Het Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Brieven uit Amsterdam.
M 1902.
FEUILLETON.
De nieuwe Kok.
alten*
o
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
ZATERDAG 12 MEI.
1900.
land van
700B
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprjjs: per 3 maanden f l.OO.
franco per poet zonder prjjsverhooging. Afzonderljjke
nummers 5 cent.
We zjjn nu gelukkig door het seizoen
der uitvoeringen heen. Door verschillende
omstandigheden is de laatste uitvoering der
Oratorium-vereeniging uitgesteld en al uit
gesteld tot in Mei. Een dezer omstandig
heden was dat Mevr. Noordewier-Reddingius
verklaard heeft niet meer in de enorme zaal
van 't Paleis te zingen en bet bestuur dug
genoodzaakt was naar een zaal om te zien,
die veel volk kan bevatten en niet te hoog
in hnur is. Dat huren van zalen hier is een
zaak die menige vereeniging d»n nek breekt
Zestig, honderd gulden voor een avond is
nog een tameljjke prps, 't concertgebouw
kost per avond f 300. De Oratorium-vereeni
ging die geen contributie heft en zich ten
doel stelt muziek voor 't volk te geven, moet
op dat punt zeer economisch zjjn. Ditmaal
heeft ze met het bestuur der Hersteld Luth.
gemeente een overeenkomst aangegaan, waar-
bjj haar het kerkgebouw op den Kloveniers
burgwal voor twee avonden werd afgestaan,
een gebouw dat 3000 menschen bergen kan,
1000 minder dan 't Paleis en 1000 meer
dan 't Concertgebouw.
In deze kerk dan hebben we de vorige
week drie avonden doorgebracht in gezel
schap van 't orkest van Mengelberg, de
dames Noordewier en Tilly Koenen en de
heeren Urlns en Zalsman, een stelletje Hol-
landsche solisten, dat genoemd mag worden.
Gezeten als haringen in een ton, op de
bovenste galerjj langs de smalste zjj der kerk,
hebben we daar in een temperatuur van
smelthitte met den grootsten pver en met
volmaakte zekerheid de prachtkoren gezon
gen nit het heerljjke Oratorium de Messias
van Handel.
Dit toonwerk is geschreven op woorden
uit de profeten van Jesaja, Zacharias e.a.,
de Klaagliederen, het boek Job, de Psalmen,
drie Evangeliën en enkele brieven van Paulns.
Binnen den tpd van 4 weken beeft Handel
dit reuzenwerk voltooid, dat bp de uitvoe
ring meer dan 3 uren vordert. Geen muzi k-
werk is bp de zangers meer geliefd daa de
Messias en verschillende nummers als de
sopraansolo's «hjj weidt zjjne lammeren,* en
«ik weet dat mjjn Verlosser leeft,* de alt
solo >o gp, die vreugde verkondigt in Zion*
en het machtige Hallelujakoor zjjn algemeen
bekend en geliefd.
In dezelfde week heeft ook de Vereeniging
tot Verbetering van den Volkszang haar
Eene Humoristisch© Vertelling
GEORG HöCKER. 3)
«Ik zweer u een duren eed alles wat
ge hebben wilt!* verzekerde hp nogmaals.
>Maar, dames, 't is hoog tpd het strand-
concert kan ieder oogenblik beginnen
bedenkt toch ik heb met groote offers
de nieuwste muziekstukken doen komen.
De kapel zal eerst «Die beiden Kommis von
Schlesinger* geven.*
«Die melodie zal ik wel ergens gehoord
hebben bromde Paprikoff spottend. Dames 1
maakt toilet!* viel zpne zuster hem heersch-
zuchtig in de rede. >Laat die kinderachtige
bedenkingen van mpn erg prozahchen
brofder ons genot niet vergallen. Komt
Paula en Antjel*
Maar 't lieve, frissche meisje wees met
een vragend gezicht naar de teedere, slanke
blondine, die aan haar arm hing. »Neem
niet kwalpk, dat ik niet meega. U zult 't
begrppen, dat ik gaarne met Sabine Schmidt,
mpn lieve sehoolvri ndiü, die ik gisteren
hier ontmoette, nog een uurtje wil praten,
en dat gaat hier in dit lommerrijk prieel
het beste.*
M-juffrouw Paprikoff knikte vriendeijjk
en arm in arm gingen de twee jonge dames
naar 't in 't lommer verscholen prieel terwjjl
de anderen haastig niteen gingen.
wintercursus gesloten met een schoone uit
voering o.*. van de cantate Sint-Nicolaas-
feest van Bernard Zweers, een van Neder-
landsch degelpkste kunstbeoefenaren. Zweers
zelf dirigeerde en wji, die hem van cabjj
kennen, konden dat niet aanzien, zonder in
nerlijk ontroerd te worden. Zweers toch is
sedert eenige jaren bezocht door een onge
neeslijke kwaal: doofheid, 't Gesproken
woord verstaat hjj bezwaarlpk, tonen vinden
hun weg nog wel tot zjjn oor, maar
een gezongen p. ook al bezwaarlpk. Hp was
zeer in zjjn schik met den zang der 500
kinderen, hpgestaan door Van der Linden's
orkest; uit erkentelijkheid heeft hp betmanas-
cript van zijn geliefde kindorcompositie aan
de vereeniging ten geschenke gegeven.
Het gaat echter niet alle veresnigingen
naar den vleeze. Daar is b.v. de nieuwe, die
de volksweerbaarheid op het oog heeft. Zjj
heeft het noodig geoordeeld een hard woord
tot de jongelingen te richten, die tot heden
verzuimden aan haar oproep gevolg te geven.
»Ziet,« zegt ze, »het ministerie van oorlog
steunt ons krachtdadig; het verschaft ons
geweren en patronen, een schietbaan om ons
te oefenen, alles wat noodig is om veertien
dagen te kampeeren, het vergunt ons de
onderscheidingen te dragen van de rangen
en graden van het Ned. leger. En toch bljjft
ons aantal gering. Wp hebben trachten te
spreken tot uw vaderlandsliefde, tot uw ge
voel voor onafhankelijkheid, wp hebben
trachten te spreken tot uw zin voor sport,
voor beweging en oefening in de vrjje na
tuur. Wp hebben getracht u te winnen door
opgewekte verhalen van het gezellige, vroo-
ljjke leven in ons kamp en bp onze oefe
ningen. En toch is het aantal gering ge
bleven. Van de 100 jonge mannen, die er
voor in aanmerking kwamen.
Ge zult nooit raden, hoeveel er wel van
die 100 lid der vereeniging werden. Toen
de oorlog uitbrak is in uw blad voorspeld
dat nu weldra als in '70 de volksweerbaar
heid ter sprake zou komen en vereenigingen
opgericht. Er werd toen in herinnering ge
bracht dat de weerbaarheid van '70 jamrner-
Ijjk fiasco geleden h-eft. Er bestaat tegen
woordig niets meer van dan weerbaarheid
loten, voor een appel en een ei te koop.
Die voorspelling is uitgekomen. De groote
daden der Boeren hebben dus geprikkeld
het nog eens voor de weerbaarheid op te
nemen. Van hooger af zpn de schoonste
toezeggingen gedaan maar het succes
is gering. Van de 100 jongelingen is er
«Ik doe mpn wit battiste japon met de
groene noppen aan!« zei Mientje in 't
heengaan.
«En ik mpn groene beige japonzei
Finntje smachtend, «die past zoo mooi bp
de kleur der zeo.«
Lientje had zich kinderlijk huppelend bjj
haar zuster aangesloten. Mientje kon me
wel haar roode sjerp leenen 1* meende zij.
»'t Lp kt er niet naar. Jjj leent alles
en geeft niets terug.*
Maar mpn lieve, daar zit nu juist de
kneep!* juichte het naïve Li ntje en ver
dween met haar znsteis in 't hotel.
Haur vader wilde haar evenals zpn vrouw,
die reeds was heengegaan, volgenmaar hg
werd door Paprikoff teruggehouden. >Nu,
kaozelarjjraad, u wil toch ook niet naar 't
strand?! 't ls daar na veel te wurm.*
Sagebein bleef staan en schudde zpn
hoofd. «Ik denk er niet aan bromde hg.
»Ik ga dwars door dien tuin naar de weide
daar ga ik op em hoop hooi liegen slapen.
Dat is een uitmuatend en goedkoop genot.*
«Maar bljjf toch hier. Wp zullen een
partjj biljart spelen.*
«Dat 's mjj te duur, mpn waarde; ik ben
huisvader!*
»Met u is ook niets te beginnen bromde
Paprikoff. Als ge u alles ontzegt, waarom
gaat ge dan naar een badplaats?*
Toen vatte Sagebein hem vertronwelpk
bij den arm. >Omdat ik gaarne van een
ongeneeslijke ziekte bevrjjd wil zpn,* fluis
terde hg geheimzinnig.
«Spotvogel!* lachte Paprikoff vrooljjk, ik
geloof, dat ge fagezond zpt; waaraan lgdt
ge dan?*
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/t et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrpdagavoad
ingewacht.
één toegetreden. Vandaar de klaagzang en
de booze woorden, die er op volgen. Het
schoone voorbeeld der Boeren schijnt een
voor de zwjjnen geworpen parel te zpn
doch men vergete niet dat de maatschap
pelijke positie der Boeren een heel andere
is dan de onze. Elke Boer daarginds heeft
een grooter of kleiner brok lands dat hjj
zjjn eigendom mag noemen; onze man uit
het volk heeft geen duimbreed, geen gras
spriet, die hem toekomt. Wanneer wp het
zwaard zullen aangorden en onze mausers
richten, dan moet dit geschieden uit heel
andere motieven, dan die de Boeren naar het
oorlogsterrein drpft. Onze vaderlandsliefde
heeft in elk geval geen grondbezit tot basis.
Dit zal dan ook wel een der redenen zjjn,
waarom het A.sche bestuur der weerbaar
heid zoo'n schralen oogst binnen haalt.
A., 8 Mei 1900. J. L.
I3tiitenlandl.
Er is een zesr onaangename verrassing
gekomen voor het Engelsche ministerie, die
zpn positie tegenover recht en billjjkheid,
tegenover ieder met een logisch denkver
mogen begaafd, moeiljjk, zoo niet onhoud
baar maakt. Ook in Australië, waar toch
onder de gezegende klenren der Union Jack
van alles volmaaktheid het kenmerk zon
moeten zjjn, wonen uitlanders. Ook daar is
de bevolking in tweeën gescheiden, de oudere
landbouwende en de jongere, die op de rjjke
productie der mijnen is afgekomen. Juist als
in Transvaal hebben deze mpn-exploitanten
grieven en zoo zonden zjj een adres aan
koningin Victoria. Het verzoekschrift is
geteekend door 28.023 Engelsche onder
danen het is gesloten in een prachtig
bewerkte kassette van Australisch hout,
beschilderd met tafereeleu uit het mpnleven
in Australië; de sleutel is van fijn Austra
lisch goud.
Wat hebben zjj voor bezwaren?
De nieuw-aankomenden worden uitge
sloten van het kiesrecht, en zoo zjj het
eindeljjk krjjgen, wordr. hun een behoorlijke
vertegenwoordiging onthouden.
Zjj moeten hooge belastingen betalen en
een groot deel van wat zp opbrengen wordt
gebruikt ten bate der landbouwende be
volking.
Het leidend beginsel bjj den aanslag
schjjnt te zpn om zooveel mogeljjk te halen
van de goudvelden, door belasting te leggen
op voedsel, kleeding en andere noodige of
«Aan mpn drie dochters!* zei de andere
met een diepe zucht.
«Nu, dat is gemakkelijk te genezen,
lachte de dikke weer en maakte een gebaar
van geld tellen. »Zou een purgeermiddel geen
goe )en dienst doen?*
Maar de kanzelarpraad schudde weemoedig
het hoofd.
«Nu ja, aan zoo'n kleine tegemoetkoming
op afbetaling zou ik me niet laten kennen,
hoewel zoo'n subaltern als ik ben met de
roode schpfjes zuinig moet omspringen.*
«Maar, mpn waarde, dan hadt ge in
Berlpn moeten bljjven; we zjjn hier bjjna
de eenige mannen.*
«Een Berlpner vraagt mpn meisjes niet;
't zal wel een Potsdammer moeten zgu.«
«En toch wilt ge de volgende week weer
vertrekken?*
>Mpn verlof is om antwoordde de kan
zelarpraad zuchtend. >Dat is nu al de tiende
zomer aan zee, zonder dat ik van mpn
chronische ziekte genezen ben.*
Papiikoff lachte goedig. «Ge leeft ook te
eenvoudig. Als ik een dochter aan de markt
wilde brengen, dan verborg ik me toch niet
in dezen ellenuigen uithoek wat komt
ge toch den ganschen dag hier uitvoeren
»Dat is toch eenvondig genoeg, bromae
de kanzelarpraad. Des morgens ga ik hen
gelen aan 't strand van wege de visschen
en 's middags gaan mjjn meisjes hengelen
bjj 't stranuconsert, maar tot nu toe hadden
ze geen beet.*
«Een goadkoope pret!* lachte Paprikoff.
De kanzelarpraad keek hem verontwaar
digd aan, «goedkoop zegt ge 1 De drommel
zal die goedkoopte hier halen 1*
nuttige zaken, ter bescherming der prodak-
ten van den landbouw of van de plaatseljjke
fabrieken.
De Westaustralische Regeering noodzaakt
de Uitlanders, alles wat zjj ontvangen of
verzenden, te doen gaan over Perth en
Freemantle, tegen hooge tarieven, terwjjl
de kortste en goedkoopste weg over Port
of Esperance zjjn zou.
Verder belooft de Regeering voortdurend
hervormingen en veranderingen en voert ze
toch niet in. En zoo besluiten de adressanten
«Wp zpn en worden ernstig en grievend
verkort in onze rechtenwp hebben ver
betering gezocht langs eiken anderen wet
tigen weg en zjjn daarin niet geslaagd; er
is thans nog slechts één wetteljjk middel
over: afscheiding van de goudvelden en
instelling van een afzonderlijk bestuur.*
Zoo wordt daar op dezelfde gronden juist
hetzelfde gevraagd als in Transvaal!
Wat moet Chamberlain na antwoorden?
Een oorlog behoeft hjj niet te beginnen,
want Australië is geen Hollandsche repu
bliek en aunexatie is dus overbodig. De
oplossing zal steeds vredelievend zpn, maar
toch tal van Australiëers op vinnige wjjze
tegenover het moederland in het harnas
jagen.
Lord Salisbury heeft bjj het banket van
de «Primrose League* gezegd, dat de neder
laag van Majoebahoogte in Zuid-Afrika en
de dood van Generaal Cordon bjj Khartoem,
de aandacht van Engeland hebben gevestigd
op de gevaren van de laisser-faire politiek
en van de verzoeningsgezindheid der Man
chesterschool. De «Primrose League* ver
klaart deze politiek den oorlog en het is
tengevolge van de nieuwe beginselen, welke
zjj heeft doen gelden, dat wp de macht van
den Mahdi hebben gefnuikt, terwjjl de groote
vernedering van Majoe ba-hoog te ook spoe
dig zal gewroken worden door Roberts en
Kitchener, die met 200,000 soldaten werk
zaam zjjn voor de onderwerping van het
grondgebied in Zuid-Afrika aan de Koningin,
welke streken door Groot-Brittannië nimmer
losgelaten hadden moeten worden. Lord
Salisbury stelde de liberale politiek van Glad
stone tegenover Transvaal en Ierland voor
alles verantwoordelijk, terwjjl hg betoogde,
dat het beginsel Home Rule voor Ierland
geen kans had verwezenlijkt te worden, daar
het voorbeeld van Transvaal voldoende was
om Engeland terug te houden van de ver
leening van zelfbestuur aau de Ieren.
«Nu ge kunt hier toch onmogelpk meer
uitgeven dan in Berlpn.
Sagebein lachte grimmig en wreef de ma
gere handen. «Als ik naar een badplaats
ga, wil ik sparen. Geil kan ik te Barljjn
genoeg kwpt raken. Weet ge,« voegde hg
er vertronwelpk bjj, terwjjl hjj zjja handen
over die plaats samenvouwde waar bjj Pa
prikoff een flink buikje zat, «wat de goed
koopte betreft, hebben we vroeger, toen de
meisjes nog klein waren, verder op 't strand
goed geleefd; we woonden daar stil en
huiselpt. Ik ving de visschen en moeder
kookte of braadde ze, zooals het nitkwam.
Dat ging dag aan dag zoo, en we waren
jjselpk tevreden. En weet u wat ons zoo'n
zomer kostte? De boter bij de visch Adieu
en hp vertrok haastig.
«In de beperking toont zich de meester
riep Paprikoff hem na. Toen keek hg ga
pend, met de handen in de zakken in 't
rond.
«Nu ben ik gelukkig weer eens alleen 1*
bromde hp verdrietig voor zich heen. «Wat
een inval van mpn zuster, om met haar
kostjuffertjes hierheen te gaan en mp door
huichelachtige verloksels te bepraten hier
niet mpn dochter in die wildernis te komen,
waar geen eens een goed stuk eten te krpgen
is. Waarachtig, ik ben geen materialist, ik
heb een jong hart bewaard, ik zie er ook
nog vrp goed nit, juist als een wednwnaar
in zpn beste jaren, een klein weiuigje aan
leg om een dikbuikje te worden.* Hp moest
luid lachen, want ap bedacht, dat er voor
alles een goede maaltpd noodig was, om
zpn innerlgke voortreffelgkheid goed te doen
uitkomen.
Later betoogde bjj nog dat, voor zoover
hem bekend, de houding der Europeesche
regeeringen ten aanzien van Engeland vrede
lievend is. De eerste minister zeide, dat men
de onzpdigheid van alle regeeringen ter we
reld ten opzichte van den oorlog in Zuid-
Afrika, waartoe zjj gedreven worden door
overwegingen van gerechtigheid en vrede,
niet genoeg kon prjjz9n.
Daaruit volgt echter niet dat Engeland
geen voorzorgsmaatregelen moet nemenhet
kan in de toekomst slechts op eigen kracht
vertrouwen.
Deze meening is niet het gevolg van iets,
wat het miuisterie van buitenl. zaken aan
leiding tot bezorgdheid geeft, maar men mag
niet voorbjjzien dat in te veel landen een
zeker deel der bevolking, dat naar spreker
hoopt niet zeer beduidend is, maar toch
telkens veel drukte maakt, zich door niets
leat weerhouden om Groot-Brittannië in op
spraak te brengen.
Deze bittere stemming tegen Engeland,
die geheel onverklaarbaar is, is misschien aan
tjjdeljjke oorzaken te wjjten, maar kan ook
een aanduiding zpn van een diepgaand ge
voel, waarmade Engeland den een of anderen
dag rekening kan hebben te honden. Daar
de militaire macht der groote volkeren met
den dag vermeerdert, is het de vraag of
het verstandig is op de vloot alleen te ver
trouwen. En aangezien geen Engelschman
de conscriptie zon willen, wordt het een
iegelpks plicht, het hanteeren van het geweer
te leeren.
Daarom gaf lord Salisbury in overweging,
overal in den lande schietvereenigingen op
te richten. Het volk zelf behoort te zorgen
voor de veiligheid van het land, door het
tot een gewapende natie te maken.
De heer Carlile, rector van de St. Mary
at Hill-kerk te Londen heeft een fonograaf
uitgevonden van groote afmetingen, aan
welke hg den naam electrophoon heeft ge
geven en die preeken en voordrachten kan
opvangen van twintig, dertig en zelfs van
vjjf en veertig minuten in den juistin toon
aard. Voorzien van ean 60-tal rollen voor
de opname, heeft de heer Carlile zich achter
eenvolgens naar York, Canterbury, Exeter,
Oxfort, Dublin en Edinburg begeven, waar
hjj van de bisschoppen van deze steden toe
stemming heeft gekregen, de preeken, die
zjj zelf hielden, in zpn toestel op te nemen.
En sedert eenigen tjjd hebben de vromen
van de St. Mary at Hillkerk de verrassing,
Besluiteloos dwaalde hg door den tuin,
bleef nu hier dan daar staan, rook aan een
bloem, geeuwde weer, keek naar de goud-
vi8chje8 in den vpver, beschouwde bjjna
aandachtig de dnnne waterstraal en wendde
zich toen plotseling naar 't priëal waar de
twee vriendinnen vertronwelpk zaten te
snappen.
Toen kwam er een andere trek op 't
gelaat van den zich vervelenden rentenier.
»Antj9 van Stackelsberg is wezenljjk een
drommels aardig ding!* bromde hjj. Haar
vader, de eerste luitenant, kon furore met
haar maken. Ik kan werkelpk niet begrppen,
dat hjj zoo'n kleinood in bet pension vaa
mpn zuster begraaft, maar wie mag de in
teressante vreemde zgo, met wie ze zoo
vertrouwelgk praat?*
Dit was tot nu toe voor de badgasten
een onopgelost raadsel. De jonge, ietwat
bleeke bekoorljjke dame was eerst den vo-
rigen dag in 't badhotel gekomen, had zich
in het vreemdelingenboek als Sabine Schmidt
ingeschreven en 't was dadeljjk tusscaen
baar en Antje Stackelsberg, tol eene roeren
de berkenningsscè ae gekomen, daar 't bleek,
dat beiden vroeger dezellde kostschool be
zocht hadden en vertrouwde vriendinnen
geweest waren.
«Schmidt Sabine Schmidt hoe kan
nu een mensch daaruit wp's worden 1* brom
de Paprikoff, terwjjl hg naar de praatscers
ging. «Hoe kan een verstandig mensch na
toch Schmidt heeten?*
Wordt vervolgd).
NIIHSIBlil
VAN
■isiiiiiiv'SBMHMMLI WHU I> MSIIHI,—waco.
