Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Brieven uit Amsterdam.
M 1893.
FEUILLETON.
n
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 11 APRIL.
1900.
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
TRANSVAAL en ENGELAND.
LAND VAN ALTENA
▼OOB
Dit blad versch^nt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën ran 16 regels SO et. Elke regel
meer T1/, et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
't Is vermakelijk zooveel leden der Tweede
Kamer gedoodverfd worden als de wet op
den Leerplicht er door geholpen te hebben.
Natuurlijk ook Sebimmelpenninek, die door
een val van 't paard de wet heeft helpen
rsdden. De »Amst. Ct.« vermelde dat het
paard Leerplicht van den heer Sch. door
Carré is aangekocht, die het dresseeren zal
en de Kamerleden bjj da eerste vertooning
zal inviteeren. Verder de voorzitter, omdat
die 't laatst stemt, en in een Zeeuwsch blad
heb ik de eer zien toewjjzen aan den ouden
heer Van Kerkwjjk, die hoewel ziekelijk,
toch is gaan stemmen.
Doch wie 't na gedaan heeft, dat doet
er niet toe, we krijgen nu de wet, ontdaan
van alle scherpe, aanstoot gevende bepalin
gen en nu kan »lieb Vaterland ruhig sein.*
Met een Amsterdamsch onderwijzer spre
kende over een en ander, zei hg mg 't
volgende
Om 't schoolverzuim tegen te gaan, mag
een wet buiten de stad teu goede werken,
in de stad is ze niet noodig, ja zal ze waar
schijnlijk meer kwaad dan goed stiehten.
Laten we eens als voorbeeld nemen mijn
klasse, tellende 49 kinderen. Hiervan is één
om hoofdzeer (een ziekte, die tegenwoordig
zeer zelden voorkomt) reeds een maand thuis
van de anderen kan ik rekenen dat gemid
deld eiken dag 3 verzuimen, om meer of
minder ernstige redenen van huishoudeljjken
aardmoeder met kleine zus naar den dokter,
of 't kind zelf daarheen. De mindere man,
die een stadsboek je heeft, of in een »bus«
is, loopt om een haverklap naar desa dokter.
Een van de jongens die dikwijls verzuimt,
zie ik soms in geen dagen. Hg slentert dan
op straat. Soms brengt een gedrukte waar
schuwing aan de ouders hem weer school,
helpt die niet, dan ga ik er zelf wel op uit
en zoek de moeder op. Een beetje drukte,
een beetje groote mond wil dan wel weer
eens helpen. De bedreiging: van school
sturen, maakt in den regel nog al indruk.
Indien echter de wet op den leerplicht wordt
ingevoerd zjjn deze zedelijke middelen vol
komen waardeloos geworden. De wet geeft
den ouders recht op zóóveel dagen school
verzuim per jaar en we loopen groot ge
vaar als we later aan 't opsporen gaan, dat
een onbeschofte papa ons toevoegt: »mjjn
jongen is nog maar zes schooltijden weg
gebleven dit kwartaal en hg heeft recht op
meer dan driemaal zooveel, ja hebt dus niets
te zeggen In den regel is de mindere man
niet erg thuis in de wet, maar men kau er
op aan dat bjj de daarop betrekking heb
bende bepaling spoedig kennen zal. Veel
Uit het Engelsch.
(59
XXXI.
Wanneer iemand Madge Frettly voorspeld
zou heb' ^n, dat zij den volgenden dag op
het ziekhel zou uitgestrekt, liggen, en ge
heel onbewust zjjn van hetgeen om haar
plaats vond, zou zjj dezen ongein ksprofeet
zeker hebben uitgelachentoch was dit
thans het geval. Sal zat bjj haar legerstede,
verzorgde haar en luisterde zoowel gedu
rende den zonnigen dag, als in de stilte
van den nacht naar de woeste, onsamen
hangende woorden, die zjj uitte. Gedurig
riep zjj baar vader, om zich te redden, sprak
tot Brian, zong fragmenten van liedjes, of
brak in luid snikken uit over haar gestor
vene moeder, zoodat het pjjnljjk was haar
aan te hooren. Buiten Sal werd niemand
in het vertrek toegelaten en zelfs wanneer
dr. Chinston, hoezeer ook aan dergelgke
toestanden gewoon, haar aanhoorde, schrikte
hij voor haar terug.
>Er is bloed aan nwe handen, riep
Madge, met loshangend haar, dat haar over
da schouders golfde, in bed overeind zit-
heil tegen bekampiug van 't schoolverzuim
zie ik er dus niet in, eer 't tegendeel.
Voor zoover ik er verstand van heb, moest
ik hem dit toestemmen, 't Schoolverzuim is
in Amsterdam zeer klein, bjj 't platteland
vergeleken. Mjjn eigen kroost heeft nog
nimmer een poging gewaagd om thuis te
bljjven. Dat is een eompliment aan de scho
len, waar dan ook alles in 't werk gesteld
wordt om 't den kinderen gezellig te maken.
Toen ik dezen winter bjj afschuwelijk slecht
weer en straten met een dm. hooge sneeuw-
pap, last gaf tot thuisblijven, hebben rajjn
twee schoolgaande spruiten wel een half uur
gehuild. Daar liep zeker ook wel teleur
stelling onder van niet in de sneeuw te kun
nen baden, maar hoofdzakelijk was 't toch
om 't verzuim met het oog op hun boekje,
dat nu niet smetteloos zou bljjven.
Deze week deed zich bjj de rechtbank
een zeer bjjzonder geval voor. In Februari
werd ingebroken in een kantoor. De eige
naar toevallig daar nog aanwezig sn lt naar
de deur en volgt de deugnieten. Eén wordt
gegrepen en op hem werden de noodige
werktuigen tot inbraak gevonden. Ter terecht
zitting loochent hjj echter alle schuld en ver
klaarde het bezit van inbrekersmiddelen
daardoor, dat hg smid was en deze tot zgn
vak behoorden. Desniettemin werd zgn schuld
als bewezen aangenomen en 4 jaar geëftcht.
Het woord aan den verdediger gegeven
zjjcde, verklaarde deze zgn taak tegenover
den beklaagde meer als raadsman dan als
verdediger te hebben opgevat. Er bestond
bg hem geen zweem van twjjfel aan diens
schuld, doeh tevergeefs had hjj bg herhaald
bezoek in de cel, zgn cliënt trachten over
te halen tot volledige bekentenis, 't eenige
middel, waardoor zgn straf zou kunnen ver
licht worden. Nu deze bjj zgn ontkentenis
bleef volharden, legde hg zich bg 't oordeel
der rechtbank neer.
En toen geschiedde het zeldzame geval
dat de beklaagde opstond en een volkomen
bekentenis aflegde. Die verdediger was mr.
Mensing van Charante en de beklaagde een
vaste klant in het beruchte huis van Lam
metje Zondag, bjj wie de politie laatst een
inval gedaan heeft.
De wind waait tegenwoordig behalve uit
het koude noordoosten uit den hoek der
werkstakingen. Bootwerkers en schilders,
bakkers en drukkers vergaderen eu houden
conferenties. De eersten zjjn tevreden gesteld
en ten opzichte van de anfere vakken heeft
men hoop dat 't tot een vergeljjk zal komen.
De Ned. Opera, die tegenwoordig scbit-
tende, »rood bloed, dat gij niet kunt af-
wasschen. O, KainI God redde hem I Brian,
gg zjjt niet schuldig; mgn vader vermoordde
hem. God! Godl* en bitter schreiend viel
zjj in haar kussens terug.
»Wat bedoelt zjj?c vroeg de geneesheer,
door deze laatste woorden versehrikt.
Niets,antwoordde Bal kortweg, naar
het bed gaande.
Dr. Chinston zei niets meer, maar vertrok
spoc :g, na Sal bevolen te hebben in geen
geval iemand bg de patiente toe te laten.
»Dat ben ik niet van plan,c zei Sal vol
verontwaardiging, na de deur achter den ge
neesheer gesloten te hebben. >Ik ben geen
slang om baar, die mg opvoedde, een beet
toe te brengen.*
Intusgchen bad dr. Chinston het telegram
van Galton ontvangen, waarover hg niet
weinig verwonderd was. Zgn verbazing naai
nog toe, toen hjj op den bepaalden tjjd op
het kantoor van Calton gekomen, niet enkel
Calton en Fitzgerald daar vond, maar ook
een derden persoon, welken hjj nog nooit
in dit gezelschap had aan getroffen. Deze
laatste werd door Calton voorgesteld, als
mjjnheer Kilsip, werkzaam aan het bureau
van recherche, waardoor de waardige ge
neesheer minder op zgn gemak kwam, daar
hjj volstrekt niet kon gissen, waarom de
tegenwoordigheid van den rechercheur noo
dig was. Hjj maakte echter geen enkele
opmerking, nam den stoel, die hem door
terende zaken maakt met de Herodiade van
Massenet, waarvan ze langs een omweg de
partituur heeft beetgekregen, is eergister met
een oorspronkelijk toonwerk voor 't voetlicht
gekomen, een groote opera, getiteld Hel*a,
tekst van E. van der Ven, muziek van
Karei Mönch. Ze zal 't niet tot 25 opvoe
ringen brengen geljjk de Herodiade, want
naar ik verneem behoort ze tot h9t verve
lende genre, een soort die 't nooit verder
brengt dan tot een 2de of 3de opvoering.
Jammer van de onkoaten en moeite.
Behalve de ramp der werkeloosheid en
werkstakingen hangt ons nog de voorjaars-
kermis boven 't hoofd, met haar oliekoeken-
geuren en draaimolens. Om de ramp nog
grooter te maken staan nu op dris pleinen
stoommolens, die door hun met goud en
beelden kwistig versierd# gevels nu al massa's
kjjkers trekken. Daar zal menig dubbeltje
van mgn arme stadgenooten in aanlanden.
Nu de boeren weer aan de winnende hand
zjjn, worden de Amsterdammers weer mop
pie. »Heb je gehoord dat Roberts zich op
gehangen heeft?" vroeg men mjj gisteravond.
Ik had er niets van gehoord en vroeg hoe
mjjn zegsman er aan kwam. »Wel in de
krant staat dat hjj ook al afgesneden is, du»
is hg nu zeker dood.*
A., 8 April 1900. J. L.
Buitenland.
Wat wij, ofschoon de omstandigheden
tijdelijk tegen wareu, steeds verwacht heb
ben, begint reeds te gebeuren.
De Boeren hebben in den strjjd om hun
bestaan, weer moed gevat, en het lot is hun
nu weer gunstig.
Engeland heeft thans in Zuid-Afrika alles
tegen; de kleeding der soldaten is tegen de
Afrikaansehe winternachten niet bestand,
evenmin als deze eilandbewoners daaraan
gewend kunnen raken; verstoken van toe
voer van voldoend voedsel en ammunitie,
bovendien bg gebrek aan paarden en van
alle zjjden omringd doer een verwoeden
vjjand, is het Engelsche leger ten prooi aan
zooveel ellende en gevaar, dat alleen hun
verwaandheid hun nog tjjdeljjk steunen kan.
Nó; is 't zoover niet, nog kan de zorge
loosheid en het goed vertrouwen der Boeren
hen redden, maar in plaats van aanvallers
zullen zjj verdedigers moeten worden en van
eene geheels overwinning zgn zjj thans nog
verder verwjjderd dan ooit te voren.
De Londensche correspondent der Petit
Bleu* geeft het volgende overzicht van den
toestand
Heden, 8 April, is de laatste dag van de
ragnheer Calton werd aangeboden en maakte
zich gereed tot luisteren. Calton sloot de
deur van het kantoor en ging naar zjjn
schrijftafel terug, terwjjl de drie andere
heeren la een halven cirkel voor hem hadden
plaats genomen.
>In de eerste plaats,* zei Calton tot den
dokter »heb ik u mede te deelen, dat gij
bg testament door den overleden Frettly
tot executeur zjjt benoemd en ik u ook
daarom vroeg heden hier tegenwoordig te
zjjn. De beide andere executeurs zjjn mjjn-
heer Fitzgerald en mgn persoon.*
»Zoo waarlgk,* mompelde de dokter om
beleefdheidshalve iets te zeggen.
Herinnert gg u,« vroeg Calton hem
aanziende, »den moord in het rjjtuig, die
eenige maanden geleden hier zulk een op
schudding teweeg bracht?*
>Ja, zeer goed,* antwoordde de dokter,
steeds meer verbaasd, >maar wat heeft dit
met het testament uit te staan?*
Hoegenaamd niets met het testament,*
luidde Calton's ernstig antwoord, >inaar de
zaak is, dat mjjnheer Frettly in 't geval
gemengd was.*
Dr. Chinston zag Brian vragend aan,
maar deze schudde het hoofd.
>'t H efc niets met mgn arrestatie te
maken,* zei hjj droevig.
De woorden, door Madge in haar jjlende
koorts uitgesproken, kwamen den genees
heer eensklaps voor den geest.
zesde maand van den oorlog. Morgen treden
we de zevende in. En volgens mjjn inlich
tingen heeft de vorige week den Engelschen
gekost 1100 man aan dooden, gewonden en
gevangenen, 7 kanonnen en eau 1000 paar
den, waardoor aan het War-Office de vraag
gerezen is: Zullen de 200.000 man, die wjj
reefs tegen de Boeren uitgezonden hebben,
voldoende zgn? Indien zg niet genoeg zjjn,
waar zullen wjj de hulptroepen vandaan
halen en hoeveel tjjd zal er voor noodig zgn
om ze in te schepen?
Daar de oorlog opnieuw begint op het
oogenblik dat de leugenverhalen van den
heer Chamberlain deden gelooven dat hg
weldra zou eindigen en zegevierend ein
digen, vraagt men zich af hoe lang de strjjd
zal duren
Het ongeluk van Engeland is, dat zjjn
ministers op zulk een hoogen toon inter
ventie geweigerd hebben. Het zou voor hen
al te vernederend zijn thans de goede dien
sten in te roepen, die zij geweigerd hebben,
te vernederend ook om de onafhankelijkheid
der beide Republieken te erkennen, na ver
klaard te hebben dat men haar die nooit
zou laten. We zjjn dus op weg naar nieuwe
slachtingen, niet minder opwindend en be
langwekkend dan de vorige.
De eerstvolgende gjbeurtenissen zullen
zich waarschijnlijk in Natal afspelen, waar
de Boeren van den Biggarsberg langzaam
Ladysmith naderen om hinderlagen te leg
gen voor de troepen van Bulier, die reeds
38 dagen <|nar uitrusten en bovendien op
hun rechterflank bewaakt worden door de
Boeren in de Drakensbergen. Dit zal deze
week geschieden, terzelfder tjjd dat het lot
beslist zal worden van de koloniale troepen
bg Wepener, op de grenzen van Basuto-land.
Geen groote veldslagen zullen waarschgnlgk
geleverd worden, doch meer gevechten in
den geest van de aanvallen bg Koornspruit
en Reddersburg, die den schrik brengen
onder de Engelsche generaals, die niet ge
wend zgn aan deze wgze van oorlogvoeren.
Wat maarschalk Roberts aangaat, hg
zal zich gelukkig mogen rekenen, als hjj
niet, voor wjj acht dag8n verder zgn, te
Bloemfontein van zeer nabg ingesloten is.
Men verwacht binnen enkele dagen 10.000
paarden, in Zuid-Amerika aangekocht. Zjj
zgn onmisbaar voor elke operatie van gene
raal French, tegen de commando's, beweeg
lijk als wolken, die van alle kanten èn de
hoofdstad van Oranje Vrgstaat èu haar ver
bindingen langs den spoorweg met Edenburg,
Springfontein en Kaapstad bedreigen.
Zoolang deze cavalerie niet is aangekomen
en wie weet of de Boeren haar niet willen
onderscheppen? wordt maarschalk Roberts
»Wat bedoelt gjj?« stiet hjj uit, zgn stoel
achteruitschuivende. »Op welke manier was
hjj daarin gemengd?*
Dit kan ik u niet zeggen,* antwoordde
Calton, voordat ik zgn bekentenis heb
gelezen.*
»Ah!« riep Kilsip uit, die zeer oplettend
was geworden.
»Ja,« zei Calton zich tot Kilsip wendende,
»uw jacht op Moreland is te vergeefsch
geweest, daar de moordenaar van Oliver
Wbyte ontdekt is.«
Ontdekt!* riepen Kilsip en de genees
heer tegeljjk uit.
»Ja, en hg heet Mark Frettly.*
In Kilsip's schitterende zwarte oogen was
niets dan minachting te lezen, terwjjl hij
zgn ongeloof met een onderdrukten lach te
kennen gaf. De dokter schoof zgn stoel
driftig achteruit en stond op.
»Dat is afschuwelijk,* riep hg woedend
uit. »Ik wil hier zulk een beschuldiging
tegen mgn besten vriend niet aanhooren.*
Het is helaas toch waar,* zei Brian op
somberen toon.
>Hoe durft gg dat zeggen?* zei Chinston
zich kwaad tot hem wendende. >Ea gg zult
met zgn dochter in het huweljjk treden.*
»Er is slechts ééa manier, waarop wjj de
kwestie kuauen oplossen,* merkte Calton
kalm aan, >en dat is door zgn bekentenis
te lezen.*
>Maar waarom moet deze recherchenr
met omsingeling bedreigd en met hon«
gersnood, en hjj zal zeker, ea dan is het
meervond, het woord van koning Richard
herhalen >Mjjn koninkrjjk voor een paard.*
Ziedaar hoe de toestand is bg het begin
van de zevende maand van den oorlog, die,
aangevangen in October, de Engelschen met
Kerstmis in Pretoria moest gebracht hebben.*
Bljjkens te Lorenzo Marquez ontvangen
berichten uit Kroonstad, heeft president Stey n
in een tweede redevoering in den Vrjjstaat-
schen Volksraad verklaard, dat hjj overtuigd
is dat de vrede binnen zeer korten tjjd zal
hersteld zgn, omdat de met Rusland drei
gende verwikkelingen Engeland zullen nood
zaken vrede te sluiten. De groote mogend
heden zouden ook niet toestaan dat de beide
Republieken vernietigd werden.
President Steyn laakte de zending der ge
vangen Boeren naar Sint Helena ten scherpste
en noemde dat een barbaarschheid, welke
zou wettigen dat de Boeren hunne Engelsche
krijgsgevangenen in het diepst der mjjnen
van Johannesburg opsloten.
Kolonel Albrecht die met Cronjé bg Paar-
deberg werd gevangen genomen, heeft aan
een ontbgt te Kaapstad zjjne bewondering
uitgesproken voor de Engelsche infanteri
die voortrakt waar geen andere infanterie
ter wereld dat doen zon. Ze is zelts beter
dan de Duitsche. Maar de Engelsche cava
lerie is geen duit waard. Wat er ook gebeurt,
's avonds keert zg altjjd naar hare canton-
nementen terug om te bivakkeeren.
Tot tweemaal toe meende Albrecht dat zg
twee zjjner kanonnen zou nemen, welke hjj
in een gracht verborgen had en verloren
waande, maar de cavalerie liet ze ongemoeid
en keerde bedaard naar bet bivak terug.
Met de bereden infanterie is het evenzoo ge
steld. Ze bestaat nit goede schutters, maar
waarom moeten die mannen op paarden
worden gezet? Zg zjjn dan verloren, zien
niets en hebben al hun tjjd noodig om hunne
paarden te houden. De Engelsche artillerie
is prachtig. In het open veld ontplooit zg
zich, zonder zich te bekommeren om wat er
kan gebeuren; ze staat onder goede tucht
eu werkt uitstekend.
Wat de Boeren strijdmacht betreft, Cronjé
is een zeer dapper en moedig man, maar
geen soldaat. Toen bij den sla? van Graspan
de Engelschen steeds in sterkte toenamen,
vroeg Albrecht aan Cronjé wat hg dacht te
doen, daar zjjne flank bedreigd werd, waarop
deze antwoordde; »De Engelschen zullen
nooit den spoorweg verlaten; ik bljjf hier.*
Hetzelfde antwoord gaf Cronjé, toen enkele
dagen later de cavalerie van Generaal French
zgn flank bedreigde. Maar toen op een
hierbjj tegenwoordig zjjn?< vroeg de dokter
weinig beleefd, zgn zitplaats weder in
nemende.
Omdat het noodig is, dat hg zelve ver
neemt, dat mjjnheer Frettly de misdaad
bedreef, en dat alles stil moet worden ge
houden.*
»Niet voor dat ik hem gearresteerd heb,*
zei Kilsip zeer beslist.
>En hjj is dood,* zei Brian.
>Ik spreek van Roger Moreland,* hernam
Kilsip, >want hjj en niemand an Iers ver
moordde Oliver Whyte.*
»Dat is een ander en waarschjjnljjker
praatje,* zei Chinston.
»Ik verklaar van neen,* zei Calton heftig,
>God alleen weet hoe ik zjju goeden naam
in eere wil houden, en ook juist daarvoor
bracht ik u allen te zamen. Ik zal de be
kentenis voorlezen en wanneer gg de waar
heid vernomen zalt hebben, verzoek ik u
allen het stilzwjjgen over deze zaak te be
waren, daar Mark Frettly overleden is en
de publiciteit vau zgn misdaad niemand
dienstig kan zjjn.*
»Ook weet ik,« ging Calton tot den
rechercheur voort, tdat gg stellig overtuigd
zjjt, geljjk te hebben, terwjjl ik mg zou
vergissen, maar wat zegt ge, als ik u vertel,
dat Mark Frettly met deze papieren in de
hand, die tot de misdaad aanleiding garen,
is gestorven?*
——ff—IIIS HIM1—HSMyMMBUMIiniBMIlU.lSlllfff H
Wordt vervolgd