Hel Land van Heusden en illena, de Lanplraal en de Bommelerwaard.
Duurte van de kolen.
De nieuwe Kok.
u££
M 1903.
FEUILLETON.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
WOENSDAG 16 MEI.
1900.
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO.
Franco per post zonder prjjsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Van tjjd tot tjjd kotnen berichten in de
bladen voor, die ons doen zeggenwat is
't gelukkig dat de winter voorbjj is en de
zon de taak op zich neemt orze woonkamers
te verwarmen. Die berichten houden n.l. in
dat hier en ginds, tengevolge van de stij
gende steenkoolprijzen, de prjjzen van gas
en cokes verhoogd worden. In den nawinter
reeds begonnen houdt de stijging nog steeds
aan en als er geen verandering komt, zullen
we in 't najaar dure kolen en cokes en duur
gas stoken.
En verandering is, ofschoon alle ding«n
mogeljjk zjjn, haast niet te verwachten, 't Is
met de kolen ongeveer als een paar jaren
geleden met de petroleum. De productie was
in banden van enkele maatschappijen, die
den uitvoer tegenhielden om de prjjzen op
een in haar oog behoorlijken stand op te
drijven. Drie maanden handhaving dezer
hooge prjjzen brengt den aandeelhouders
een enorme winst aan. Zoo ongeveer gaat 't
nu met de steenkolen ook.
Ongeveer, want de omstandigheden zjjn
eenigszins anders. Vooreerst hou le men in
't oog dat het verbruik van kolen in den
laatsten tjjd ontzettend toegenomen is. Het
aantal fabrieken in Duitschland neemt bjj
den dag toe en er heerseht buitengewone
drukte op 't gebied der nijverheid, die binnen
niet heel langen tjjd weer in een crisis
dreigt uit te loopen. Intusschen is thans alles
in actie en de steenkolen verdwjjnen als
brood. Engeland heeft zijn heelen voorraad
kolen voor eigen gebruik noodig; behalve
voor de ngverheid, voor de massa stoom
schepen, die extra-reizen doen af en aan Haar
Zuid-Afrika.
Dat is de natuurljjke oorzaak van de op
drijving der prjjzen waarbjj zich sinds eenigen
tjjd een andere gevoegd heeft, die kunst
matig een hand meehelpt.
Zooals iedereen weet betrekken wjj onzen
voorraad uit de Pruisische provincie West-
falen, waar in tal van mjjnen nog een
groote voorraad aanwezig is. Kan het ver
wondering baren dat de mjjnkoningen het
voorbeeld gevolgd hebben van hun confraters
in Amerika? Reeds «en tiental jaren geleden
hebben te Dortmund enkele eigenaren een
overeenkomst gesloten, voorloopig voor vjjf
jaren, met het doel een einde te maken aan
de onderlinge concurrentie, een accoord
te treffen met andere eigenaren en den
prjjs der steenkolen vast te stellen. GeeB
twee jaar later hadden zich daarbjj lal van
anderen aangesloten, te zamea beschikkende
Eene Humoristisch© Vertelling
GEORG HöCKER. 4)
De vriendinnen hadden intusschen zjjne
Dadering bemerkt, en schenen er juist niet
big mee te zjjn. Maar Paprikoff liet zich
niet in de war breDgen.
»Zoo in 't gesprek verdiept!* begon hg
glimlachend. »Zeker een heel gewichtig
onderwerp. Mag ik weten waarover het
loopt?*
»Ik dacht dat nieuwsgierigheid alleen een
voorrecht van de dames waslacate Autje
vroolijk.
»Wjj kunnen mjjnheer de zaak gerust
meededen,zei de andere dame.
»Dat zal me groot genoegen doen ant
woordde Paprikoff, die zien haastig tusschen
de twee dames zette.
Maar hjj trok eeu lang g-zicht, toen de
door hem gestoorden tegeljjk opstonden en
Sabine zei met spottende koelhdd: »wjj spra
ken juist over 't genot van zich zoo on
gestoord met ons tweeën te kunnen onder
houden. U zult begrjjpen, dat zoo'n onder
werp niet gauw is afgepraat.*
Daarmee ging ze hem voorbjj naar een
over een jaarljjksche productie van 31 mil-
lioen ton. Bjjna alle mijnen van Westfalen
waren toen aangesloten. Wat verwondering
bar-m kan is niet dat ze zich verbonden,
maar dat ze niet eer Ier misbruik van hun
macht gemaakt hebben.
Ze hebben zelfs in 't eerst een harden strjjd
moeten doorstaan. De verbruikers vaa kolen,
gasfabrieken enz., zich niet willende laten
dwingen, wenden zich naar elders, naar
Silezie, om voorraad in te slaan. Dat moest
worden tegengegaan en dat kon niet anders
dan door de Westfaalsche kolen 10 °/0 in
prjjs goedkoopar te stellen dan de Silezische.
Tegen dien maatregel konden de verbruikers
niet op. Ze werden echter door de verbonden
eigenaren niet ah klant aangenomen, dan
per contract, waarbjj ze zich tegen welken
prjjs ook, verbonden alleen bjj hen tekoopen.
Zoo geheel de macht in handen hebbende,
was de verleiding groot om den stap der
petroleumkoningen te volgen In Engeland,
zoowel als in België' dreven werkstakingen
de prijzen op, 't had den Westfalers weinig
moeite gekost reeds vóór vjjf jaar te profi-
teeren van de omstandigheden.
Doch toen nn op 't eind van dezen winter
door bovenvermelde oorzaken de prjjs der
kolen op natuurlijke wjjze steeg, meenden
de Westfalers daarvan ook hnn aandeel te
mogen binnenhalen. In ons land werd dit
terstond gevoeld. Ze hadden intjj Is hier te
lande met vjjf der voornaamste steekool-
handelaren een overeenkomst gesloten, zoo
dat wie hier Dnitscha kolen inslaat te land
moet komen bjj deze kooplui, die op hun
beurt deu voorraad bjj contract van de
Westfalers ontvangen. Concurrentie daar
tegen is zoo goed als onmogelgk, te minder
nu ze de prjjzen volgden der steeds stggende
Engelsche kolen.
Er is hier te lande heel wat gemopperd
over de schjjnbaar willekeurige verhooging
der kolenprjjzen en men heeft zelfs harde
woorden geslingerd naar de hoofden der
handelaars, die deze verhooging bewerkstel
ligden. Zooals men ziet ten onrechte. Deze
kooplui hebben te kiezenöf kolen volgens
de prjjzen door de Westfalers vastgesteld,
6f geen kolen. En aangezien ons land nn
eenmaal geen kolen oplevert, zjjn we wel
genoodzaakt ons te onderwerpen aan alle
maatregelen door de mjj neigen aren in Duitsch
land genomen en nog te nemen. Ü8 ge
schiedenis der laatstverloopen jaren doet ons
hoop voeden, dat ze 't niet te bar met hun
afnemers zullen maken, maar zelfs al doen
ze dat, dan kuonen wjj, noch iemand anders,
zelfs niet de regeering, daartegen iets in
brengen.
ander prieel, en met een allerliefste knik
vergezelde Antje baar, terwpl ze hem, die
verbluft bleef zitten, nog toeriep niet boos
te zijn. »Twee zalke jonge meisjes hadden
elkaar heel wat mee te dealen, dat zoo'n
ouden eerwaardigen beer volstrekt niet in
teresseerde.
Met een zuurzoeten lach staarde de dikke
haar na, en stond toen langzaam op. H*t
scbjjnt, dat ik daar met een kluitj9 in het
riet gestaard ben. Oade eerwaardige heer,
heeft ze gez-gd.« Hjj lachte gedwongen en
terwjjl bjj zpwaarts door het struikgewas
ging, troostte bjj zich met de gedachte, dat
de rechte genegenheid voor mannen van zjjn
slag eerst op 't twintigste jaar begon.
't Gesprek tusecben de twee vriendinnen
wilde i* 't *erst niet vlotten, 't Scheen dat
Sabine Schmidt Lts op 't hart had, dat
zjj niet recht waagde haar vriendin te be
kennen.
Met een juichkreet omarmde Antje haar
en keek haar uitvorschend aan. »Hoe treurig
en in gedachten ziet ge er uitK 'm, dat
is niet mooi van je. Je kunt niet begrjjpen,
hoe big ik ben, sinds je hier bent. li heb
werkelgk tot nu toe een recht treurig leven
gehad.
>Gekkinnetje, of je daar reden toe hebt;
je papa draagt je op de handen, en je
nieuwe mama, die
Maar toen viel Antje haar met een hef
tig gebaar in den rede en riep: Spreek
waarover je wilt, maar niet over die vrouw,
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elke regel
meer 71/» c*- Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagavond
ingewacht.
Baitenland.
Het bezoek aan de Tentoonstelling te
Parjjs bljjft toenemen, reeds is het aantal
bezoekers nu grooter dan bet gemiddelde,
dat in 1889 de terreinen bezocht. De offi-
cieele prjjs der toegangsbilletten in nu zestig
centimes, maar ook werden deze bniten voor
vjjf-8n-vjjftig centimes verkocht. Ondanks
de bedreiging van eene gestrenge toepassing
van het bevel van den minister, dat alles
zou verwjjderd worden, dat nog niet gereed
was, kon Zondag de Tentoonstelling nog
niet als af beschouwd worden.
Nabjj Metz aan deze zjjde van de grens
had eene vrouw baar kind alleen gelat<m.
Terugkomend verschrikte zjj van het bloed,
dat op het wiegekleed zichtbaar was en moest
tot haar schrik zien, dat haar kind was
vermoord door een groote rat, die op hare
nadering de vlucht nam. De hand was af
geknaagd en het kind was aan bloedver
lies overleden.
Een treurig ongeluk heeft te Budapest
in een kerk plaats gehad bjj de Communie-
plechtigheder. Een 150-tal meisjes van 12-
tot 14-jarigen leef tg d stonden, meest allen
in wit battist gekleed en met kransen ver
sierd, met brandende kaarsen voor het al
taar, toen de kleederen v.in een der kin
deren in brand geraakten. Voor men te
hulp kon komen had het vnnr zich reeds
aan den sluier van een ander meisje mee
gedeeld. Ouder de kinderen ontstond een
heftige paniek; zoowel zjj als alle aanwe
zigen renden naar den uitgang, met het
gevolg, dat een meisje werd doodgedrukt.
De twee kinderen, wier kleedjes hadden
vlam gevat, overleden kort daarop onder
hevige pjjnen aan de bekomen brandwonden.
Men maakt zich zeer ongerust omtrent
den toestand in Ashantie, waar het aantal
strjjders tegen de Eugelschen reeds op 50000
wordt begroot en die gewapend zjjn met
mitrailleuses en repeteer-geweren, terwjjl eene
groote hoeveelheid kruit als koopwaar in
het land is gebracht, voordat de regeering
daartegen een verbod beeft uitgevaardig 1.
Het regenseizoen, dat nu aanbreekt, is mede
zeer ongunstig voor Europeesche troepen en
het vervoer van levensmiddelen en krjjgs-
voorraad acht men bjjna onmogelgk.
Volgens Engelsche bladen moet koning
Ocar van Zweden bjj zjjn bezoek aan Groot-
Brittannië zjjn sympathieën voor de Eugel
schen en zjjn weerzin tegen de Boeren zeer
dnideljjk hebben doen bijjken. Zelfs zou hjj
een boodschap gericht hebben tot de in
die me zonder complimenten het hart van
mjjn vader heeft ontstolen. Na den dood
van rnjjn mama was ik zjjn eenige liefde,
dat heeft hjj me met honderd eden bekrach
tigd. En nn neemt hjj opeens verlof en gaat
naar Italië, nadat hjj me vooraf onder be
scherming vaa mejuffrouw Paprikoff onze
vroegere pensionsmoeder had gesteld. Hjj
belooft me iets heel moois uit bet land der
citroenen en der gipsharidelaars meetebren-
gen. En daar trouwt hjj in het geheim,
zonder mjjne toestemming, en wie trouwt
hg? Een valsche huichelachtige slaag, die
>Je kent j8 stiefmoeder nog niet eens
ze heeft je vast hartelgk lief!* zei Sabine
bedarend.
»Ik wil haar volstrekt niet kennen,
ik haat, ik veracht haar, ze heeft me
mjjns vaders hart ontstolen, dat vergeef
ik haar nooit!* rDp Antje toornig.
Een poosje aarzelde Sabine met haar
antwoord. Ze zag er heel bedrukt uit, toen
ze zei: >Eu als ze nu meende, dat j haar
reeds lief hadt, dat de nadere betrekking,
waarin ze tot je hoog vereerden vader trad,
den band der liefde slechts nog vaster zou
bindenals ze alleen aau den draag van je
vader had toegegeven, die zjju kleine, trotsche
verwen ie dochter goed kent en zelfs een
weinig vreest, als ze daarom je liever
met een daad, die geschied is, wilden ver
rassen?*
»Praat niet langer over dit gruwelstuk!*
viel Antje haar nog boozer ia de rede.
Amerika wonende Skandinaviërs, om zjjn
standpunt in de Z.-A. oorlog te verklaren.
De koning zou woordelijk verklaard heb
ben ȕk stain den Zaidafrikaanschen oorlog
geheel aan de zjjde van Engeland. Gjj moogt
het overal vertellen, dat ik met de Boeren
in geen enkel opzicht sympathiseer.*
De Zweedsche minister van buitenland-
sche zaken heeft nu in een Stockholmsch
blad verklaard, dat de koning zjju gevoelen
als particulier persoon heeft medegedeeld,
omdat hjj noch volgens traditie, noch vol
gens de grondwet het politiek standpunt
van de vereenigde koninkrijken Zweden en
Noorwegen vertegenwoordigt. En de bood
schap aan de Zweden in Amerika is be
paald Engelsch persfabrikaat.
Uit Londen wordt aan de »Petit Bleu*
geseind, dat niettegenstaande Lord Salisbury
de beteekenis van zjjn zwartgallige rede op
alle mogeljjke wjjzen trachtte te verzachten,
zjjn woorden over de gevaren voor een oorlog
in Europa, in Engeland toch onrast hebben
verwekt. Men gelooft algemeen, dat hjj een
toespeling heeft willen maken op de ge
varen voor een Engelsch-Franschen of een
Engelsch-Russischen oorlog, die het gevolg
zou zjjn van het voorttrekken der Fran
schen in Maroceo, of van mogeljjke ver
wikkelingen tusschen Groot Brittannië en
het Russische rjjk, betreff-mde het optreden
van dit laatste in Perzië en Afghanistan.
En nu wordt deze onrustige stemming
nog verhoogd door een annonce, die in ver-
schillende Londensche bladen verscheen en
waarin oud-officieren en onderofficieren van
de Westminster-Volunteers* worden opge
roepen, om weder in de gelederen van het
leger te treden, »ten einde, als het noodig
is, een vreemden inval te keeren.*
De Transvaalsche deputatie, bestaande
uit de heeren Fischer, Wessels en Wolma-
rans, is te New-York aangekomen en ont-
van <en door een commissie, welke haar
welkom heette en naar het stadhuis bracht,
waar de Zuid-Afrikaansche gedelegeerden
werden ontvangen door den burgemeester
van New-York.
Deze bood hun gastvrjjheid in de stad
aan, terwjjl in de vergadering van den ge
meenteraad besloten is, instemming en sym
pathie te betuigen met de zending der
deputatie.
Het verbod vau invoer van levensmiddelen
over Delagoa-baai zal het eerst gevoeld
worden door de Engelsche gevangenen, daar
men de levensmiddelen in deze volgorde
verstrekken zaleerst de burgers, daarna
»Ik zal spoedig genoeg met de werkeljjkheid
kennis moeten maken. Denk eens ze heet
Sabine net als jjj wnarljjk als ik je
niet zoo grenzeloos lief had, zou ik een hekel
aan heel dien mooien naam krjjgen.
Maar Hit is een vervelend gesprek!* brak
ze dadeljjk af, »kom, laten we niet langer
mopperen. Zoolang ik jou bjj me heb, wil
ik vrooljjk zjjn eu 't leven genieten. Moet
ik eens onder 't zelfde Hak wonen m9t die
vrouw, die me papa's liefde heeft ontstolen,
Han zal ik gauw aan een gebroken hart
sterven.*
Bij de laatste woorden was ze opgestaan
en keerde zich huiswaarts.
»Wil je me verlaten?* vroeg Sabine.
»Ja, ik wil gauw onze hoeden en parasols
halen. >Laten we naar 't consert gaan; je
taoet we en, we hebben in acht dagen geen
muziek gehad. In West-Swindorf heeft men
beproefd onze badkapel ons afhandig te
maken; nu heb ik de kommies von
Schlesinger* nog in 't geheel niet gehoord,
en die moet zoo Wagneriaansch zjjn.«
Sabines gelaat verdonkerde zish en droef
geestigheid sprak nit haar trekken, nu ze
die gr.icieuse gestalte naoogde. Van groot
verdriet aangegrepen, sloeg ze de handen
over de borst. »Wat te doen, wat te
laten?* fluisterde ze. »Er is maar een enkel
woord ter verklaring noodig en al 't leed
van Antje is voorbjj en toch waag ik
'c nog mat dat woord te spraken ze
is nu eenmaal zoo boos op die opgedwongen
de kaffers, vervolgens de onderdanen van
neutrale mogendheden en daarna de krijgs
gevangenen.
Het Engelsche stoomschip »Croxgellathi«,
beladen met levensmiddelen voor het En
gelsche leger, is vergaan in het gezicht van
Port Alfred.
De kapitein en de bemanning zjjn gered.
Het War-Office, te Londen, heeft een
ljjst van de verliezen tot op den 5sn Mei
openbaar gemaakt, tot een totaal van 19000,
waarvan 10.000 gesneuvelden en vermisten
en 9000 gewonden.
Maar, zegt de Petit Bleu*, h«t vergeet
daarbjj het cjjfer te noemen van de naar
Engeland teruggekeerde gewonden, zjjnde
3500 en van de ongeveer 5000 gewonden
die op dit oogenblik in de hospitalen in
Zuid-Afrika worden verpleegd.
Het Engelsche leger heeft dus tot op 5
Mei, du9 vóór de gevechten bjj Vet- en
Zandrivier, 29.000 man verloren.
In het British Medical Journal* schrjjffc
de Kaapsche correspondent, dat het aantal
ziektegevallen onder de Boeren zeer groot
is. Het »Palace Hospital* te Simonsstad,
dat speciaal tot dat doel is ingericht, is ge
heel vol, het meest met patiënten, ljjdende
aan ingewandsziekte, hoewel ook een wei
nig gevallen van dysenterie voorkomen.
Alle medici verkeeren in de meening, dat
de Boer in den regel niet in zulk een gun
stige conditie verkeert als de Engelsche
soldaat. Hjj verduurt de pjjnen flink genoeg
doch hjj heeft het vooruitzicht van een lang
durige ziektehjj verliest den moed en
maakt zich gereed om te sterven en dikwjjls
komt dat uit.
De correspondent voegt er aan toe, dat
de welwillendheid, waarmede zjj behandeld
werden, allen lof te boven gaat.
Volgens een bericht uit Delagoabaai zou
het nu vaststaan dat de ontploffing in de
Begbie-gieterjj te Johannesburg door achte
loosheid van werklieden veroorzaakt is een
zestal kleinere ongelukken, sedert Kerstmis
voorgevallen, moeten aan dezelfde oorzaak
toegeschreven worden, maar de Transvaal
sche censor heeft altjj 1 volgens den Ea-
gelschen correspondent daarover geen
berichten doorgelaten.
Den 8en Mei moet een krjjgsgevangen
Boer doodgeschoten zjjn bjj een poging om
van St. Helena te ontsnappen.
Kroonstad, 12 Mei. De veldkornet
gaf heden de stad aan lorl Roberts over.
De veldmaarschalk deed zijn plechtigen in-
stiefmoeder, dat het zelfs met de vriend
schap onzer jeugd uit zou zjjn, als ze ver
nam, hoe na ik haar vader sta.*
Eensklaps verstomde ze. Als eene volle
maan verscheen het dikke hoofd van Papri
koff aan den ingang van 't prieel.
»U scbjjnt eensklaps de eenzaamheid te
verkiezen vroeg bjj spottend.
Toen Sabine hem geen antwoord gaf,
maar hem vierkant aanzag, zei hg goedig
verlegen: vergeef mjjue indringendheid;
maar men kan elkaar hier in die badplaats
niet missenook ben ik lang zoo ge-
vaarljjk niet, als ik er misschien uitzie
>Wat praat u toch!* lachte Sarine nu;
men kan zich geen goediger ouden heer
voorstellen
Paprikoff lachte. Die jonge dame
schjjnt de twintig nog niet bereikt te
hebt en dacht hg bjj zich zelt en luid
voegde hg er bjj»Als u 't veroorlooft
lieve dame, zet ik me naast u!«
»Ge moogt gerust mevrouw zeggen!*
antwoordde Sabine, plaats voor hem makend.
Hoezoo?* vroeg de verblufte Paprikoff.
>Gg zjjt een oud man, en kunt zwjjgen
zei Sabina even den arm van Paprikoff
aanrakend. Bovendien zjjn uwe dochter, ik
eu Antje van Staekelsberg als vroegere
leerlingen van dezelfde school door een
innigen vriendschapsbond verbonden. Ook
boezemt uw leeftgd mg vertrouwen in.«
1—I «—II—11 IIHI IK HI H II
VAN
(Wordt vervolgd)*