongert, zonder hoop op spoe
dige verandering. Worden da werkeloozen
tegen 't voorjaar weer opgsnomen in de
scharen der arbeiders, voor de werklieden in
het diamantvak bestaat daarop geen het
minste vooruitzicht. De oorlog in Afrika heeft
den handel in edelgesteente doen ophouden.
Er is geen navraag naar bewerkt goed, noch
aanbod van ruw. Wel is deze nood bjjna
geheel beperkt tot de hoofdstad, maar 't is
een bljjk van de solidariteit onder 't Neder-
landsche volk, dat men alom een hand uit
steekt dezen nood te helpen dragen. Wan
neer elders nood dreigt, laat Amsterdam zich
op zjjn beurt ook niet onbetuigd. Het is
algemeen bekend dat de diamantwerkers
schatten van geld verdiend hebben en roe
keloos er mee omsprongen ook dat velen
van hen tot de socialisten behooren. Dit zou
van invloed kunnen zjj a op de offervaardig
heid van de ingezetenen. Maar men wete,
dat die ruime verdiensten allang hebben op
gehouden en daarmee het roekeloos uitgeven
van geld. En dan socialisten moeten toch
ook eten, niet waar Bovendien, die diamant
werkers hebben zich in de moeiljjke dagen
van dezen winter bewonderenswaardig ge
dragen. Ze hebben er zich grootendeels met
eigen opgespaard geld doorgeslagen, zoo goed
ze konden en zonder klaagtonen honger ge
leden. Dat er gepoft is op hoop van ken
tering behoeven we niet te zeggen.
Al is die hoop klein, ze bestaat toch. Zoo
zeker als uit dezen nawinter de Lente zege
loop rond, kerel, dat bewjjst reeds genoeg,
dat hg geen reden had, om Wbyte te ver
moorden Moreland had een goed leventje
hg Wbyte, waarom zou hg dus het gouden
kalf geslacht hebben en dan in een buffet
gaan staan, bah, het denkbeeld is dolzinnig.*
Nu u kunt gelgk hebben,* zei Kilsip
een weinig ontstemd, en als Gorby zich
vergist, beweer ik niet onfeilbaar te zjjn.
Maar ia elk geval droeg Moreland, toen ik
hem zag, een zilveren ring aan den wjjs-
vinger van zjjn rechterhand.*
«Goed, maar zilver is geen diamant.*
«Neen, doch men kan hieruit opmaken,
dat hg gewoon was aan dien vinger een
ring te dragen. Na dit opgemerkt ts hebben,
deed ik een onderzoek op zijn kamers, ter
wjjl hg afwezig was en vond
«Niets bjjzonders.*
Kilsip schudde ontkennend het hoofd, bjj
wjjze van instemming.
«En zoodoende is uw kaartenhuis ineen-
gevallen,* z-i Calton vrooljjk. «Uw voor
onderstelling is dwaas. Moreland pleegde den
moord evenmin als ik. Hg was dien avond
te dronken, om iets uit te richten.*
«Hm, dat zei hg ten minste.*
«Weina, iemand belastert zich toch maar
nist zonder reien.*
»Hg deed dit, om een grooter gevaar af
te wenden,* antwoordde Kilsip kalm. «Ik
ben verzekerd, dat Moreland dien avond
niet dronken was. Hg zei dit slechts, om
verdere vragen te voorkomen. Reken er op,
dat bjj er meer van weet, dsn hjj losliet.*
«En hoe zjjt gjj dan van plan dat zaakje
aan te pakken?*
«Ik begin met naar de jas te zoeken.*
«Gjj gelooft dus, dat hg die verdonkere
maand heeft?*
«Daar ben ik zeker van. Ziehier mjjn
uitgangspunt. Toen Moreland in de Powlet-
straat het rjjtuig verliet...*
vierend te voorschijn treden zal, zoo zeker
zal de vraag naar edelgesteente weer opleven,
als maar esrst de god des oorlogs tevreden
gesteld is. Na den winter de zomer, na den
oorlog de vredeIntnsschea zg 't lot van
hen, die daarop hongerend wachten, in de
deelnememing van alle welgestelden aan
bevolen.
<3—O——g—WBWC————BPMBfc
üuitexilanci.
Boeren-Hoofdkwartier bjj Lady-
smith, 24 Febr. Gewonden brengen van
de Tugela het bericht dat daar hevig ge
vochten is tot gisterenavond laat. De En-
gelschen trachtten viermaal de stelling van
het Krugersdorp-commando te nemen, maar
werden telkens met verschrikkelijk verlies
teruggedreven. Ooggetuigen verklaren dat
de Engelschen ontzettend geteisterd werden.
Zjj werden neergeschoten tot op zestig meter
van de stelling der burgers, en letterlijk
weggemaaid. De Engelschen hadden 30 stuk
ken geschut naar deze zjjde van de rivier
gebracht, maar zoo dicht bjj onze stellingen
dat zg er ons niet veel kwaad mede konden
doen. Tot dusver zjjn aan onze zjjde 9 man
gesneuveld en 14 gewond. De burgers voch
ten dapperwjj hopen op een goeden uit
slag. Gisteren werden de Boeren aan de
Kliprivier beschoten uit de stelling der be
legerden op den Piatrand, maar zonder ver
liezen te ljjden. Vanmorgen was alles rustig.
Boeren-Hoofdkwartier bjj Lady
smit h, 26 Febr. De belegerden doen 's nachts
telkens uitvallen om op verschillende punten
de sterkte der belegeraars te beproeven. In
den vorigen nacht gingen drie ruiters de
stad uit, den weg naar het westen op, maar
zjj werden door de burgers zoo warm ont
vangen dat zg haastig teruggingen daarop
werd in een andere richting een poging
gedaan, met het gevolg dat Ladysmith bgna
een uur omringd was ^oor h8t opvlammen
van de Mauser's. Bjj Colenso begon men
ook met geweren en maxims te schieten
Aan de zjjde der burgers werden geen ver
liezen geleden.
Vanmorgen werd bjj Colenso weer nu en
dan geschoten met geweren en met geschut,
zonder eenig gevolg. Gisteren vroegen en
«Maar dat deed hjj niet,* viel Calton
toornig in de rede.
«Laat ons nu eens aannemen, dat hjj dat
deed,* antwoordde Kilsip altjjd even kalm.
«Ik zeg, dat hjj, na het rjjtuig verlaten te
h-bhen, de Powlettstraat in liep, links hield,
de Georgestraat insloeg en door de Fitzroy-
tuinen in de stad terugkeerde, waar hjj de
jas, die in het oog zon gevallen zjjn, weg
wierp of beter gez9gd, verstopte.*
«In een zwarten rok, die toch nog spoe
diger in het oog valt.*
«Hg was niet in een zwarten rok,* zei
Kilsip doodbedaard.
«Niet in een zwarten rok,* merkte Calton
op, zich beroepende op het verhoor bjj de
terechtzitting. «Dat is weer een gat in de
rekening. De moordenaar was in een zwarten
rok dat zei de koetsier.*
»J», omdat hjj mjjnheer Fitzgerald enkele
minuten vroeger, zoo gekleed had gezien en
in de meening verkeerde, dat hjj dezelfde
was, die met Whyte in het rjjtuig ging.*
«Nu, wat zou dat?*
«Als gjj u goed herinnert, had de tweede
heer zjjn jas dichtgeknoopt. Moreland droeg
een donkeren broek, dat vooronderstel ik
ten minste en met een dichtgeknoopte
jas kon de koetsier zich ook gemakkelgk
vergissen, daar hg geloofde, dat het mjjn-
heer Fitzgerald was.*
«Dat komt beter uit,* zei Calton in na
denken verzonken. «En wat denkt gjj na
te doen?*
«In de Fitzroyttiinen naar de jas zoeken.*
«Bah, dat is blind zoeken.*
«Misschien,* zei Kilsip, terwjjl hjj opstond
om te vertrekken.
«En wanneer zal ik je terug zien?* vroeg
Calton.
«O, van avond,* zei Kilsip bjj de dear
stilstaande, «ik heb n bgna vergeten te
zeggen, dat moeder Gootsnip u verlangt te
verkegen de Engelschen e°n wapenstilstand
om hun dooden te begraven. De gevechten
van Vrjjdag en Zaterdag waren zeer bloe
dig: de Inniskillings, Dnblins, Dosetshires
en Connaughts leden ontzettende verliezen.
L on d e n, 1 Maart. Het ministerie van
oorlog heeft van generaal Boller een tele
gram ontvangen uit het hoofdkwartier van
generaal Lyttelton, d.d. 1 Maart 9,5 v.m.,
meldende:
Lord Dnndonald is gisterenavend aan het
hoofd van Natalsche karabiniers en een
samengesteld regiment Ladyssnith binnenge
reden. Het land tnsschen mjj en Ladysmith
heet van vganden vrg te zgn. Ik ruk op
Nelthorpe aan.
Londen, 1 Maart. De avondbladen be
vatten het bericht dat de Engelsche cava
lerie Bloemfontein heeft bereikt, doch het
departement van oorlog heeft nog geen be
vestiging ontvangen.
Londen, 28 Febr. Een officieel telegram
van Roberts nit Paardeberg van heden luidt:
Cronjé is met zjjn familie gisteren, onder
geleide van generaal Pretyman en een mi
litair escorte, vertrokken, later gevolgd door
andere gevangenen onder een escorte. De
vronwen en kinderen zgn naar hun huizen
teruggezonden. Ik verneem, dat er onder
de Boeren groote ontevredenheid heerscht
over Crorijé's weigering van Robert's aan
bod om de gewonden, vrouwen en kinderen
een vrjjgeleide te geven.
Van deze laatsten big ren er 170 in het
hospitaal. Een groot getal hunner verkeeren
in een verschrikkeljjken toestand. Ik heb
gisteren het laager bezocht en ben getroffen
door de bekwaamheid «n de energie, waar
door de stelling bjjna onneembaar is ge
maakt voor een bestorming.
Londen, 28 Febr. De Kaffermarkt is
vandaag flauw gesloten wegens verschillende
geruchten. Volgens een ervan zonden 1500
Boeren van Cronjé op weg naar het station
Modderrivier ontkomen zgn aan hun be
wakers; een ander deprimeerend gerucht
wilde dat er een opstand was uitgebroken
onder de Matabilen in Rhodesië.
De dépêche van Lord Roberts, waarin
de overgave van Cronjé werd gemeld, is in
het Hoogerhnis door Lord Lansdowne en
zien.*
«Waarom? Wat is daar aan het handje?*
«Zjj ligt op sterven en wil u een geheim
toevertrouwen.*
«Rosanna Moore, bjj God,* zei Calton.
«Zg zal mjj iets van haar vertellen. Eindeljjk
zal ik er achter komenBest, ik zal
om acht uur gaan.*
«Zeer goed, mjjnheer.* En hierop sloop
de rechercheur weg.
«Het benieuwt me of die oude duivelin
alles weet,* zei Calton tot zichzelven, weder
plaats nemende. «Zjj zal wellicht iets van
het gesprek tnsschen Whyte en zgn maitresse
opgevangen hebben en dit nu bekend willen
maken. Wel, ik vrees dat ik dan alles zal
weten, voordat Fitzgerald het mg vertelt.*
XXVI.
Stipt volgens afspraak, was Kilsip om
acht uren op het kantoor van Calton, om
dezen door het doolhof van straten tot gids
te strekken en hjj trof den advocaat reeds
vol ongedald aan. Calton had zich nameljjk
in het hoofd gezet, dat Rosanna het spil
was, waarom het gansche geheim zich
draaide; telkens werd hjj dan ook in deze
versterkt. Stervende zou Rosanna Moore
wellicht iets aau moeder Gootsnip hebben
medegedeeld, waardoor de naam van den
moordenaar wellicht aan het licht zou komen,
ook had hg een sterke verdenking tegen
het oule wjjf, dat zjj zich met geld had
laten stoppen, om alles te verzwjjgen. Reeds
meermalen had Calton op het punt gestaan
haar het geheim af te persen, altgd als
zjj het kende het lot scheen hem nu in
de hand te spelen en er bestond meer kans,
dat een vrg willige bekentenis de volle waar
heid aan bet licht zou brengen, dan als
deze haar uit de keel werd gebaald. Dien
tengevolge was Calton, toen Kilsip verscheen,
in een bgzonder opgewonden stemming, die
in het Lagerhuis door Sir Wyndham voor
gelezen.
Het nieuws werd in de beide Kamers
met een donderend applaus begroet. In het
Lagerhuis riep de Iersche afgevaardigde
William Redmond, nadat de lezing geëin
digd was, «4000 Boeren door 40.000 En
gelschen gevangen genomen, welk een roem-
rjjke overwinning.* (Men lachte op alle
banken.)
De Londensche berichtgever van de «Man
chester Guardian* verneemt dat militaire
kringen niet veel gewicht hechten aan de
overwinning van Roberts, want de Boeren
hebben nog 50.000 man. Het gros van
Cronjé's artillerie is ontkomen, evenals het
gros van zgn verdere strgdmacht.
Rensburg, 28 Febr. Generaal Cle
ments is hedenmorgen Colesberg binnen
gerukt. De bevolking bereidde hem een
geestdriftige ontvangst. De Boeren zgn in
vollen aftocht. Een aantal aanzienlgke be
woners is gearresteerd.
Sterkspruit, 28 Febr. De Boeren
te Lady Grey erkennen, dat generaal Bra
bant met zgn bereden troepen Jamestown
weder in handen heeft. De Boeren verloren
50 man aan dooden en 123 man aan ge
wonden, terwjjl 300 man als vermist worden
aangegeven. Vele opstandelingen keeran
naar hun haardsteden terug.
Londen, 1 Maart. Volgens een tele
gram van Lord Roberts uit Paardeberg,
dd. 28 Febr., meldt generaal Clements, dat
hjj op het bericht dat Colesberg ontruimd
was een strgdmacht uitzond om Colesberg-
junctie te bezetten; hjj reed Colesberg binnen,
waar hjj met geestdrift begroet werd. Hjj
maakte zich van een hoeveelheid munitie
meester en nam verscheiden opstandelingen
in hechtenis. Daarna keerde hjj naar Rens
burg terug.
Londen, 1 Maart. De avondbladen
bevatten een telegram uit Kaapstad, dd.
28 Februari, meldendeDe Boeren hebben
Zaterdag een beftigen aanval op Mafeking
gedaan. Op alle punten werden zjj terug
geslagen. Zondag vielen zjj opnieuw aan,
maar werden andermaal afgeslagen, waarbjj
zjj 40 dooden en gewonden hadden. De
Engelschen verloren 2 dooden en 8 ge
wonden.
hjj echter onder schjjnbare kalmte trachtte
te verbergen.
«We moeten maar dadeljjk op weg gaan,*
zei hjj tot Kilsip, een sigaar opstekende.
Dat onwe wjjf kan er elk oogenblik ait zjjn.«
«Dat is niet onmogeljjk,* luidde Kilsip's
twjjfelend antwoord, «maar het zou mjj
niets verwonderen als zjj weer opknapte.
Het levea is in sommige van die oude
vrouwen vastgeroest.*
«Wel mogeljjk,* antwoordde Calton, de
helder verlichte straat inslaande, «ze ziet er
nog al roestig uit, maar vertel mg eens, wat
scheelt ze? den ouwen dag?*
«Ook al, maar ook wel de drank, denk
ik, antwoordde Kilsip. «Daarbjj is haar
woning niet zeer gezond en dan zal haar
losbandige levenswjjze nu haar invloed doen
gelden.»
«Het zal toch niet iets besmettelijks zjja,«
zei de advocaat, huiverend de druk bezochte
Bourktstraat ingaande.
«Dat weet ik niet mjjnheer, daar ik geen
dokter ben, antwoordde de rechercheur
botweg.
»Oh,< zei Calton met schrik.
«Het zal wel terecht komen, mjjnheer,*
zei Kilsip op geruststellenden toon. «Ik hen
daar ontelbare malen geweest, en nog vol
maakt gezond.*
«Dat kan nn wel,* antwoordde Calton,
«maar ik kan er één keer heengaan en iets
krjjgen, wat het dan ook moge zjjn.*
«Geloof me, mjjnheer, het is niets dan de
oude dag en de gevolgen van het drinken
«Heeft zg een dokter?*
«Zg wil er geen hebben en kiest h ar
eigen geneesmiddelen.*
«Jenever, zeker, Hm! Dat is lekker r
dan de meeste medicgnen.c
Wordt vervolgd