Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Nogmaals Leerplicht.
De nieuwe Kok.
M 1900.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. YEERMAH, Heusden.
ZATERDAG 5 MEI.
1900.
Hi* UNO VAN ALTEN»"
VOOR
o
Dit blad verschat WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentien ran 16 regels 50 et. Elke regel
meer 1l/t ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiên worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
L
Zooals onzen lezers bekend is, heeft de
Tweede Kamer zich, hoewel dan ook met
zeer geringe meerderheid, vereenigd met het
reeds zoo lang aanhangige ontwerp van wet
op den leerplicht.
Daar het ontwerp waarschijnlijk spoedig
door de Eerste Kamer in behandeling zal
worden genomen, waar de tegenwoordige
inhoud ervan na de beraadslagingen en stem
mingen in de Tweede nog al aanmerkelijk
afwijkt van het oorspronkelijke voorst d, is
het van belang te weten wat er nu wer
kelijk tot stand is gekomen of altbaas na
de aanneming van de Eerste Kamer, tot
stand zal zjjn gebracht. Daarom willen wij
de voornaamste bepalingen in het kort dui
delijk in het licht stellen.
Reeds bjj de bnrgeljjke wet is aan ou Iers
en voogdes, met betrekking tot de onder
hnn toezicht staande minderjarige kinderen,
de plicht tot opvoeding opgelegd, zonder
dat daarbij echter aitdrukkeljjk van onder-
wjjs gesproken wordt en zonder dat de niet
nakoming der verplichting aan eenige straf
onderworpen is.
In zooverre kan men daarom het wets
ontwerp, als eene aanvulling van de bnr-
gerljjke wet beschouwen, dat in de eerste
plaats wordt bepaald dat ouders, voogden
of anderen die krachtens wet of overeen
komst met de verzorging van kinderen belast,
verplicht zjjn, zorg te dragen, dat zjj lager
onderwjjs genieten, gedurende den tjjd en
volgens de regelen door de wet gesteld.
Natunrljjk kan die verplichting door hen
worden nageleefd, door te zorgen dat het
kind als leerling op eene lagere school wordt
geplaatst en die geregeld bezoekt. Maar zoo
sjj dit wenschen en het voor hen uitvoerbaar
is kunnen zjj het kind ook huisonderwijs
doen geven.
Onder het bearrip van »lagere school*
▼allen hier natnnrlgk alle scholen, waar de
gewone vakken van het lager onderwijs
worden behandeld, onverschillig of de school
eene openbare of eene bjjzondere zg.
Zooals wjj opmerkten, moet echter het
onderwjjs geregeld worden genoten. Gedu
rende twee maanden mogen dan ook niet
meer dan twee schooltijden worden verzuimd,
buiten geldige of door de wet erkende
redenen.
Eene Humoristische Vertelling
GEORG HöCKER. 1)
aZeebad Oost Swindorf*
stond in groote gouden letters op alle
vier de zijden van het groote gebouw, dat
niettegenstaande de vele balcons een echt
nucbteren indrnk maakte; het front nas
gekeerd naar de traag golvende Oostzee
naar da landzijde beproefden eenige jonge
boomgroepen schuchter, of ze niet een soort
van park konden maken.
Hoewel 't er 't midden van 't badseizoen
was, liet zich wjjd en zjjd geen enkele bad
gast zien. De zon stond fejjna loodrecht aan
den wolkeloozen hemel; maar ook zg had
moeten meenen, dat het in alle mogeigke
dagbladen zoo pralend aanbevolen zeebad
verlaten daar neerlag en ziek was aan over
vloed van gebrek aan badgasten, als niet
het gerammel van borden en ander eetge-
reedschap, dat door de wgd geopende denren
der groote eetzaal naar buiten drong, hoor
baar genoeg had aangeduid dat daar binnen
veel kurgasten bezig waren.
't Was juist het gewichtig oogenblik van
den dag, bet glanspunt van 't overigens zoo
kingweilig en vervelend badleven.
Mijnheer Schuticb, de eigenaar van al
deze heerlijkheden, verscüeen juist achter op
de veranda, vergezeld van een kleinen, niters:
beweeglijken man, die ijverig de zweetdrop
pels van zjjn voorhoofd veegde.
Nu kan het echter voorkomen, dat er
onders zjjn, die er gemoedsbezwaren tegen
hebben, hunne kinderen aan een der scholen
in hunne omgeving toe te vertrouwen. Deze
kunnen volgens de bepalingen van het wets
ontwerp niet gedwongen worden hunne
kinderen toch daarheen te zenden. Zg kan
nen van de verplichting worden vrijgesteld,
ook wanneer er geen uitzicht bestaat dat
de kinderen in plaats van school-, huis
onderwijs zullen genieten.
Het ontwerp laat de ouders in de kenze
Ier school geheel vrjj, zg legt geen voor
keur aan den dag voor openbaar of bijzonder
onderwjjs en laat de vrjjhei 1 der onders
onbeperkt, om hunne kinderen geen onder
wjjs te doen ontvangen, dat met hunne
overtuiging in strjjd is. Wanneer de ouders
voor die kinderen dus geen plaats kunnen
vinden op eene school van hunne eigene
richting dan hebben zg feitelgk het recht
om hnn kind van alle onderwijs verstoken
te lat <n, wanneer zg daaraan de voorkeur
geven boven plaatsing op eene school van
eene andere richting.
Geven de ouders, zooals in den regel het
geval zal wez*n, aan schoolonderwijs de
voorkeur, zooals trouwens voor de meesten
niet anders kan, dan vangt de verplichting,
om er voor te zorgen dat het kind op school
wordt geplaatst aan, niterlgk zoodra het
kind den leeftgd van zeven jaren heeft be
reikt. De verplichting eindigt weder, zoodra
het kind zes jaren leerling eener lagere
s ihool is geweest en het alle klassen heeft
doorloopen. In ieder geval eindigt de ver
plichting wanneer het kind de klasse heaft
doorloopen, waarin het was geplaatst bjj het
bereiken van den dertien jarigen leeftgd.
In verschillende gevallen zjjn de ouders
van den plicht om hun kinderen lager
onderwjjs te doen genieten vrjjg9steld.
Een der voornaamste redenen van vrij
stelling is, dat de ouders overwegende be-
zwar n hebben tegen het onderwijs op alle
lagere scholen, welke gelegen zjjn binnen
den afstand van vier kilometer (vier duizend
meter of ongevesr drio kwartier) gaans van
de woning.
Andere vrijstellingen spreken van zelf,
zooalsdat men geen plaatsing op de school
kan verkrijgen, dat wil zeggen op een der
scholen binnen den evengemelden afstand
van de woning gelegenof dat een wettelijk
voorschrift het bezoeken van de school ver-
Reeds eenigen tjjd hadden die twee daar
gestaan en naar het geruisch geluisterd, dat
zoo disharmonisch uit de eetzaal klonk.
Toen dit laatste eensklaps verstomde en
vervangen werl door een dof gestommel,
dat klonk alsof het kwam van talrijke voeten
of al 't heen en weer schuiven van stoelen,
kreeg het gezicht van den hotelhouder een
donkere, zwaarmoedige uitdrukking. Met
bijna schuwe baast greep hg den arm van
zjjn geleider, trok hem naar den trap, die
naar dsn tuin voerde en vatte het afge
broken gesprek weer op.
»De table d'hóte schjjnt afgeloopen te zjjn,
in de zaal schuiven ze reeds met de stelen,
zei de hotelhouder zuchtend. >'t Bigft dus
bjj onze afspraak, beate Fiedler. Ik verlaat
me geheel op u.«
»Heb geen zorg, ik aal al 't mogelijke
doen,* antwoordde de kleine bewegeljjke
man, wiens glimmende roode neus een be
nijdbaar voorwerp voor elke afschaffings-
vereeniging kon zjjn.
Vertrouwelijk vatte Schnrich hem onder
den arm en trachtte hem nog verder weg
te trekken in het donker van den hoteltuin,
waar een jong fonteintje eentonig ruischte
en bontgekleurde plantjes zich om verschei
dene, gemakkelijk ingerichte prieeltjes won
den.
Dringend verzoek ik u er om,« ant
woordde Schnrich, terwjjl hjj erbarmelijke
gebaren maakte. »Ik ben aan 't eind van
mjjn Latjjn, mjju waarie. De drommel moge
die verweBSchte konkurentie halen, maar
ze bestaat nu eenmaal, en ik moet rekening
met haar hondenBovendien zjjn de tjjdeu
slecht!*
»Dat weet de lieve hemel 1* stemde de
commissionnair Friedler toe, terwjjl ook hg
biedt, zooals het geval kan wezen in tjjden
van besmettelijke ziekte.
Een reden van vrijstelling is ook, dat de
kinderen volgens een geneeskundige ver
klaring ongeschikt zijn om de school te
bezoeken. De mogelijkheid bestaat b.v. dat
de kinderen niet sterk genoeg zjjn, om
voortdurend door weer en wind een grooten
afstand te voet af te leggen.
Huitenlanci.
Naar aanleiding van den tot dasver niet
opgehelderden moord ep den gymnasiast
Winter te Konitz, heeft de heer Hertzberg-
Lottin bjj het Pruisische Heerenhuis eene
interpellatie ingediend: welke stappsn de
regeering denkt te doen om aan de breede
kringen der christelijke bevolking zekerheid
te verschaffen, dat de in de laatste jaren
voorgekomen geheimzinnige moorden op
christelijke jongelieden geen door de joden
gepleegde ritueele moorden zjjn. In zjjna
toelichting zegt de interpellant dat, aange
zien in groote volkskringen het geloof
heerscht dat de joodsche geheime schriften
het gebruik van christenbloed voor ritoeele
doeleinden gebieden en de eerste sporen van
bedoelde moorden steeds op joodsche daders
wezen, het in het belang der joodsche be
volking noodig schjjnt, dat door een authen
tieke vertaling van alle joodsche geheime
schriften het bewjjs worde geleverd dat deze
niets bevatten, wat het volksgeloof zon
bevestigen. Alleen daardoor zal het mogeljjk
zjjn, de bevolking te weerhouden van ge
weldpleging op de joden, waardoor zg zich
telkens door vermeende provocatie van
hunnen kaat laat verlokken.
De gemeente Berljjn verkeert in buiten
gewoon moeilijke omstandigheden wat de
uitvoering van openbare werken betreft. Met
het oog op de herhaalde stakingen in de
bouwvakken heeft de Bond van aannemers
bepaald dat geen werk meer zal worden
aangenomen, wanneer in de bestekken niet
bepaald wordt dat ten aanzien van den tjjd
van oplevering de duur van eventneele sta
kingen in aanmerking zal worden genomen.
Het gemeentebestuur van Berlijn heeft dat
echter geweigerd, maar de Bond besloot op
zjjn stuk te bljjven staan en dreigde de
leveranciers van bouwmaterialen met verlies
der klandisie, wanneer zg mochten leveren
aan aannemers, die afstand doen van de sta-
een recht jammerljjk gezicht trok.
»Span daarom al uw krachten in,« ging
Schnrich nog dringender voort; »het seizoen
is toch al ellendig, en nu heeft West-Swin-
dorf me tot overmaat van ramp mjjn Fran-
achen chef de cuisine weg/esnapt; krjjg ik
niet dadeljjk een andere, dan kan ik de
boel wel sluiten; de gasten beginnen te re-
belleeren, ze klagen over slecht eten, vooral
die Paprikoff, waarljjk een beste klant, hg
betaalt voor drie, maar bromt ook voor zes.
Waar hg me maar snappen kan, begint het
geklaag. Ik dnrf me voor hem niet meer
in mjjn eigen huis te laten zien.*
De Commissionair knikte toestemmend.
>Dat is recht onaanganaa n,< zei hjj.
»Eu dan die Michel bergen,* ging Schn
rich voort, nadat hjj schaw had omgezien
of er wellicht een luisteraar in de nabjjheid
was. »Gjj weet, hg heeft de eerste vijf hy
potheken op mgn goed. Ik word al zenuw
achtig als ik aan dien bloedzuiger denk.
Gisteren waren de kwartalen om, en ik had
geen geldelk uur kan hjj van Berljjn hier
komen, en ik durf me niet meer te laten
zien. In zjjn eigen huis is men niet veilig.*
De hotelhouder had zich zoo in zjjn ge
sprek verdiept, dat hg zelfs zjjn verlangen
bad vergeten zjjn begeleider uit de nabjj
heid van 't huis te houden. Juist hadden
ze weer de trap bereikt, die naar de verand*
voerde, en bleven ze in druk gesprek aan
de onderste trede staan.
Opwekkend klopte Fiedler den met een
hangend hoofd voor zich uitstarende man
op de schouders.
»Kom, het hoofd niet verlorentroostte
hjj. A lies kan nog goed komen. Dit zee
bad heeft een toekomst! Denk eens aan 't
geljjke fijne zand, den besten golfslag der
kings-clausnle. Toen het gemeentebestuur
nu overging tot de aanbesteding van den
bonw van een ziekenhuis, stelden alle in
schrijvers de voorwaarde dat de clausule
alsnog in bet bestek zon worden opge
nomen. Eene herbesteding had hetzelfde
resultaat en tot uitvoering van het werk in
eigen beheer kan de gemeente niet overgaan,
daar zg vermoedelijk de noodige materialen
niet kan krjjgen.
Inmiddels heeft de Bond zich tot de
Pruisische regeering gewend met de vraag
hoe zg over de stakings-clausule denkt,
waarop deze verklaarde die niet te aanvaar
den, maar beloofde in elk geval van staking
daarmede welwillend rekening te znllen
honden bg elke te late oplevering van het
werk. Met het oog op de samenstelling van
den gemeenteraad kan het bestuur van
Berljjn een dergelijke toezegging echter niet
doen. De eenige uitweg scheen dus, af te
zien van boeteheffing bjj te late oplevering,
maar daardoor zou w*er elke waarborg voor
tjjdige voltooiing vervallen.
De Portngeesche Kamer van Afgevaar
digden verwierp met bjjna algemeene stem
men een voorstel van den afgevaardigde Da
Costa, om aan de Regeering vragen te
stellen over het doorlaten van Engelsche
troepen via Beira.
Een dépèohe uit Constantinopel bericht,
dat Ismail-Khemal-Bey, bekend om zjjn En
gelsche sympathieën en die onlangs benoemd
werd tot gouverneur van Tripoli, een post,
die geljjk staat met verbanning, geheimzin
nig verdwenen is.
Hjj was Zaterdagavond op het jacht
»Fuarl« gekoman met den Doitscben kolo
nel, die belast is met de reorganisatie van
het vilayet,* doch daar de kapitein geen
or Ier had te vertrekken, moesten de heeren
weer aan land gaan. Ismail is na dien tjjd
meer gezien. Het incident heeft groote sen
satie verwekt.
Uit Kopenhagen wordt gemeld, dat, in
dien de radicale meerderheid van het Fol-
kething opnieuw de stelselmatige oppositie
tegen het huidig ministerie begint, die het
Kabinet Hoerring moest ondervinden, Ko
ning Christiaan IX afstand zon doen van
den troon ten behoeve van den prins-troon
opvolger.
De Koning van Denemarken is, naar men
weet, 82 jaar oud.
Oostzee.*
M«t een bitterzoet lachje tuurde S^hurich
naar de als in diepen slaap daar neerliggend,
spiegelgladde, door de zon bestraalde opper
vlakte.
>De golfslag is mg te krachtig!* bromde
hjj dan sarcastisch. »Tot nu toe heeft hjj
al mjjn gasten naar West Swindorf gespoeld
en zelfs mjjn Franschen kok. Ik zeg n, 't is
met die konknrrentie om gek te worden. Er
is geen streek sLcht genoeg, die ze niet
beproefd hebben. Met dwaze reclames vullen
ze de dagbladen, als of ooit nit dat lompe
visschersnest iets worden zalnu bral
len ze weer op han nieuwen badarts.
»We kennen dat! spotte de commission
nair. Een jong mensch nit Berljjn
hg moet aan vervolgingswaanzin ljjden.*
Hoezoo?* vroeg Schnrich verbaasd.
»Ja, ja, 't is een ernstig geval antwoordde
Fiedler lachend. Een vol jaar zat hg en
loerde op patiënten. Daardoor werd hg men-
schenschnw. Toen nu eindelgk een zieke
opdaagde, brak bjj den aescnlaap de vervol
gingswaanzin los.*
»Oeh wat, bromle de hotelhouder boos;
met je laffe grappen 1 't Is mg volkomen
ernst. Ik kon dien kerel worgen, als ik hem
in mgn handen had. Die vent schrijft daar
een brochure over de voortreffelijkheid van
West Swindorf en verklaart dat de zee daar
het reinste en heerlijkste bad is. 't Is al te
gek; maar de domme menigte laat zich
vangen en aan de table d'hóte hebben
ze dageljjks tweehonderd gasten. Als ik dien
vent hier ha I, zou ik hem met zjjn brochure
een bad geven!*
Reeds eenigen tjjd was een magere jongen
met zomersproeten op de veranda gekomen;
hg had een servet op den arm. Hg had
De te Kopenhagen teruggekeerde Deen-
sche luitenant Baerentzen, die in het Boe
renleger gediend heeft en den 11 en December
bjj Magersfonteia zwaar gewo id werd, ver
telde daar aan een journalist dat hg meent
de eenige Boeren-officier te zjjn, die door
de Engelsehen gevangen genomen en weer
in vrjjheid gesteld is, met verlof om naar
Europa terug te keeren. Na in het hospitaal
van Oranjerivier verpleegd te zjjn, was hjj
den 48n April losgelaten op zjjn eerewoord
dat hg naar Europa zou vertrekken en niet
meer naar Afrika terugkeeren voordat de
oorlog is afgeloopen. Over zjjne behandeling
was hjj hoogst tevreden.
Omtrent de sterkte der Boeren hadden de
Engelschen geen juiste raming. De Boeren
zjju veel sterker dan zg meenden; zg be
schikken over een aantal hulpmiddelen, ter
wjjl hunne proviandeering veel beter is dan
die der Engelschen en zjj overvloed van
munitie hebben. Hunne toebereidselen zjjn
berekend op een langen duur van den oorlog.
Te Warschau zjjn troebelen onder de
arbeiders uitgebroken. Zondag werd gema
nifesteerd met roode vlaggen, waarop te
lezen stond: »De 8-urendag voor de Pool-
sche arbeiders.* Een optocht van arbeiders
werd door de politie uiteengejaagd; 2.000
arbeiders zjjn gearresteerd.
Bjjna alle arbeiders te Chicago staken op
het oogenblik om hooger loon. Sedert 14
dagen heerscht in de stad een soort schrik
bewind 9 arbeiders, die wilden big ven
werken, zjjn gedood en 100 gewond. De
politie is machteloos. De Manilla-feesten
zjjn uitgesteld nit vrees voor ongeregeld
heden. De nationale garde en de artillerie
wordt gereed gehouden. Te Buffalo staken
3.000 beambten aan de spoorwegen.
Een ontzettend ongeluk heeft Dinsdag in
een der mjjnen te Schofield in Utah (V. S.)
plaats gegrepen door het ontploffen van
mjjn-buskruit.
Meer dan tweehonderd personen kwamen
om. Honderd zeven en dertig ljjken werden
reeds gevonden.
De te Londen geopende inschrijving voor
de slachtoffers van den brand te Ottawa
heeft reeds 12.000 p. st. opgeleverd.
Het Lagerhuis van Canada heeft voor die
ongelukkigen een crediet van 20.000 p. st.
geopend.
Schnrich's laatste woorden geboord en lachte
boosaardig.
»De baddokter van West-Swindorf is bg
ons stamgast!'' zei hjj.
De twee sprekers hadden door hna ijver
zjjn nadering niet bemerkt, en stoven ver
schrikt uit-en, maar geheel verlicht ademde
de hotelhouder weer, toen hjj in den zwart
gejasten zijn oberkellner herkende.
»Ben jjj 't, Jan wat zeg je daar?
Die ellendige vent waagt het mgu drempel
»Hg gedraagt zicb heel fatsoenlijk,* ant
woordde Jan, terwijl hg voornaam met zjjn
servet zwaaide. >Maar wat de fooi betreft,
is hjj wat krenterig. lederen middag bestelt
hjj een broodje rmt twee eieren, waarvan
hg geregeld vraagt of ze wel versch zjjn.*
De commissionair draai le ongeduldig heen
en weer en zocht bljjkbaar een goede ge
legenheid om heen te gaan. Na kuchte hjj.
»De eieren zjjn hem misschien niet zout-
hou lend genoeg,* schertste hg. »Na, ik
moet weg. 'k Zal dadeljjk telegrafeeren
morgen reeds zult ge 88n kok hebben, die
klinkt als een klok.*
»Och bljjf toch nog wat, beste Fiedler!*
ripp Schnrich hem na, en als de andere zich
nog haastiger verwijderde, hield hjj de hand
als een schelp aan den mond en riep: >Houd
tenminste je woord!*
>In orde! geduld maar! dat varken zal
wel gewasschen wordenklonk uit de verte.
Tevreden knikte de hotelhouder en wendde
zich toen met een donker gezicht naar zjjn
oberkellner. »Jau, je moet me dadeljjk
zeggen, als die badiokter hier weer komt.
Ik zal hem dan een compliment maken over
zjjn flinke brochure.*
EIIWSBLAI
w— aas win., x
VAN
(Slot volgt./
(Wordt vervolgd).
